Y ÜKSEK GERİ Lİ M VURU Ü Nİ T E Sİ ÜRETİCİ KONTROL SAYIN,Ali Rıza Yüksek Lisans Tezi, Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü Tez Yöneticisi: Doç. Dr. Mirzahan HIZAL Aralık 1987, 49 sayfa ÖZET Bu tezde, yüksek gerilim vuru üreticinin işletilmesi ve osiloskoplu ölçme sistemi için çeşitli zamanlama işlev lerini sağlayan bir tetikteme sistemi tasarlanıp gerçek leştirilmiştir. Zamanlama işlemleri için gerekli darbeler alçak gerilim sahasında üretilmiştir. Bu darbelerin birisi alçak gerilim seviyesinde osiloskobun harici tetiklemesinde kullanılır. Kalan iki darbe yüksek gerilimlidir ve üreticinin tetiklen mesi ile istendiğinde vuru geriliminin kesilmesi için kulla nılır. Bu darbelerin yüksek gerilime çıkarılması yükselteç devreleri ve transformatörler kullanılarak sağlanmıştır. Zamanlama işlemleri vuru gerilimi dalga şeklinin osilos kop ekranında gözlenmesi ve üretecin tetiklenmesinden sonraki 0.68.6 mikrosaniye arasındaki yedi adımda ke silmesinde kullanılır. Üretecin tetiklenmesi, osiloskoptan sonra 0.99.5 mikrosaniye sırasında sekiz adımda gecik tirilebilir. Anahtar Kelimeler; Tetikteme sistemi, zamanlama, osi loskoplu ölçme sistemi, kesme. RESOLVERDEN SAY ISALA İ ZLEY EN BİR ÇEVİ Rİ Cİ ŞAHİN, Ö. Uğur Yüksek Lisans Tezi, Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü Tez Yöneticisi: Doç. Dr. Aydın ERSAK Eylül 1987, 89 sayfa Bu çalışmada, ikili sayı sisteminde 14 adet çıkış veren, resolverden sayısala, izleyen bir çeviricinin tasarımı ve yapımı gerçekleştirilmiştir. Bu çevirici en çok kullanılan açısal çeviricilerden biridir. Diğer açısal çeviricilere göre pek çok avantajları vardır. Sistem üç ayrı kısımdan oluşmaktadır: 1) Resolver 2) Çevirici 3) Gösterge Bugünkü bütün açısal çeviricilerin kısa bir tekrarıyla bir likte, bu tez; resolverden sayısala izleyen bir çevirici için gereken ayrıntılı tasarım yöntemlerini, devre şemalarını, blok diyagramlarını ve baskılı devre kartlarının yerleşim lerini içerir. 372 Anahtar kelimeler: Resolver, açı okuyucu, çarpan, kad ran seçici, Tipll denetim döngüsü, şaft açısı. SONLU ELEMANLAR Y ÖNTEMİ İLE GERÇEK VE Y APAY SINIR DEĞERLERİ İÇEREN ÜÇBOY UTLU ELECTROMAGNETİ K SINIR DEĞER PROBLEMLERİ Nİ N ÇÖZÜMÜ PEKEL, Ümit Yüksek Lisans Tezi, Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Bölümü Tez Yöneticisi: Y. Doç. Dr. Mustafa Kuzuoğlu Eylül 1987,112 sahife Sonlu elemanlar yöntemi, temelde uzayda sınırlı bölge lerde bilinen sınır değerleri ile tanımlanan kısmî diferansi yel denklemleri çözmek için kullanılan bir sayısal yön temdir. Elektromağnetik sınır değer problemleri bu tür kısmî diferansiyel denklemler ile ifade edilebildiklerinden dolayı, sonlu elemanlar yöntemi uygulaması için uygun durlar. Bu çalışmada, ikiboyutlu elektromağnetik sınır değer problemlerinin çözümü için geliştirilmiş olan bir yaklaşım, gerçek ve yapay sınır değerleri ile tanımlanan aynı türdeki üçboyutlu problemlerin çözümüne yönelik şekilde genişletilmiştir. Üçboyutlu bir yaklaşım, bir elek tromağnetik sınır değer probleminin fiziksel yapısı asi metrik, inhomojen veya süreksiz özellikler gösterdiğinde ve böylece herhangi bir değişimin gözlenmediği bir boyut olmadığında zorunlu olmaktadır. Bu üçboyutlu yaklaşımın sayısal algoritmasında, özgün kısmî diferansiyel denklemler çeşitli matematiksel eşit likler aracılığı ile kendilerine zayıf şekilde eşdeğer olan bilineer denklemlere dönüştürülmektedir, özgün problem geometrisi, her biri temel bir kübik eleman ile eşlenen da ha küçük elemanlara bölündükten sonra, bilinmeyen fonksiyon(lar) bu elemanların içinde bilinen polinomlar ile yaklaşık olarak ifade edilmektedir. Söz konusu bilineer denklem böylece bilinmeyen fonksiyonun(ların) belirli de ğerlerini verecek olan bir matris denklemi formuna dö nüştürülmektedir. Matris denklemleri, diğer algoritmalara oranla daha az bilgisayar zamanı ve belleği kullanan FRONT algoritması ile çözülmektedir. Bu yaklaşım, sayısal algoritması ve buna bağlı olan bilgi sayar programları ile birlikte dört değişik üçboyutlu elek tromağnetik sınır değer problemine uygulanmıştır: Bir kü bik bölgedeki elektrostatik potansiyel dağılımı, kısa dev re ile sonumlandırılmış bir koaksiyal iletim hattındaki elektrik alanı dağılımı, kısa devre ile sonumlandırılmış ve kısmen dielektrik bir madde ile doldurulmuş bir dalga kıla vuzundaki elektrik alanı dağılımı ve bir dalga kılavuzu ge çişindeki elektrik alanı iletimi ve yansıması. Anahtar Sözcükler: Sonlu elemanlar yöntemi, elektro mağnetik sınır, değer problemleri. ELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİ 351