uluslararası doğrudan yatırım verileri bülteni

T.C.
BAŞBAKANLIK
HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI
ULUSLARARASI
DOĞRUDAN YATIRIM VERİLERİ
BÜLTENİ
Aralık 2009
YABANCI SERMAYE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
İÇİNDEKİLER
Sayfa no
Tablolar Listesi
ii
1) Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi
1
-2009 Yılı Ekim Ayı Gelişmeleri
1
-2009 Yılı Ocak-Ekim Dönemi Gelişmeleri
3
2) Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısı
5
-2009 Yılı Ekim Ayı Gelişmeleri
5
-2009 Yılı Ocak-Ekim Dönemi Gelişmeleri
5
-Türkiye’deki Uluslararası Sermayeli Şirketler
7
3) Yatırım Projeleri
11
4) Ek Tablolar
12
i
TABLOLAR
Sayfa no
Tablo-1:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi Bileşenleri-2009 Aylık
1
Tablo-2:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı -2009 Aylık
2
Tablo-3:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı -2009 Aylık
2
Tablo-4:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi Bileşenleri- (2008-2009 Ekim)
3
Tablo-6:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı - (20082009 )
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı -(2008-2009)
Tablo-7:
Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketler – (2008-2009 Aylık)
5
Tablo-8:
Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketler – (2008-2009 Ekim)
5
Tablo-5:
Tablo-9:
Tablo-10:
Tablo-11:
Tablo-12:
Tablo-13:
Tablo-14:
Tablo-15:
Tablo-16:
Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sermaye Büyüklüğü Açısından Sektörlere Göre
Dağılımı - (2008-2009 Ekim)
Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sermaye Büyüklüğü Açısından Ülkelere Göre
Dağılımı - (2008-2009 Ekim)
Yıllar İtibariyle Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısı
Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının Sektörlere Göre Dağılımı - (20082009 Ekim)
Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının Ülkelere Göre Dağılımı - (20082009 Ekim)
Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının İllere Göre Dağılımı
Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Faaliyette Bulundukları İllerin Sektörlere Göre
Dağılımı (1954-2009 Ekim)
Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına Verilen Teşvik Belgeleri – (2009
Aylık)
4
4
6
7
7
8
9
10
10
11
Tablo-ek1:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişleri (Fiili Girişler)
13
Tablo-ek2:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı
14
Tablo-ek3:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı
15
Tablo-ek4:
Uluslararası Sermayeli Firmaların Kuruluş Türleri Açısından Sektörlere Göre
Dağılımı - (2008-2009 Ekim)
16
Tablo-ek5:
Uluslararası Sermayeli Firmaların Sayılarının Sektörlere Göre Dağılımı
17
Tablo-ek6:
Uluslararası Sermayeli Firmaların Sayısının Ülkelere Göre Dağılımı
18
Tablo-ek7:
Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına Verilen Teşvik Belgeleri -(20042009 Ekim)
19
ii
ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM VERİLERİ
BÜLTENİ
1) Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi 1
2009 Yılı Ekim Ayı Gelişmeleri
2009 yılı Ekim ayında 601 milyon ABD Doları düzeyinde uluslararası doğrudan yatırım
girişi (fiili giriş/net) gerçekleşmiştir. (Tablo-1)
Tablo 1- Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi Bileşenleri – 2009Aylık
(Milyon $)
Ocak
Uluslararası Doğrudan Yatırımlar Toplam (Net)
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran Temmuz Ağustos
Eylül
Ekim
1.529
314
570
852
552
473
695
696
340
601
1.415
218
446
723
399
290
561
500
204
411
1.329
236
393
483
431
363
550
462
141
347
Giriş
1.329
237
393
483
431
369
554
462
189
349
Çıkış
--
-1
--
--
--
-6
-4
--
-48
-2
Diğer Sermaye*
86
-18
53
240
-32
-73
11
38
63
64
Gayrimenkul (Net)
114
96
124
129
153
183
134
196
136
190
Uluslararası Doğrudan Sermaye
Sermaye (Net)
* Uluslararası Sermayeli Firmaların Yabancı Ortaklarından Aldıkları Kredi
Geçici Veriler Kaynak : T.C.Merkez Bankası
1
Uluslararası doğrudan yatırım girişi, 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu’na göre Türkiye’de faaliyette
bulunan şirketlerin yurtdışından yaptıkları, TCMB ödemeler dengesi istatistiklerinde sermaye ve diğer sermaye olarak
sınıflandırılan kalemlere ilişkin transferlerin net tutarı ile yabancıların gayrimenkul edinimlerine istinaden transfer
edilen tutarı içermektedir.
Aralık 2009
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Uluslararası yatırımcıların Türkiye’deki yeni veya mevcut şirketleri ile iştirak ettikleri yerli
sermayeli şirketlerdeki ortaklık paylarına ilişkin transferleri içeren sermaye girişi, 2009 Ekim
ayında 349 milyon ABD Doları düzeyinde gerçekleşmiştir. Sermaye girişinin; 119 milyon doları
madencilik ve taşocakçılığı sektöründen gelmiştir (Tablo-2).
Tablo 2- Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı (2009 Aylık)
(Milyon $)
Sektörler
Tarım, Avcılık ve Ormancılık
Balıkçılık
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
Makine ve Teçhizat İmalatı
Elektrikli Optik Aletler İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı , Römork ve Yarı-Römork İmalatı
Diğer İmalat
Elektrik, Gaz ve Su
İnşaat
Toptan ve Perakende Ticaret,
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
Sağlık İşleri ve Sosyal Hizmetler
Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri
Toplam
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
--11
93
10
12
16
1
8
21
25
983
59
66
-12
73
18
1
13
1.329
16
-2
61
3
6
2
16
-3
31
2
43
68
1
10
17
13
2
2
237
1
1
1
95
41
7
5
4
18
4
16
62
10
9
-34
29
147
-4
393
1
-1
285
4
5
3
101
5
-167
93
37
25
-2
32
3
-4
483
2
-16
76
24
2
2
2
-2
44
216
26
9
-6
37
43
--431
Haziran Temmuz Ağustos
1
-1
86
5
7
-50
9
1
14
109
79
27
-34
27
5
--369
1
-1
337
1
6
276
1
9
1
43
6
26
18
1
19
14
121
-10
554
--3
215
1
2
1
18
4
174
15
54
25
6
1
116
27
15
--462
Eylül
Ekim
--19
48
25
4
-3
-1
15
13
28
10
1
1
40
28
-1
189
13
-119
31
6
5
1
2
4
1
12
59
55
12
0
19
16
20
-5
349
Geçici Veriler, Kaynak: T.C. Merkez Bankası
349 milyon dolar olan nakit sermaye girişinin; 303 milyon dolarlık bölümü AB ülkeleri
kaynaklıdır (Tablo-3).
Tablo 3- Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı -2009 Aylık
(Milyon $)
Ülke
AB Ülkeleri
Almanya
Fransa
Hollanda
İngiltere
İtalya
Diğer AB Ülkeleri
Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç)
Afrika Ülkeleri
A.B.D.
Kanada
Orta -Güney Amerika ve Karayipler
Asya
Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri
Körfez Ülkeleri
Diğer Yakın ve Ortadoğu Ülkeleri
Diğer Asya Ülkeleri
Diğer Ülkeler
Toplam
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
1.258
16
414
83
17
7
721
7
-8
--44
15
7
-29
12
1.329
190
73
2
34
14
20
47
8
-9
--30
6
6
-24
-237
287
12
60
18
17
10
170
16
-55
-1
34
15
9
-19
-393
433
27
1
38
2
151
214
3
-22
-1
24
24
9
---483
326
7
15
46
34
33
191
12
-17
--76
73
7
56
3
-431
Geçici Veriler, Kaynak : T.C. Merkez Bankası
2
Haziran Temmuz Ağustos
223
25
10
75
3
4
106
109
-13
-7
17
17
16
1
--369
516
92
63
286
9
6
60
15
-14
--9
9
8
1
--554
258
22
1
17
125
5
88
49
-3
1
-151
20
7
-131
-462
Eylül
Ekim
116
1
2
43
16
4
50
24
-16
--33
7
7
-26
-189
303
16
1
135
5
3
143
14
-20
-4
8
8
7
1
--349
Aralık 2009
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
2009 yılı Ocak-Ekim Dönemi Gelişmeleri
2009 yılı Ocak-Ekim döneminde net doğrudan uluslararası yatırım girişi (fiili giriş), 6.622
milyon ABD doları düzeyinde gerçekleşmiştir. (Tablo4).
Uluslararası doğrudan yatırım girişleri kaleminde yer alan sermaye girişi (net) 2009 yılının
ilk on ayında toplam 4.735 milyon ABD dolarına ulaşmıştır (Tablo-4).
Tablo 4 : Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi Bileşenleri - (2008 -2009/Ekim)
(Milyon $)
Ocak-Ekim
2008
%Değişim
2009
16.086
6.622
-58,8
13.572
5.167
-61,9
13.030
4.735
-63,7
Giriş
13.063
4.796
-63,3
Çıkış
-33
-61
--
542
432
-20,3
2.514
1.455
-42,1
Uluslararası Doğrudan Yatırımlar (Net)
Uluslararası Doğrudan Sermaye
Sermaye (Net)
Diğer Sermaye*
Gayrimenkul (Net)
* Uluslararası Sermayeli Firmaların Yabancı Ortaklarından Aldıkları Kredi
Geçici Veriler, Kaynak : T.C.Merkez Bankası
3
Aralık 2009
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
2009 yılı Ocak-Ekim döneminde 4.796 milyon ABD Doları olan uluslararası doğrudan
yatırım girişinin 1.597 milyon doları elektrik, gaz ve su sektöründen kaynaklanmıştır (Tablo 5).
T a b lo 5 - U lu sla ra ra sı D o ğ ru d a n Y a tırım G irişlerin in S ek tö rlere G ö re D a ğ ılım ı (2 0 0 8 -2 0 0 9 /E k im )
(M ily on $ )
O cak-E kim
S ektö rler
2008
2009
20
18
122
3 .3 7 5
939
168
89
195
231
64
1 .6 8 9
904
295
2 .0 3 5
22
150
5 .4 2 1
511
147
43
1 3 .0 6 9
T a rım , A vcılık ve O r m a n cılık
B a lık çılık
M a d en cilik ve T a şoca k çılığ ı
İm a la t S a n a yii
G ıd a Ü rü n le ri v e İç e c e k İm a la tı
T e k stil Ü rü n le ri İm a la tı
K im y a sa l M a d d e v e Ü rü n le rin İm a la tı
M a k in e v e T e ç h iza t İm a la tı
E le k trik li O p tik A le tle r İm a la tı
M o to rlu K a ra T a şıtı , R ö m o rk v e Y a rı-R ö m o rk İm a la tı
D iğ e r İm a la t
E lek trik , G a z ve S u
İn şa a t
T op ta n ve P er a k en d e T ica r et,
O teller ve L ok a n ta la r
U la ştır m a , H a ber leşm e ve D ep ola m a H iz m etler i
M a li A ra cı K u r u lu şla r ın F a a liyetler i
G a yr im en k u l K ir a la m a ve İş F a a liyetler i
S a ğ lık İşler i ve S osya l H iz m etler
D iğ er T op lu m sa l, S osya l ve K işisel H iz m et F a a liyetler i
T op la m
35
1
174
1 .3 2 7
120
56
306
198
57
208
382
1 .5 9 7
388
250
4
253
312
413
3
39
4 .7 9 6
G eçici V eriler, K a yna k : T .C .M erk ez B a nk a sı
2009 yılı Ocak-Ekim döneminde nakit sermaye girişinin %81,5’i AB ülkeleri kaynaklıdır
(Tablo 6).
T a b lo 6 - U lu sla ra ra s ı D o ğ ru d a n Y a tırım G irişle rin in Ü lk e le re G ö re D a ğ ılım ı - 2 0 0 9 /E k im
(M ily o n $ )
O c a k -E k im
Ü lk e le r
2008
9 .5 3 5
1 .0 3 6
434
961
963
235
5 .9 0 6
261
82
825
8
58
2 .2 9 2
2 .1 7 7
1 .9 6 0
96
115
2
1 3 .0 6 3
A B Ü lk e le r i
A lm a n y a
F ra n sa
H o lla n d a
İn g ilte re
İta ly a
D iğ e r A B Ü lk e le ri
D iğ e r A v r u p a Ü lk e le r i (A B H a r iç )
A fr ik a Ü lk e le r i
A .B .D .
K anada
O r ta -G ü n e y A m e r ik a v e K a r a yip le r
A sya
Y a k ın v e O rta D o ğ u Ü lk e le r i
K ö rfe z Ü lk e le ri
D iğ e r Y a k ın v e O rta d o ğ u Ü lk e le ri
D iğ e r A sy a Ü lk e le ri
D iğ e r Ü lk e le r
T o p la m
G e ç ic i V e rile r, K a y n a k : T .C . M e rk e z B a n k a sı
4
2009
3 .9 1 0
291
569
775
242
243
1 .7 9 0
257
-177
1
13
426
194
83
59
232
12
4 .7 9 6
Aralık 2009
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
2) Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısı
2009 Yılı Ekim Ayı Gelişmeleri
2009 yılı Ekim ayında 67 adet uluslararası sermayeli şirket kurulmuş olup, 24 adet yerli
sermayeli şirkete de uluslararası sermaye iştiraki gerçekleşmiştir (Tablo 7).
Tablo 7- Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketler - (2008-2009 Aylık)
( Şirket Sayısı)
2008
2009(Ocak-Ekim)
% Değişim
Y eni
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Toplam
İştirak
Şube
Toplam
236
224
256
60
51
44
9
8
5
243
297
221
266
56
67
66
57
4
5
4
6
228
188
172
181
183
2.695
61
38
46
47
45
638
6
2
7
3
5
64
Yeni
305
283
305
303
369
291
329
295
228
225
231
233
3.397
İştirak
Şube
Toplam
186
179
194
48
46
57
8
3
2
168
183
241
138
48
52
57
47
1
7
8
5
128
144
67
--1.628
32
34
24
--445
2
2
---38
242
228
253
217
242
306
190
162
180
91
--2.111
-20,7
-19,4
-17,0
-28,4
-34,4
5,2
-42,2
-45,1
-21,1
-59,6
----
Geçici Veriler, Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
2009 yılı Ocak-Ekim Dönemi Gelişmeleri
2009 yılı Ekim ayı sonu itibariyle 1.666 adet uluslararası sermayeli şirket ve şube kurulmuş
olup, 445 adet yerli sermayeli şirkete de uluslararası sermaye iştiraki gerçekleşmiştir (Tablo 8).
Tablo 8- Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketler - (2008 - 2009/Ekim)
( Şirket Sayısı)
Ocak-Ekim
2008
Yeni
İştirak
Şube
Toplam
% Değişim
2009
2.331
1.628
-30,2
546
445
-18,5
56
38
-32,1
2.933
2.111
-28,0
Geçici Veriler, Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
5
Aralık 2009
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
2009 yılı Ocak-Ekim döneminde; 2.111 adet uluslararası sermayeli şirketin, başta toptan ve
perakende ticaret sektörü olmak üzere, gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri ile imalat sanayi
sektörlerinde faaliyette bulundukları görülmektedir (Tablo 9). İmalat sanayiinde faaliyette bulunan
uluslararası sermayeli şirketlerde gıda ürünleri ve içecek imalatı birinci sırada yer alırken, bunu
kimyasal madde ve ürünleri imalatı, B.Y.S. makine ve teçhizat imalatı izlemektedir.
2009 yılı Ocak-Ekim döneminde kayıtlı sermayesi 500.000 doların üzerinde olan 169 adet
uluslararası sermayeli şirket, şube kuruluşu ile yabancı ortak iştirak gerçekleşmiştir. Bu şirketlerin
41 adedi toptan ve perakende ticaret sektöründe, 29 adedi imalat sanayi, 24 adedi ise gayrimenkul
kiralama ve iş sektöründe faaliyette bulunmaktadır (Tablo 9).
Tablo 9- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sermaye Büyüklüğü Açısından Sektörlere Göre Dağılımı- (2008-2009/Ekim)
( Şirket Sayısı)
2008
Sektörler
<50.000$
Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı , Römork,Yarı-Römork İm.
Diğer İmalat
Elektrik, Gaz ve Su
İnşaat
Toptan ve Perakende Ticaret,
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişise l Hizmet Faa.
Toplam
50.000$ 200.000$
200.000$ 500.000$
2009 (Ocak-Ekim)
>500.000$
Toplam
<50.000$
50.000$ 200.000$
200.000$ 500.000$
>500.000$
Toplam
24
39
195
13
9
22
20
31
135
13
6
11
9
8
65
3
2
7
7
15
64
4
3
7
60
93
459
33
20
47
25
23
126
21
3
15
19
20
86
9
-9
2
5
27
2
-3
6
2
29
2
3
4
52
50
268
34
6
31
20
9
122
64
14
4
87
23
4
3
46
8
6
5
39
20
44
21
294
115
5
5
77
57
5
4
59
19
3
3
16
2
3
1
16
17
16
13
168
95
153
407
131
159
14
404
139
132
253
61
76
5
195
52
61
83
11
38
3
54
16
36
59
23
27
22
39
17
382
802
226
300
44
692
224
82
332
60
100
5
222
69
87
226
50
70
1
81
29
17
55
12
15
2
14
2
17
41
11
10
4
24
8
203
654
133
195
12
341
108
1.729
983
356
329
3.397
1.101
688
153
169
2.111
Geçici Veriler, Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
6
Aralık 2009
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
2009 yılı Ocak-Ekim döneminde kurulan 2.111 adet uluslararası sermayeli şirketin, 1.002
adedi AB ülkeleri, 437 adedi Yakın ve Ortadoğu ülkeleri, 328 adedi ise diğer Avrupa ülkeleri
ortaklı şirketlerdir (Tablo-10).
Tablo 10- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sermaye Büyüklüğü Açısından Ülkelere Göre Dağılımı - (2008 - 2009/Ekim)
( Ş irket Sayıs ı)
20 08
Ülkeler
AB Ü lkeleri (27)
Alm anya
H oll anda
İngiltere
D iğer AB Ül keleri
Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç)
Kuzey Afri ka Ülkeleri
Diğer Afrika Ü lkeleri
Kuzey Am erika
A.B.D.
K anada
Orta ve Güney Amerika, Karayipler
Yakın ve Orta Doğu Ü lkeleri
Az erbeycan
Ir ak
İr an
D iğer
Diğer As ya
Diğer Ü lkeler
Toplam
<50.000$
50.000$ 200.000$
200.000$500.000$
2009 (O cak- Ekim )
>500.000$
Toplam
<50.000$
50.000$ 200.000$
200. 000$500.000$
>500.000$
Top lam
952
323
471
170
17 3
50
19 3
52
1.7 89
5 95
572
210
293
114
58
23
79
23
1.0 02
3 70
153
137
339
65
63
173
28
23
72
40
25
76
2 86
2 48
6 60
55
88
219
23
43
113
4
9
22
12
13
31
94
1 53
3 85
287
14
13
159
13
3
53
8
1
49
---
5 48
35
17
167
10
9
111
14
10
30
3
--
20
2
--
3 28
29
19
86
78
8
6
233
55
31
58
89
38
31
7
1
219
42
42
66
69
10
8
2
3
74
24
12
10
28
15
13
2
2
41
15
3
5
18
1 49
1 30
19
12
5 67
1 36
88
1 39
2 04
66
54
12
4
190
43
30
49
68
19
13
6
5
172
41
31
49
51
4
4
--32
13
7
4
8
9
6
3
-43
12
9
5
17
98
77
21
9
4 37
1 09
77
1 07
1 44
107
31
1 .729
74
5
983
33
1
35 6
20
9
32 9
2 34
46
3.3 97
70
13
1. 101
61
3
688
25
1
153
16
-16 9
1 72
17
2.1 11
G eçici V eriler , Kaynak : Hazine Müsteşarlığı
Türkiye’deki Uluslararası Sermayeli Şirketler
2009 yılı Ekim ayı sonu itibariyle 18.826 adet uluslararası sermayeli şirket ve şube
kurulmuş olup, 4.364 adet yerli sermayeli şirkete de uluslararası sermaye iştiraki gerçekleşmiştir.
Toplamda 23.190 adet uluslararası sermayeli şirket ülkemizde faaliyette bulunmaktadır (Tablo 11).
Tablo 11- Yıllar İtibariyle Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısı
( Şir ket S ayısı )
Yıl
Yeni
İştirak
Şube
Toplam
1954-2003 ( Birikimli )
5.021
1069
233
6.323
2004
2005
1.440
2.081
446
478
62
54
1.948
2.613
2006
2007
2.473
2.913
633
655
63
61
3.169
3.629
2008
2009/Ekim
2.695
1.628
638
445
64
38
3.397
2.111
18.251
4.364
575
23.190
Genel T oplam
G eçici V eriler, K ayn ak : H azine M üsteşarlığı
7
Aralık 2009
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
23.190 adet uluslararası sermayeli şirketin, başta toptan ve perakende ticaret olmak üzere,
imalat sanayi, gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri sektörlerinde faaliyette bulundukları
görülmektedir. İmalat sanayiinde faaliyette bulunan uluslararası sermayeli şirketlerde kimyasal
madde ve ürünleri imalatı birinci sırada yer alırken, bunu tekstil ürünleri imalatı ile gıda ürünleri
içecek imalatı izlemektedir (Tablo 12).
Tablo 12- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının Sektörlere Göre Dağılımı - (2008 - 2009/Ekim)
( Şirket Sayısı)
(1954-2009/
Ekim)
Ocak-Ekim
Sektörler
2008
Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı , Römork,Yarı-Römork İm.
Diğer İmalat
Elektrik, Gaz ve Su
İnşaat
Toptan ve Perakende Ticaret,
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişise l Hizmet Faaliyetleri
Toplam
Geçici Veriler, Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
8
2009
Genel Toplam
44
79
402
31
19
43
37
19
253
52
50
268
34
6
31
16
13
168
381
461
4.025
403
434
445
332
232
2.179
103
331
699
192
253
95
203
654
133
195
429
2.173
6.864
1.653
1.991
39
600
191
2.933
12
341
108
2.111
287
3.749
1.177
23.190
Aralık 2009
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
23.190 adet uluslararası sermayeli firmanın ülke gruplarına göre dağılımına bakıldığında ise
AB ülkeleri ortaklı girişim sayısının 12.628 adet ile birinci sırada yer aldığı görülmektedir. AB
ülkeleri ortaklı uluslararası sermayeli şirketlerin içinde Almanya 3.970 adet firma ile birinci sırayı
alırken, onu İngiltere (2.174 adet) ve Hollanda (1.767 adet) izlemektedir (Tablo 13).
Tablo 13- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısının Ülkelere Göre Dağılımı (2008-2009/Ekim)
( Şirket Sayısı)
(19542009/Ekim)
Ocak-Ekim
Ülkeler
2008
AB Ülkeleri (27)
Almanya
Hollanda
İngiltere
Diğer AB Ülkeleri
Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç)
Afrika Ülkeleri
Kuzey Amerika
A.B.D.
Kanada
Orta ve Güney Amerika, Karayipler
Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri
Azerbeycan
Irak
İran
Diğer
Diğer Asya
Çin Halk Cum.
Güney Kore Cum.
Diğer
Diğer Ülkeler
Toplam
2009
1.543
506
247
221
569
480
42
129
115
14
13
482
106
74
122
180
208
39
13
156
36
2.933
Genel Toplam
1.002
370
94
153
385
328
48
98
77
21
9
437
109
77
107
144
172
27
17
128
17
2.111
Geçici Veriler, Kaynak : Hazine M üsteşarlığı
9
12.628
3.970
1.767
2.174
4.717
3.044
395
1.159
1.006
153
124
3.964
680
652
1.126
1.506
1.592
364
159
1.069
284
23.190
Aralık 2009
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
23.190 adet uluslararası sermayeli firmanın illere göre dağılımına bakıldığında; İstanbul
ilinin 12.513 adet ile birinci sırada yer aldığı görülmektedir. İstanbul ilini Antalya (2.914 adet),
Ankara (1.549 adet) ve İzmir (1.355 adet) illeri takip etmektedir (Tablo 14).
Tablo 14- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının İllere Göre Dağılımı (İlk 10 İl)
İl
Şirket Sayısı
(195 4-20 09/Ekim )
İSTANBUL
ANTALYA
ANKARA
12.513
2.914
1.549
İZMİR
MUĞLA
BURSA
AYDIN
1.355
1.325
474
414
MERSİN
KOCAELİ
ADANA
Diğer İller
395
285
178
1.788
Toplam
23 .190
Geçici Veriler, Kaynak : Hazine M üsteşarlığı
İstanbul ilinde faaliyette bulunan 12.513 adet uluslararası sermayeli firmanın başta toptan ve
perakende ticaret (4.431 adet) olmak üzere, imalat sanayi (2.341 adet), gayrimenkul kiralama ve iş
faaliyetleri (1.855 adet) sektörlerinde faaliyette bulundukları görülmektedir (Tablo 15).
Tablo 15- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Faaliyette Bulundukları İllerin Sektörlere Göre Dağılımı (1954-2009/Ekim)
( Şirket Sayısı)
Sektörler
Tarım, Avcılık, O rmancı lık ve Balı kçılık
Madencilik ve Taşocakçılı ğı
İmalat S anayii
Gıda Ürünleri ve İçecek İmal atı
T ekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmal atı
B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı
M otorlu Kara Taşıtı , Römork, Yarı-Römork İm.
Diğer İmalat
Elektri k, Gaz ve S u
İnşaat
Topt an ve P erakende Ticaret,
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların F aaliyetleri
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
Diğer Toplumsal , S osyal ve K işise l H izmet F aaliyetleri
Toplam
İstanbul
Antalya
Ankara
İzmir
Muğla
97
1 59
71
21
22
86
46
49
18
7
2.3 41
1 95
2 87
3 04
1 99
90
1.2 66
1 76
26
6
16
3
-1 25
2 33
19
9
13
31
11
1 50
3 43
52
25
33
32
15
1 86
46
6
5
1
1
-33
2 33
7 12
4.4 31
5 37
1.1 81
2 49
1.8 55
16
5 89
3 97
5 32
2 79
8
6 96
1 09
1 71
4 31
71
73
8
2 34
28
98
4 22
73
87
8
1 42
1
2 06
1 01
2 62
1 51
7
4 80
7 18
1 29
1 11
59
46
12.5 13
2.9 14
1.5 49
1.3 55
1.3 25
Geçici Veriler, Kaynak : Hazine Müsteşarlığı
10
Aralık 2009
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
3) Yatırım Projeleri 2
2009 Ekim ayında Hazine Müsteşarlığı tarafından yatırım teşvik belgesi düzenlenen 21 adet
proje kapsamında yaklaşık 649 milyon ABD doları tutarında yatırım yapılması öngörülmüştür.
Böylece 2009 yılının ilk on aylık döneminde belgelendirilen yatırım projesi sayısı 145 adede, belge
kapsamındaki yatırımların tutarı ise 8,5 milyar ABD dolarına ulaşmıştır (Tablo 16). Söz konusu
yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam yatırım tutarının (8,5 milyar ABD Doları) %58,5’i
uluslararası ortaklar tarafından karşılanacaktır.
Tablo 16- Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına Verilen Teşvik Belgeleri -2009 Aylık
Ocak
Belge Adedi
Toplam Yatırım Tutarı* (Milyon $)
Yabancı Ortak Payı
Şubat
Mart
Nisan
17
8
13
15
1.898,9
466,6
330,6
384,0
36,7
97,9
13,4
45,5
Mayıs
13
Haziran Temmuz Ağustos
12
14
79,1 1.022,1 1.189,5
87,7
94,5
80,2
9
Eylül
Ekim
23
21
178,9 2.257,1
649,0
62,4
47,4
59,8
* Yabancı serma yeli firmalara düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin öngörü değerleridir.
Kaynak: Hazine Müsteşa rlığı
145 adet Yatırım Teşvik Belgesinin 100 adedi imalat, 7 adedi madencilik ve taşocakçılığı,
38 adedi ise hizmetler sektörlerinde düzenlenmiştir.
2
Uluslararası yatırımcıların, yatırım teşvik mevzuatı kapsamında belgelendirilen Türkiye’deki yatırım projeleri
11
Aralık 2009
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
EK TABLOLAR
12
Aralık 2009
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 1- Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişleri (Fiili Girişler)
(Milyon $)
2004
2005
2006
2007
2008
Ocak-Ekim
2008
Uluslararası Doğrudan Yatırımlar Toplam (Net)
2009
2.785
10.031
20.185
22.046
18.315
16.086
6.622
1.442
8.190
17.263
19.120
15.378
13.572
5.167
1.092
8.134
16.982
18.393
14.744
13.030
4.735
Giriş
1.190
8.535
17.639
19.136
14.779
13.063
4.796
Çıkış
-98
-401
-657
-743
-35
-33
-61
Diğer Sermaye*
350
56
281
727
634
542
432
Gayrimenkul (Net)
1.343
1.841
2.922
2.926
2.937
2.514
1.455
Uluslararası Doğrudan Sermaye
Sermaye (Net)
* Uluslararası Sermayeli Firmaların Yabancı Ortaklarından Aldıkları Kredi
Geçici Veriler, Kaynak : T.C.Merkez Bankası
13
Aralık 2009
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 2- Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı
(Milyon $)
Sektörler
Tarım, Avcılık ve Ormancılık
Balıkçılık
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
Makine ve Teçhizat İmalatı
Elektrikli Optik Aletler İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı , Römork ve Yarı-Römork İmalatı
Diğer İmalat
Elektrik, Gaz ve Su
İnşaat
Toptan ve Perakende Ticaret,
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
Sağlık İşleri ve Sosyal Hizmetler
Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri
Toplam
2004
2005
2006
2007
2008
4
2
73
190
78
9
38
6
2
27
30
66
3
72
1
639
69
3
35
33
1.190
5
2
40
785
68
180
174
13
13
106
231
4
80
68
42
3.285
4.018
29
74
103
8.535
5
1
122
1.866
608
26
601
54
53
63
461
112
222
1.166
23
6.696
6.957
99
265
105
17.639
5
3
336
4.210
766
232
1.109
48
117
70
1.868
567
285
169
33
1.116
11.662
560
177
13
19.136
23
18
152
3.924
1.245
189
200
226
236
77
1.751
1.068
385
2.084
24
170
6.069
674
149
58
14.779
Geçici Veriler, Kaynak: T.C. Merkez Bankası
14
Ocak-Ekim
2008
2009
20
18
122
3.375
939
168
89
195
231
64
1.689
904
295
2.035
22
150
5.421
511
147
43
13.069
35
1
174
1.327
120
56
306
198
57
208
382
1.597
388
250
4
253
312
413
3
39
4.796
Aralık 2009
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 3- Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı
(Milyon $)
Ocak-Ekim
Ülke
2004
2005
2006
2007
2008
2008
2009
AB Ülkeleri
1.027
5.006
14.489
12.600
11.097
9.535
3.910
Almanya
Fransa
Hollanda
İngiltere
İtalya
Diğer AB Ülkeleri
Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç)
Afrika Ülkeleri
A.B.D.
Kanada
Orta -Güney Amerika ve Karayipler
Asya
Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri
Körfez Ülkeleri
Diğer Yakın ve Ortadoğu Ülkeleri
Diğer Asya Ülkeleri
Diğer Ülkeler
73
34
568
126
14
212
6
-36
61
-60
54
43
11
6
-1.190
391
2.107
383
166
692
1.267
1.646
3
88
26
8
1.756
1.678
1.675
2
78
2
8.535
357
439
5.069
628
189
7.807
85
21
848
121
33
1.927
1.910
1.783
3
17
115
17.639
954
368
5.443
702
74
5.059
373
5
4.212
11
494
1.405
608
311
196
797
36
19.136
1.211
679
1.389
1.337
249
6.232
291
82
863
23
60
2.361
2.199
1.978
96
162
2
14.779
1.036
434
961
963
235
5.906
261
82
825
8
58
2.292
2.177
1.960
96
115
2
13.063
291
569
775
242
243
1.790
257
-177
1
13
426
194
83
59
232
12
4.796
Toplam
Geçici Veriler, Kaynak : T.C. Merkez Bankası
15
Aralık 2009
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 4- Uluslararası Sermayeli Firmaların Kuruluş Türleri Açısından Sektörlere Göre Dağılımı - (2008 - 2009/Ekim)
( Şirket Sayısı)
Sektörler
Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı , Römork ve Yarı-Römork İm.
Diğer İmalat
Elektrik, Gaz ve Su
İnşaat
Toptan ve Perakende Ticaret,
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri
Toplam
2009 (Ocak-Ekim)
2008
Yeni
İştirak
Şube
Toplam
Yeni
İştirak
Şube
Toplam
47
68
342
22
12
21
103
10
1
4
14
1
60
93
459
33
39
43
196
25
13
6
68
9
-1
4
--
52
50
268
34
15
35
38
18
214
84
317
632
4
11
5
3
70
31
59
155
1
1
1
-10
-6
15
20
47
44
21
294
115
382
802
3
19
12
12
125
64
156
520
3
12
4
1
39
29
45
121
----4
2
2
13
6
31
16
13
168
95
203
654
176
226
30
608
165
49
66
14
71
57
1
8
-13
2
226
300
44
692
224
94
151
7
278
80
38
37
5
56
27
1
7
0
7
1
133
195
12
341
108
2.695
638
64
3.397
1.628
445
38
2.111
Geçici Veriler, Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
16
Aralık 2009
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 5- Uluslararası Sermayeli Firmaların Sayılarının Sektörlere Göre Dağılımı
( Şirket Sayısı)
1954-2003
Sektörler
2004
2005
2006
2007
2008
( Birikimli )
Ocak-Ekim
1954-2009
/Ekim
2008
2009
Toplam
108
105
30
31
34
51
46
49
51
82
60
93
44
79
52
50
381
461
1.596
164
349
51
407
39
448
45
498
37
459
33
402
31
268
34
4.025
403
188
195
52
42
67
36
51
38
50
56
20
47
19
43
6
31
434
445
124
125
800
23
18
163
27
20
218
52
16
246
46
19
290
44
21
294
37
19
253
16
13
168
332
232
2.179
74
223
15
127
10
322
43
418
77
498
115
382
103
331
95
203
429
2.173
2.282
636
491
797
77
209
722
167
229
780
202
269
827
212
298
802
226
300
699
192
253
654
133
195
6.864
1.653
1.991
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
117
445
6
225
19
503
48
683
41
860
44
692
39
600
12
341
287
3.749
Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri
246
82
149
183
185
224
191
108
1.177
6.323
1.948
2.613
3.169
3.629
3.397
2.933
2.111
23.190
Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
B.Y.S. Makine ve Teçhizat İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı , Römork ve Yarı-Römork İmalatı
Diğer İmalat
Elektrik, Gaz ve Su
İnşaat
Toptan ve Perakende Ticaret,
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Toplam
Geçici Veriler, Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
17
Aralık 2009
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 6- Uluslararası Sermayeli Firmaların Sayısının Ülkelere Göre Dağılımı
( Şirket Sayısı)
Ülkeler
1954-2003
2004
2005
2006
2007
2008
2008
(Birikimli)
AB Ülkeleri (27)
Almanya
Hollanda
İngiltere
Diğer AB Ülke leri
Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç)
Afrika Ülkeleri
Kuzey Amerika
A.B.D.
Kanada
Orta ve Güney Amerika, Karayipler
Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri
Azerbeycan
Irak
İran
Diğer
Diğer Asya
Çin Halk Cum.
Güney Kore Cum.
Diğer
Diğer Ülkeler
Toplam
3.223
1.062
532
418
1.211
719
113
402
370
32
44
1.315
128
199
421
567
430
139
59
232
77
6.323
Ocak-Ekim
1.006
355
138
130
383
265
37
98
87
11
12
349
51
46
123
129
151
56
16
79
30
1.948
1.545
469
192
308
576
320
55
111
97
14
16
380
55
57
121
147
163
32
18
113
23
2.613
Geçici Veriler, Kaynak : Hazine Müsteşarlığı
18
1.979
556
270
461
692
372
43
136
113
23
10
410
81
73
109
147
165
22
12
131
54
3.169
2.084
563
255
456
810
492
47
165
132
33
21
506
120
112
106
168
278
42
24
212
36
3.629
1.789
595
286
248
660
548
52
149
130
19
12
567
136
88
139
204
233
46
13
174
47
3.397
1.543
506
247
221
569
480
42
129
115
14
13
482
106
74
122
180
208
39
13
156
36
2.933
2009
1.002
370
94
153
385
328
48
98
77
21
9
437
109
77
107
144
172
27
17
128
17
2.111
1954-2008
/Ekim
Toplam
12.628
3.970
1.767
2.174
4.717
3.044
395
1.159
1.006
153
124
3.964
680
652
1.126
1.506
1.592
364
159
1.069
284
23.190
Aralık 2009
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 7- Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına Verilen Teşvik Belgeleri (2004-2009/Ekim)
2004
Belge Adedi
Toplam Yatırım Tutarı* (Milyon $)
Yabancı Ortak Payı
2005
2006
2007
2008
2009
(Ocak-Ekim)
231
206
151
198
211
145
3.834,2
3.484,7
1.802,8
5.404,4
6.162,3
8.455,7
41,7
51,7
36,1
49,1
50,2
58,5
* Yabancı serma yeli firmalara düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin öngörü değerleridir.
Kaynak : Hazine M üsteşarlığı
19