uluslararası doğrudan yatırım verileri bülteni

T.C.
BAŞBAKANLIK
HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI
ULUSLARARASI
DOĞRUDAN YATIRIM VERİLERİ
BÜLTENİ
Şubat 2010
YABANCI SERMAYE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
İÇİNDEKİLER
Sayfa no
Tablolar Listesi
ii
1) Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi
1
-2009 Yılı Aralık Ayı Gelişmeleri
1
-2009 Yılı Gelişmeleri
3
2) Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısı
5
-2009 Yılı Aralık Ayı Gelişmeleri
5
-2009 Yılı Gelişmeleri
5
-Türkiye’deki Uluslararası Sermayeli Şirketler
7
3) Yatırım Projeleri
11
4) Ek Tablolar
12
i
TABLOLAR
Sayfa no
Tablo-1:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi Bileşenleri-2009 Aylık
1
Tablo-2:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı -2009 Aylık
2
Tablo-3:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı -2009 Aylık
2
Tablo-4:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi Bileşenleri- (2008-2009 )
3
Tablo-6:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı - (20082009 )
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı -(2008-2009)
Tablo-7:
Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketler – (2008-2009 Aylık)
5
Tablo-8:
Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketler – (2008-2009 )
5
Tablo-5:
Tablo-9:
Tablo-10:
Tablo-11:
Tablo-12:
Tablo-13:
Tablo-14:
Tablo-15:
Tablo-16:
Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sermaye Büyüklüğü Açısından Sektörlere Göre
Dağılımı - (2008-2009 )
Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sermaye Büyüklüğü Açısından Ülkelere Göre
Dağılımı - (2008-2009 )
Yıllar İtibariyle Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısı
Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının Sektörlere Göre Dağılımı - (20082009 )
Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının Ülkelere Göre Dağılımı - (20082009 )
Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının İllere Göre Dağılımı
Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Faaliyette Bulundukları İllerin Sektörlere Göre
Dağılımı (1954-2009 )
Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına Verilen Teşvik Belgeleri – (2009
Aylık)
4
4
6
7
7
8
9
10
10
11
Tablo-ek1:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişleri (Fiili Girişler)
13
Tablo-ek2:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı
14
Tablo-ek3:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı
15
Tablo-ek4:
Uluslararası Sermayeli Firmaların Kuruluş Türleri Açısından Sektörlere Göre
Dağılımı - (2008-2009 )
16
Tablo-ek5:
Uluslararası Sermayeli Firmaların Sayılarının Sektörlere Göre Dağılımı
17
Tablo-ek6:
Uluslararası Sermayeli Firmaların Sayısının Ülkelere Göre Dağılımı
18
Tablo-ek7:
Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına Verilen Teşvik Belgeleri -(20042009 )
19
ii
Şubat 2010
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM VERİLERİ
BÜLTENİ
1) Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi 1
2009 Yılı Aralık Ayı Gelişmeleri
2009 yılı Aralık ayında 339 milyon ABD Doları düzeyinde uluslararası doğrudan yatırım
girişi (fiili giriş/net) gerçekleşmiştir. (Tablo-1)
Tablo 1- Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi Bileşenleri – 2009Aylık
(Milyon $)
Ocak
Uluslararası Doğrudan Yatırımlar Toplam (Net)
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran Temmuz Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
1.545
322
637
860
560
484
731
702
402
645
370
339
1.431
226
513
731
407
301
597
506
266
412
192
195
1.345
244
460
491
439
374
586
468
203
348
230
442
Giriş
1.345
245
460
491
439
380
590
468
251
350
233
442
Çıkış
0
-1
0
0
0
-6
-4
0
-48
-2
-3
0
Diğer Sermaye*
86
-18
53
240
-32
-73
11
38
63
64
-38
-247
Gayrimenkul (Net)
114
96
124
129
153
183
134
196
136
233
178
144
Uluslararası Doğrudan Sermaye
Sermaye (Net)
* Uluslararası Sermayeli Firmaların Yabancı Ortakla rından Aldıkları Kredi
Geçici Veriler Kaynak : T.C.Merkez Bankası
1
Uluslararası doğrudan yatırım girişi, 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu’na göre Türkiye’de faaliyette
bulunan şirketlerin yurtdışından yaptıkları, TCMB ödemeler dengesi istatistiklerinde sermaye ve diğer sermaye olarak
sınıflandırılan kalemlere ilişkin transferlerin net tutarı ile yabancıların gayrimenkul edinimlerine istinaden transfer
edilen tutarı içermektedir.
Şubat 2010
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Uluslararası yatırımcıların Türkiye’deki yeni veya mevcut şirketleri ile iştirak ettikleri yerli
sermayeli şirketlerdeki ortaklık paylarına ilişkin transferleri içeren sermaye girişi, 2009 yılı Aralık
ayında 442 milyon ABD Doları düzeyinde gerçekleşmiştir. Sermaye girişinin; 139 milyon doları
imalat sanayiinden gelmiştir (Tablo-2).
Tablo 2- Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı (2009 Aylık)
(Milyon $)
Sektörler
Tarım, Avcılık ve Ormancılık
Balıkçılık
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
Makine ve Teçhizat İmalatı
Elektrikli Optik Aletler İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı , Römork ve Yarı-Römork İmalatı
Diğer İmalat
Elektrik, Gaz ve Su
İnşaat
Toptan ve Perakende Ticaret,
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
Sağlık İşleri ve Sosyal Hizmetler
Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişise l Hizmet Faaliyetleri
Toplam
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
0
0
11
106
11
12
13
1
8
21
40
983
59
69
0
12
73
18
1
13
1.345
16
0
2
61
3
6
2
16
0
3
31
2
43
72
0
10
21
13
3
2
245
2
1
9
106
41
7
5
12
18
4
19
62
11
13
0
34
61
157
0
4
460
1
0
1
285
4
5
3
101
5
0
167
94
37
31
0
2
33
3
0
4
491
2
0
16
83
29
2
2
2
0
2
46
216
26
9
1
6
37
43
0
0
439
Haziran Temmuz Ağustos
1
0
1
93
5
7
0
57
9
1
14
109
80
29
0
34
27
6
0
0
380
1
0
1
339
1
6
276
1
9
1
45
7
46
20
1
19
25
121
0
10
590
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
0
0
19
82
58
4
0
3
0
1
16
13
28
11
1
1
67
28
0
1
251
13
0
119
31
6
5
1
2
4
1
12
59
55
13
0
19
16
20
0
5
350
1
0
3
104
29
14
1
1
2
2
55
10
34
20
0
19
23
19
0
0
233
4
0
9
139
22
6
2
6
0
2
101
37
16
71
32
36
21
42
27
8
442
0
0
3
216
1
2
1
19
4
174
15
54
25
8
2
116
28
16
0
0
468
Geçici Veriler, Kaynak: T.C. M erkez Ba nkası
442 milyon dolar olan nakit sermaye girişinin; 326 milyon dolarlık bölümü AB ülkeleri
kaynaklıdır (Tablo-3).
Tablo 3- Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı -2009 Aylık
(Milyon $)
Ülke
Ocak
1.272
AB Ülkeleri
16
Almanya
414
Fransa
83
Hollanda
17
İngiltere
7
İtalya
735
Diğer AB Ülkeleri
Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç)
7
Afrika Ülkeleri
0
9
A.B.D.
0
Kanada
Orta -Güney Amerika ve Karayiple
0
Asya
45
15
Yakın v e Orta Doğu
6
Körfez Ülkeleri
1
Diğer Yakın ve Ortado
30
Diğer Asya Ülkeleri
Diğer Ülkeler
12
1.345
Toplam
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
198
77
2
34
14
20
51
8
0
9
0
0
30
6
6
0
24
0
245
322
12
69
32
29
10
170
24
0
56
0
3
55
15
9
0
40
0
460
442
28
3
38
2
151
220
3
0
22
0
0
24
24
9
0
0
0
491
334
7
16
46
36
33
196
12
0
17
0
0
76
73
7
56
3
0
439
Geçici Veriler, Kaynak : T.C. Merkez Bankası
2
Haziran Temmuz Ağustos
234
25
10
77
4
4
114
109
0
13
0
7
17
17
16
1
0
0
380
550
122
63
288
9
6
62
16
0
15
0
0
9
9
8
1
0
0
590
264
22
1
17
126
7
91
49
0
3
1
0
151
20
7
0
131
0
468
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
145
9
2
63
16
4
51
24
0
16
33
0
33
7
7
0
26
0
251
304
16
1
135
5
3
144
14
0
20
0
4
8
8
7
1
0
0
350
148
23
5
22
48
10
40
5
0
16
0
2
62
41
39
2
21
0
233
326
32
7
86
26
36
139
24
0
40
1
0
51
27
24
3
24
0
442
Şubat 2010
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
2009 yılı Gelişmeleri
2009 yılında net doğrudan uluslararası yatırım girişi (fiili giriş), 7.597 milyon ABD doları
düzeyinde gerçekleşmiştir. (Tablo4).
Uluslararası doğrudan yatırım girişleri kaleminde yer alan sermaye girişi (net) 2009 yılında
toplam 5.630 milyon ABD dolarına ulaşmıştır (Tablo-4).
Tablo 4 : Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi Bileşenleri - (2008 -2009)
(Milyon $)
2008
2009
%Değişim
18.269
7.597
-58,4
15.332
5.777
-62,3
14.698
5.630
-61,7
Giriş
14.733
5.694
-61,4
Çıkış
-35
-64
--
634
147
-76,8
2.937
1.820
-38,0
Uluslararası Doğrudan Yatırımlar (Net)
Uluslararası Doğrudan Sermaye
Sermaye (Net)
Diğer Sermaye*
Gayrimenkul (Net)
* Uluslararası Sermayeli Firmaların Yabancı Ortakla rından Aldıkları Kredi
Geçici Veriler, Kaynak : T.C.M erkez Ba nkası
3
Şubat 2010
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
2009 yılında 5.694 milyon ABD Doları olan uluslararası doğrudan yatırım girişinin 1.646
milyon doları elektrik, gaz ve su sektöründen kaynaklanmıştır (Tablo 5).
Tablo 5- U luslararas ı D oğru dan Y atırım G iriş lerin in Sek törlere G öre Dağılım ı (2008-2009)
(M ily o n $)
S ek tö rl er
2 008
2009
23
18
152
3 .931
1 .252
189
200
226
236
77
1 .751
1 .068
331
2 .084
24
170
6 .069
656
149
58
14 .733
T arım, A v cılık ve O rman cılık
B alıkçı lık
M ad encil ik v e T aşo cakçılı ğı
İmalat S anay ii
G ıda Ü rü n leri ve İçecek İm a latı
T ekstil Ü r ün ler i İm ala tı
K im ya sa l M a dd e ve Ü rü n lerin İm a lat ı
M ak ine ve Teçh iz at İm a la tı
E lek trikli O p tik A letler İm ala tı
M ot or lu K ar a T aş ıtı , Rö m o rk ve Ya rı -R ö m o rk İm a lat ı
D iğer İm ala t
E lek tri k, G az ve S u
İnş aat
T o pt an v e P eraken de T icaret,
O teller v e Lo k antalar
U laş tırma, H ab erleşm e v e D ep ol ama H izm etleri
M ali A racı K u ru lu şların F aaliyet leri
G ay rim en ku l K iralama v e İş Faaliy etleri
Sağ lık İş leri v e So sy al H izmet ler
D iğ er T o p lu msal , S os yal v e K işise l H izmet F aaliyetl eri
To pla m
41
1
194
1.645
210
76
306
221
59
212
561
1.646
460
366
37
308
432
486
31
47
5.694
G eçici V eril er, K ayn ak : T .C .M erkez B a nk ası
2009 yılında nakit sermaye girişinin %79,7’si AB ülkeleri kaynaklıdır (Tablo 6).
T a blo 6 - U lusla r a ras ı D o ğru da n Y a tırım G ir iş le rin in Ülk e lere G ö r e D a ğ ılım ı ( 2 0 08 - 20 0 9 )
( M ily o n $)
Ülk e ler
2008
11. 051
1. 211
679
1. 343
1. 336
249
6. 233
291
82
863
23
60
2. 361
2. 199
1. 978
96
162
2
14. 733
A B Ü lke le r i
A lm an y a
F r an sa
H olla n d a
İ n g ilte re
İ ta ly a
D iğe r AB Ü lk e le ri
D iğ e r A v r up a Ü lk e le r i (A B H a r iç )
A f ri ka Ü lk e le r i
A .B .D .
K a n a da
O r ta - G ün e y A m e ri ka v e K a ra y ip le r
A sy a
Y ak ın v e O rta D o ğ u Ü lk e l e ri
K ö rfe z Ü lk e le ri
D iğ e r Y a k ın v e O rta d oğ u Ü lk e le ri
D iğe r As y a Ü lk e le ri
D iğ e r Ü lke le r
T o p la m
G e ç ic i V e ril e r, K a yn a k : T .C . M e rke z B a nk a s ı
4
200 9
4 .5 3 9
389
593
921
332
291
2 .0 1 3
295
0
236
35
16
561
262
145
65
299
12
5 .6 9 4
Şubat 2010
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
2) Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısı
2009 Yılı Aralık Ayı Gelişmeleri
2009 yılı Aralık ayında 113 adet uluslararası sermayeli şirket ve şube kurulmuş olup, 27 adet
yerli sermayeli şirkete de uluslararası sermaye iştiraki gerçekleşmiştir (Tablo 7).
Tablo 7- Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketler - (2008-2009 Aylık)
( Şirket Sayısı)
2008
2009
% Değişim
Y eni
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Toplam
İştirak
Şube
Toplam
232
225
254
243
295
219
263
61
50
41
55
67
68
56
9
8
5
4
5
4
6
226
187
169
167
143
2.623
61
38
46
53
51
647
6
2
7
5
6
67
Yeni
302
283
300
302
367
291
325
293
227
222
225
200
3.337
İştirak
Şube
Toplam
185
178
191
168
183
238
207
46
46
58
47
51
57
50
8
3
2
1
7
9
5
213
180
210
193
110
2.256
44
46
48
31
27
551
4
4
1
12
3
59
239
227
251
216
241
304
262
261
230
259
236
140
2.866
-20,9
-19,8
-16,3
-28,5
-34,3
4,5
-19,4
-10,9
1,3
16,7
4,9
-30,0
-14,1
Geçici Veriler, Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
2009 yılı Gelişmeleri
2009 yılı sonu itibariyle 2.315 adet uluslararası sermayeli şirket ve şube kurulmuş olup, 551
adet yerli sermayeli şirkete de uluslararası sermaye iştiraki gerçekleşmiştir (Tablo 8).
Tablo 8- Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketler - (2008 - 2009)
( Şirket Sayısı)
2008
Yeni
İştirak
Şube
Toplam
2009
% Değişim
2.623
2.256
-14,0
647
551
-14,8
67
59
-11,9
3.337
2.866
-14,1
Geçici Veriler, Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
5
Şubat 2010
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
2009 yılında 2.866 adet uluslararası sermayeli şirketin, başta toptan ve perakende ticaret
sektörü olmak üzere, gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri ile imalat sanayi sektörlerinde
faaliyette bulundukları görülmektedir (Tablo 9). İmalat sanayiinde faaliyette bulunan uluslararası
sermayeli şirketlerde gıda ürünleri ve içecek imalatı birinci sırada yer alırken bunu kimyasal madde
ve ürünleri imalatı ile makine ve teçhizat imalatı izlemektedir.
2009 yılında kayıtlı sermayesi 500.000 doların üzerinde olan 234 adet uluslararası sermayeli
şirket, şube kuruluşu ile yabancı ortak iştiraki gerçekleşmiştir. Bu şirketlerin 57 adedi toptan ve
perakende ticaret sektöründe, 38 adedi imalat sanayiinde, 33 adedi ise gayrimenkul kiralama ve iş
faaliyetleri sektöründe faaliyette bulunmaktadır (Tablo 9).
Tablo 9- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sermaye Büyüklüğü Açısından Sektörlere Göre Dağılımı- (2008-2009)
( Şirket Sayısı)
2008
Sektörler
<50.000$
Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
Makine ve Teçhizat İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı , Römork,Yarı-Römork İm.
Diğer İmalat
Elektrik, Gaz ve Su
İnşaat
Toptan ve Perakende Ticaret
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişise l Hizmet Faa.
Toplam
50.000$ 200.000$
200.000$ 500.000$
2009
>500.000$
Toplam
<50.000$
50.000$ 200.000$
200.000$ 500.000$
>500.000$
Toplam
22
38
202
14
9
24
21
9
125
64
151
400
126
155
14
402
130
19
29
135
13
7
12
14
5
84
23
130
247
58
74
5
184
49
6
7
68
4
2
6
5
3
48
8
59
80
12
37
3
53
16
6
17
66
7
3
6
6
4
40
22
32
64
24
26
24
36
14
53
91
471
38
21
48
46
21
297
117
372
791
220
292
46
675
209
28
32
170
23
6
19
9
10
103
75
118
449
79
135
7
292
101
21
24
125
15
6
13
7
5
79
28
126
299
62
87
2
115
39
3
8
40
2
1
4
4
5
24
5
21
78
15
21
3
19
5
6
3
38
4
4
4
4
1
21
24
29
57
17
12
4
33
11
58
67
373
44
17
40
24
21
227
132
294
883
173
255
16
459
156
1.704
953
349
331
3.337
1.486
928
218
234
2.866
Geçici Veriler, Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
6
Şubat 2010
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
2009 yılında kurulan 2.866 adet uluslararası sermayeli şirketin, 1.359 adedi AB ülkeleri, 611
adedi ise Yakın ve Ortadoğu ülkeleri, 416 adedi diğer Avrupa ülkeleri ortaklı şirketlerdir (Tablo10).
Tablo 10- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sermaye Büyüklüğü Açısından Ülkelere Göre Dağılımı - (2008 - 2009)
( Ş irket Sayısı)
20 08
Ülkeler
<50.000$
Toplam
<50.000$
50.000$ 200.000$
200. 000$500.000$
>500.000$
Top lam
17 4
50
19 7
50
1.7 70
5 84
761
271
400
153
82
31
11 6
35
1.3 59
4 90
149
132
343
60
65
166
28
23
73
40
31
76
2 77
2 51
6 58
78
113
299
35
55
157
10
12
29
17
15
49
1 40
1 95
5 34
276
14
12
83
75
8
5
152
13
3
36
30
6
2
50
8
0
9
6
3
3
50
0
0
14
13
1
2
5 28
35
15
1 42
1 24
18
12
212
14
18
92
78
14
9
136
17
13
29
20
9
5
39
5
0
11
5
6
0
29
2
0
10
7
3
1
4 16
38
31
1 42
1 10
32
15
237
52
30
59
96
213
41
41
64
67
73
24
12
11
26
41
14
3
6
18
5 64
1 31
86
1 40
2 07
266
60
39
76
90
244
64
45
71
64
51
23
8
7
13
50
14
9
7
20
6 11
1 61
1 01
1 61
1 88
106
27
1 .704
74
5
953
30
2
34 9
19
8
33 1
2 29
42
3.3 37
97
17
1.486
78
6
928
29
1
218
26
0
23 4
2 30
24
2.8 66
İngiltere
D iğer AB Ül keleri
Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç)
Kuzey Afri ka Ülkeleri
Diğer Afrika Ü lkeleri
Kuzey Amerika
A.B.D.
Kanada
Orta ve Güney Amerika, Karayipler
Yakın ve Orta Doğu Ü lkeleri
Azerbeycan
Irak
İran
D iğer
Toplam
>500.000$
455
164
H oll anda
Diğer Ü lkeler
200.000$500.000$
944
320
AB Ü lkeleri (27)
Alm anya
Diğer Asya
50.000$ 200.000$
20 09
G eçici V eriler , Kaynak : Hazine Müsteşarlığı
Türkiye’deki Uluslararası Sermayeli Şirketler
2009 yılı sonu itibariyle 19.134 adet uluslararası sermayeli şirket ve şube kurulmuş olup,
4.417 adet yerli sermayeli şirkete de uluslararası sermaye iştiraki gerçekleşmiştir. Toplamda 23.551
adet uluslararası sermayeli şirket ülkemizde faaliyette bulunmaktadır (Tablo 11).
Tablo 11- Yıllar İtibariyle Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısı
( Şir ket S ay ısı )
Yıl
Yeni
İştirak
Şube
Toplam
1954-2003 ( Birikimli )
2004
2005
2006
2007
4.986
1.422
2.040
2.387
2.823
1056
435
459
625
644
232
61
52
63
63
6.274
1.918
2.551
3.075
3.530
2008
2009
2.623
2.256
647
551
67
59
3.337
2.866
18.537
4.417
597
23.551
Genel T oplam
G eçici V eriler, K ayn ak : H azine M üs teşarlığı
7
Şubat 2010
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
23.551 adet uluslararası sermayeli şirketin, başta toptan ve perakende ticaret olmak üzere,
imalat sanayi, gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri sektörlerinde faaliyette bulundukları
görülmektedir. İmalat sanayiinde faaliyette bulunan uluslararası sermayeli şirketlerde kimyasal
madde ve ürünleri imalatı birinci sırada yer alırken, bunu tekstil ürünleri imalatı ile gıda ürünleri
içecek imalatı izlemektedir (Tablo 12).
Tablo 12- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının Sektörlere Göre Dağılımı - (2008 - 2009)
( Şirket Sayısı)
(1954-2009)
Sektörler
2008
2009
Genel Toplam
Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
Makine ve Teçhizat İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı , Römork,Yarı-Römork İm.
Diğer İmalat
Elektrik, Gaz ve Su
İnşaat
Toptan ve Perakende Ticaret,
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
Diğer Toplumsal, Sosyal ve K işise l Hizmet Faaliyetleri
Toplam
Geçici Veriler, Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
8
53
58
367
91
471
38
21
48
46
21
297
67
373
44
17
40
24
21
227
476
4.119
420
445
454
342
244
2.214
117
372
791
220
292
132
294
883
173
255
464
2.197
6.990
1.666
2.010
46
675
209
16
459
156
293
3.767
1.202
3.337
2.866
23.551
Şubat 2010
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
23.551 adet uluslararası sermayeli firmanın ülke gruplarına göre dağılımına bakıldığında ise
AB ülkeleri ortaklı girişim sayısının 12.777 adet ile birinci sırada yer aldığı görülmektedir. AB
ülkeleri ortaklı uluslararası sermayeli şirketlerin içinde Almanya 4.038 adet firma ile birinci sırayı
alırken, onu İngiltere (2.168 adet) ve Hollanda (1.764 adet) izlemektedir (Tablo 13).
Tablo 13- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısının Ülkelere Göre Dağılımı (2008-2009)
( Şirket Sayısı)
(1954-2009)
Ülkeler
2008
2009
Genel Toplam
AB Ülkeleri (27)
Almanya
Hollanda
İngiltere
Diğer AB Ülkeleri
Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç)
Afrika Ülkeleri
Kuzey Amerika
A.B.D.
Kanada
Orta ve Güney Ame rika, Karayipler
Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri
Azerbeycan
Irak
İran
Diğer
Diğer Asya
Çin Halk Cum.
Güney Kore Cum.
Diğer
Diğer Ülkeler
Toplam
1.770
584
277
251
658
528
50
142
124
18
12
564
131
86
140
207
229
44
13
172
42
3.337
1.359
490
140
195
534
416
69
142
110
32
15
611
161
101
161
188
230
39
21
170
24
2.866
Geçici Veriler, Kaynak : Hazine M üsteşarlığı
9
12.777
4.038
1.764
2.168
4.807
3.063
407
1.176
1.015
161
126
4.095
723
669
1.166
1.537
1.626
369
160
1.097
281
23.551
Şubat 2010
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
23.551 adet uluslararası sermayeli firmanın illere göre dağılımına bakıldığında; İstanbul
ilinin 13.001 adet ile birinci sırada yer aldığı görülmektedir. İstanbul ilini Antalya (2.976 adet),
Ankara (1.567 adet) ve Muğla (1.391 adet) illeri takip etmektedir (Tablo 14).
Tablo 14- Uluslararası Serm ayeli Şirketlerin Sayılarının İllere Göre Dağılım ı (İlk 10 İl)
Ş ir k et S ayısı
(1 954- 2009 )
İl
İSTANBUL
13.001
ANTALYA
ANKARA
İZ MİR
MUĞLA
BURSA
AYDIN
ME RSİN
KOCAELİ
2.976
1.567
1.391
1.333
483
419
397
290
ADANA
Diğer İller
176
1.518
Toplam
23 .551
G eçici V eriler, K ayn ak : H azine M üs teş arlığı
İstanbul ilinde faaliyette bulunan 13.001 adet uluslararası sermayeli firmanın başta toptan ve
perakende ticaret (4.596 adet) olmak üzere, imalat sanayi (2.403 adet), gayrimenkul kiralama ve iş
faaliyetleri (1.924 adet) sektörlerinde faaliyette bulundukları görülmektedir (Tablo 15).
Tablo 15- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Faaliyette Bulundukları İllerin Sektörlere Göre Dağılımı (1954-2009)
( Şirk et Sayısı)
Sektörler
İstanbul
Antalya
Ankara
İzmir
Muğla
19
98
73
22
49
1 71
22
91
49
8
2.4 03
2 01
2 94
3 07
1 90
29
6
17
232
19
9
13
349
51
25
34
46
5
5
1
2 04
97
1.3 00
3
-1 35
30
11
150
34
16
189
1
-34
2 61
7 70
20
5 96
109
176
29
101
1
202
4.5 96
4 04
435
437
100
5 58
5 43
71
73
268
Mali Aracı Kuruluşların F aaliyet leri
1.2 14
2 52
2 81
8
73
8
91
9
153
7
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
1.9 24
7 08
238
143
483
7 54
1 31
112
61
46
13.0 01
2.9 76
1 .567
1 .391
1 .333
Tarım, Avcılık, O rmancı lık ve Balı kçılık
Madencil ik ve Taşocakçılı ğı
İmalat S anayii
Gı da Ürünleri ve İçecek İmal atı
T ekstil Ürünleri İmalatı
K imyasal Madde ve Ürünlerin İmal atı
M aki ne ve Teçhizat İmalatı
M otorlu K ara Taşıtı , Römork, Yarı-Römork İm.
Di ğer İmalat
Elektri k, Gaz ve S u
İnşaat
Topt an ve P erakende Ticaret,
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depol ama Hizmetleri
Diğer Toplumsal , S osyal ve K işise l H izmet F aaliyetl eri
Toplam
Geçici Veriler, Kaynak : Hazine Müsteşarlığı
10
Şubat 2010
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
3) Yatırım Projeleri 2
2009 Aralık ayında Hazine Müsteşarlığı tarafından yatırım teşvik belgesi düzenlenen 21 adet
proje kapsamında yaklaşık 1,6 milyar ABD doları tutarında yatırım yapılması öngörülmüştür.
Böylece 2009 yılında belgelendirilen yatırım projesi sayısı 183 adede, belge kapsamındaki
yatırımların tutarı ise 10,8 milyar ABD dolarına ulaşmıştır (Tablo 16). Söz konusu yatırım teşvik
belgelerinde öngörülen toplam yatırım tutarının (10,8 milyar ABD Doları) %62,2’i uluslararası
ortaklar tarafından karşılanacaktır.
Tablo 16- Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına Verilen Teşvik Belgeleri -2009 Aylık
Ocak
Belge Adedi
Toplam Yatırım Tutarı* (Milyon $)
Yabancı Ortak Payı
Şubat
Mart
Nisan
17
8
13
15
1.898,9
466,6
330,6
509,3
36,7
97,9
13,4
45,5
Mayıs
13
Haziran Temmuz Ağustos
12
14
79,1 1.023,1 1.189,5
87,7
94,5
80,2
9
Eylül
Ekim
23
21
178,9 2.257,1
724,7
62,4
47,4
59,8
Kasım
17
Aralık
21
589,5 1.558,3
58,7
94,0
* Yabancı serma yeli firmalara düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin öngörü değerleridir.
Kaynak: Hazine Müsteşa rlığı
183 adet Yatırım Teşvik Belgesinin 122 adedi imalat, 2 adedi tarım ve ormancılık, 9 adedi
madencilik ve taşocakçılığı, 50 adedi hizmetler sektörlerinde düzenlenmiştir.
2
Uluslararası yatırımcıların, yatırım teşvik mevzuatı kapsamında belgelendirilen Türkiye’deki yatırım projeleri
11
Şubat 2010
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
EK TABLOLAR
12
Şubat 2010
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 1- Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişleri (Fiili Girişler)
(Milyon $)
2005
2006
2007
2008
2.785
10.031
20.185
22.047
18.269
7.597
1.442
8.190
17.263
19.121
15.332
5.777
1.092
8.134
16.982
18.394
14.698
5.630
Giriş
1.190
8.535
17.639
19.137
14.733
5.694
Çıkış
-98
-401
-657
-743
-35
-64
Diğer Sermaye*
350
56
281
727
634
147
Gayrimenkul (Net)
1.343
1.841
2.922
2.926
2.937
1.820
2004
Uluslararası Doğrudan Yatırımlar Toplam (Net)
Uluslararası Doğrudan Sermaye
Sermaye (Net)
* Uluslararası Sermayeli Firmaların Yabancı Ortakla rından Aldıkları Kredi
Geçici Veriler, Kaynak : T.C.M erkez Ba nkası
2009
Şubat 2010
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 2- Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı
(Milyon $)
Sektörler
Tarım, Avcılık ve Ormancılık
Balıkçılık
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
Makine ve Teçhizat İmalatı
Ele ktrikli Optik Aletler İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı , Römork ve Yarı-Römork İmalatı
Diğer İmalat
Elektrik, Gaz ve Su
İnşaat
Toptan ve Perakende Ticaret,
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
Sağlık İşleri ve Sosyal Hizmetler
Diğer T oplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri
Toplam
2004
2005
2006
2007
2008
2009
4
2
73
190
78
9
38
6
2
27
30
66
5
2
40
785
68
180
174
13
13
106
231
4
5
1
122
1.866
608
26
601
54
53
63
461
112
6
3
337
4.211
766
232
1.109
48
117
70
1.869
568
23
18
152
3.931
1.252
189
200
226
236
77
1.751
1.068
41
1
194
1.645
210
76
306
221
59
212
561
1.646
3
72
1
639
69
3
35
33
1.190
80
68
42
3.285
4.018
29
74
103
8.535
222
1.166
23
6.696
6.957
99
265
105
17.639
285
165
33
1.117
11.662
560
177
13
19.137
331
2.084
24
170
6.069
656
149
58
14.733
460
366
37
308
432
486
31
47
5.694
Geçici Veriler, Kaynak: T.C. Merkez B ankası
14
Şubat 2010
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 3- Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı
(Milyon $)
Ülke
AB Ülkeleri
2004
2005
2006
2007
2008
2009
1.027
5.006
14.489
12.601
11.051
4.539
Almanya
73
391
357
954
1.211
389
Fransa
Hollanda
34
568
2.107
383
439
5.069
367
5.442
679
1.343
593
921
İngiltere
İtalya
126
14
166
692
628
189
703
74
1.336
249
332
291
212
6
0
1.267
1.646
3
7.807
85
21
5.061
373
5
6.233
291
82
2.013
295
0
A.B.D.
Kanada
36
88
848
4.212
863
236
61
26
121
11
23
35
Orta -Güney Amerika ve Karayipler
Asya
0
60
54
8
1.756
1.678
33
1.927
1.910
494
1.405
608
60
2.361
2.199
16
561
262
43
11
1.675
2
1.783
3
311
196
1.978
96
145
65
6
78
17
797
162
299
-1.190
2
8.535
115
17.639
36
19.137
2
14.733
12
5.694
Diğer AB Ülkeleri
Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç)
Afrika Ülkeleri
Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri
Körfez Ülkeleri
Diğer Yakın ve Ortadoğu Ülkeleri
Diğer Asya Ülkeleri
Diğer Ülkeler
Toplam
Geçici Veriler, Kaynak : T.C. Merkez Bankası
15
Şubat 2010
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 4- Uluslararası Sermayeli Firmaların Kuruluş Türleri Açısından Sektörlere Göre Dağılımı - (2008 - 2009)
( Şirket Sayısı)
Sektörler
Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
Makine ve Teçhizat İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı , Römork ve Yarı-Römork İm.
Diğer İmalat
Elektrik, Gaz ve Su
İnşaat
Toptan ve Perakende Ticaret,
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri
Toplam
2009
2008
Yeni
İştirak
Şube
Toplam
Yeni
İştirak
Şube
Toplam
39
66
343
24
13
20
112
13
1
5
16
1
53
91
471
38
44
56
284
33
14
9
80
10
0
2
9
1
58
67
373
44
15
34
40
18
212
81
310
619
5
13
5
3
73
36
56
156
1
1
1
0
12
0
6
16
21
48
46
21
297
117
372
791
12
28
18
19
174
96
229
718
5
12
6
1
46
33
61
145
0
0
0
1
7
3
4
20
17
40
24
21
227
132
294
883
171
221
29
589
155
48
63
17
73
53
1
8
0
13
1
220
292
46
675
209
123
201
11
376
118
48
44
5
75
37
2
10
0
8
1
173
255
16
459
156
2.623
647
67
3.337
2.256
551
59
2.866
Geçici Veriler, Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
16
Şubat 2010
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 5- Uluslararası Sermayeli Firmaların Sayılarının Sektörlere Göre Dağılımı
( Şirket Sayısı)
1954-2003
Sektörler
2004
2005
2006
2007
2008
2009
( Birikimli )
1954-2009
Toplam
103
107
28
31
34
50
42
48
49
82
53
91
58
67
367
476
1.588
167
349
51
400
39
441
43
497
38
471
38
373
44
4.119
420
189
189
53
43
66
37
50
39
49
58
21
48
17
40
445
454
122
123
798
23
18
161
27
21
210
54
17
238
46
23
283
46
21
297
24
21
227
342
244
2.214
75
219
14
119
9
312
42
404
75
477
117
372
132
294
464
2.197
2.260
634
488
788
76
203
708
162
222
752
194
266
808
207
284
791
220
292
883
173
255
6.990
1.666
2.010
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
114
437
7
221
19
487
48
660
43
828
46
675
16
459
293
3.767
Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişise l Hizmet Faaliyetleri
249
82
148
178
180
209
156
1.202
6.274
1.918
2.551
3.075
3.530
3.337
2.866
23.551
Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
Makine ve Teçhizat İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı , Römork ve Yarı-Römork İmalatı
Diğer İmalat
Elektrik, Gaz ve Su
İnşaat
Toptan ve Perakende Ticaret,
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Toplam
Geçici Veriler, Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
17
Şubat 2010
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 6- Uluslararası Sermayeli Firmaların Sayısının Ülkelere Göre Dağılımı
( Şirket Sayısı)
Ülkeler
1954-2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Toplam
(Birikimli)
AB Ülkeleri (27)
Almanya
Hollanda
İngiltere
Diğer AB Ülkeleri
Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç)
Afrika Ülkeleri
Kuzey Amerika
A.B.D.
Kanada
Orta ve Güney Amerika, Karayipler
Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri
Azerbeycan
Irak
İran
Diğer
Diğer Asya
Çin Halk Cum.
Güney Kore Cum.
Diğer
Diğer Ülkeler
Toplam
3.191
1.060
518
406
1.207
719
112
400
367
33
44
1.310
127
203
416
564
429
139
59
231
69
6.274
1954-2009
991
345
134
130
382
262
34
96
86
10
10
347
50
46
124
127
145
52
15
78
33
1.918
1.513
462
189
297
565
311
52
104
90
14
14
375
54
56
118
147
159
30
16
113
23
2.551
Geçici Veriler, Kaynak : Hazine Müsteşarlığı
18
1.926
540
257
453
676
356
42
132
111
21
11
396
82
70
104
140
163
24
13
126
49
3.075
2.027
557
249
436
785
471
48
160
127
33
20
492
118
107
103
164
271
41
23
207
41
3.530
1.770
584
277
251
658
528
50
142
124
18
12
564
131
86
140
207
229
44
13
172
42
3.337
1.359
490
140
195
534
416
69
142
110
32
15
611
161
101
161
188
230
39
21
170
24
2.866
12.777
4.038
1.764
2.168
4.807
3.063
407
1.176
1.015
161
126
4.095
723
669
1.166
1.537
1.626
369
160
1.097
281
23.551
Şubat 2010
N
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 7- Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına Verilen Teşvik Belgeleri (2004-2009)
2004
Belge Adedi
Toplam Yatırım Tutarı* (Milyon $)
Yabancı Ortak Payı
2005
2006
2007
2008
2009
231
206
151
198
211
183
3.834,2
3.484,7
1.802,8
5.404,4
6.162,3
10.805,5
41,7
51,7
36,1
49,1
50,2
62,2
* Yabancı serma yeli firmalara düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin öngörü değerleridir.
Kaynak : Hazine M üsteşarlığı
19