Ekonomi Bülteni

Ekonomi Bülteni
03 Mart 2014, Sayı: 09

Yurt Dışı Gelişmeler

Yurt İçi Gelişmeler

Finansal Göstergeler
Ekonomik Araştırma ve Strateji
Dr. Saruhan Özel
Ercan Ergüzel
Ezgi Gülbaş
Ali Can Duran
1
03 Mart 2014
DenizBank Ekonomi Bülteni
Yurt Dışı Gelişmeler
 Yellen zayıf ekonomik verileri soğuk hava koşullarına bağladı. FED Başkanı Janet Yellen ABD Senatosunda bankacılık komitesi önünde yaptığı ertelenmiş konuşmasında ilk
ABD İşsizlik Oranı (%)
konuşmasındaki söylemlerini korudu. FED’in tahvil alım prograİşgücüne
katılım oranı Aralık 2012'de eşik rakamın ilk
mındaki azaltım planını askıya alması için ekonomik aktivitede 12%
belirlendiği tarihteki oranında kalsaydı işsizlik oranı %7.6
olurdu
ciddi bir bozulmanın görülmesi gerektiğini yineledi. Yellen son 11%
dönemde ABD’de açıklanan olumsuz ekonomik verilerin ise 10%
ülkede görülen soğuk hava koşullarından kaynaklı olabileceğini 9%
%7.6
dile getirdi. Buna paralel FED’in önümüzdeki dönemde veriler- 8%
Açıklanan işsizlik oranı
de görülen bozulmanın gerçekte ne kadarının hava koşulların- 7%
dan kaynaklandığı inceleyeceğini belirtti. Şu an için FED’in pla- 6%
%6.6
nında bir değişiklik yaşanmayacağının sinyalini veren Yellen’in
5%
konuşmasında piyasalar tarafından olumlu karşılanan bir husus
4%
ise faiz artırımı konusunda daha net bir dil kullanmaya başlaya2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
bilecekleri yönünde verdiği sinyaller oldu. Yellen, bu konunun
komite üyelerinin çoğu tarafından da kabul gördüğünü belirtirken, istihdam piyasası için tek bir orana bakmadıklarını
ve bir çok farklı göstergeyi değerlendirdiklerini dile getirdi.
 ABD’de 4.çeyrek büyümesi aşağı yönlü revize edildi. ABD’de geçtiğimiz yılın son çeyreği için %3.2 olarak açıklanan yıllıklandırılmış büyüme oranının dış ticaret ve tüketim harcamalarındaki tahminlerin altındaki gelişmeler nedeniyle aşağı yönlü revize edilmesi bekleniyordu. Nihai değerini almadan önce 2.kez açıklanan yıllıklandırılmış son çeyrek
büyümesi %2.5 olan beklentilerin de altında %2.4 olarak açıklandı. İlk tahminin ve 3.çeyrekteki %4.1’lik oranın oldukça altında kalan büyüme oranı ekonomideki (soğuk hava koşulları nedeniyle) hız kaybını teyit etse de ABD ekonomisi
ikinci yarıda gösterdiği %3.3’lük performans ile yılın ilk yarısındaki %1.8’lik büyüme oranının oldukça üzerinde büyümüş olacak. Soğuk hava koşullarından kaynaklı yaşanan hız kaybının bu yıl başındaki ekonomik göstergelere de yansıdığı görülse de yılın kalan kısmında ekonomik aktivitenin hızlanacağına yönelik beklentilerde bir değişiklik yok.
 Euro Bölgesi’nde enflasyon oranı beklentilerin üzerinde. Euro
Bölgesi’nde %0.7 olarak açıklanan Ocak ayı enflasyon oranı nihai
değerinde %0.8’e revize edildikten sonra Şubat ayı öncü verisi de
%0.7 ve altına gerilemesi beklentilerine karşın %0.8’de sabit kaldı.
Euro Bölgesi enflasyon oranı açıklanmadan önce bölgenin en büyük ekonomisi Almanya’da açıklanan TÜFE artış oranı %1.1’e gerileme beklentisinin de altında %1’e gerilemiş ve Euro Bölgesi enflasyon oranının da gerileyeceği beklentisini arttırmıştı. Beklentilerin üzerinde açıklanan enflasyon oranı halen oldukça düşük sayılan %1 seviyesinin altında bulunsa da ECB’nin 6 Mart’da gerçekleştireceği toplantıda ek bir adım atması yönündeki baskıları hafifletiyor.
3.5
Enflasyon Oranı (Yıllık, %)
3.0
2.5
2.0
1.5
Almanya
1.0
Euro Bölgesi
%1.0
%0.8
0.5
0.0
Şub.10
Şub.11
Şub.12
Şub.13
Şub.14
 Euro Bölgesi’nde banka kredileri halen geriliyor. Euro Bölgesi’nde bankaların reel kesime aktardıkları krediler
2012 Mayıs ayından bu yana bir önceki yıla göre her ay gerileme gösteriyor. Her ne kadar bu gerilemenin oranı son
aylarda ekonomideki toparlanmaya paralel yavaşlamış olsa da
oldukça gecikmeli bir oranda toparlanıyor. Euro Bölgesi ekonomisi
son çeyrekte yıllık bazda uzun bir aranın ardından büyüme kaydetmiş olmasına karşın reel sektöre aktarılan krediler Ocak ayında
bir önceki yıla göre %2.9’luk gerilemeye işaret ediyor. Her ne kadar sürpriz yapan enflasyon oranı ECB’nin elini rahatlatsa da büyüme dinamikleri ECB’nin finansal sistemi desteklemesi için baskı
yapmaya devam ediyor. Son dönemde kredilerde görülen yavaşlamanın nedenini Mario Draghi, bankaların ECB’nin yapacağı aktif
değerlendirme testlerinden önce kredi verme iştahlarındaki gerilemeden kaynaklandığını belirtmişti. Fakat gerilemeye devam eden
krediler ECB’nin para politikasını daha da gevşetmesi için baskının devamına neden oluyor.
2
03 Mart 2014
DenizBank Ekonomi Bülteni
Yurt Dışı Gelişmeler
 Euro Bölgesi’nde 2014’te büyüme %1.2 olacak, işsizlik oranı düşmeyecek. Avrupa Komisyonu’nun açıkladığı
ekonomik tahminler Euro Bölgesi’nin bu yıl %1.2 oranında büyüyeceğini, önümüzdeki yıl ise ivmelenmenin devam
edip %1.8’lik büyüme oranını yakalayacağına işaret ediyor. Euro Bölgesi’nde uzun süredir görülen toparlanma emarelerine karşın tahminlerinde sadece 0.1’er puanlık bir artış yapan
İşsizlik Oranı (%)
komisyon ekonomik aktivitenin daha genel bir tabana yayıldığını 13
belirtirken, farklı dinamiklere sahip ülkelerin büyüme hızı farklılıkla- 12
rının devam edeceğini de vurguladı. İstihdam piyasasının ise eko- 11
%12
nomik aktiviteyi geriden takip etmeye devam edeceği ve 2014 yı- 10
lında mevcut seviyesinin altına inmeyeceği, 2015 yılında ise ancak 9
%11.7 seviyesine gerileyeceğini tahmin ediyor. İstihdam piyasası 8
tarafında da ülkeler arasındaki büyük farklılıkların devam etmesi, 7
Euro Bölgesi
en düşük orana sahip Avusturya’da %4.8 olması, Yunanistan’da 6
%6.6
ABD
ise %26 seviyesinde kalması bekleniyor. Tahminler genel olarak 5
değerlendirildiğinde, uzun süreli bir krizin ardından hızlı bir topar- 4
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
lanma trendine giremeyen bölge ekonomisinde ülkeler arasındaki
farklılıkların halen bir kırılganlık faktörü oluşturduğu dikkat çekiyor.
Hafta içerisinde açıklanan İspanya 4.çeyrek büyüme rakamları da bunu teyit etti. 3.çeyreğe göre hız kazanmış olsa da
kamu borçluluğun yüksek seyretmesi nedeniyle harcamaların kısılması 4.çeyrek verilerinin önceki açıklamaya göre
aşağı revize edilmesine neden oldu. İspanya bir önceki çeyreğe göre %0.3 yerine %0.2 oranında büyüme kaydederken bir önceki yılın son çeyreğine göre de %0.2 oranında daraldı.
 Brezilya Merkez Bankası yine faiz arttırdı. Brezilya Merkez Bankası politika faiz oranı SELIC’i 25 baz puan artırarak
%10.75’e çıkardı. Geçtiğimiz dönemde gerçekleştirdiği 6 faiz artıPara Birimi Performansları (%, 30.04.2013=100)
şını 50’şer baz puan olarak gerçekleştiren Brezilya MB faizi daha
USD'ye Karşı
Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Oca Şub
düşük bir oranda artış gerçekleştirerek faiz artışlarının sonuna
99
gelebileceğinin sinyalini verdi. 2012 yılında politika faiz oranını
GOÜ*
tarihi düşük seviyelerine indiren Brezilya yüksek seyreden enflas- 104
Brezilya Reali
yon oranı ile mücadele etmek için geçtiğimiz yılın Nisan ayından
SELIC Faiz Artışı
109
bu yana 350 baz puan faiz artışına gitmek zorunda kaldı. MB karar
metninde önümüzdeki dönem içinde faiz artırımı kapısını kapat114
mamış olsa da 2013 yılında %2.3 oranında büyüme kaydeden
ekonomisinin yavaşlaması endişeleri nedeniyle merkez bankası- 119
nın sıkılaştırma politikasına son vereceği düşünülüyor. Ayrıca ülke
para biriminde geçtiğimiz ay Brezilya Reali’nin diğer GOÜ para 124 *IDR, INR, ZAR, RUB, TRY
birimlerine karşı görece daha iyi bir performans sergilemesi MB’nın faiz artışlarına son verebileceği ihtimaline destek
veriyor.
 Almanya’da güven endeksleri yükseldi. Almanya’da açıklanan iş dünyasının güvenini gösteren IFO endeksi ve tüketici güvenini ölçen GfK tüketici güven endeksleri beklentilerin üzerinde açıklandı. IFO güven endeksi değişim göstermesi beklenmezken 110.6 seviyesinden 111.3 seviyesine yükGfK Tüketici Güven Endeksi
IFO İş Dünyası Eğilimi
seldi. Önceki hafta ZEW endeksinde yatırımcının güvenin gerilediği görülmüş, fakat mevcut durum endeksi önemli ölçüde artış kay- 9
8.5 115
detmişti. IFO endekslerinde de görülen bu trend mevcut durumun 8
111.3
110
iş dünyası güvenini yukarı taşıdığı fakat dış faktörler nedeniyle 7
105
önümüzdeki döneme yönelik beklentilerin gerilediği dikkat çekti. 6
100
Yerel faktörlerden olan tüketici güveninin ise GfK anketi sonucun- 5
95
da Ocak 2007’den bu yana en yüksek seviyesine yükseldiği görül- 4
90
dü. Önümüzdeki döneme yönelik sorularla yapılan anket Mart dö- 3
85
nemi için Ocak 2007’den bu yana en yüksek değeri 8.5’e ulaştı. 2
Açıklanan bu veriler Almanya’da iç dinamiklerin toparlanmaya de- 1
80
vam edeceğine, iç talepteki canlanma ile iş dünyasındaki güvenin 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
artmaya devam edeceğine ve Almanya’nın Euro Bölgesi toparlanmasına liderlik etmeye devam edeceğine işaret ediyor.
3
03 Mart 2014
DenizBank Ekonomi Bülteni
Yurt İçi Gelişmeler
Dış Ticaret Dengesi, Ocak 2014
 Ocak ayında dış ticaret açığı bizim ve piyasa
beklentisi olan 7.1 milyar $’ın altında 6.8 milyar $ gerçekleşti. Farklılık ihracat rakamların
beklentimizin biraz üzerinde olmasından kaynaklandı. Ocak ayında, ithalat bir önceki yılın
aynı ayına göre %3 artarken, ihracattaki artış
%9 oldu. 12 aylık birikimli dış ticaret açığı ise
bir önceki yıla göre %18 artışla 99.3 milyar
$’a yükselirken, ihracatın ithalatı karşılama
oranı %61 seviyesinde kaldı.
 2013 yılında altın ihracatının normalleşmesiyle yıl genelinde yatay seyreden ihracat, dış talep koşullarındaki iyileşme
ve altın ihracatında baz etkisinin azalmasıyla Ocak ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre %9 artarak 12.5 milyar
$ oldu. Geniş ekonomik gruplara göre incelediğimizde, Mart ayından beri ara malı ihracatında görülen gerilemenin
Ocak ayında pozitife döndüğünü görüyoruz (6.7%). Yatırım malı ihracatındaki artış eğilimi Ocak ayında yavaşlarken
(bir önceki yıla göre %2.0), tüketim malları ihracatı da Ocak ayında bir önceki yıla göre %12.6’lık artış gösterdi.
 İthalat, Ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre %3 artarak 19.3 milyar $ oldu. Altın ithalatı Aralık ayında görülen
sıçramanın ardından Ocak ayında normale dönerken, enerji ithalatı Ocak ayında bir önceki yıla göre %6’lık artış gösterdi. Geniş ekonomik gruplar bazında baktığımızda, tüketim malı ithalatı yarı dayanıklı tüketim malı ithalatındaki etkisiyle bir önceki yıla göre %10 artarken, binek otomobil ithalatında %10’luk düşüş görüldü. Yatırım malı ithalatında
Mart ayından beri ilk defa gerileme görülürken (%1.2), ara malı ithalatında %3.2’lik sınırlı artış görüldü.
 2014 yılında, Türkiye’nin ana ihracat bölgesi olan Avrupa ülkelerindeki büyüme görünümündeki iyileşmeyle birlikte
ihracattaki artış eğiliminin devam etmesini bekliyoruz. İç talep koşullarındaki sıkılaşmayla ithalatın yavaşlama eğiliminde olacağını ve 2014 yılsonunda dış ticaret açığının 90 milyar $ seviyelerinde olacağını düşünüyoruz.
Kapasite Kullanım Oranı, Şubat 2014
 Mevsimsellikten arındırılmış imalat sanayi Kapasite Kullanım Oranı Şubat ayında Ocak ayına (%74.6) benzer seviyede %74.4 geldi. Mevsimsellikten arındırılmış kapasite
kullanım oranı Şubat ayı itibarıyla Mayıs 2013’ten beri en
düşük seviyesinde bulunuyor. Arındırılmamış KKO endeksi ise bir önceki yılın aynı dönemine göre 1.1 puan
artış kaydederek %73.3 seviyesine çıktı.
 Mevsimsellikten arındırılmış reel kesim güven endeksi
ise Ocak ayındaki sert düşüşün ardından (Endeks Ocak
ayında 110.4’ten 104.2’e gerilemişti), Şubat ayında hafif
artışla 104.6 seviyesine çıktı. Endeks Şubat ayı itibarıyla
tarihsel ortalamasının olan 103.4’nin hafif üzerinde bulunuyor. Şubat ayında gelecek 3 aya ilişkin iç piyasa ve
ihracat sipariş miktarları ile yatırım harcamalarına ilişkin
beklentilerde kötüleşme devam ederken, genel gidişat ile
ilgili beklentilerdeki düzelme reel kesim güven endeksinin yatay kalmasını sağladı.
 İmalat sanayi ve reel kesim güven endeksi verileri Şubat ayında yataya yakın seyretti. KKO’nun Ocak-Şubat ayları
ortalaması 2013 4.çeyreğinin 1.1 puan altında bulunuyor. Bu da imalat sanayinin büyüme üzerindeki katkısının 2014
yılında 2013 yılı son çeyreğine göre gerileyeceğine işaret ediyor. 2014 yılsonu için büyüme beklentimiz %2 seviyesinde bulunuyor.
4
03 Mart 2014
DenizBank Ekonomi Bülteni
Haftalık ve Aylık Getiri
Finansal Göstergeler
Para Piyasaları
Geçtiğimiz hafta risk iştahını baskı altında kalmaya devam etti
H. Senedi Piyasaları
12 ay ve 1 ay vadede USD Libor gerilemeye devam etti
Risk iştahının daraldığı ortamda GOÜ’ler bölgesel faktörlerle birbirlerinden ayrıştı
Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir.
5
03 Mart 2014
DenizBank Ekonomi Bülteni
Tahvil Piyasaları
Finansal Göstergeler
Döviz Piyasaları
Gösterge tahvil getirisi GOÜ’lerde yaşanan çıkışa paralel %11 seviyesinin üzerinde işlem gördü
Emtia Piyasaları
Janet Yellen’in konuşması USD’ye değer kaybettirdi.
Emtia endekslerindeki 3 haftalık yükseliş ise son buldu
Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir.
6