01-15 Eylül 2011 Sayı: 20 MÜSİAD Araştırmalar ve Yayın

01-15 Eylül 2011 Sayı: 20
MÜSİAD Araştırmalar ve Yayın Komisyonu
Türkiye Büyümede Dünya Birincisi
2011
yılının ikinci çeyreğinde Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH), beklenenin üzerinde bir performans göstererek, geçen yılın aynı dönemine göre % 8,8 büyüdü. Böylece ilk iki çeyrekte
büyüme oranı % 10,2 olarak gerçekleşerek, 2011’in ilk yarısında Türkiye ekonomisini büyüme sıralamasında dünya birincisi yaptı.
Harcamalar yöntemiyle yapılan hesaplamalara göre, ikinci çeyrekteki büyümede en büyük rolü özel
sektör yatırımları oynadı. Özel sektör yatırımları, % 33,5 oranında artarak, milli gelire 8,1 puanlık bir
artış sağladı. Bu rakamın 7,4 gibi önemli bir bölümü ise, % 41,4 oranında büyüyen makine ve teçhizat
yatırımlarından geldi. Bununla birlikte, ikinci çeyrekte tüketim de hızını devam ettirdi ve % 9,2 oranında artış ile büyümeye 6,3 puanlık bir katkıda bulunarak özel sektör yatırımlarını takip eden ikinci kalem
oldu.
Sektörler bazındaki hesaplamalar ise, büyümeye en büyük katkının imalat sanayinden geldiğini gösterdi. GSYH’nin dörtte birlik bölümünü oluşturan imalat sanayi, ikinci çeyrekte % 8 oranında büyüme
kaydetti ve milli gelire 2 puanlık bir katkı sağladı. İmalat sanayinin yılın ilk yarısındaki büyüme hızı da
% 10,7 olarak gerçekleşti. İmalat sanayini, ticaret ve ulaştırma sektörleri izledi ve her ikisi de ikinci
çeyrek büyümesine 1,8 puanlık katkı sağladı.
Kaynak: TÜİK
1
Sanayi Üretimi Temmuz’da Atağa Kalktı
T
ÜİK verilerine göre, sanayi üretim endeksi 2011 Temmuz ayında, geçen yılın aynı ayına göre
% 6,9 arttı. Endeksteki artışta, özellikle imalat sanayi sektörü endeksindeki yıllık % 7,2 oranındaki artış
etkili oldu. Bununla birlikte, Temmuz ayı endeksi Haziran ayı endeksi
olan 128,4 seviyesinde kaldı. Ancak,
mevsimsel etkilerden arındırılmış
endeksin bir önceki aya göre % 2,7
artış göstermiş olması, Haziran ayına kıyasla sanayide gözle görülür
bir büyüme olduğuna işaret etti.
Kaynak: TÜİK
İmalat sanayindeki artışın yanı sıra, Temmuz ayında, madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksinde
% 1,1, elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksinde ise % 7,1 oranında artış görüldü. Veriler ana sanayi grupları bazında incelendiğinde, geçen yılın aynı ayına göre en
yüksek artış % 28,4 ile sermaye malı imalatında kaydedildi.
Kur Artışları Ağustos’ta Enflasyona Yansıdı
2011
Ağustos ayında tüketici fiyat endeksi
(TÜFE) yıllık bazda % 6,65 ve aylık
bazda % 0,73 oranında artış gösterdi. Ana harcama grupları itibarı ile
en yüksek artış, aylık bazda
% 4,55’lik ve yıllık bazda % 18,38’lik
artış ile çeşitli mal ve hizmetler
grubunda görüldü. Yıllık enflasyon
artışında en büyük rolü, % 12,08
oranındaki fiyat artışıyla ulaştırma
sektörü oynadı. Ağırlıklı harcama
gruplarından olan gıda, içecekler ve
konut sektörlerindeki fiyat artışları
Kaynak: TÜİK
ise yıllık enflasyon seviyesinin altında kalarak ortalama enflasyonu düşürücü yönde etki sağladı. Ağustos ayı enflasyonunda, öngörüldüğü
üzere, kurlardaki artış etkili oldu.
Üretici fiyat endeksinde (ÜFE) ise, Ağustos ayında, yıllık bazda % 11’lik ve aylık bazda % 1,76’lık artış
kaydedildi. Üretici fiyatlarını yukarı yönlü hareket ettiren en önemli kalem, endeksin tüm faaliyetlerinde % 71’lik bir paya sahip olan ve % 15,86 oranında artan imalat sanayi oldu. İmalat sanayinin alt
gruplarında ise, endeksteki yükselişe en büyük etkiyi % 53,13’lik artışla kok kömürü ve petrol imalatı
ve % 36,37’lik artışla ana metal sanayi yaptı. Tarım sektöründeki % 2,34 oranındaki yıllık fiyat düşüşü
ise ÜFE’yi aşağı yönlü etkiledi. Aylık bazda en yüksek artış da, % 7,01 ile metal cevheri alt sektöründe
gerçekleşti.
2
2
Kurlar Yükseldi, Dış Ticaret Açığı Daraldı
2011
yılı Temmuz ayı dış ticaret istatistiklerine göre, ihracat 2010 yılının aynı
ayına göre yıllık bazda % 24,2 artarak 11,9 milyar
dolar, ithalat da % 29,9 artarak 20,9 milyar dolar
düzeyine ulaştı. Böylelikle, Temmuz ayında ithalatın artış hızında gözle görülür bir düşüş kaydedildi.
Bu gelişmede, son dönemde yaşanan kur artışlarının
önemli katkısı olduğu gözlendi. Bu rakamlar doğrultusunda, 2010 Temmuz ayında 6,5 milyar dolar olan
dış ticaret açığı, 2011 Temmuz ayında 9 milyar dolar
düzeyine yükseldi. Açık, Haziran ayında 10,2 milyar
dolar olarak gerçekleşmişti. Bu çerçevede, Haziran
ayında % 52,8 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı
ise Temmuz ayında % 56,8’e çıktı.
Mevsimsel etkiden arındırılmış veriler de, Temmuz
ayında ihracatın artış hızının ithalatın artış hızını
geçtiğini gösterdi. Nitekim, Temmuz ayında, ithalat
bir önceki aya göre yalnızca % 1,6 oranında artarken ihracat % 6,3 arttı. Bu oranlar, Haziran ayında,
Mayıs ayına kıyasla, ihracat için % 2,7, ithalat için
ise % 0,7 idi. Dolayısıyla, dış ticarette Haziran’da görülen iyileşmenin, Temmuz’da daha etkili bir şekilde devam etmiş olduğu gözlemlendi.
Kaynak: TÜİK
Temmuz ayında Almanya en fazla ihracat
yapılan ülke olurken, Almanya’yı sırası ile İngiltere, İtalya ve Irak izledi. Geçen yılın aynı ayına göre, İtalya ve
Mısır’a yapılan ihracat hacimlerinde ortalama ihracat artışının oldukça üstünde artışlar kaydedildiği dikkat çekti.
Aynı dönemde 2 milyar dolarlık ithalat ile Rusya Federasyonu ithalatta ilk sıraya yerleşti. Rusya’yı sırası ile Çin,
Almanya ve İtalya izledi. Yıllık ithalatlardaki, ortalama Çin, İtalya ve İran’dan yapılan ithalatlardaki ortalamanın
bir hayli üzerindeki artışlar büyük katkı sağladı.
Cari Açık Temmuz Ayında Hız Kesti
T
CMB tarafından açıklanan ödemeler dengesi istatistiklerine göre 2011 Temmuz ayında cari işlemler açığı 5,3
milyar dolar olarak kaydedildi. Cari işlemler dengesine, dış ticaretten kaynaklanan mal dengesi 7,95 milyar
dolarlık olumsuz etki yaparken, net hizmet gelirleri 3,16 milyar dolarlık katkı sağladı. Mayıs ve Haziran aylarında,
bir önceki yılın aynı dönemlerine göre, sırasıyla % 171 ve % 125 düzeyinde gerçekleşen cari açık büyüme hızının,
Temmuz ayında % 49 seviyesine düşmüş olması, cari işlemler dengesinin, beklendiği gibi, yılın ikinci yarısında
iyileşme göstereceğine işaret etti.
Kaynak: TCMB
Temmuz ayı cari açığının finansmanında, doğrudan yatırımlardaki dikkat çekici artışın
etkisi oldu. Doğrudan yatırımlar, Temmuz’da 2,8 milyar
dolar olarak gerçekleşerek
cari açığın finansman riskini
azaltmada önemli rol oynadı.
Bunun yanı sıra, portföy
yatırımları 1,8 milyar dolarla finansman sağlamaya devam etti. Net hata ve noksan kalemi de 1,4 milyar dolar gibi
önemli bir meblağda gerçekleşti.
3
Merkez Bankası Fiyat Gelişmelerini Değerlendirdi
T
CMB tarafından yayınlanan Ağustos Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporunda ekonomideki genel fiyat
gelişmeleri ve önümüzdeki döneme dair beklentiler ayrıntılı olarak değerlendirildi. Raporda tüketici ve üretici fiyat endeksleriyle beraber Özel Kapsamlı TÜFE Göstergesi (ÖKTG) endeksleri de değerlendirildi. Raporda, ÖKTG-H endeksinde yıllık bazda % 6,67’lik, ÖKTG-I endeksinde yıllık bazda
% 6,19’luk artış gözlendiği belirtildi. ÖKTG-H endeksi, enerji, işlenmemiş gıda, alkollü içecekler ve altın fiyatlarını dışlayan endeks olarak, piyasadaki oynak olmayan ürünlerin fiyat değişimini yansıtması
açısından neredeyse TÜFE ile aynı oranda artması Ağustos döneminde fiyat oynaklığının düşük olduğuna işaret etti. Bununla birlikte hizmet fiyatlarının Ağustos ayında % 0,39 artması ile grup enflasyonu
% 5,68 seviyesine ulaştı.
Temel mal grubu yıllık enflasyonunda Türk Lirasının değer kaybına bağlı olarak gözlenen artış ile birlikte % 6,76’lık artış gerçekleşti. Temel mal gruplarında fiyat artışında en etkili olan ürünler % 1,74’lük
artış ile dayanıklı tüketim malları ve % 2,9’luk artış ile otomobil fiyatları oldu. Altın fiyatları ivmelenerek % 17,66 oranında artış kaydetti.
Ağustos ayında, enerji fiyatları % 1,29 oranında artarken özellikle LPG ve tüp gaz fiyatlarında
% 4,97 ve % 2,92’lik artışlar gözlendi. Böylelikle, Ağustos ayında enerji grubu yıllık enflasyonu 1,54
puan artarak % 9,96 seviyesine yükseldi.
Asya Ekonomileri Kuvvetli Büyümeye Devam Edecek
A
sya Kalkınma Bankası (AKB) yayınladığı 2011 ekonomik görünüm raporu ile küresel ekonomik
gelişmeleri ve bu gelişmelerin Asya
Ekonomilerine yansımalarını değerlendirdi. Raporda küresel aşağı yönlü risklere atıfta bulunularak, Asya
Ekonomilerinin ortalama büyüme
tahminini % 7,8’den % 7,5 düzeyine çekildi. Raporda, ABD ve Avrupa Birliği Ülkelerinin yaşadığı borç
sorunlarının ve küresel ekonomik
toparlanmada yaşanan sorunların
enflasyonist baskıları tetikleyeceği
Kaynak: ADB
ifade edildi. Bu sebeple, Asya Ekonomileri için 2011 enflasyon tahminleri yukarı yönlü revize edilerek enflasyon beklentisi % 5,3’den
% 5,8’e çıkarıldı. Bölgede ticaret rakamlarının küresel riskler nedeniyle zayıflaması beklenirken iç talebin güçlü yapısını korumasının ve özel sektör yatırımlarının bu talebin finansmanını sağlamasının Asya
ekonomilerinin avantajı olduğu vurgulandı.
Ayrıca AKB, dış yatırımların son dönemde artmasının aynı zamanda oynak kapital hareketliliğine neden olabileceğine dikkat çekti. Bölgenin genç nüfusunun şu an için önemli bir avantaj olduğu ancak kalıcı büyüme için demografik yapısal politikaların gündeme gelmesi gerektiği vurgulandı. Bu gelişmeler
dahilinde, yeniden düzenlenen 2011 yılı Asya ekonomileri büyüme tahminleri grafikte sunulmuştur.
4
4