insanlığın koyu çizgileri - Bilkent University

1
EFEACER
İNSANLIĞINKOYUÇİZGİLERİ
Hiçdüşündünüzmü,toplumdaistenmeyenrenk
olmayı?Öbürrenklerleuyumluolmamayı,bütününbir
parçasıolamamayı...NeyazıkkiMartinLutherKing’in
dediğigibi“Kuşlargibiuçmayı,balıklargibiyüzmeyi
öğendik,ancakkardeşçeyaşamayıunuttuk.”.
İşteÇarpışma(Crash)filmiunutulmuşkardeşlikleri,
toplumunistenmeyenrenklerininyaşadığızorluklarıvebu
zorluklarınsebepolduğuçetinkararlarıelealıyor.Filmde
ayrımcılıkkavramınınAmerikantoplumuüzerindekietkisi
anlatılıyor.Filmtoplumolarakhatırlamaktagüçlük
çektiğimizbarışıbizebirnebzedeolsahatırlatıyor.
Çarpışmakonusuitibariylebendahilçoğuinsanıekran
başındatutmayıbaşarıyor.Şüphesizhepimizhayatımızınbir
dönemindebirgrupinsantarafındanayrımcılığamaruz
kalmışızdır.Filmyaşadığımızbuayrımcılıkları
anımsamamızavetoplumsalbirtakımdeğerleri
sorgulamamızasebepoluyor.Toplumunacıgerçeklerinin
güzelbirsenaryoileseyirciyesunulması,filmidramdalında
oldukçabaşarılıkılıyor.
2
Çarpışma’yıizlediğimsırada
filminbanaanımsattığıbirolay
iseNewYorkJohnF.Kennedy
havaalanındagüvenlik
görevlilerininbanaveaileme
karşıolantavrıydı.İnancımızbize
ırkçılıkyapılmasınasebepoluşu
beniderindenetkilemişti.
YaklaşıkdörtseneönceailemleAmerikaseyahatine
çıktık,uzunveyorucubiruçakyolculuğununardından
havaalanındakarşılaştığımızilkşeyuzunmuuzunbir
güvenlikkontrolkuyruğuydu.Kuyruğunsonundasuratı
adetamahkemeduvarınıandıranoirigüvenlikgörevlileri
duruyordu,tıpkıÇarpışma’dakipolislerebenziyorlardı.
Herkesinpasaportunukontroledengörevliler,çoğunluğun
İslamdinineinandığıülkelerinvatandaşlarınıuzun
kuyruktanayrıdahakısabirkuyruğasokuyorlardı.
Okısakuyruğagirmekveinsanlarınönyargıdolu,bizi
yadırgayanbakışlarınıüzerimizdehissetmekbeniveailemi
çokkötühissettirmişti.İnsanlarınbubakışlarınıfilmdeki
AmerikalılarınMüslümanlarabakışlarıylabağdaştırmıştım.
Bizimleberaberküçükkuyruktabulunaninsanlardahasıkı
güvenlikkontrollerindengeçiyorlardı.Üzerimizebirçeşit
gazpüskürtenvevücutüzerindesaklananenufakobjeyibile
tespitedebilenürkütücübirmakineyeyaklaşıyorduk.
Makineniniçinegireninsanlaryaklaşıkonsaniyemakinenin
içindekaldıktansonrabirgüvenlikgörevlisinineliyleyaptığı
güvenlikkontrolündengeçereksıradançıkıyorlardı.Bu
prosedürbirhavaalanındançokbirhapishanedeymişimgibi
hissettirmişti.
Bizeyapılanayrımcılıkmensupolduğumuzinanca
yönelikbirayrımcılıktı.Fakatayrımcılıkbunoktada
bitmiyor.İnsanlarıninançlarınınötesindetenrenkleri,
3
yaşları,cinsiyetleri,cinseltercihlerivegelirdurumlarıda
başlıbaşınaayrımcılıksebepleriarasında.Herhaftadünya
beyazbirpolisinsiyahibiradamıvurmasıylaçalkalanıyor.
Hattabeyazpolis,siyahadamçatışmasıAmerika’daokadar
ciddikifilmbualanaoldukçafazlasahneayırıyor.Bunun
yanısıraCinseltercihlerindendolayıtoplumundışlanan
kesimleriprotestolaryapıyorveprotestolardabubireylerin
linçedilmesigibihaberlergazetelerimizegündemoluyor.
Bireyselboyuttakiayrımcılıkönyargıolarak
düşünülebilir,toplumsalboyuttakiayrımcılığınadıise
ırkçılık.İşseyahatleri,ailegezilerivebenzeriyurtdışı
yolculuklarındainsanlarıhuzursuzedenbuırkçılıkproblemi
dünyanınpeşiniuzunyıllardahabırakmayacakgibi
görünüyor.Çarpışmafilminibenimgözümdeözelkılanise
buprobleminböyledevametmesidurumundabizinekadar
yaralayacağınıgöstermesiydi,filminsahnelerinigördükten
sonraşununetbirşekildesöyleyebilirimkidünyadaiyiveya
kötüinsandışındabaşkabirinsantipiyok.
Filmbireyseldentoplumsalagidenbirdoğruüzerinde
anlatıyorırkçılıkkavramını.Irkçılıkveayrımcılıkkavramları
uğrunaçıkanonlarcasavaşaslındainsanlarınbirbirini
dışlamasısonucuçıkankavgalarınkitleselboyuttakihali.
İnsanlarkendileriniveyargılarınısorgulamadıkçadabu
kavgalarvesavaşlarbütüninsanlığıncanınıacıtacakgibi
4
görünüyor.Filmdeinsanlarınkendilerinisorgulamayıp;
başkalarını,ırklarıveinançlarısorguladıklarındatoplumun
nasılzorlandığınıAmerikantoplumuüzerindegösteriyor.
Amerikantoplumununkoyuçizgilerivatandaşlarınhuzursuz
birhayatsürmesinesebepoluyor.Beynimizdeçizdiğimiz
koyuçizgilerikalbimizlesilemedikçeönyargılarımızın
tutsağıolacağımızkesin.
Çarpışma’dabeyazınsiyahiye;zengininfakire,
Hristiyan’ınMüslüman’akarşıçizdiğikoyuçizgilerin
aşılamadığı,aşılmayayeltenincenasılbirkaosyaşandığıda
beyazperdeyeyansıtılmış.Filmdeayrımcılığınhertürlü
örneğinibulmak,vebuörneklerüzerindenbirsorgulama
sürecinegirmekmümkün.
Sizdeinsanlara,farklıtoplumlara,farklıinançlara
mensupbireylerekarşıkoyuçizgilerçizdiyseniz,buçizgileri
insanlıkiçinhemenyokedin.Çizdiğinizherçizgiinsanlara,
toplumlaraveinançlarataktığınızbiryenikelepçe.
Unutmayınkiözgürdüşünceleriveözgürdeğerleriolmayan
birbireydeözgürolamaz.
Kaynakça:Googlegörseller