ANKARA ŞUBESİ YAZ SEMĠNERLERĠ 1 KALĠTE YÖNETĠMĠ Bayram ERTEM Makine Mühendisi 2 TEMEL KALĠTE KAVRAMLARI Kalite nedir ? Müşteri beklentilerini karşılayabilme derecesi , Bir ürün veya hizmetin belirlenen veya olabilecek gereksinmeleri karşılama kabiliyetlerinin toplamıdır. Yapısal özelliklerin sistem şartlarını yerine getirme derecesi. (ISO 9000:2008) Maliyet İşlev Süre TEMEL KALĠTE KAVRAMLARI Kalite Kontrol nedir? Kalite isteklerini sağlamak, hataları saptamak ve eğilimleri görmek için kullanılan teknikler ve faaliyetleridir. Kalite kontrol, Kalite yönetiminin , kalite şartlarının yerine getirilmesine odaklanmış bir parçasıdır. (ISO 9000-2008) TEMEL KALĠTE KAVRAMLARI Kalite Güvencesi nedir ? Ürün veya hizmet ile ilgili kalite beklentilerini karşılamak , çalışanlara / müşterilere/ yönetime güven sağlamak amacıyla yürütülen planlı ve sistematik faaliyetlerin bütünüdür. Kalite yönetiminin, kalite şartlarının yerine getirileceğine dair güvence sağlamaya odaklanan bir parçası. (ISO 9000-2008) TOPLAM KALĠTE YÖNETĠMĠ Müşterinin varolan ve de gelecekteki beklentilerinin Tam ve ekonomik olarak, zamanında karşılanması için Çalışanların katılımı ile tüm faaliyetlerin Sürekli geliştirilmesini ve iyileştirilmesini öngören bir yönetim anlayışı’dır. MÜŞTERİ ÇALIŞAN KALĠTE KAVRAMININ GELĠġĠMĠ TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ KALİTE GÜVENCESİ KALİTE KONTROL KALİTE MUAYENE 7 ISO 9000 VE TOPLAM KALİTE YÖNETİMİNİN KARŞILAŞTIRILMASI SÜREKLİ GELİŞME PUKÖ ISO 9000 BAŞLANGIÇ KALĠTE YÖNETĠMĠNĠN EVRĠMĠ 1960’lar ÜRETİM üstünlüğü ile Rekabet 1970’ler MALİYET üstünlüğü ile Rekabet 1980’ler KALİTE üstünlüğü ile Rekabet 1990’lar HIZ üstünlüğü ile Rekabet 2000’ler AR-GE üstünlüğü ile Rekabet DÜNYADAKİ KALİTE POLİTİKALARINI ETKİLEMİŞTİR. 9 ISO 9000 STANDART SERĠSĠNĠN KAZANDIRDIKLARI Etkin yönetim Verimlilik Karlılık Pazar payı Güvence Planlama İletişim ISO 9000:2008 ÖZELLĠKLERĠ Temel alınan 8 kalite yönetim prensibi müşteri odaklılık liderlik çalışanların katılımı süreç yaklaşımı sistem yaklaşımı sürekli iyileştirme verilere dayalı karar verme tedarikçilerle karşılıklı çıkar ortaklığına dayalı ilişki ISO 9001:2008 ANA BAġLIKLAR Önsöz Giriş (0) Kapsam (1) Referanslar (2) Terim ve tanımlar (3) Kalite yönetim sistemi (4) ISO 9001:2008 ANA BAġLIKLAR Yönetimin sorumluluğu (5) Kaynakların yönetimi (6) Ürün gerçekleştirme (7) Ölçme, analiz ve iyileştirme (8) SÜREÇ YAKLAġIMI Süreç yaklaşımı uygulanması desteklenmektedir Süreç yaklaşımı kullanıldığında – Şartların anlaşılmasının ve karşılanmasının Katma değer sağlayan süreçlerin dikkate alınmasının Performans ve etkinlik sonuçlarının alınmasının – Somut ölçümler temel alınarak sürekli iyileştirmenin – – önemini vurgular . SÜREÇ YÖNETİMİ Süreç İnsan, makina, malzeme, gibi kaynakları işleyip değer katarak müşteri isteklerini karşılayacak çıktıları üreten işlem veya işlemler dizisi. Tedarikçi Girdi Süreç Çıktı Müşteri 16 17 ISO 9001:2008 SÜREÇ YAKLAġIM MODELĠ Kalite Yönetim Sistemi Sürekli İyileştirme M Ü Ş T E R İ ş a r t l a r ı Yönetimin sorumluluğu Kaynakların yönetimi Girdi Ürün (ve/veya hizmet) üretilmesi Ölçüm analiz iyileştirme ürün/ hizmet m e m n u n i y e t i Çıktı M Ü Ş T E R İ 4. KALĠTE YÖNETĠM SĠSTEMĠ Genel şartlar (4.1) Dokümantasyon şartları (4.2) 4.1 GENEL ġARTLAR Standart şartlarına göre Kalite Yönetim Sistemi kurulmalı, dokümante edilmeli, uygulanmalı, sürekliliği sağlanmalı sürekli iyileştirilmelidir. 4.2 DOKÜMANTASYON ġARTLARI Genel (4.2.1) Kalite el kitabı (4.2.2) Doküman kontrolü (4.2.3) Kayıtlarının kontrolü (4.2.4) 4.2.1 GENEL Kalite Yönetim Sistem Dokümantasyonu; kalite politikası ve hedeflerini kalite el kitabını standardın gerektirdiği dokümante edilmiş prosedürleri süreçlerin etkin planlanması, uygulanması ve kontrolü için kuruluşun ihtiyaç duyduğu dokümanları kapsar. KALİTE SİSTEMİ DOMÜMANTASYON YAPISI KEK PROSEDÜRLER TALİMATLAR DESTEK DÖKÜMANLARI FORMLAR-TEKNİK RESİMLER-ŞARTNAMELER 4.2.2 KALĠTE EL KĠTABI Politika , organizasyon Dokümantasyon yapısı Kalite yönetim sisteminin kapsamı, (hariç tutma için detaylı nedenler dahil) Prosedürler veya bunlara atıflar Süreçler ve birbirlerine etkileri KALĠTE PROSEDÜRLERĠ Bir faaliyetin gerçekleştirilmesi için belirlenen yoldur İş sırasını ve sorumlulukları tanımlayan organizasyon kurallarını içerir Kalite politikası ve standart şartlarını karşılamalıdır Etkin olarak uygulanması gerekir KALĠTE PROSEDÜRLERĠ Bulunması gerekli dokümante prosedürler; Doküman Kontrolü Kalite Kayıtlarının kontrolü İç Denetim Uygun Olmayan Ürünün Kontrolü Düzeltici Faaliyet Önleyici Faaliyet TALĠMATLAR Kalite sistem prosedürleri işin nasıl yapıldığını gösteren çalışma talimatlarına atıf yapmalı Prosedür Uygun olmayan ürünün kontrolu P 8.3-01 atıf TALİMAT T 8.3-01/03 4.2.3 DOKÜMAN KONTROLÜ Yeterlilik açısından gözden geçirme ve onayı Gözden geçirilmesi, gerektiğinde güncellenmesi ve tekrar onaylanması Revizyon durumunun ve değişikliklerin gösterilmesi Kullanım yerinde yürürlükteki baskılarının olması Kolayca okunabilir, tanınabilir ve ulaşılabilir olması Dış kaynaklı olanlarının tanımlanması ve dağıtımın kontrollü olması Geçersizlerin kullanılmamasının güvence altına alınması 4.2.4 KAYIT KONTROLÜ Etkin işleyişinin delili Dokümante prosedür, kayıtların tanımlanmasını, saklanmasını, korunmasını, geri kazanılmasını, saklama sürelerinin belirlenmesini elden çıkarılmasını sağlamalı 5. YÖNETĠMĠN SORUMLULUĞU Yönetimin taahhüdü (5.1) Müşteri odaklılık (5.2) Kalite politikası(5.3) Planlama(5.4) Sorumluluk, yetki ve iletişim (5.5) Yönetimin gözden geçirmesi (5.6) 6. KAYNAKLARIN YÖNETĠMĠ Kaynakların sağlanması (6.1) İnsan kaynakları (6.2) Altyapı (6.3) Çalışma ortamı (6.4) 6.4 ÇALIġMA ORTAMI Ürün uygunluğu için gerekli çalışma ortamı Tanımlanmalı Uygulanmalı 7. ÜRÜN GERÇEKLEġTĠRME Ürün gerçekleştirmenin planlanması (7.1) Müşteriyle ilişkili süreçler (7.2) Tasarım ve geliştirme (7.3) Satınalma (7.4) Üretim ve servis faaliyetleri (7.5) Ölçüm ve izleme araçlarının kontrolu (7.6) 7.1 ÜRÜN GERÇEKLEġTĠRMENĠN PLANLANMASI Ürün gerçekleştirme için süreçler planlanmalı ve geliştirilmeli Bu planlamalar kalite yönetim sisteminin diğer süreçleri ile uyumlu olmalı Planlamada kalite hedefleri ve ürünle ilgili şartlar, Ürün Gerçekleştirme süreci ve ilgili dokümantasyonun oluşturulması için ihtiyaçlar, ürüne özel kaynak gereksinimi ürüne özel doğrulama, geçerlilik, muayene ve deney faaliyetleri, kabul kriterleri Ü G süreci ve ürünün şartları karşıladığını gösterecek kayıtlar belirlenmeli ! 7.2 MÜġTERĠYLE ĠLĠġKĠLĠ SÜREÇLER Ürüne bağlı şartların belirlenmesi (7.2.1) Ürüne bağlı şartların gözden geçirilmesi (7.2.2) Müşteri ile iletişim (7.2.3) 7.3 TASARIM VE GELĠġTĠRME Tasarım ve geliştirme planlaması (7.3.1) Tasarım ve geliştirme girdileri(7.3.2) Tasarım ve geliştirme çıktıları(7.3.3) Tasarımın ve geliştirmenin gözden geçirilmesi (7.3.4) Tasarım ve geliştirmenin doğrulaması (7.3.5) Tasarım ve geliştirmenin geçerli kılınması (geçerliliği) (7.3.6) Tasarım ve geliştirme değişikliklerinin kontrolu (7.3.7) 7.4 SATIN ALMA Satın alma süreci (7.4.1) Satın alma bilgisi (7.4.2) Satın alınan ürünün doğrulanması (7.4.3) 7.5 ÜRETĠM VE HĠZMETĠN SAĞLANMASI (SUNULMASI) Üretim ve hizmet sağlamanın kontrolü (7.5.1) Üretim ve hizmet sağlanması için proseslerin geçerliliği (7.5.2) Belirleme ve izlenebilirlik (7.5.3) Müşteri mülkiyeti (7.5.4) Ürünün muhafazası (7.5.5) 8. ÖLÇME, ANALĠZ VE ĠYĠLEġTĠRME Genel (8.1) İzleme ve ölçme(8.2) Uygun olmayan ürünün kontrolu (8.3) Veri analizi (8.4) İyileştirme (8.5) 8.2 ĠZLEME VE ÖLÇME Müşteri memnuniyeti (8.2.1) İç tetkik (8.2.2) Süreçlerin izlenmesi ve ölçülmesi (8.2.3) Ürünün izlenmesi ve ölçülmesi (8.2.4) 8.2.1 MÜġTERĠ MEMNUNĠYETĠ MüĢterinin Ģartlarının yerine getirildiğinin, müĢteri tarafından hissedildilen (algılanan) tatmin derecesi.(ISO 9000-2008) 8.2.2 ĠÇ TETKĠK Kalite Yönetim Sisteminin Planlanan düzenlemelere, standardın şartlarına ve kuruluş tarafından oluşturulan kalite yönetim sistemi şartlarına uygunluğunun Etkin olarak uygulandığının ve sürdürüldüğünün belirlenmesi için planlı iç denetimler yapılmalı Denetimler süreçlerin,faaliyetlerin durumu ve önemi önceki denetim sonuçları göz önüne alınarak planlanmalı Kapsamı, sıklığı ve yöntemleri tanımlanmalı Denetlenen faaliyetten sorumluluğu olmayan personel tarafından gerçekleştirilmeli 8.2.3 SÜREÇLERĠN ĠZLENMESĠ VE ÖLÇÜLMESĠ Kalite yönetim sitemi süreçlerinin izlenmesi ve uygulanabildiğinde ölçülmesi için uygun yöntemler kullanılmalı Yöntemler süreçlerin planlanan sonuçlara ulaşma yeteneğini göstermeli Planlanan sonuçlara ulaşılmadığında ürünün uygunluğunu sağlamak üzere uygulanabilir düzeltme ve düzeltici faaliyet yapılmalı 8.2.4 ÜRÜNÜN ĠZLENMESĠ VE ÖLÇÜLMESĠ Ürünle ilgili şartların karşılandığının doğrulanması için ürün özellikleri ölçülmeli ve izlenmeli Üretim sürecinin uygun aşamalarında gerçekleştirilmeli Kabul kriterlerine uygunluğun sonuçları kaydedilmeli Kayıtlar, serbest bırakmakla yetkiliyi göstermeli Serbest bırakma veya teslimat bütün belirlenmiş faaliyetlerin tamamlanmasına, yetkili veya gerektiğinde müşteri onayına kadar gerçekleştirilmemeli 8.3 UYGUN OLMAYAN ÜRÜNÜN KONTROLU Şartlara uygun olmayan ürünün kullanılmasını veya sevkiyatını önlemek için tanımlanmalı ve kontrol altında tutulmalı Kontrol faaliyetleri, yetki ve sorumluluklar dokümante prosedürde belirtilmeli Uygunsuzluğun kapsamı ve verilen standart dışı izin dahil takip eden faaliyetlerin kayıtları tutulmalı Uygunsuzluk ele alınmalı Düzeltilen tekrar doğrulanmalı Uygunsuzluk sevkiyatten sonra veya kullanımda belirlenirse sonuçlara göre önlem alınmalı 8.4 VERĠ ANALĠZĠ Sürekli iyileştirmelerin nerelerde yapılabileceğinin değerlendirilmesi Kalite yönetim sisteminin uygunluğu ve etkinliğinin gösterilmesi için gerekli veriler belirlenmeli, toplanmalı ve analiz edilmeli Veriler müşteri tatmini ürünle ilgili şartlara uyum önleyici faaliyet fırsatları dahil süreçlerin, ürünlerin özellikleri ve eğilimleri tedarikçiler konusunda bilgi sağlamak üzere analiz edilmeli 8.5 ĠYĠLEġTĠRME Sürekli iyileştirme (8.5.1) Düzeltici faaliyet (8.5.2) Önleyici faaliyet (8.5.3) Ġlgilerinize teĢekkürler! Bayram ERTEM Makine Mühendisi [email protected] 48