İçindekiler 7 Önsöz Kısaltmalar 23 I. KİTAP: DEVLETLER HUKUKUNUN SINIRLARI VE TARİHİ GELİŞİM SÜRECİ I. Bölüm: DEVLETLER HUKUKUNUN TEMEL ÖZELLİKLERİ I. DEVLETLER HUKUKU TERİMİNİN ORTAYA ÇIKIŞI 25 II. FARKLI KÜLTÜR ÇEVRELERİNDE KULLANILAN TERİMLER 26 A. Türk Öğretisi B. Alman Kültür Çevresi C. Latin ve İngiliz Kültürü 26 27 28 III. UYGUN TERİM SORUNU 29 IV. DEVLETLERARASI HUKUKUNUN ÖZELLİKLERİ 30 A. Devletlerarası Hukukun Tanımı B. Diğer Hukuk Dallarından Farklı Yanları 1. Ortak Bir Otoritenin Yokluğu 2. Devletler Hukukunu Zorla Uygulayacak Ortak Bir Makamın Yokluğu 33 33 33 34 II. Bölüm: DEVLETLER HUKUKUNUN TARİHSEL GELİŞİM SÜRECİ I. ANTİK ÇAĞDA ÖN ASYA'DAKİ İLK GELİŞMELER 36 II. ORTAÇAĞ'DA GELİŞMELER 37 A. Çin-Hint ve İran Kaynaklarında Savaş Kuralları B. Avrupa'da Gelişim 37 III. YENİÇAĞDA GELİŞMELER 40 IV. VVESTFALYA BARIŞI 41 V. FRANSIZ DEVRİMİ VE I. DÜNYA SAVAŞI ARASINDA GERÇEKLEŞEN GELİŞMELER 42 A. 19. Yüzyılda Deniz Hukuku Alanında Gelişmeler B. Köle Ticaretinin Yasaklanması Girişimleri C. Savaş Hukuku Alanında Gelişmeler 45 45 46 39 VI. BİRİNCİ VE İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI ARASINDAKİ ÖNEMLİ GELİŞMELER 47 A. Milletler Cemiyeti B. Milletler Cemiyeti Tüzüğü ve Güç Kullanma Yasağı C. Milletler Cemiyeti ve İnsan Hakları 47 49 49 Devletler Hukuku 10 D. Savaşın Yasaklanması Briand-Kellog (Paris) Sözleşmesi 50 E. Milletler Cemiyetinin Başarısız Olması 50 VII. SOĞUK SAVAŞ DÖNEMİ 5! VIII. DOĞU-BATI GERGİNLİĞİNİN SONA ERMESİ 5 2 IX. KUZEY GÜNEY AYRILIĞI 5 2 X. DEVLETLER HUKUKU KURALLARININ BİRLEŞTİRİLMESİ A. 19. Yüzyıl ve 20. Yüzyılın ilk Yarısı B. Birleşmiş Milletler Döneminde Devletler Hukuku Kurallarının Birleştirilmesi 5 3 53 54 III. Bölüm: DEVLETLER HUKUKUNUN GEÇERLİLİK ALANI I. DEVLETLER HUKUKUNUN GEÇERLİLİK ALANI A. Devletler B. Uluslararası Örgütler C. Bireyler D. İnsan Grupları E. Hükümet Dışı Kuruluşlar II. DEVLETLER HUKUKU KURALLARININ DAYANAĞINI AÇIKLAYAN FELSEFİ YAKLAŞIMLAR A. Doğal Hukuk Görüşü B. Pozitivist İradeci Görüş C. Doğal Hukuk ve Pozitivist Hukuk Anlayışlarının Değerlendirilmesi III. DEVLETLER HUKUKU KURALLARI VE İÇ HUKUK İLİŞKİSİ A. İkici Görüş B. Tekçi Görüş C. Devletlerin Uygulamaları D. Uluslararası Adalet Divanı İçtihatları IV. DEVLETLER HUKUKU SÖZLEŞMELERİNİN TÜRK İÇ HUKUKUNDAKİ KONUMU A. Devletler Hukuku Kurallarının Dikkate Alınmamasının Sonuçları B. Türk Anayasal Sistemi 1. Eski Anayasalarımızda Durum 2. 1982 Anayasası 3. 1982 Anayasasının 90. Maddesi 5 6 5g 57 5g 52 53 64 65 55 ^ 6 g 7Q 72 74 75 7 6 75 7g 7g 7g 80 II. KİTAP: DEVLETLER HUKUKUNUN KAYNAKLARI I. Bölüm: ANTLAŞMALAR I. DEVLETLER HUKUKU KAYNAKLARININ SIRALANIŞI 83 içindekiler İŞ II. ANTLAŞMA TERİMİ 84 III. TEK TARAFLI İRADE AÇIKLAMALARI 86 IV. DEVLETLER HUKUKU ANTLAŞMASININ AKDEDİLMESİ A. Tarafların Devlet Olması Zorunluluğu B. Uluslararası Örgütlerin Antlaşma Yapma Yeteneği C. Antlaşmayı İmzalamaya Yetkili Makam D. İradeyi Sakatlayan Haller E. İrade özgürlüğünün Sınırı 87 87 88 88 89 90 V. ANTLAŞMA VEYA SÖZLEŞMENİN ONAY SÜRECİ A. Antlaşmanın İmzalanması B. Antlaşmaların Onaylanması (Tasdiki) C. Türk Anayasal Sistemi 1. Geçmiş Anayasalarımızda Onay 2.1982 Anayasasında Onama D. 244 sayılı Kanuna Göre Antlaşmaların Yapılması ve Yürürlüğe Konması 1. Antlaşmaları İmzalama Yetkisi 2. Antlaşmaların Onayının Kanunla Uygun Bulunması 3. Milletlerarası Antlaşmanın Türk Devletini Bağlaması 90 90 91 94 94 94 95 95 95 96 VI. ÇEKİNCE 97 VII. ANTLAŞMALARIN TESCİLİ 99 VIII. ANTLAŞMA VE SÖZLEŞMELERİN YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ 101 IX. ANTLAŞMANIN ÜÇÜNCÜ TARAFLARA ETKİSİ A. Üçüncü Tarafa Borç Yükleyen Antlaşma 101 102 B. Üçüncü Tarafa Hak Bahşeden Antlaşmalar 103 X. ANTLAŞMANIN YORUMU 103 XI. ANTLAŞMALARIN DEĞİŞTİRİLMESİ VEYA SONA ERMESİ A. Antlaşmanın Değiştirilmesi B. Antlaşmanın Sona Ermesi 1. Antlaşmayı İmzalama Nedenlerinin Ortadan Kalkması 2. Koşulların Değişmesi (Rebus Sic Stantibus) 3. Savaş İlanı 104 104 104 104 105 1° 5 II. Bölüm: TEAMÜL HUKUKU KURALLARI. HUKUKUN GENEL İLKELERİ VE YARDMICI KAYNAKLAR I. TEAMÜLÜN TANIMI VE KAYNAĞI II. TEAMÜLÜN OLUŞMA KOŞULLARI A. Devletlerin Uygulaması (Consuetudo) B. Uygulamanın Devletlerce Bir Zorunluluk Olarak Algılanması (Opinio İuris) C Kaçınarak Gelenek Hukuku Kuralı Üretilip Üretilemeyeceği D. Teamülün Varlığının İspatı 107 108 108 110 110 111 Devletler Hukuku 12 E. Teamülün Türleri F. Teamül Kuralının Değişmesi veya Ortadan Kalkması 112 115 III. HUKUKUN GENEL İLKELERİ 116 A. Hukukun Genel İlkeleri Konusunda Görüş Ayrılıkları B. Genel Hukuk İlkelerinin Hangileri Olduğu 115 117 m IV. ULUSLARARASI ADALET DİVANI KARARLARI VE HUKUKUN GENEL İLKELERİ A. Korfu Boğazı Uyuşmazlığı B. Devletler Arası Antlaşmalar ve Uyuşmazlıklar C. Ulusal Yasalar 118 113 119 V. DEVLETLER HUKUKUNUN YARDIMCI KAYNAKLARI 120 A. Yargı Kararları B. Öğretideki Görüşler 120 12i III. KİTAP: DEVLETLER ARASI İLİŞKİLERİN TEMEL İLKELERİ I. Bölüm: DEVLETLERİN EGEMENLİK BAKIMINDAN EŞİTLİĞİ VE SORUNLARIN BARIŞÇI YOLLARLA ÇÖZÜLMESİ I. DEVLETLERİN EGEMENLİK BAKIMINDAN EŞİTLİĞİ İLKESİ 1 II. DEVLETLERİN İÇ İŞLERİNE KARIŞMAMA İLKESİ 1 2 3 1 2 4 1 2 5 1 2 6 IV. DEVLETİN BAŞKA DEVLETLERİ BELLİ YÖNDE DAVRANMAYA ZORLAMA ARAÇLARI A. Misilleme (Retorsion) B. Misliyle Mukabele (Zararla Karşılık Verme) (Repressalie) V. DEVLETLER HUKUKUNDA MAHKEME KARARLARININ UYGULANMASI 3 1 2 3 A. Milletler Cemiyeti Misakında içişlerine Karışmama İlkesi B. Birleşmiş Milletler Şartı ve İçişlerine Karışmama İlkesi C. İçişlerine Karışmama İlkesinin Birleşmiş Milletler Lehine Aşınması III. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ŞARTINDA SORUNLARIN BM VEYA TARAF DEVLETLERCE BARIŞÇI YOLLARLA ÇÖZÜMÜ İLKESİ 2 1 2 7 1 2 1 2 7 s 1 2 g II. Bölüm: GÜÇ KULLANMA YASAĞI VE BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SİSTEMİNDE DÜNYA BARIŞININ KORUNMASI: DEVLETLERİN ORTAK GÜVENLİĞİ I. ORTAÇAĞ ÖĞRETİSİNDE DÜNYA BARIŞI ARAYIŞLARI II. MİLLETLER CEMİYETİ VE DÜNYA BARIŞINI KORUMA ÇABALARI III. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SİSTEMİNDE ORTAK GÜVENLİK SİSTEMİ OLUŞTURMA ÇABALARI 1 3 0 130 132 içindekiler 13 IV. ORTAK GÜVENLİĞİN İLKELERİ: SINIRLAR VE İMKANLAR 133 V. DEVLETLER HUKUKUNDA SALDIRININ TANIMI 134 A. Milletler Cemiyeti Döneminde Saldırıyı Tanımlama Çabaları B. Birleşmiş Milletler Dönemine Kısa Bakış 134 134 VI. BM SİSTEMİNDE GÜÇ KULLANMA YASAĞI 135 A. Güç Kullanma Yasağının Gelişimi B. BM Sisteminde Güç Kullanma Yasağı ve Sınırları C. Güç Kullanmanın Meşru Biçimleri 136 138 139 VII. GÜVENLİK KONSEYİNİN BARIŞI KORUMAK İÇİN YAPTIRIM UYGULAMASI 141 A. Askeri Nitelikte Olmayan Yaptırımlar B. Birleşmiş Milletler Örgütünün Güç Kullanma Örnekleri 1. Kore Savaşı Örneği 2. Körfez Savaşı Örneği 141 143 143 1 VIII. BİRLEŞMİŞ MİLLETLERİN İNSANİ AMAÇLARLA GÜÇ KULLANMASI 144 A. Somali İç Savaşına İnsani Müdahale B. Doğu Timor'a Müdahale C. Haiti'ye Demokrasi Lehine Müdahale D. Sudan'da Darfur Krizi 145 146 147 148 4 4 IX. BİRLEŞMİŞ MİLLETLERİN ULUSLARARASI ÖRGÜTLER ARACILIĞIYLA İNSANİ MÜDAHALESİ 148 A. Bosna'ya Müdahale Örneği B. Kosova Örneği C. Birleşmiş Milletler Nezdinde İnsani Müdahaleye Açık Hukuki Dayanak Oluşturma Çabaları X. SOĞUK SAVAŞ DÖNEMİNDE ABD'NİN GÜÇ KULLANMA YASAĞINI TEK TARAFLI YORUMLAMA ÇABALARI XI. ABD'NİN BM KARARINI KÖTÜYE KULLANMA ÖRNEĞİ VE IRAK'IN İŞGALİ 148 I 50 151 52 1 153 III. Bölüm: DEVLETLERİN MEŞRU MÜDAFAA HAKKI I. MEŞRU MÜDAFAA HAKKININ DAYANAĞI 156 II. MEŞRU MÜDAFAA HAKKININ ANLAMI VE SINIRLARI 156 A. Silahlı Saldırı Koşulu 1. Fiili Saldırıya Karşı Meşru Müdafaa 2. Kuvvetle Muhtemel Saldırıya Karşı Meşru Müdafaa B. Gerekli ve Ölçülü Karşılık Verme C. Süre Kısıtlaması D. Önleyici Meşru Müdafaa 157 I 1 159 160 161 57 5 8 III. MEŞRU MÜDAFAADAN SADECE DEVLETLERİN YARARLANABİLMESİ 162 IV. BAĞIMSIZLIK SAVAŞLARINA YARDIMIN MEŞRU MÜDAFAAYA YARDIM SAYILMAMASI 163 Devletler Hukuku 14 V. ZARARLA KARŞILIK VERME VE MEŞRU MÜDAFAANIN FARKI 163 VI. YABANCI ÜLKEDE VATANDAŞINI KORUMAK İÇİN MEŞRU MÜDAFAA 164 VII. TERÖRE KARŞI MEŞRU MÜDAFAA 165 IV. Bölüm: ULUSLARIN KENDİ GELECEĞİNİ BELİRLEME İLKESİ I. İLKENİN TARİHSEL GELİŞİM SEYRİ II. XVIII. VE XIX. YÜZYILLARDA DEVLETLER UYGULAMASI III. BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI SONRASI BARIŞ ANTLAŞMALARI VE MİLLETLER CEMİYETİ TÜZÜĞÜ 169 169 170 IV. BM ŞARTINDA KENDİ GELECEĞİNİ BELİRLEME İLKESİ 171 V. KENDİ GELECEĞİNİ BELİRLEME İLKESİNİN BM DÖNEMİYLE BERABER GÜÇLENME SÜRECİ 173 VI. KENDİ GELECEĞİNİ BELİRLEME İLKESİ BAĞIMSIZLIK İSTEME HAKKI VERİR Mİ? n VII. KENDİ GELECEĞİNİ BELİRLEME HAKKININ HUKUKİ NİTELİĞİ VE UYGULANMASI 178 A. Hak Sahibi Olma Yeteneği B. Hukuki Niteliği ve Uygulanabilirliği VIII. KENDİ GELECEĞİNİ BELİRLEME İLKESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 6 178 180 183 V. Bölüm: DEVLETİN YARGI BAĞIŞIKLIĞI I. YARGI BAĞIŞIKLIĞI KAVRAMI VE KAPSAMI 1 8 6 II. DEVLETİN YARGI BAĞIŞIKLIĞINDA FARKLI YAKLAŞIMLAR 1 A. Mutlak Yargı Bağışıklığı Anlayışı B. Kısıtlı Yargı Bağışıklığı Anlayışı 1. Mutlak Yargı Bağışıklığı Anlayışından Kısıtlı Yargı Bağışıklığına Geçiş 2. Devlet işlemi veya Eyleminin Niteliği 3. Kamu Düzeni Ölçütü 4. Yargılama ile Kararın İcrası Arasında Ayrıma Gidilmesi 5. Devletlerin Cebri İcra Konusunda Farklı Uygulamaları 6. Yarı Yargı Bağışıklığına Karşı Duyulan Kuşkular 137 18g 189 ıgg ig2 192 194 195 III. TÜRKİYE VE YARGI BAĞIŞIKLIĞI UYGULAMASI ig 87 6 IV. BAĞIŞIKLIKTAN VAZGEÇME 197 A. Bağışıklıktan Açıkça Vazgeçme B. Yargı Bağışıklığından Dolaylı Vazgeçme 197 197 V. 199 ULUSLARARASI TAHKİMDE BAĞIŞIKLIKTAN VAZGEÇME VI. ULUSLARARASI DÜZENLEMELER VE SÖZLEŞMELER 200 A. Dünya Bankası Antlaşması B. Avrupa Uluslararası Ticaret Mahkemesi Cenevre Sözleşmesi 200 201 İçindekiler 15 VII. DEVLET BAŞKANI VE HÜKÜMET ÜYELERİ VE DİPLOMATLARIN YARGI BAĞIŞIKLIĞI 201 VIII. DİPLOMATİK HİZMET BİNALARI VE DİPLOMATİK TEMSİLCİLERİN BAĞIŞIKLIĞI 202 IX. ULUSLARARASI ÖRGÜT TEMSİLCİLERİ VE YARGIÇLARIN YARGI BAĞIŞIKLIĞI 203 X. YABANCI ASKERİ BİRLİKLERİN BAĞIŞIKLIĞI 204 VI. Bölüm: DEVLETLERİN DENİZ ALANLARINDA YETKİSİ I. DENİZ HUKUKU SÖZLEŞMESİ VE GETİRDİĞİ HUKUKİ REJİMİN ÖZELLİKLERİ 205 II. DENİZ HUKUKU SÖZLEŞMESİNİN ÖNGÖRDÜĞÜ KURUMLAR 206 A. Deniz Yatağı Kurumu B. Deniz Sınırı Platformu Komisyonu C. Uluslararası Deniz Mahkemesi 206 206 207 III. DENİZ ALANLARI 208 A. Karasularının Hukuki Rejimi 1. Gemilerin Zararsız Geçiş Hakkı 2. Kıyı Devletinin Sıcak Takip Yetkisi B. Körfezler C Bitişik Bölge D. Kıt'a Sahanlığı E. Münhasır Ekonomik Bölge 208 F. Açık Deniz 212 2 0 9 210 210 211 2 1 1 2 1 1 IV. AÇIK DENİZDE YABANCI GEMİYE MÜDAHALE YETKİSİ 213 V. MİLLETLERARASI NEHİRLER VE BOĞAZLAR 214 A. Milletlerarası Suyollarının Ulaşım Dışı Kullanımı B. Boğazlar 214 VI. TÜRK BOĞAZLARI 2 1 5 • 2 1 5 IV. KİTAP: ULUSLARARASI HUKUK KİŞİSİ OLARAK DEVLET I. Bölüm: DEVLETİN KURUCU UNSURLARI I. DEVLETİN KURUCU UNSURU OLARAK HALK A. Halk Unsuruna Genel Bakış B. Vatandaşlık 1. Doğum Anında Vatandaşlık Elde Etmede Uygulanan Başlıca Sistemler 2. Zorla Vatandaşlıktan Çıkarılma C. Çifte Vatandaşlık 217 217 2 1 9 2 1 9 1 221 2 2 Devletler Hukuku 16 E. Tüzel Kişilerin Vatandaşlığı F. Yabancı Ülkede Diplomatik Himayeye Karşı Öğretide Öne Sürülen İtirazlar 1. Calvo Öğretisi 2. Cardenas Öğretisi 224 224 225 226 II. DİPLOMATİK KORUMA VE VATANDAŞLIK İLİŞKİSİ 227 III. DEVLETİN KARA VE HAVA ÜLKESİ A. Genel Olarak Devletin Ülke Unsuru B. Ülke Kazanma ve Kayıp Biçimleri 1. Fetih 2. Devir 3. İşgal (Keşfetme) 4. Arazi Oluşumu C. Ülkenin Sınırları 230 230 231 231 232 233 234 234 IV. TÜRKİYE'NİN SINIRLARI A. Trakya ve Yunanistan Sınırı B. Ege Adaları 1. Lozan Antlaşmasından Önce Limni ve Diğer Ege Adalarının Statüsü 2. Lozan Antlaşmasında Ege Adalarının Statüsü C. Suriye Sınırı ve Hatay Sorununun Çözümü D. Irak Sınırı ve Musul Meselesi 1. Lozan ve Irak Sınırı Sorunu 2. Milletler Cemiyeti ve Musul Sorununun İngiltere Lehine Çözülmesi 235 235 235 235 236 237 238 238 238 E. Türkiye'nin Doğu ve Kuzeydoğu Sınırları 239 V. DEVLETİN HAVA ÜLKESİ 240 VI. DEVLETİN EGEMENLİK UNSURU A. Egemenlik Kavramı B. Egemenlik Kavramında Değişim C. Egemenliğin Günümüzdeki Anlamı VII. ULUSLARARASI ALANDA YETKİLERİ BAKIMINDAN DEVLETLER A. Devletler Topluluğu B. Federal Devlet C. Himaye Altında Devlet D. Daimi Tarafsız Statülü Devlet 241 241 242 243 244 244 245 247 248 II. Bölüm: DEVLETİN ULUSLARARASI KİŞİLİK KAZANMASI VE KAYBETMESİ I. TANIMA A. Tanıma Kavramının Farklı Anlamları B. Tanımanın Hukuki Niteliği 249 249 249 II. TANIMA BİÇİMLERİ 250 III. TANIMAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ ÖĞRETİSİ 251 IV. HÜKÜMETLERİN TANINMASI 252 içindekiler 1 7 VII. DEVLETİN DOĞUŞU VE YIKILIŞI 253 A. Devletin Doğuşu B. Devletin Yıkılışı 253 254 VIII. DEVLETİN HALEFİYETİ 255 A. Halefiyet Kavramı ve Hukuki Temeli B. Devletin Antlaşmaya Halefiyeti C. Devletlerin Uygulamaları D. Devlet Mallarının ve Borçlarının İntikali E. Lozan Antlaşması ve Türkiye'nin Osmanlı Devletine Halefliği 255 255 2 5 7 258 260 III. Bölüm: DEVLETLER HUKUKU VE İNSAN HAKLARI I. DEVLETLER HUKUKU VE BİREY 261 A. Devletler Hukukunda Birey B. Vatandaşlık ve İnsan Hakları 261 262 II. DEVLETLER HUKUKUNDA 19. VE 20. YÜZYILDA İNSAN HAKLARININ GELİŞİM SEYRİ...263 III. MİLLETLER CEMİYETİ VE İNSAN HAKLARI 264 IV. EVRENSEL İNSAN HAKLARI BİLDİRİSİ (EİHB) 266 A. Bildirinin Hazırlanışı ve İçeriği B. 1948 Evrensel İnsan Hakları Bildirisinin Hukuki Niteliği 267 268 V. BM ŞARTINA GÖRE ÖRGÜTÜN İNSAN HAKLARINA İLİŞKİN AMAÇ VE GÖREVLERİ 270 VI. İNSAN HAKLARININ BM SÖZLEŞMELERİ ÇERÇEVESİNDE ÖZEL OLARAK KORUNMASI VII. 1993 VİYANA DEKLARASYONU VE AZINLIK HAKLARI ANLAYIŞINDA KARA AVRUPASI YAKLAŞIMI 2 2 7 2 7 2 VIII. SÖZLEŞMELER VE TEAMÜL HUKUKUNDA TANINAN İNSAN HAKLARI 273 IX. EMREDİCİ (MUTLAK) VE ESNEK İNSAN HAKLARI 274 V. Bölüm: ULUSLARARASI ÖRGÜTLER VE DEVLETİN KONUMU I. ULUSLARARASI ÖRGÜTLER A. Kavram ve Gelişim B. Uluslararası Örgütlerin Devletler Hukuku Ehliyeti C. Uluslararası Örgütte Karar Alma Süreci II. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER A. Birleşmiş Milletlerin Kuruluşu B. BM'nin Amaçları C. BM Üyesi Devletler 276 2 7 6 276 277 2 7 » 2 7 8 2 8 0 281 III. BM ORGANLARI 28 A. Genel Kurul 281 1 Devletler Hukuku 18 B. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi 1. Konseyde Daimi ve Geçici Üyelik • 2. Veto Yetkisinin Güvenlik Konseyi Karar Sürecinde Önemi 3. Güvenlik Konseyinin Sürekli İşleyişi 4. Güvenlik Konseyinin Yetkileri C. Ekonomik ve Sosyal Konsey (ECOSOC) D. BM Genel Sekreterliği (BM Şartı m.97-101) 2 8 2 2 8 2 2 8 3 2 8 4 285 6 6 2 8 2 8 V. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SİSTEMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 287 A. BM Şartının Hukuksal Niteliği B. BM Sisteminin Değerlendirilmesi 287 S7 2 VI. ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ VE BARIŞI KORUMA AMAÇLI BÖLGESEL ÖRGÜTLER A. Amerikan Devletleri Örgütü B. Avrupa Konseyi C. AGİT 1. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı Süreci (AGİK) 2. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatına Dönüşüm 289 289 89 290 290 291 2 V. KİTAP: DEVLETLER ARASI SORUNLARIN BARIŞÇI YOLLARLA ÇÖZÜMLENMESİ I. Bölüm: TAHKİM I. DEVLETLER HUKUKUNDA YARGININ SINIRLARI VE TAHKİMİN YERİ A. Objektif Sınır B. Sübjektif Sınır 293 293 294 II. ULUSLARARASI HAKEMLİK KAVRAMI 294 III. ULUSLARARASI HAKEMLİĞİN TARİHSEL DEĞİŞİM SÜRECİ 295 IV. 19. YÜZYILDA VE LAHEY SÖZLEŞMELERİNDE HAKEMLİK KURUMU 296 V. MİLLETLER CEMİYETİ DÖNEMİNDEI HAKEMLİK KURUMUNUN GELİŞİM SÜRECİ 298 VI. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER DÖNEMİNDE HAKEMLİĞİN GELİŞİMİ 299 A. AGİT ve Uluslararası Hakemlik 299 B. Uluslararası Ticaret Alanındaki Gelişmeler 300 VII. ULUSLARARASI HAKEMLİK MAHKEMESİNİN OLUŞUMU 300 VIII. HAKEM MAHKEMESİNİN GÖREV VE YETKİLERİ 301 IX. HAKEM MAHKEMESİ KARARININ SONUÇLARI 302 X. HAKEMLİK KARARLARININ UYGULANMASI 303 İçindekiler _19 II. Bölüm: ULUSLARARASI ADALET DİVANI I. MİLLETLER CEMİYETİ DÖNEMİNDE LAHEY DAİMİ ADALET DİVANININ GELİŞİMİ 304 II. ULUSLARARASI ADALET DİVANI ÖNÜNDEKİ YARGILAMANIN ÖZELLİKLERİ A. Mahkemenin Oluşumu B. Lahey Uluslararası Adalet Divanı Yetkisinin Devletlerce Tanınması C. Uluslararası Adalet Divanının Geçici Tedbir Kararı Alma Yetkisi D. Uluslararası Adalet Divanı Kararı ve Sonuçları 306 306 306 307 308 III. ULUSLARARASI ADALET DİVANININ DANIŞMA GÖRÜŞÜ BİLDİRME YETKİSİ A. Danışma Görüşü İsteme Yetkisi B. Danışma Görüşünün Hukuki Niteliği 308 308 309 VI. KİTAP: DEVLETLER HUKUKUNDA HUKUKA AYKIRILIKLAR VE SOYKIRIMINDAN SORUMLULUK I. Bölüm: HUKUKA AYKIRILIKTAN SORUMLULUK I. DEVLETLER HUKUKUNA AYKIRILIĞIN TARAFI II. SORUMLULUĞUN KOŞULLARI A. Bir Devletler Hukuku Yükümlülüğünün İhlali B. Kusurlu veya Kusursuz Sorumluluk C. Devletler Hukukunun Emredici Bir Kuralının İhlali D. Zarar E. Zarar ile Devlet Arasında İlliyet Bağı F. Asgari Standartlar III. DEVLETLER HUKUKUNA AYKIRILIĞIN SORUMLUSU OLARAK DEVLET A. Failin Devlet Organı Olarak Özelliği B. Devlet Organlarının Sorumluluğunun Farklı Kategorileri IV. DEVLETİN DEVLET ORGANI OLMAYAN ŞAHISLARIN DAVRANIŞLARINDAN SORUMLULUĞU 311 313 313 314 316 316 317 317 318 318 319 3 1 9 V. SORUMLULUĞUN ORTADAN KALKMASI A. Kendini Savunma ve Mücbir Sebep B. Zamanaşımı 320 320 322 VI. DEVLETLER HUKUKUNA AYKIRILIĞIN HUKUKİ SONUÇLARI A. Hukuka Aykırılığın Sonuçlarını Giderme Yükümlülüğünün Sınırları B. Hukuka Aykırılığın Sonuçlarını Ortadan Kaldırma Süreci 323 323 324 VII. SOYKIRIMINDAN KAYNAKLANAN SONUÇLARIN GİDERİLMESİ A. 1948 Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılmasına İlişkin Sözleşme ve Mağdurlara Tazminat Ödenmesi 325 325 Devletler Hukuku 20 B. BM Nezdinde Geleceğe Dönük Olarak Soykırım Mağdurlarına Tazminat Çalışmaları VIII. ALMANYA'NIN SOYKIRIMI MAĞDURLARINA TAZMİNAT ÖDEME UGULAMASI A. II. Dünya Savaşı Sonrası Almanya'nın Yahudilere Tazminat Ödemesi B. Birleşme Sonrası Almanya'nın Nazi Kurbanlarına Ödediği Tazminatlara İlişkin Uygulama Örnekleri C. Almanya'nın Güneybatı Afrika'ya (Namibya) İlişkin Tazminat Sorunu ve Konunun Alman Parlamentosunda Dile Getirilişi 325 326 326 327 328 II. Bölüm: DEVLETLER HUKUKUNDA SOYKIRIMINDAN SORUMLULUK SÜRECİNİN GELİŞİMİ I. SOYKIRIMI SUÇU NE ZAMANDAN BERİ TARTIŞILIYOR? II. I. DÜNYA SAVAŞI VE İLK GİRİŞİMLER A. Almanya'ya Karşı Versay ve Leipzig Süreçleri B. Sevr Antlaşması ve Ermeni İddiaları III. NAZİLERİN TAKİP VE YARGILANMALARI A. Birleşmiş Milletler Savaş Suçları Komisyonu B. Londra Konferansı C. Yargıç Jackson'ın Raporu D. Nürnberg Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi Yargılamaları 330 330 330 332 333 333 334 335 335 IV. TOKYO ULUSLARARASI SAVAŞ SUÇLARI MAHKEMESİ 336 V. 1948 SOYKIRIMININ ÖNLENMESİ VE CEZALANDIRILMASI SÖZLEŞMESİ 337 VI. YUGOSLAVYA SAVAŞ SUÇLARI MAHKEMESİ A. Kurulması B. Cezalandırılan Suçlar 338 338 339 VII. RAUNDA SAVAŞ SUÇLARI MAHKEMESİ A. Kurulması B. Yetkileri 340 340 340 VIII. ULUSLARARASI CEZA MAHKEMESİ STATÜSÜ A. Kuruluşu B. Cezalandırılan Suçlar 341 341 342 VII. KİTAP: DEVLETLER HUKUKU AÇISINDAN ERMENİLERİN 1915TE ZORUNLU İSKANI I. Bölüm: SÜRGÜN VE DEVLETLER HUKUKU I. BİR DEVLETLER HUKUKU SORUNU OLARAK SÜRGÜNÜN FARKLI ANLAŞILIŞININ ARDINDAKİ NEDENLER 344 içindekiler 21 II. VATANINDA YAŞAMA HAKKI KAVRAMININ ORTAYA ÇIKIŞI 345 III. VATANINDA YAŞAMA HAKKINA HUKUKSAL DAYANAK BULMA ARAYIŞLARI 349 A. Orta ve Yeni Çağda Avrupa Devletlerinin Uygulamaları B. 1907 Lahey Sözleşmeleri ve Sürgün C. BM Sonrası Sözleşmeler ve Sürgün 350 351 353 IV. KENDİ GELECEĞİNİ BELİRLEME İLKESİ 354 V. DEVLETLERİN UYGULAMA ÖRNEĞİ: II. DÜNYA SAVAŞINDA ALMANLARIN SÜRGÜN EDİLMELERİ 357 A. Postdam Zirvesi B. Almanların Çekoslovakya'dan Sürgün Edilmeleri: Benesch Kararnamesi 357 358 VI. GÜNÜMÜZ DEVLETLER HUKUKUNDA SÜRGÜN 359 VII. SÜRGÜN HAKKINDA DEĞERLENDİRME 362 II. Bölüm: DEVLETLER HUKUKUNDA ÖZEL MÜLKİYETİN II. DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİNDE KORUNMASI ANLAYIŞI I. KURAMSAL ÇERÇEVE 364 II. XVIII. YÜZYILA KADAR ÖZEL MÜLKİYETİN DEVLETLER HUKUKUNDA GELİŞİMİ 365 III. 19. YÜZYILDA ÖZEL MÜLKİYET VE DEVLETLER HUKUKU 366 A. Özel Mülkiyet Lehine ve Aleyhine Gelişmeler 366 B. Savaş ve Özel Mülkiyet Hakkının Korunması 368 IV. XX. YÜZYIL BAŞLANGICINDA ÖZEL MÜLKİYET VE DEVLETLER HUKUKU 369 V. BOLŞEVİK İHTİLALİ 372 VI. BARIŞ ANTLAŞMALARINDA ÖZEL MÜLKİYETE SON VERİLMESİ 373 A. Versay Antlaşması Örneği B. Lozan Antlaşması Örneği 373 375 VII. MÜLKİYETE İLİŞKİN DEĞERLENDİRME 376 III. Bölüm: 1948 SOYKIRIMININ ÖNLENMESİ VE CEZALANDIRILMASI SÖZLEŞMESİ GERİYE YÜRÜTÜLEBİLİR Mİ? (Ermeni Olayları Açısından Bir Değerlendirme) I. TEMEL PERSPEKTİFLER 378 II. SOYKIRIMI SUÇU 1948 ÖNCESİNDE DE DEVLETLER HUKUKUNDA BAĞLAYICI BİR DEVLETLER HUKUKU KURALI MIYDI? 379 A. Konunun Savaş Suçu Kavramı Çerçevesinde Ele Alınması B. Konunun Soykırımı Suçu Bakımından Tahlili 379 382 III. BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA SAVAŞ SUÇLARI VE İNSANLIĞA KARŞI SUÇ TARTIŞMALARI 382 Devletler Hukuku 22 IV. DEVLETLER HUKUKU TEAMÜLÜNDEN SÖZ EDEBİLMENİN GEREKLERİ 384 V. 20. YÜZYIL BAŞLARINDA YAŞANAN BAŞKA BİR ÖRNEK OLAY 384 VI. NÜRNBERG YARGILAMALARININ HUKUKİLİĞİ TARTIŞMALARI 386 VII SONUÇ YERİNE: SOYKIRIMINI ÖNLEME VE CEZALANDIRMA SÖZLEŞMESİNİN ZAMAN BAKIMINDAN GERİYE DÖNÜK UYGULANIP UYGULANAMAYACAĞI Kaynakça Kavramlar Dizini 386 391 399