döner sermayeli işletmeler kanun tasarısı taslağı

DÖNER SERMAYELİ
İŞLETMELER
KANUN TASARISI TASLAĞI
Kasım 2010
Ankara
1/33
SUNUM PLANI
 Yeniden Yapılandırma
 Kanun Tasarısı Taslağı









Temel ilkeler
Döner sermaye ve işletme kurulması
Yönetim yapısı
Gelir ve Giderler ile Bütçe ve Kesin Hesap
Mali belgeler ve görevliler
Hazine payı ve yıl sonu karı
Fiyatlandırma
Ek ödemeler
Diğer hususlar
2/33
DÖNER SERMAYELĠ
ĠġLETMELERĠN YENĠDEN
YAPILANDIRILMASI
3/33
5018 sayılı Kanunun Ġlgili Hükümleri
 Geçici Madde 4- Genel bütçe kapsamındaki
idarelerin, kamu görevi ve hizmeti dışında kalan ve
ilgili kanunlarında belirtilen faaliyetleri ile mal ve
hizmet teslimlerinden fiyatlandırılabilir nitelikte
bulunanlardan sağlayacakları gelirleri düzenleyen
kanun, 31.12.2007
tarihine kadar yürürlüğe
konulur?????
 Geçici Madde 11- Bu Kanun kapsamında kamu
idarelerinde kurulmuş döner sermaye işletmeleri
31/12/2010 tarihine kadar yeniden yapılandırılır!!!!
4/33
2010 Yılı Programı
Öncelik 4. Kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasına yönelik tedbirler
alınacaktır
Tedbir
Sorumlu
KuruluĢ
Tedbir 10. Döner Maliye
sermayeli
Bakanlığı
işletmeler
yeniden
yapılandırılacaktır
ĠĢbirliği
Yapılacak
KuruluĢlar
Kamu
Kurum ve
Kuruluşları
5/33
Süre
Yapılacak ĠĢlem ve
Açıklamalar
Aralık
Sonu
Döner sermaye işletmeleri
için çerçeve bir düzenleme
yapılması, hesap verebilirliğin
sağlanması ve döner
sermayelerin bütçe ile
ilişkilendirilmesi amacıyla
döner sermaye kanun
tasarısı hazırlanacak ve
ikincil mevzuat revize
edilecektir.
Yeniden Yapılandırmanın Çerçevesi
 Yeni kamu mali yönetim sistemine paralel döner
sermayeli işletmeler kanun tasarısı hazırlanması
 Mevcut ikincil mevzuatın revize edilmesi, hazırlanacak
kanuna ilişkin ikincil mevzuatın düzenlenmesi
 Veriye dayalı karar verme süreçlerini destekleyen
Yönetim Bilgi Sistemlerinin kurulması
 Döner sermayeli işletmelerin harcama ve muhasebe
süreçlerini kapsayan uygulama yazılım programının
hazırlanması/hazırlatılması
6/33
DÖNER SERMAYE
KANUN TASARISI TASLAĞI
7/33
Döner Sermayelere ĠliĢkin Sorunlar
 Kamu yönetimindeki konumu ve geleceği
belirsizdir.
 Mevzuat dağınık ve güncel değildir.
 Temel bir düzenleyici yasa mevcut değildir.
 Mevzuatı yeni kamu mali yönetim anlayışı ile
uyumsuzdur.
 Ek ödeme ve benzeri adlarla yapılan ödemeler
konusunda karmaşa söz konusudur.
8/33
Döner Sermayelere ĠliĢkin Sorunlar
 Bütçe hazırlama ve uygulamaları yetersiz ve
Merkezi Yönetim Bütçesi ile ilişki kurulmamıştır.
 Muhasebe sistemi detaylı veri üretmemektedir.
 İdari ve mali yönetimleri yetersizdir.
 İdari ve mali yönetimde görev alanların görev,
yetki ve sorumlulukları belirgin değildir.
 İşletmelere saydamlık, hesap verebilirlik,
verimlilik ve karlılık konusunda yetersizlikler olup
kesin hesap uygulaması bulunmamaktadır.
 Bilgi işlem uygulamaları yetersizdir ve
standartları yoktur.
9/33
Kanun Taslağında Esas Alınan Hususlar
 Mali süreçlerde 5018 sayılı Kanunun konsepti
esas alındı.
 Döner sermayelere ilişkin mevcut düzenlemeler
azami göz önünde bulunduruldu.
 Sadece işletmelerin merkezi yönetimi ile ilgili
kadro ve birim öngörüldü.
 Mevcut döner sermaye kanunları ile diğer
kanunlardaki hükümlerin tamamı yürürlükten
kaldırıldı, gerekli hükümler Taslağa alındı.
 Mali haklarda mevcut düzenlemeler esas alındı.
10/33
Kanun Taslağında Esas Alınan Hususlar
 Mali disiplin ile yönetimde esnekliği sağlayan yapılar
oluşturuldu.
 Saydamlık ve hesap verebilirlik ile verimlilik ve karlılığı
sağlayacak müesseseler oluşturuldu.
 Kanun taslağında genel hükümlere yer verildi,
detayların ikincil mevzuatta düzenlenmesi öngörüldü.
 Yapılan analiz sonuçlarına göre fonksiyonsuz olduğu
değerlendirilen DÖSE’lerin tasfiye edilmesi öngörüldü.
11/33
Kanun Taslağının Büyüklükleri
 4 Kısım
 10 Bölüm
 40 Madde
 6 Geçici Madde
 2 Ekli Cetvel , 1 Ekli liste (14 sayfa)
 36 Sayfa
12/33
Kanun Taslağının Kısım ve Bölümleri
GENEL HÜKÜMLER
 Amaç, Kapsam, Tanımlar
 Temel İlkeler, İşletme ve İşletme Birimi Kurulması
 Yönetim ve Görevliler
BÜTÇE, MUHASEBE VE DENETĠM
 Gelir ve Giderler
 Bütçe ve Kesin Hesap
 İç Kontrol, Muhasebe ve Denetim
MALĠ HÜKÜMLER VE YAPTIRIMLAR
 Mali Hükümler
 Ek Ödemeler
 Yaptırımlar
ÇEġĠTLĠ VE SON HÜKÜMLER
 Çeşitli Hükümler
 Son Hükümler
 Geçici Maddeler
 Yürürlük ve Yürütme
 Ekli Cetveller
13/33
Temel İlkeler
 İdarelerin her birinde yalnızca bir işletme
kurulur
 Döner sermaye faaliyetleri idarenin görev ve
yetki alanı ile sınırlıdır.
 Döner sermayeler, vergi, resim ve harç
niteliğinde gelir elde edemez.
 İşletmelerde imkanların ve kaynaklarının etkili,
ekonomik ve verimli bir şekilde kullanılması;
hesap verebilirliğin ve saydamlığın sağlanması
esastır.
 İşletmelerin varlıkları Devlet malı
hükmündedir.
14/33
Temel İlkeler
 İşletmelerin, giderlerini kendi faaliyet
gelirleriyle karşılamaları ve idare bütçesinden
doğrudan harcama yapılmaması esastır.
 İşletmeler mali borçlanma yapamazlar.
 Kamu gelirleri tahsil edildikten sonra kamu
hizmeti ile ilişkilendirilerek, işletmelerce ücret,
bağış, yardım vb adlar altında tahsilat
yapılamaz
 İşletmeler kanuni bir zorunluluk bulunmadıkça
meslek kuruluşları hariç odalara, birliklere,
derneklere, vakıflara veya uluslararası
kuruluşlara üye olamaz.
15/33
İşletme Kurulması
 Yalnızca genel ve özel bütçeli idarelerde işletme
kurulabilecektir.
 İşletme kurulması bu kanuna ekli cetvele eklenmek
suretiyle yapılabilecektir.
 Döner sermayeli işletmelerin tüzel kişilikleri
olmayacaktır.
 İşletme birimleri, yönetim kurulu kararı üzerine Bakan /
üst yöneticinin onayıyla kurulacaktır.
 İşletme kurulduğu halde bir yıl içinde işletme birimi
kurularak faaliyete başlanmaması halinde feshedilmiş
sayılacaktır.
16/33
Döner Sermaye Organizasyonu
Sağlık Bakanlığı
Sağlık Kurum ve Kuruluşları
Döner Sermaye İşletmesi
Yönetim Kurulu
İşletme Yöneticisi
Ankara Atatürk
Hastanesi DÖSE
İşletme Birimi
Bursa Devlet
Hastanesi DÖSE
İşletme Birimi
İzmir 1. Basamak
DÖSE İşletme
Birimi
17/33
Hıfzıssıhha
Enstitüsü DÖSE
İşletme Birimi
Trafik Hizmetleri
Döner Sermaye
İşletme Birimi
Döner Sermaye Organizasyonu
…. Üniversitesi
Döner Sermaye İşletmesi
Yönetim Kurulu
İşletme Yöneticisi
Eğitim ve
Araştırma
Hastanesi İşletme
Birimi
Ziraat Fakültesi
İşletme Birimi
Mühendislik –
Mimarlık Fakültesi
İşletme Birimi
Eczacılık Fakültesi
İşletme Birimi
18/33
Fen Fakültesi
İşletme Birimi
Diş Hekimliği
Fakültesi İşletme
Birimi
Yönetim Kurulu
 Döner sermayeli işletmelerin yönetiminde
yönetim kurulu sistemi getirildi.
 Bünyesinde döner sermaye işletmesi bulunan
idarelerde bir yönetim kurulu oluşturulacak,
 Yönetim Kurulu döner sermayelerin en üst karar
organı olacak,
 Yönetim Kurulu 5 üyeden oluşacak ve 4 yıllık
süre için görevlendirilecek,
 Yönetim Kurulu üyelerini Genel Bütçede Bakan,
Özel Bütçede Üst yönetici atayacak,
19/33
ĠĢletme Daire BaĢkanlığı ve ġube Müdürlüğü
 Sağlık Bakanlığı, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı,
Milli Eğitim Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı ile
Orman Genel Müdürlüğünde Döner Sermaye
İşletme Daire Başkanlığı,
 Diğer idarelerde Döner Sermaye İşletme
Müdürlüğü,
 Bu birimlerin en üst yöneticisi işletme
yöneticisidir.
20/33
ĠĢletme Yöneticisi
 İşletmenin, mevzuata, yönetim kurulunca belirlenen
hedef, politika ve stratejilere, performans programı ile
işletmecilik ve bütçe ilke ve esaslarına göre yönetir.
 İşletmenin yatırım programını, bütçesini, kesin
hesabını ve faaliyet raporunu hazırlar.
 İşletmenin istatistiklerini hazırlar, işletme birimlerinin
mali tablolarını birleştirir.
 İşletmenin, işleyiş ve yönetim süreçlerinin etkililiğini
gözeterek,kalite ve verimliliğin geliştirilmesini sağlar.
 İşletme birimleri arasında koordinasyonu ve diğer
işletmelerle işbirliğini sağlar.
 Verimliliğini arttırıcı önlemler alır.
21/33
ĠĢletme Birimi Yöneticisi
 İşletme biriminin yöneticisi ve harcama
yetkilisidir.
• İşletme biriminin yatırım programını, bütçesini ve
kesin hesabını hazırlar.
• Fiyatlandırma tekliflerini hazırlar.
• İşletme biriminin personel ihtiyacını belirler.
• İşletme birimi faaliyetlerini mevzuata, bütçe ve
işletmecilik ilke ve esaslarına uygun olarak
gerçekleştirir.
22/33
Mali ĠĢlem Görevlileri
 Harcama Yetkilisi,
 Gelir ve gider gerçekleştirme görevlileri,
 Muhasebe yetkilisi,
23/33
Mali Belgeler
 Stratejik plan (idarenin stratejik planı içinde yer alacak)
 Performans programı (idarenin performans programı içinde
yer alacak)
 Bütçe
 Kesin hesap
 Faaliyet raporu (idarenin faaliyet raporu içinde yer alacak)
24/33
Faaliyet Alanı, Gelir ve Giderler
 Faaliyet alanı; idarelerin görev alanı ile ilgili
olarak ortaya çıkan fiyatlandırılması mümkün ve
uygun mal ve hizmetlerin üretimi ve satışıdır.
 Mal, hizmet ve sermaye giderleri ile personel
giderlerine toplam bütçe gelirleri üzerinden
sınırlama getirildi.
 Faaliyet alanları, gelirleri ve giderleri ile diğer
hususlar idarelerce çıkarılacak yönetmelikle
belirlenecektir.
25/33
Bütçe ve Kesin Hesap
 Bakanlıkça belirlenen standart bütçe sınıflandırması kullanılır.
 Çok yıllı ve denk bütçe yapılır.
 Bütçe hazırlama rehberi Ağustos ayının sonuna kadar işletme
birimlerine duyurulur.
 İşletme birimince hazırlanan bütçe taslakları, Ekim ayının
sonuna kadar işletmeye gönderilir.
 Yönetim kurulunca en geç Aralık ayının onbeşine kadar
onaylanır.
 Kesin hesap işletme birimlerince, muhasebe kayıtları esas
alınarak hazırlanır.
 İlgili olduğu yılı izleyen mali yılın Mayıs ayı başına kadar
işletmeye gönderilir.
 İşletme düzeyinde kesin hesap konsolide edilir.
 Yönetim kurulunca Mayıs ayının sonuna kadar onaylanır.
26/33

Muhasebe Sistemi ve Hizmeti
 Mali işlemler gerçekleştiğinde; tahakkuk esası
çerçevesinde tek düzen muhasebe sistemine
göre,
 Tahsil edildiğinde ve ödendiğinde nakit esasına
göre bütçe hesaplarına,
kaydedilmesi esasları getirildi.
 Büyük döner sermaye işletmelerinde muhasebe
hizmeti Maliye Bakanlığınca, diğerlerinde ilgili
kamu idaresi tarafından yerine getirilecek.
27/33
Hazine Payı ve Yıl Sonu Karı
 Hazine payı; aylık bütçe gelirinin %15’i hazineye
aktarılır. (Maliye Bakanı %1’e indirmeye %20’ye
kadar yükseltmeye yetkili)
 Yıl Sonu Karı; genel bütçede %80’i Hazineye
aktarılır. Özel bütçelerde ise %50’si bağlı olduğu
idareye aktarılır.
 Karın kalan kısmı işletmede kalacaktır.
28/33
Fiyatlandırma
 Fiyatlar, fiyatlandırmaya ilişkin özel kanunlardaki
hükümler saklı kalmak kaydıyla yönetim
kurulunca maliyet unsurları dikkate alınarak
belirlenecek,
 Özel kanunlardaki hükümler hariç herhangi kişi
veya kuruma ücretsiz veya indirimli tarife
uygulanamayacak.
29/33
Ek Ödemeler
 Mevzuatta dağınık durumdaki ek ödemeler aşağıdaki
şekilde tasnif edilerek tasarıya alındı
o Bütçe gelirleri üzerinden yapılacak ek ödemeler
o Yıl sonu karından yapılacak ek ödemeler
o Diğer ek ödemeler (Yönetim kurulu üyelerine yapılacak ek
ödemeler dahil)
 Tahakkuktan (gelir) ek ödeme yapılması yerine
tahsilattan (bütçe geliri) ek ödeme yapılması esası
getirildi
 Mevcut yasalardaki ay içi ek ödeme tavanlarından
%10 indirim yapılarak indirim toplamının işletmenin
kar etmesi halinde yıl sonunda toptan ödenmesi
hükmü getirildi
30/33
TaĢınmaz Edinme ve
Yatırım Projelerine Katılım
 İşletmeler faaliyetlerinde kullanılmak amacıyla
taşınmaz edinebileceklerdir
 Taşınmazlar Hazine (özel bütçelerde idare)
adına tescil edilir.
 İşletme gelirlerinden, hizmeti aksatmamak ve yılı
yatırım programı ile ilişkilendirilmek kaydıyla
idare ödeneği ile devam etmekte olan projelere
destek olunabilir.
31/33
Önemli Diğer Madde BaĢlıkları









Giderlerin tahakkuku,
Ödemelerde öncelik sırası,
Denetim,
Bağış ve yardım,
İşletmeye verilen zararlar ve sorumluluklar,
Ertesi yıla ve yıllara yaygın yüklenme,
İşletmeler arası kaynak aktarımı,
İç tüketim, vadeli satış ve merkezi alım,
İhtiyaç fazlası taşınırların devri.
32/33
BiliĢim Sistemi
 Sisteminin kapsamı;
o
o
o
o
o
Bütçe
Muhasebe
Harcama Süreci
Taşınır İşlemleri
Yönetim Bilgi Sistemi
 Kaynak israfını azaltmak, kurumlar arası
mükerrerlikleri önlemek ve kamu kaynaklarının
etkin kullanımını sağlamak amacıyla,
 Bilişim Sisteminin Maliye Bakanlığı (Muhasebat
Genel Müdürlüğü) tarafından kurulmasına karar
verildi.
33/33