uluslararası doğrudan yatırım verileri bülteni

T.C.
EKONOMİ BAKANLIĞI
ULUSLARARASI
DOĞRUDAN YATIRIM VERİLERİ
BÜLTENİ
Aralık 2013
TEŞVİK UYGULAMA VE YABANCI SERMAYE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
İÇİNDEKİLER
Sayfa no
Tablolar Listesi
ii
1) Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi
1
-2013 Yılı Ekim Ayı Gelişmeleri
1
-2013 Yılı Ocak-Ekim Dönemi Gelişmeleri
3
2) Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısı
5
-2013 Yılı Ekim Ayı Gelişmeleri
5
-2013 Yılı Ocak-Ekim Dönemi Gelişmeleri
5
-Türkiye’deki Uluslararası Sermayeli Şirketler
7
3) Yatırım Projeleri
11
4) Ek Tablolar
12
i
TABLOLAR
Sayfa no
Tablo-1:
Tablo-2:
Tablo-3:
Tablo-4:
Tablo-5:
Tablo-6:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi Bileşenleri-2013 Aylık
Uluslararası Doğrudan Yatırım Sermaye Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı 2013Aylık
Uluslararası Doğrudan Yatırım Sermaye Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı 2013 Aylık
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi Bileşenleri- (2012-2013 Ekim)
Uluslararası Doğrudan Yatırım Sermaye Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı (2012-2013)
Uluslararası Doğrudan Yatırım Sermaye Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı (2012-2013)
1
2
2
3
4
4
Tablo-7:
Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketler – (2012-2013 Aylık)
5
Tablo-8:
Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketler – (2012-2013)
5
Tablo-9:
Tablo-10:
Tablo-11:
Tablo-12:
Tablo-13:
Tablo-14:
Tablo-15:
Tablo-16:
Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sermaye Büyüklüğü Açısından Sektörlere Göre
Dağılımı - (2012-2013)
Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sermaye Büyüklüğü Açısından Ülkelere Göre
Dağılımı - (2012-2013)
Yıllar İtibariyle Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısı
Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının Sektörlere Göre Dağılımı - (20122013)
Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının Ülkelere Göre Dağılımı - (20122013)
Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının İllere Göre Dağılımı
Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Faaliyette Bulundukları İllerin Sektörlere Göre
Dağılımı
Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına Verilen Teşvik Belgeleri – (2013
Aylık)
6
7
7
8
9
10
10
11
Tablo-ek1:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişleri (Fiili Girişler)
13
Tablo-ek2:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Sermaye Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı
14
Tablo-ek3:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Sermaye Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı
15
Tablo-ek4:
Uluslararası Sermayeli Firmaların Kuruluş Türleri Açısından Sektörlere Göre
Dağılımı - (2012 – 2013)
16
Tablo-ek5:
Uluslararası Sermayeli Firmaların Sayılarının Sektörlere Göre Dağılımı
17
Tablo-ek6:
Uluslararası Sermayeli Firmaların Sayısının Ülkelere Göre Dağılımı
18
Tablo-ek7:
Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına Verilen Teşvik Belgeleri -(2008
– 2013 Ekim)
19
ii
ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM VERİLERİ
BÜLTENİ
1) Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi1
2013 Yılı Ekim Ayı Gelişmeleri
2013 Yılı Ekim ayında 628 milyon ABD Doları düzeyinde uluslararası doğrudan yatırım
girişi (fiili giriş/net) gerçekleşmiştir. (Tablo-1)
Tablo 1- Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi Bileşenleri – 2013Aylık
(Milyon $)
Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs
Uluslararası Doğrudan Yatırımlar Toplam (Net)
Haziran Temmuz Ağustos Eylül
Ekim
810
1.061
941
714
1.019
760
1.958
647
688
628
576
847
670
540
823
530
1.763
397
453
382
501
839
536
550
816
799
1.724
352
424
352
Giriş
589
967
558
564
816
801
1.756
353
650
355
Çıkış
-88
-128
-22
-14
0
-2
-32
-1
-226
-3
Diğer Sermaye*
75
8
134
-10
7
-269
39
45
29
30
Gayrimenkul (Net)
234
214
271
174
196
230
195
250
235
246
Uluslararası Doğrudan Sermaye
Sermaye (Net)
* Uluslararası Sermayeli Firmaların Yabancı Ortaklarından Aldıkları Kredi
Geçici Veriler Kaynak : T.C.Merkez Bankası
1
Uluslararası doğrudan yatırım girişi, 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu’na göre Türkiye’de faaliyette
bulunan şirketlerin yurtdışından yaptıkları, TCMB ödemeler dengesi istatistiklerinde sermaye ve diğer sermaye olarak
sınıflandırılan kalemlere ilişkin transferlerin net tutarı ile yabancıların gayrimenkul edinimlerine istinaden transfer
edilen tutarı içermektedir.
Aralık 2013
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Uluslararası yatırımcıların Türkiye’deki yeni veya mevcut şirketleri ile iştirak ettikleri yerli
sermayeli şirketlerdeki ortaklık paylarına ilişkin transferleri içeren sermaye girişi, 2013 Ekim
ayında 355 milyon ABD Doları düzeyinde gerçekleşmiştir. (Tablo-2).
Tablo 2- Uluslararası Doğrudan Yatırım Sermaye Girişlerinin Sektörlere Göre
Dağılımı (2013 Aylık)
(Milyon $)
Sektörler
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
1
71
96
18
7
4
1
32
2
32
15
22
17
5
2
703
4
3
28
967
1
6
205
92
11
7
1
37
2
55
16
10
28
0
109
162
4
2
15
558
1
16
40
4
3
1
1
1
5
25
158
12
85
4
18
136
17
2
75
564
2
80
91
10
3
2
0
28
9
39
203
41
60
1
17
40
14
8
32
589
Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri, İçecek ve Tütün İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı
Elektrikli Optik Aletler İmalatı
İmalatı
Diğer İmalat
Elektrik, Gaz ve Su
İnşaat
Toptan ve Perakende Ticaret,
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
Sağlık İşleri ve Sosyal Hizmetler
Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet
Toplam
Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül
10
9
163
9
2
14
0
11
12
115
3
20
10
7
0
568
6
1
19
816
1
2
261
89
6
17
0
133
6
10
370
11
3
35
6
45
55
0
12
801
10
4
168
19
3
16
1
24
3
102
59
23
26
0
17
1.426
9
2
12
1.756
0
2
91
2
1
41
0
2
4
41
46
9
13
0
2
178
1
2
9
353
0
1
72
3
0
42
0
6
12
9
345
11
46
0
45
63
14
16
37
650
Ekim
10
27
79
12
0
15
0
10
6
36
19
14
20
0
70
100
1
0
15
355
Geçici Veriler, Kaynak: T.C. Merkez Bankası
355 milyon dolar olan nakit sermaye girişinin; 183 milyon dolarlık bölümü AB, 144 milyon
dolarlık bölümü Asya Ülkeleri kaynaklıdır (Tablo-3).
Tablo 3- Uluslararası Doğrudan Yatırım Sermaye Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı -2013 Aylık
(Milyon $)
Ülkeler
AB Ülkeleri
Almanya
Avusturya
Fransa
Hollanda
İngiltere
İtalya
Diğer AB Ülkeleri
Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç)
Afrika Ülkeleri
A.B.D.
Kanada
Orta -Güney Amerika ve Karayipler
Asya
Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri
Körfez Ülkeleri
Diğer Yakın ve Ortadoğu Ülkeleri
Diğer Asya Ülkeleri
Diğer Ülkeler
Toplam
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran Temmuz Ağustos
Eylül
Ekim
378
23
478
24
382
30
413
129
238
26
612
15
1.099
945
170
74
528
400
183
47
194
63
34
11
32
21
2
18
63
5
32
334
15
17
132
21
5
162
2
1
228
17
6
30
110
6
55
2
14
25
323
92
129
6
1
46
2
2
89
1
19
41
2
0
12
2
0
80
2
1
36
24
4
61
2
1
71
32
1
29
94
0
66
0
7
0
22
0
42
0
39
0
87
0
1
0
8
0
25
0
24
0
1
91
41
41
0
50
1
589
33
1
0
388
73
35
38
315
1
967
62
3
0
104
40
40
0
64
0
558
24
4
0
100
95
37
58
5
1
564
18
3
0
515
494
191
303
21
0
816
10
1
0
139
125
75
50
14
0
801
38
2
0
530
521
465
56
9
0
1.756
82
0
0
100
95
50
45
5
0
353
9
0
0
105
50
50
0
55
0
650
3
0
0
144
81
42
39
63
0
355
Geçici Veriler, Kaynak : T.C. Merkez Bankası
2
Aralık 2013
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
2013 yılı Ocak-Ekim Dönemi Gelişmeleri
2013 yılı Ocak-Ekim döneminde net doğrudan uluslararası yatırım girişi (fiili giriş), 9.226
milyon ABD doları düzeyinde gerçekleşmiştir. (Tablo4).
Uluslararası doğrudan yatırım girişleri kaleminde yer alan sermaye girişi 2013 yılında
toplam 7.409 milyon ABD dolarına ulaşmıştır (Tablo-4).
Tablo 4 : Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi Bileşenleri - (2012 -2013/Ekim)
(Milyon $)
Ocak-Ekim
%Değişim
Uluslararası Doğrudan Yatırımlar (Net)
Uluslararası Doğrudan Sermaye
Sermaye (Net)
Giriş
Çıkış
Diğer Sermaye*
Gayrimenkul (Net)
* Uluslararası Sermayeli Firmaların Yabancı Ortaklarından Aldıkları Kredi
Geçici Veriler, Kaynak : T.C.Merkez Bankası
3
11.172
8.888
8.441
9.226
6.981
6.893
-17,4
-21,5
-18,3
8.791
-350
447
2.284
7.409
-516
88
2.245
-15,7
47,4
-80,3
-1,7
Aralık 2013
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
2013 yılı Ocak-Ekim döneminde 7.409 milyon ABD Doları olan uluslararası doğrudan
yatırım girişinin 3.421 milyon doları mali aracı kuruluşların faaliyetleri sektöründen, 1.234 milyon
doları elektrik, gaz ve su sektöründen ve 1.266 milyon doları imalat sanayii sektöründen
kaynaklanmıştır (Tablo 5).
T a b lo 5 - U lu sla r a r a sı D o ğ r u d a n Y a tı r ım S e r m a y e G ir işle r in in S e k t ö r le r e G ö r e
D a ğ ılım ı ( 2 0 1 2 - 2 0 1 3 / E k im )
( M ily o n $ )
( O c a k -E k im )
S e k t ör le r
20 1 2
T ar ım , A v c ılı k , O r m a n cıl ık v e B al ık çı lık
M a d e n c i lik v e T a ş o ca kç ılı ğ ı
İm a la t S a n a y ii
G ıd a Ü rü n l er i, İç e ce k ve T ü tü n İ m a l a tı
T ek s til Ü r ü n le ri İ m a l a tı
K im y a s a l M a d d e v e Ü r ü n ler in İ m a la t ı
B .Y .S . M a k i n e ve Te ç h iz a t İ m a la tı
E l e kt rik li O p ti k A l e tl er İm a l a tı
M o to r lu K a r a T a şı tı , R ö m o r k v e Y a rı R ö m o r k İ m a la tı
D iğ er İ m a la t
E le k tr ik , G a z ve Su
İn şa at
T o p t a n v e P er a ke n d e T ic a r et,
O t e ll e r v e L o k a n tal ar
U l a ş tırm a , H a b er le şm e v e D e p o la m a H izm etl er i
M a li A r ac ı K u r u l u şla rın F a al iy e tl er i
G a yri m en k u l K ira la m a v e İ ş Fa aliy e tle r i
Sa ğ lık İ ş ler i v e S o sy a l H i zm e t le r
D i ğ er T o p lu m sa l, S o sy a l v e K iş is el H iz m et
T o pl a m
2 01 3
41
36
193
3 .8 1 0
2 .1 5 2
217
442
5
136
218
1 .2 6 6
258
36
159
4
284
90
61
768
780
1 .3 8 5
181
16
119
1 .3 1 2
86
313
555
8 .7 9 1
464
1 .2 3 4
173
308
52
286
3 .4 2 1
125
36
254
7 .4 0 9
G eç ic i V eri l er, K ay na k : T .C .M erk ez B a n k as ı
2013 yılı Ocak-Ekim döneminde nakit sermaye girişinin % 60,5’i AB ülkeleri kaynaklıdır
(Tablo 6).
T a b l o 6 - U l u s l a r a r a s ı D o ğ r u d a n Y a tı r ı m S e r m a y e G i r i ş l e r i n i n Ü l k e l e r e G ö r e
D a ğ ılım ı ( 2 0 1 2 - 2 0 1 3 / E k im )
( M ily o n $ )
Ü lk e le r
O c a k -E k im
2 01 2
A B Ü l k e l e ri
A lm an y a
A v u s t u r ya
F ra n sa
H ollan d a
İ n g i lt e r e
İ ta l y a
D iğ e r A B Ü l k e l e r i
D i ğ e r A v r u p a Ü lk e l e r i ( A B H a r i ç )
A f ri k a Ü l k e l e ri
A .B.D .
Kanada
O r t a -G ü n e y A m e ri k a v e K a r ay i p l e r
A s ya
Y a k ın v e O r t a D o ğ u Ü l k e l e r i
K ö r f e z Ü lk e l e r i
D i ğ e r Y a k ın v e O r t a d o ğ u Ü l k e l e r i
D i ğ e r A s y a Ü l k e l e ri
D i ğ e r Ü lk e l e r
T o pla m
G e ç ic i V e r i l e r, K a y na k : T . C . M e rk e z B a n k a s ı
4
2 01 3
6 .2 8 3
3 89
1 .4 2 3
4 .4 8 1
1 .7 1 3
6 54
71
9 52
1 .9 6 6
2 01
8 49
1 21
1 32
1 .3 5 0
4 64
0
3 31
24
17
1 .6 6 6
1 .1 7 5
5 42
6 33
4 91
6
8 .7 9 1
1 14
8 29
3 91
0
3 03
14
1
2 .2 1 6
1 .6 1 5
1 .0 2 6
5 89
6 01
3
7 .4 0 9
Aralık 2013
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
2) Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısı2
2013 Yılı Ekim Ayı Gelişmeleri
2013 Yılı Ekim ayında 58 adet uluslararası sermayeli şirket kurulmuştur (Tablo 7).
Tablo 7- Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketler - (2012-2013 Aylık)
( Şirket Sayısı)
2012
2013/Ekim
% Değişim
Yeni
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Toplam
İştirak
391
383
398
292
307
388
192
240
251
248
292
233
3.615
36
51
49
48
68
54
43
31
37
61
46
51
575
Şube
Toplam
3
4
7
10
7
5
9
5
7
2
9
15
83
Yeni
İştirak
273
280
310
292
201
214
158
149
199
52
--2.128
430
438
454
350
382
447
244
276
295
311
347
299
4.273
28
27
18
15
31
10
5
9
8
4
--155
Şube
11
5
4
6
6
9
8
1
0
2
--52
Toplam
312
312
332
313
238
233
171
159
207
58
--2.335
-27,4
-28,8
-26,9
-10,6
-37,7
-47,9
-29,9
-42,4
-29,8
-81,4
----
Geçici Veriler, Kaynak: Ekonomi Bakanlığı
2013 yılı Ocak-Ekim Dönemi Gelişmeleri
2013 Yılı Ekim ayı sonu itibariyle 2.180 adet uluslararası sermayeli şirket ve şube kurulmuş
olup, 155 adet yerli sermayeli şirkete de uluslararası sermaye iştiraki gerçekleşmiştir (Tablo 8).
Tablo 8- Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketler - (2012 - 2013/Ekim)
( Şirket Sayısı)
Ocak-Ekim
2012
Yeni
% Değişim
2013
3.090
2.128
-31,1
İştirak
478
155
-67,6
Şube
59
52
-11,9
3.627
2.335
-35,6
Toplam
Geçici Veriler, Kaynak: Ekonomi Bakanlığı
2
Uluslararası sermayeli şirket sayıları tasfiye, %100 yerli sermayeli şirket statüsüne geçiş gibi nedenlerle
değişmektedir. Bu rakamlar belli dönemlerde revize edilmektedir.
5
Aralık 2013
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
2013 yılı Ocak-Ekim döneminde; 2.335 adet uluslararası sermayeli şirketin, başta toptan ve
perakende ticaret sektörü olmak üzere, gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri ile ulaştırma,
haberleşme ve depolama hizmetleri sektörlerinde faaliyette bulundukları görülmektedir (Tablo 9).
2013 yılı Ocak-Ekim döneminde kayıtlı sermayesi 500.000 doların üzerinde olan 151 adet
uluslararası sermayeli şirket, şube kuruluşu ile yabancı ortak iştiraki gerçekleşmiştir. Bu şirketlerin
55 adedi toptan ve perakende ticaret sektöründe yer alırken, gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri
sektörlerinde 20, ulaştırma, haberleşme ve depolama hizmetleri sektöründe 17 şirket faaliyette
bulunmaktadır (Tablo 9).
Tablo 9- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sermaye Büyüklüğü Açısından Sektörlere Göre Dağılımı- (2012-2013/Ekim)
( Şirket Sayısı)
2012
Sektörler
<50.000$
Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri, İçecek ve Tütün İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı , Römork,Yarı-Römork İm.
Diğer İmalat
Elektrik, Gaz ve Su
İnşaat
Toptan ve Perakende Ticaret,
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faa.
Toplam
50.000$ 200.000$
2013/Ekim
200.000$ >500.000$
500.000$
19
5
137
7
11
16
9
4
90
90
139
802
43
215
9
431
123
28
13
113
8
7
13
11
1
73
36
137
816
38
172
5
193
83
5
1
30
4
1
3
3
2
17
10
31
133
5
23
1
22
11
2.013
1.634
272
Geçici Veriler, Kaynak: Ekonomi Bakanlığı
6
3
Toplam
4
6
3
22
15
33
145
9
32
13
48
19
55
19
317
21
19
36
29
10
202
151
340
1.896
95
442
28
694
236
354
4.273
37
2
<50.000$
13
3
84
4
3
9
7
50.000$ 200.000$
200.000$ >500.000$
500.000$
1
1
15
1
61
48
97
548
30
139
4
252
59
11
4
53
7
3
3
6
1
33
25
63
395
12
84
6
98
27
12
5
1
13
5
10
55
3
17
6
20
10
27
11
172
13
8
18
13
2
118
82
188
1.057
51
248
16
382
101
1.277
778
129
151
2.335
3
11
4
18
59
6
8
2
3
20
1
2
3
Toplam
Aralık 2013
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
2013 yılı Ocak-Ekim döneminde kurulan 2.335 adet uluslararası sermayeli şirketin, 856
adedi AB ülkeleri, 826 adedi Yakın ve Ortadoğu ülkeleri, 228 adedi ise diğer Avrupa ülkeleri
ortaklı şirketlerdir (Tablo-10).
Tablo 10- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sermaye Büyüklüğü Açısından Ülkelere Göre Dağılımı - (2012 2013/Ekim)
( Şirket Sayısı)
2012
Ülkeler
AB Ülkeleri
Almanya
Hollanda
İngiltere
İtalya
Diğer AB Ülkeleri
Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç)
Kuzey Afrika Ülkeleri
Diğer Afrika Ülkeleri
Kuzey Amerika
A.B.D.
Kanada
Orta ve Güney Amerika, Karayipler
Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri
Diğer Asya
Diğer Ülkeler
Toplam
<50.000$
50.000$ 200.000$
858
263
85
108
58
344
204
50
20
82
63
19
9
635
134
21
2.013
433
157
51
37
31
157
151
50
16
49
33
16
5
800
118
12
1.634
200.000$500.000$
2013/Ekim
>500.000$
Toplam
<50.000$
50.000$ 200.000$
165
39
28
19
13
66
38
8
1
11
10
1
4
92
31
4
354
1.541
491
171
171
108
600
423
115
37
151
113
38
19
1.645
303
39
4.273
538
155
59
77
31
216
140
47
14
52
37
15
13
367
94
12
1.277
204
80
17
19
18
70
65
30
8
15
10
5
4
375
73
4
778
85
32
7
7
6
33
30
7
0
9
7
2
1
118
20
2
272
200.000$>500.000$
500.000$
48
20
8
4
3
13
18
6
1
1
1
0
0
40
14
1
129
66
11
17
5
5
28
5
7
1
6
6
0
2
44
18
2
151
Toplam
856
266
101
105
57
327
228
90
24
74
54
20
19
826
199
19
2.335
Geçici Veriler , Kaynak : Ekonomi Bakanlığı
Türkiye’deki Uluslararası Sermayeli Şirketler
2013 Yılı Ekim ayı sonu itibariyle 30.072 adet uluslararası sermayeli şirket ve şube
kurulmuş olup, 6.073 adet yerli sermayeli şirkete de uluslararası sermaye iştiraki gerçekleşmiştir.
Toplamda 36.145 adet uluslararası sermayeli şirket ülkemizde faaliyette bulunmaktadır (Tablo 11).
T a b lo 1 1 - Y ılla r İ t ib a ri y le K u ru lu ş T ü rler in e G ö re U lu s la ra r a s ı S e rm a y e li Ş ir k etler in S a y ıs ı
( Ş ir ket Sa y ı sı )
Y ıl
1 9 5 4 -2 0 0 7 ( B ir ik im li )
Y en i
İ şt ira k
Şube
T o plam
12.618
302 8
4 38
16.084
200 8
2.351
60 3
61
3.015
200 9
2.186
55 0
66
2.802
201 0
2.665
52 7
81
3.273
201 1
3.633
63 5
95
4.363
201 2
3.615
57 5
83
4.273
2 0 1 3 /E k im
2.128
15 5
52
2.335
29.196
6 .0 7 3
8 76
36.145
G en el T o p la m
G eç ici V eriler, K ay n ak : E k on omi B ak an lığı
7
Aralık 2013
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
36.145 adet uluslararası sermayeli şirketin, başta toptan ve perakende ticaret olmak üzere,
gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri ve imalat sanayi sektörlerinde faaliyette bulundukları
görülmektedir. İmalat sanayiinde faaliyette bulunan uluslararası sermayeli şirketlerde kimyasal
madde ve ürünleri imalatı birinci sırada yer alırken, bunu gıda ürünleri, içecek ve tütün imalatı ve
tekstil ürünleri imalatı izlemektedir (Tablo 12).
Tablo 12- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının Sektörlere Göre Dağılımı - (2012 2013/Ekim)
( Şirket Sayısı)
Ocak-Ekim
1954-2013/Ekim
Sektörler
2012
46
16
274
18
16
28
25
10
177
121
290
1.608
85
379
22
589
197
3.627
Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri, İçecek ve Tütün İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı , Römork,Yarı-Römork İm.
Diğer İmalat
Elektrik, Gaz ve Su
İnşaat
Toptan ve Perakende Ticaret,
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri
Toplam
Geçici Veriler, Kaynak: Ekonomi Bakanlığı
8
2013
27
11
172
13
8
18
13
2
118
82
188
1.057
51
248
16
382
101
2.335
Toplam
552
661
5.234
536
495
584
441
260
2.918
910
3.296
12.136
1.942
3.381
366
5.830
1.837
36.145
Aralık 2013
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
36.145 adet uluslararası sermayeli şirketin ülke gruplarına göre dağılımına bakıldığında ise
AB ülkeleri ortaklı girişim sayısının 17.757 adet ile birinci sırada yer aldığı görülmektedir. AB
ülkeleri ortaklı uluslararası sermayeli şirketlerin içinde Almanya 5.568 adet şirket ile birinci sırayı
alırken, onu İngiltere (2.601 adet) ve Hollanda (2.255 adet) izlemektedir (Tablo 13).
Tablo 13- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısının Ülkelere Göre Dağılımı
(2012-2013/Ekim)
( Şirket Sayısı)
Ocak-Ekim
1954-2013/Ekim
Ülkeler
2012
AB Ülkeleri
Almanya
Hollanda
İngiltere
İtalya
Diğer AB Ülkeleri
Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç)
Afrika Ülkeleri
Kuzey Amerika
A.B.D.
Kanada
Orta ve Güney Amerika, Karayipler
Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri
Diğer Asya
Çin Halk Cum.
Güney Kore Cum.
Diğer
Diğer Ülkeler
Toplam
2013
1.270
393
145
148
91
493
370
123
129
98
31
18
1.424
260
46
27
187
33
3.627
Geçici Veriler, Kaynak : Ekonomi Bakanlığı
9
856
266
101
105
57
327
228
114
74
54
20
19
826
199
44
22
133
19
2.335
Toplam
17.757
5.568
2.255
2.601
1.082
6.251
3.949
870
1.647
1.379
268
197
8.719
2.619
539
234
1.846
387
36.145
Aralık 2013
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
36.145 adet uluslararası sermayeli şirketin illere göre dağılımına bakıldığında; İstanbul ilinin
21.312 adet ile birinci sırada yer aldığı görülmektedir. İstanbul ilini Antalya (4.016 adet), Ankara
(2.265 adet) ve İzmir (1.916 adet) illeri takip etmektedir (Tablo 14).
T ab lo 14- Ulu s lara ras ı S erm ay eli Ş irk e tle rin S ayıla rın ın İl lere G ö re Da ğılım ı (İ lk 1 0 İl)
İl
Ş irket Sa yısı
( 1 95 4 -2 01 3 /E kim )
İS TA NB UL
21 .31 2
AN T AL YA
4 .01 6
AN KA RA
2 .26 5
İZ M İR
1 .91 6
M UĞ LA
1 .49 5
M E RS İN
66 8
B UR S A
60 4
AY DIN
54 4
KO CA E Lİ
40 7
GA ZİAN T EP
Diğ er İller
T op lam
29 5
2 .62 3
36 .14 5
Geç ici Veriler, Kaynak : Ekonomi B akanlığı
İstanbul ilinde faaliyette bulunan 21.312 adet uluslararası sermayeli şirketin başta toptan ve
perakende ticaret (8.130 adet) olmak üzere, gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri (3.359 adet),
imalat sanayi (3.100 adet) sektörlerinde faaliyette bulundukları görülmektedir (Tablo 15).
Tablo 15- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Faaliyette Bulundukları İllerin Sektörlere Göre Dağılımı (1954-2013/Ekim)
( Şirket Sayısı)
Sektörler
Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri, İçecek ve Tütün İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı , Römork, Yarı-Römork İm.
Diğer İmalat
Elektrik, Gaz ve Su
İnşaat
Toptan ve Perakende Ticaret,
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri
Toplam
İstanbul
Antalya
Ankara
İzmir
Muğla
172
96
26
67
22
272
3.100
265
339
396
268
104
1.728
29
248
35
6
25
9
0
173
127
296
25
8
22
36
10
195
58
412
58
25
38
40
18
233
10
61
6
4
1
2
0
48
523
1.424
8.130
51
686
687
167
255
667
54
145
662
4
218
135
707
2.094
316
3.359
1.215
604
470
10
934
201
78
121
11
367
150
80
128
9
221
80
283
209
7
501
45
21.312
4.016
2.265
1.916
1.495
Geçici Veriler, Kaynak : Ekonomi Bakanlığı
10
Aralık 2013
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
3) Yatırım Projeleri3
2013 Ekim ayında Ekonomi Bakanlığı tarafından yatırım teşvik belgesi düzenlenen 10 adet
proje kapsamında yaklaşık 124,7 milyon ABD doları tutarında yatırım yapılması öngörülmüştür.
Böylece 2013 yılında belgelendirilen yatırım projesi sayısı 195 adede, belge kapsamındaki
yatırımların tutarı ise 4.786,8 milyon ABD dolarına ulaşmıştır (Tablo 16).
Tablo 16- Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına
Verilen Teşvik Belgeleri -2013 Aylık
Ocak Şubat Mart
Belge Adedi
Toplam Yatırım Tutarı* (Milyon $)
Toplam Yatırım Tutarı* (Milyon TL)
30
951,2
1.684,9
14
Nisan
Mayıs Haziran Temmuz Ağustos
Eylül
Ekim
25
21
20
18
21
21
15
10
123,2 1.398,4
591,7
98,4
34,3
342,2
799,3
385,5
62,6
219,1 2.532,6 1.064,5
180,0
65,2
661,9
1.569,3
779,0
124,7
* Yabancı sermayeli firmalara düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin öngörü değerleridir.
Kaynak: Ekonomi Bakanlığı
195 adet Yatırım Teşvik Belgesinin 145 adedi imalat, 23 adedi hizmetler, 13 adedi
madencilik ve taşocakçılığı, 9 adedi elektrik, gaz ve su, 5 adedi ise tarım ve ormancılık
sektörlerinde düzenlenmiştir.
3
Uluslararası yatırımcıların, yatırım teşvik mevzuatı kapsamında belgelendirilen Türkiye’deki yatırım projeleri
11
Aralık 2013
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
EK TABLOLAR
12
Aralık 2013
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 1- Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişleri (Fiili Girişler)
(Milyon $)
2008
2009
2010
2011
2012
Ocak-Ekim
2012
Uluslararası Doğrudan Yatırımlar Toplam (Net)
2013
19.760
8.663
9.036
16.047
13.018
11.172
9.226
16.823
6.881
6.542
14.034
10.382
8.888
6.981
14.712
6.170
6.203
14.064
9.928
8.441
6.893
Giriş
14.747
6.252
6.238
16.055
10.561
8.791
7.409
Çıkış
-35
-82
-35
-1.991
-633
-350
-516
Diğer Sermaye*
2.111
711
339
-30
454
447
88
Gayrimenkul (Net)
2.937
1.782
2.494
2.013
2.636
2.284
2.245
Uluslararası Doğrudan Sermaye
Sermaye (Net)
* Uluslararası Sermayeli Firmaların Yabancı Ortaklarından Aldıkları Kredi
Geçici Veriler, Kaynak : T.C.Merkez Bankası
13
Aralık 2013
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 2- Uluslararası Doğrudan Yatırım Sermaye Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı
(Milyon $)
Sektörler
2008
2009
2010
2011
2012
2012
2013
41
48
80
32
145
89
135
146
3.971
1.642
923
3.573
1.252
221
123
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
187
199
78
337
94
120
B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı
226
219
64
76
32
5
4
Elektrikli Optik Aletler İmalatı
237
59
177
442
143
136
284
71
224
38
93
121
90
61
1.799
504
307
1.818
890
768
464
İnşaat
1.070
337
2.158
209
1.826
314
4.246
301
924
1.434
780
1.385
1.234
173
Toptan ve Perakende Ticaret,
2.088
390
435
709
221
181
308
Oteller ve Lokantalar
25
54
113
122
16
16
52
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
96
230
182
223
130
119
286
6.136
817
1.620
5.882
1.940
1.312
3.421
Sağlık İşleri ve Sosyal Hizmetler
453
147
210
105
241
112
300
231
174
545
86
313
125
36
Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri
238
300
257
290
638
555
254
14.747
6.252
6.238
16.055
10.561
8.791
7.409
Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri, İçecek ve Tütün İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı , Römork ve Yarı-Römork İmalatı
Diğer İmalat
Elektrik, Gaz ve Su
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
Toplam
Geçici Veriler, Kaynak: T.C. Merkez Bankası
14
43
Ocak-Ekim
41
36
193
218
4.283
3.810
1.266
648
2.201
2.152
258
148
348
376
520
217
442
36
159
213
Aralık 2013
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 3- Uluslararası Doğrudan Yatırım Sermaye Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı
(Milyon $)
Ülke
AB Ülkeleri
Almanya
Avusturya
Fransa
Hollanda
İngiltere
İtalya
Diğer AB Ülkeleri
Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç)
Afrika Ülkeleri
A.B.D.
Kanada
Orta -Güney Amerika ve Karayipler
Asya
Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri
Körfez Ülkeleri
Diğer Yakın ve Ortadoğu Ülkeleri
Diğer Asya Ülkeleri
Diğer Ülkeler
Toplam
2008
11.076
1.237
586
679
1.343
1.335
249
5.647
291
82
868
23
60
2.345
2.184
1.963
96
161
2
14.747
2009
4.928
498
1.019
617
718
350
314
1.412
306
2
260
52
19
673
361
209
78
312
12
6.252
Geçici Veriler, Kaynak: T.C. Merkez Bankası
15
2010
4.719
597
1.584
623
486
245
25
1.159
201
0
323
55
7
928
473
388
45
455
5
6.238
2011
2012
11.456
665
2.418
999
1.425
904
111
4.934
1.093
0
1.402
20
62
2.013
1.516
195
1.317
497
9
16.055
7.105
491
1.519
86
1.226
2.004
154
1.625
622
0
439
32
20
2.337
1.593
940
653
744
6
10.561
Ocak-Ekim
2012
6.283
389
1.423
71
952
1.966
132
1.350
464
0
331
24
17
1.666
1.175
542
633
491
6
8.791
2013
4.481
1.713
654
201
849
121
114
829
391
0
303
14
1
2.216
1.615
1.026
589
601
3
7.409
Aralık 2013
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 4- Uluslararası Sermayeli Firmaların Kuruluş Türleri Açısından Sektörlere Göre Dağılımı - (2012 - 2013 / Ekim)
( Şirket Sayısı)
Sektörler
Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri, İçecek ve Tütün İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı , Römork ve Yarı-Römork İm.
Diğer İmalat
Elektrik, Gaz ve Su
İnşaat
Toptan ve Perakende Ticaret,
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri
Toplam
2013/Ekim
2012
Yeni
İştirak
Şube
48
18
290
20
18
34
25
9
184
134
287
1.617
90
360
17
575
179
3.615
7
1
24
1
1
2
4
1
15
13
46
255
5
69
8
97
50
575
0
0
3
0
0
0
0
0
3
4
7
24
0
13
3
22
7
83
Geçici Veriler, Kaynak: Ekonomi Bakanlığı
16
Toplam
Yeni
İştirak
Şube
55
19
317
21
19
36
29
10
202
151
340
1.896
95
442
28
694
236
4.273
26
10
157
13
7
16
13
2
106
68
177
962
49
215
14
357
93
2.128
1
1
12
0
1
2
0
0
9
13
9
73
2
20
2
18
4
155
0
0
3
0
0
0
0
0
3
1
2
22
0
13
0
7
4
52
Toplam
27
11
172
13
8
18
13
2
118
82
188
1.057
51
248
16
382
101
2.335
Aralık 2013
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 5- Uluslararası Sermayeli Firmaların Sayılarının Sektörlere Göre Dağılımı
( Şirket Sayısı)
Sektörler
1954-2007
2008
2009
2010
2011
2012
( Birikimli )
Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri, İçecek ve Tütün İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı , Römork ve Yarı-Römork İmalatı
Diğer İmalat
Elektrik, Gaz ve Su
İnşaat
Toptan ve Perakende Ticaret,
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri
Toplam
Ocak-Ekim
2012
2013
1954-2013/Ekim
Toplam
238
290
3.057
49
86
434
52
72
369
61
81
422
70
102
463
55
19
317
46
16
274
27
11
172
552
661
5.234
310
377
340
256
187
32
20
43
47
21
51
16
37
30
17
64
23
51
28
8
45
32
59
38
15
21
19
36
29
10
18
16
28
25
10
13
8
18
13
2
536
495
584
441
260
1.587
196
1.402
4.947
1.200
271
102
330
723
196
218
121
286
877
162
248
122
314
1.101
139
274
136
436
1.535
99
202
151
340
1.896
95
177
121
290
1.608
85
118
82
188
1.057
51
2.918
910
3.296
12.136
1.942
1.360
219
2.414
761
269
41
585
200
248
15
446
154
332
15
514
172
482
32
795
213
442
28
694
236
379
22
589
197
248
16
382
101
3.381
366
5.830
1.837
16.084
3.015
2.802
3.273
4.363
4.273
3.627
2.335
36.145
Geçici Veriler, Kaynak: Ekonomi Bakanlığı
17
Aralık 2013
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 6- Uluslararası Sermayeli Firmaların Sayısının Ülkelere Göre Dağılımı
( Şirket Sayısı)
Ülkeler
1954-2007
2008
2009
2010
2011
2012
2012
( Birikimli )
AB Ülkeleri
Almanya
Hollanda
İngiltere
İtalya
Diğer AB Ülkeleri
Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç)
Afrika Ülkeleri
Kuzey Amerika
A.B.D.
Kanada
Orta ve Güney Amerika, Karayipler
Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri
Diğer Asya
Çin Halk Cum.
Güney Kore Cum.
Diğer
Diğer Ülkeler
Toplam
9.119
2.745
1.236
1.581
531
3.026
1.707
268
837
735
102
93
2.781
1.084
266
116
702
195
16.084
Ocak-Ekim
1.656
534
247
215
98
562
418
43
122
105
17
14
511
212
41
13
158
39
3.015
1.410
480
142
187
85
516
319
66
141
109
32
17
603
222
39
20
163
24
2.802
Geçici Veriler, Kaynak : Ekonomi Bakanlığı
18
1.410
456
174
157
92
531
401
97
133
101
32
15
921
262
41
18
203
34
3.273
1.765
596
184
185
111
689
453
130
189
162
27
20
1.432
337
54
16
267
37
4.363
1.541
491
171
171
108
600
423
152
151
113
38
19
1.645
303
54
29
220
39
4.273
1.270
393
145
148
91
493
370
123
129
98
31
18
1.424
260
46
27
187
33
3.627
2013
856
266
101
105
57
327
228
114
74
54
20
19
826
199
44
22
133
19
2.335
19542013/Ekim
Toplam
17.757
5.568
2.255
2.601
1.082
6.251
3.949
870
1.647
1.379
268
197
8.719
2.619
539
234
1.846
387
36.145
Aralık 2013
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 7- Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına Verilen Teşvik Belgeleri (2008-2013/Ekim)
2008
Belge Adedi
2009
2010
2011
2012
2013/Ekim
182
164
211
212
237
195
Toplam Yatırım Tutarı* (Milyon $)
4.307,1
7.459,6
5.156,6
5.599,8
3.932,7
4.786,8
Toplam Yatırım Tutarı* (Milyon TL)
5.623,7
11.592,3
7.764,9
9.410,6
7.080,4
8.881,3
* Yabancı sermayeli firmalara düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin öngörü değerleridir.
Kaynak : Ekonomi Bakanlığı
19