Yurtiçi Gelişmeler

01-15 Kasım 2012 SAYI: 48
MÜSİAD Araştırmalar ve Yayın Komisyonu
Yurtiçi Gelişmeler
• Fitch Türkiye’nin notunu yatırım yapılabilir seviyeye yükseltti: Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings Türkiye’nin döviz cinsinden kredi notunu, ekonomik risklerin azaldığı ve hükümet
borçlarının düştüğünü kaydederek “BB+”dan “BBB-”ye yükseltti ve not görünümünü “durağan” olarak belirledi.
• 2012 yılı Ekim ayında 2003 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksi’nde (TÜFE) bir önceki aya göre % 1,96,
bir önceki yılın aynı ayına göre % 7,80 artış gerçekleşmiştir.
Bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE’de en yüksek artış % 11,75 ile konut grubunda gerçekleşmiştir. Çeşitli mal ve hizmetler (% 10,7), lokanta ve oteller (% 9,39), gıda ve alkolsüz içecekler (% 7,87) artışın
yüksek olduğu diğer harcama gruplarıdır. Ekim ayında (yılın son çeyreğinin tamamında gözlenecek olan)
enflasyonun hızla düşüş trendi başlamıştır. Bu sayede genişleyici para politikası uygulaması için Merkez
Bankası’nın elinde önemli bir hareket alanı açılmıştır. Geçtiğimiz aydaki faiz oranlarının düşürülme kararı
da 2012’nin son çeyreğinde enflasyonun, 2011 son çeyreğinin oluşturduğu yüksek baz nedeniyle, düşüş
trendine girmesidir. Nitekim, enflasyon 2012 Eylül’de % 9,19 iken, bu ayda hızlı bir düşüş ile % 7,8’e gelmiştir. Hatta, Ekim ayındaki % 7,8’lik enflasyonun yaklaşık 0,8 puanı geçen ay yapılan zamlara ilişkindir.
Dolayısıyla enflasyonun yıl sonunu % 7’nin altında kapatması mümkün görünmektedir.
• 2012 yılı Eylül ayında sanayi üretim endeksi bir önceki yılın aynı ayına göre % 6,2 artmıştır.
Takvim etkisinden arındırılmış endeks 2012
yılı Eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına
göre % 6,2, mevsim ve takvim etkilerinden
arındırılmış sanayi üretim endeksi ise bir
önceki aya göre % 3,9 artmıştır.
Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde,
2012 yılı Eylül ayında bir önceki yılın aynı
ayına göre; madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi % 10,8, imalat sanayi sektörü endeksi % 6,2, elektrik, gaz, buhar ve
iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü
endeksi ise % 4,1 artmıştır.
Şekil 1: Sanayi Üretim Endeksi
Kaynak: TÜİK
Sanayi üretimi Ağustos ayındaki sınırlı bir miktar gerilemeden sonra güçlü bir şekilde artış trendine girmiştir ve 2012 Eylül ayında 135,5 değerini alarak 2012 yılının da en yüksek düzeyine ulaşmıştır. (Şekil 1) Sanayi
üretimi endeksinin 2012 üçüncü çeyrekteki gelişimine bakıldığında, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre
% 2,7’lik bir artış gözlenmektedir.
1
• 2012 yılı Ağustos ayında işsizlik oranı % 8,8 olarak gerçekleşmiştir.
2012 Ağustos ayında Türkiye genelinde işsiz sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 76 bin kişi azalarak 2
milyon 445 bin kişiye düşmüştür. İşsizlik oranı ise 0,4 puanlık azalış ile % 8,8 seviyesinde gerçekleşmiştir.
Kentsel yerlerde işsizlik oranı 0,7 puanlık azalışla % 10,9, kırsal yerlerde ise 0,1 puanlık artışla % 4,8 olmuştur. 2012 yılı Ağustos döneminde mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı ise % 9,2 olarak gerçekleşmiştir.
Tarım dışı istihdamın gidişatı ekonominin dinamizmini yansıtması açısından öneme haiz olması vesilesiyle
izlendiğinde, 2012 yılı Ağustos döneminde istihdam edilenlerin sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre 483
bin kişi artarak 25 milyon 367 bin kişiye yükselmiştir. Bu dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 140 bin
kişi azalırken, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı 623 bin kişi artmıştır. 2012 yılının sonunda bakıldığında 2011 yılına göre tarım dışı istihdamın net artışının 550-600 bin aralığında gerçeklemesi muhtemeldir.
2012’de % 3,2 büyümesi beklenen Türkiye ekonomisinin bu düzeyde anlamlı bir tarım dışı istihdam artışı
yaşaması istihdam piyasasındaki bir takım iş dostu düzenlemelerin de etkisiyle mümkün olmuştur.
• 2012 yılı Eylül ayında Cari İşlemler Açığı 2,7 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
2012 Eylül’de ihracat 13,9 milyar dolar iken, ithalat 19,1 milyar dolar olmuştur. Geçen yılın aynı ayına göre
cari işlemler açığı % 57 gerileme ile 2,7 milyar dolar olmuştur. 2012 yılı ilk dokuz ayı itibarıyla cari işlemler
açığı yüzde 35 gerileme ile 39,2 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Bu veriler ışığında bakıldığında, Eylül
ayında cari açıktaki düşüş trendi hız kaybetmeden devam etmiş, Türkiye’nin ihracatı artarken ithalatının
daraldığı bir görünüm oluşmuştur. Bu gelişmelerde, ekonomi yönetiminin cari açığı düşürme yönünde
uyguladığı politikalar ve ihracatta artan pazar çeşitliliği etkindir.
• 2012 Ekim’de, TİM hesaplamalarına göre, ülkemizin ihracatı geçtiğimiz yılın aynı ayına göre % 0,2’lik
(binde 2) bir gerileme ile 11,78 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
2012’nin ilk 10 ayında ise toplam ihracatımız geçen yılın aynı dönemine göre % 12 artış ile 124,8 milyar
dolar olarak gerçekleşmiştir. Geride kalan 12 aylık periyoda (2011 Ekim – 2012 Ekim) bakıldığında, ihracatımız bir önceki yıla göre (2010 Ekim – 2011 Ekim) % 11,9 artış ile 148 milyar dolar düzeyinde gerçekleşmiştir.
2
2
Yurtdışı Gelişmeler
• IMF: “Küresel büyümede istikrar sinyalleri görülüyor”: Meksika’da 4-5 Kasım’da yapılan G-20 Maliye
Bakanları toplantısı için hazırlanmış olan raporunda IMF, ekonomik faaliyetlerdeki durağan seyrin sürmesine rağmen Euro Bölgesi’ndeki borç krizinin çözümüne yönelik çabaların etkisiyle küresel büyümede bir
miktar istikrar sinyalleri görüldüğünü belirtti. Rapora göre IMF, Euro Bölgesi’ndeki borç krizi ve Washington’daki mali uçurum anlaşmazlığı, dünya ekonomisi karşısındaki en büyük riskler olarak sıraladı.
• Euro Bölgesi 4 yıl sonra yine resesyonda: Euro Bölgesi ekonomisi 3. çeyrekte daralarak dört yıl sonra
yeniden resesyona girdi. Euro Bölgesi ekonomisi, hükümetlerin kötüleşen borç krizi ortamında daha sıkı
bütçe kısıntılarına gitmesi ile birlikte, son dört yılda ikinci kez resesyona girdi. Euro Bölgesi’nde gayrı safi
yurtiçi hasıla (GSYİH), yılın ikinci çeyreğinde % 0,2 daraldıktan sonra, üçüncü çeyrekte % 0,1 geriledi.
• Çin’de sanayi üretimi hızlandı: Çin’den sanayi üretimi Ekim’de % 9,6 yükselerek, beklentinin üzerinde
artış kaydetti. Ayrıca, Çin Ulusal İstatistik Kurumu ve Çin Lojistik ve Alım Federasyonu imalat dışı PMI
Endeksi’nin Ekim’de 53,7 puandan 55,5’e çıktığını açıkladı. Eylül’deki rakam Mart 2011’den bu yana en
düşük düzeyine işaret etmişti.
• Japon ekonomisi resesyona doğru: Küresel düzeyde ekonomik yavaşlama ve Çin’deki Japon aleyhtarı
protestolar nedeniyle ihracatında gerileme yaşayan, iç tüketimde de fazla bir canlılık sağlayamayan Japon
ekonomisi, Temmuz-Eylül döneminde küçülme kaydetti. Japon ekonomisi 2012 üçüncü çeyrekte bir önceki yıla kıyasla % 3,5 küçüldü. Ekonomideki küçülme bir önceki çeyreğe göre % 0,9 oldu.
3