uluslararası doğrudan yatırım verileri bülteni

T.C.
BAŞBAKANLIK
HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI
ULUSLARARASI
DOĞRUDAN YATIRIM VERİLERİ
BÜLTENİ
Ocak 2010
YABANCI SERMAYE GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
İÇİNDEKİLER
Sayfa no
Tablolar Listesi
ii
1) Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi
1
-2009 Yılı Kasım Ayı Gelişmeleri
1
-2009 Yılı Ocak-Kasım Dönemi Gelişmeleri
3
2) Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısı
5
-2009 Yılı Kasım Ayı Gelişmeleri
5
-2009 Yılı Ocak-Kasım Dönemi Gelişmeleri
5
-Türkiye’deki Uluslararası Sermayeli Şirketler
7
3) Yatırım Projeleri
11
4) Ek Tablolar
12
i
TABLOLAR
Sayfa no
Tablo-1:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi Bileşenleri-2009 Aylık
1
Tablo-2:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı -2009 Aylık
2
Tablo-3:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı -2009 Aylık
2
Tablo-4:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi Bileşenleri- (2008-2009 Kasım)
3
Tablo-6:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı - (20082009 )
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı -(2008-2009)
Tablo-7:
Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketler – (2008-2009 Aylık)
5
Tablo-8:
Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketler – (2008-2009 Kasım)
5
Tablo-5:
Tablo-9:
Tablo-10:
Tablo-11:
Tablo-12:
Tablo-13:
Tablo-14:
Tablo-15:
Tablo-16:
Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sermaye Büyüklüğü Açısından Sektörlere Göre
Dağılımı - (2008-2009 Kasım)
Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sermaye Büyüklüğü Açısından Ülkelere Göre
Dağılımı - (2008-2009 Kasım)
Yıllar İtibariyle Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısı
Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının Sektörlere Göre Dağılımı - (20082009 Kasım)
Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının Ülkelere Göre Dağılımı - (20082009 Kasım)
Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının İllere Göre Dağılımı
Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Faaliyette Bulundukları İllerin Sektörlere Göre
Dağılımı (1954-2009 Kasım)
Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına Verilen Teşvik Belgeleri – (2009
Aylık)
4
4
6
7
7
8
9
10
10
11
Tablo-ek1:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişleri (Fiili Girişler)
13
Tablo-ek2:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı
14
Tablo-ek3:
Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı
15
Tablo-ek4:
Uluslararası Sermayeli Firmaların Kuruluş Türleri Açısından Sektörlere Göre
Dağılımı - (2008-2009 Kasım)
16
Tablo-ek5:
Uluslararası Sermayeli Firmaların Sayılarının Sektörlere Göre Dağılımı
17
Tablo-ek6:
Uluslararası Sermayeli Firmaların Sayısının Ülkelere Göre Dağılımı
18
Tablo-ek7:
Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına Verilen Teşvik Belgeleri -(20042009 Kasım)
19
ii
ULUSLARARASI DOĞRUDAN YATIRIM VERİLERİ
BÜLTENİ
1) Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi 1
2009 Yılı Kasım Ayı Gelişmeleri
2009 yılı Kasım ayında 334 milyon ABD Doları düzeyinde uluslararası doğrudan yatırım
girişi (fiili giriş/net) gerçekleşmiştir. (Tablo-1)
Tablo 1- Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi Bileşenleri – 2009Aylık
(Milyon $)
Ocak
Uluslararası Doğrudan Yatırımlar Toplam (Net)
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran Temmuz Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
1.529
314
570
852
552
473
695
696
340
601
334
1.415
218
446
723
399
290
561
500
204
411
190
1.329
236
393
483
431
363
550
462
141
347
228
Giriş
1.329
237
393
483
431
369
554
462
189
349
231
Çıkış
--
-1
--
--
--
-6
-4
--
-48
-2
-3
Diğer Sermaye*
86
-18
53
240
-32
-73
11
38
63
64
-38
Gayrimenkul (Net)
114
96
124
129
153
183
134
196
136
190
144
Uluslararası Doğrudan Sermaye
Sermaye (Net)
* Uluslararası Sermayeli Firmaların Yabancı Ortakla rından Aldıkları Kredi
Geçici Veriler Kaynak : T.C.Merkez Bankası
1
Uluslararası doğrudan yatırım girişi, 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu’na göre Türkiye’de faaliyette
bulunan şirketlerin yurtdışından yaptıkları, TCMB ödemeler dengesi istatistiklerinde sermaye ve diğer sermaye olarak
sınıflandırılan kalemlere ilişkin transferlerin net tutarı ile yabancıların gayrimenkul edinimlerine istinaden transfer
edilen tutarı içermektedir.
Ocak 2010
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Uluslararası yatırımcıların Türkiye’deki yeni veya mevcut şirketleri ile iştirak ettikleri yerli
sermayeli şirketlerdeki ortaklık paylarına ilişkin transferleri içeren sermaye girişi, 2009 Kasım
ayında 231 milyon ABD Doları düzeyinde gerçekleşmiştir. Sermaye girişinin; 104 milyon doları
imalat sanayiinden gelmiştir (Tablo-2).
Tablo 2- Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı (2009 Aylık)
(Milyon $)
Sektörler
Tarım, Avcılık ve Ormancılık
Balıkçılık
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
Makine ve Teçhizat İmalatı
Elektrikli Optik Aletler İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı , Römork ve Yarı-Römork İmalatı
Diğer İmalat
Elektrik, Gaz ve Su
İnşaat
Toptan ve Perakende Ticaret,
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
Sağlık İşleri ve Sosyal Hizmetler
Diğer Toplumsal, Sosyal ve K işise l Hizmet Faaliyetleri
Toplam
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
--11
93
10
12
16
1
8
21
25
983
59
66
-12
73
18
1
13
1.329
16
-2
61
3
6
2
16
-3
31
2
43
68
1
10
17
13
2
2
237
1
1
1
95
41
7
5
4
18
4
16
62
10
9
-34
29
147
-4
393
1
-1
285
4
5
3
101
5
-167
93
37
25
-2
32
3
-4
483
Mayıs
Haziran Temmuz A ğustos
2
-16
76
24
2
2
2
-2
44
216
26
9
-6
37
43
--431
1
-1
86
5
7
-50
9
1
14
109
79
27
-34
27
5
--369
1
-1
337
1
6
276
1
9
1
43
6
26
18
1
19
14
121
-10
554
--3
215
1
2
1
18
4
174
15
54
25
6
1
116
27
15
--462
Eylül
Ekim
Kasım
--19
48
25
4
-3
-1
15
13
28
10
1
1
40
28
-1
189
13
-119
31
6
5
1
2
4
1
12
59
55
12
0
19
16
20
-5
349
1
-3
104
29
14
1
1
2
2
55
10
34
18
0
19
23
19
--231
Geçici Veriler, Kaynak: T.C. M erkez Ba nkası
231 milyon dolar olan nakit sermaye girişinin; 146 milyon dolarlık bölümü AB ülkeleri
kaynaklıdır (Tablo-3).
Tablo 3- Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı -2009 Aylık
(Milyon $)
Ülke
AB Ülkeleri
Almanya
Fransa
Hollanda
İngiltere
İtalya
Diğer AB Ülkeleri
Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç)
Afrika Ülkeleri
A.B.D.
Kanada
Orta -Güney Amerika ve Karayipler
Asya
Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri
Körfez Ülkeleri
Diğer Yakın ve Ortadoğu Ülkeleri
Diğer Asya Ülkeleri
Diğer Ülkeler
Toplam
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
1.258
16
414
83
17
7
721
7
-8
--44
15
7
-29
12
1.329
190
73
2
34
14
20
47
8
-9
--30
6
6
-24
-237
287
12
60
18
17
10
170
16
-55
-1
34
15
9
-19
-393
433
27
1
38
2
151
214
3
-22
-1
24
24
9
---483
326
7
15
46
34
33
191
12
-17
--76
73
7
56
3
-431
Geçici Veriler, Kaynak : T.C. Merkez Bankası
2
Haziran Temmuz
223
25
10
75
3
4
106
109
-13
-7
17
17
16
1
--369
516
92
63
286
9
6
60
15
-14
--9
9
8
1
--554
Ağustos
258
22
1
17
125
5
88
49
-3
1
-151
20
7
-131
-462
Eylül
Ekim
116
1
2
43
16
4
50
24
-16
--33
7
7
-26
-189
303
16
1
135
5
3
143
14
-20
-4
8
8
7
1
--349
Kasım
146
23
5
22
48
10
38
5
-16
-2
62
41
39
2
21
-231
Ocak 2010
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
2009 yılı Ocak-Kasım Dönemi Gelişmeleri
2009 yılı Ocak-Kasım döneminde net doğrudan uluslararası yatırım girişi (fiili giriş), 6.956
milyon ABD doları düzeyinde gerçekleşmiştir. (Tablo4).
Uluslararası doğrudan yatırım girişleri kaleminde yer alan sermaye girişi (net) 2009 yılının
ilk onbir ayında toplam 4.963 milyon ABD dolarına ulaşmıştır (Tablo-4).
Tablo 4 : Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişi Bileşenleri - (2008 -2009/Kasım)
(Milyon $)
Ocak-Kasım
2008
%Değişim
2009
17.031
6.956
-59,2
14.290
5.357
-62,5
13.723
4.963
-63,8
Giriş
13.757
5.027
-63,5
Çıkış
-34
-64
--
567
394
-30,5
2.741
1.599
-41,7
Uluslararası Doğrudan Yatırımlar (Net)
Uluslararası Doğrudan Sermaye
Sermaye (Net)
Diğer Sermaye*
Gayrimenkul (Net)
* Uluslararası Sermayeli Firmaların Yabancı Ortakla rından Aldıkları Kredi
Geçici Veriler, Kaynak : T.C.M erkez Ba nkası
3
Ocak 2010
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
2009 yılı Ocak-Kasım döneminde 5.027 milyon ABD Doları olan uluslararası doğrudan
yatırım girişinin 1.607 milyon doları elektrik, gaz ve su sektöründen kaynaklanmıştır (Tablo 5).
T a blo 5 - U lusla ra ras ı D o ğru da n Y a tırım G iriş lerin in Sek tö rlere G öre Da ğ ılım ı (2 0 0 8- 2 00 9 /K a sım )
( M ilyo n $ )
O ca k -K a s ım
S ek tö rl er
200 8
200 9
21
18
12 7
3 .4 7 5
97 7
16 9
96
21 6
23 3
72
1 .7 1 2
98 4
31 6
2 .0 3 9
22
15 9
5 .8 7 7
52 6
14 7
46
1 3 .7 5 7
T a r ım , A v c ılık ve O r m a n c ılık
B a lıkç ı lık
M a d e nc il ik v e T a şo c a kç ılı ğı
İ m a la t S a na y ii
G ıda Ü rü n le ri v e İ ç e c e k İ m a latı
T e k stil Ü r ün le r i İm ala tı
K im y a sa l M a dd e v e Ü rü n le rin İ m a lat ı
M ak ine v e T e ç h iz at İ m a la tı
E le k trik li O p tik A le tle r İm ala tı
M ot or lu K ar a T aş ıtı , Rö m o rk v e Y a rı -R ö m o rk İ m a lat ı
D iğe r İm ala t
E le k tri k, G a z ve S u
İ nş a a t
T o pt a n v e P e r a ke n de T ic a r e t,
O te lle r v e Lo k a nta la r
U la ş tır m a , H a b e r le şm e v e D e p ol a m a H iz m e tle r i
M a li A r a c ı K u ru lu şla r ın F a a liye t le r i
G a y rim e n ku l K ir a la m a v e İ ş F a a liy e tle r i
S a ğ lık İ ş le ri v e S o sy a l H iz m e t le r
D iğ e r T o p lu m sa l , S os ya l v e K işise l H iz m e t F a a liye tl e ri
T o p la m
36
1
1 77
1 .4 3 1
1 49
70
3 07
1 99
59
2 10
4 37
1 .6 0 7
4 22
2 68
4
2 72
3 35
4 32
3
39
5 .0 2 7
G e çic i V eril er, K a yn ak : T .C .M e rkez B a nk a sı
2009 yılı Ocak-Kasım döneminde nakit sermaye girişinin %80,7’i AB ülkeleri kaynaklıdır
(Tablo 6).
T a blo 6 - U lusla ra ras ı D o ğru da n Y a tırım G iriş lerin in Ülk elere G ö re D a ğ ılım ı - 2 0 09 /K a sım
( M ily o n $)
O c a k -K a s ı m
Ülk eler
2008
10. 179
1. 144
651
1. 081
1. 013
242
6. 048
263
82
837
8
59
2. 327
2. 188
1. 971
96
139
2
13. 757
A B Ü lke le r i
A lm an y a
F r an sa
H olla n d a
İ n g ilte re
İ ta ly a
D iğe r AB Ü lk e le ri
D iğ e r A v r up a Ü lk e le r i (A B H a r iç )
A f ri ka Ü lk e le r i
A .B .D .
K a n a da
O r ta - G ün e y A m e ri ka v e K a ra y ip le r
A sy a
Y ak ın v e O rta D o ğ u Ü lk e l e ri
K ö rfe z Ü lk e le ri
D iğ e r Y a k ın v e O rta d oğ u Ü lk e le ri
D iğe r As y a Ü lk e le ri
D iğ e r Ü lke le r
T o p la m
G e ç ic i V e ril e r, K a yn a k : T .C . M e rke z B a nk a s ı
4
200 9
4 .0 5 6
314
574
797
290
253
1 .8 2 8
262
-193
1
15
488
235
122
61
253
12
5 .0 2 7
Ocak 2010
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
2) Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısı
2009 Yılı Kasım Ayı Gelişmeleri
2009 yılı Kasım ayında 104 adet uluslararası sermayeli şirket ve şube kurulmuş olup, 14
adet yerli sermayeli şirkete de uluslararası sermaye iştiraki gerçekleşmiştir (Tablo 7).
Tablo 7- Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketler - (2008-2009 Aylık)
( Şirket Sayısı)
2008
2009(Ocak-Kasım)
% Değişim
Y eni
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Toplam
İştirak
Şube
Toplam
234
225
256
61
50
44
9
8
5
241
297
220
264
55
67
67
57
4
5
4
6
227
188
170
168
205
2.695
61
38
45
53
40
638
6
2
7
5
3
64
Yeni
304
283
305
300
369
291
327
294
228
222
226
248
3.397
İştirak
Şube
Toplam
186
179
193
46
46
57
8
3
2
168
183
240
209
48
51
56
51
1
7
8
6
212
145
144
100
-1.959
40
36
36
14
-481
4
2
1
4
-46
240
228
252
217
241
304
266
256
183
181
118
-2.486
-21,1
-19,4
-17,4
-27,7
-34,7
4,5
-18,7
-12,9
-19,7
-18,5
-47,8
---
Geçici Veriler, Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
2009 yılı Ocak-Kasım Dönemi Gelişmeleri
2009 yılı Kasım ayı sonu itibariyle 2.005 adet uluslararası sermayeli şirket ve şube kurulmuş
olup, 481 adet yerli sermayeli şirkete de uluslararası sermaye iştiraki gerçekleşmiştir (Tablo 8).
Tablo 8- Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketler - (2008 - 2009/Kasım)
( Şirket Sayısı)
Ocak-Kasım
2008
Yeni
İştirak
Şube
Toplam
% Değişim
2009
2.490
1.959
-21,3
598
481
-19,6
61
46
-24,6
3.149
2.486
-21,1
Geçici Veriler, Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
5
Ocak 2010
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
2009 yılı Ocak-Kasım döneminde; 2.486 adet uluslararası sermayeli şirketin, başta toptan ve
perakende ticaret sektörü olmak üzere, gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri ile imalat sanayi
sektörlerinde faaliyette bulundukları görülmektedir (Tablo 9). İmalat sanayiinde faaliyette bulunan
uluslararası sermayeli şirketlerde gıda ürünleri ve içecek imalatı birinci sırada yer alırken, bunu
kimyasal madde ve ürünleri imalatı, makine ve teçhizat imalatı izlemektedir.
2009 yılı Ocak-Kasım döneminde kayıtlı sermayesi 500.000 doların üzerinde olan 204 adet
uluslararası sermayeli şirket, şube kuruluşu ile yabancı ortak iştirak gerçekleşmiştir. Bu şirketlerin
51 adedi toptan ve perakende ticaret sektöründe, 33 adedi imalat sanayi, 30 adedi ise gayrimenkul
kiralama ve iş sektöründe faaliyette bulunmaktadır (Tablo 9).
Tablo 9- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sermaye Büyüklüğü Açısından Sektörlere Göre Dağılımı- (2008-2009/Kasım)
( Şirket Sayısı)
2008
Sektörler
<50.000$
Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
Makine ve Teçhizat İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı , Römork,Yarı-Römork İm.
Diğer İmalat
Elektrik, Gaz ve Su
İnşaat
Toptan ve Perakende Ticaret
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişise l Hizmet Faa.
Toplam
50.000$ 200.000$
200.000$ 500.000$
2009 (Ocak-Kasım)
>500.000$
Toplam
<50.000$
50.000$ 200.000$
200.000$ 500.000$
>500.000$
Toplam
24
39
195
13
9
22
20
31
135
13
6
11
9
8
65
3
2
7
7
15
64
4
3
7
60
93
459
33
20
47
26
28
158
22
8
18
20
20
109
12
5
9
2
8
34
2
-4
6
3
33
4
3
4
54
59
334
40
16
35
20
9
122
64
14
4
87
23
4
3
46
8
6
5
39
20
44
21
294
115
8
10
92
67
7
5
71
22
3
4
21
4
3
1
18
21
21
20
202
114
153
407
131
159
14
404
139
132
253
61
76
5
195
52
61
83
11
38
3
54
16
36
59
23
27
22
39
17
382
802
226
300
44
692
224
101
385
70
122
7
256
83
107
257
57
75
1
92
33
18
67
14
17
3
16
3
21
51
16
11
4
30
8
247
760
157
225
15
394
127
1.729
983
356
329
3.397
1.303
793
186
204
2.486
Geçici Veriler, Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
6
Ocak 2010
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
2009 yılı Ocak-Kasım döneminde kurulan 2.486 adet uluslararası sermayeli şirketin, 1.181
adedi AB ülkeleri, 522 adedi Yakın ve Ortadoğu ülkeleri, 377 adedi ise diğer Avrupa ülkeleri
ortaklı şirketlerdir (Tablo-10).
Tablo 10- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sermaye Büyüklüğü Açısından Ülkelere Göre Dağılımı - (2008 - 2009/Kasım)
( Ş irket Sayısı)
20 08
Ülkeler
AB Ü lkeleri (27)
Alm anya
H oll anda
İngiltere
D iğer AB Ül keleri
Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç)
Kuzey Afrika Ülkeleri
Diğer Afrika Ü lkeleri
<50.000$
D iğer
Diğer Asya
Diğer Ü lkeler
Toplam
Toplam
<50.000$
50.000$ 200.000$
200.000$500.000$
>500.000$
Top lam
17 3
50
28
23
72
19 3
52
40
25
76
1.7 89
5 95
2 86
2 48
6 60
669
245
66
100
258
337
132
29
47
129
71
28
7
11
25
10 4
32
16
15
41
1.1 81
4 37
1 18
1 73
4 53
287
14
13
159
13
3
53
8
1
49
---
5 48
35
17
195
13
12
123
14
12
33
5
26
2
3 77
34
24
86
78
8
6
38
31
7
1
10
8
2
3
15
13
2
2
1 49
1 30
19
12
77
65
12
4
26
17
9
5
9
4
5
--
7
4
3
--
1 19
90
29
9
233
55
31
58
89
219
42
42
66
69
74
24
12
10
28
41
15
3
5
18
5 67
1 36
88
1 39
2 04
231
53
34
62
82
206
50
38
62
56
40
17
7
6
10
45
11
9
6
19
5 22
1 31
88
1 36
1 67
107
31
1 .729
74
5
983
33
1
35 6
20
9
32 9
2 34
46
3.3 97
84
18
1.303
65
5
793
27
1
186
20
-20 4
1 96
24
2.4 86
Kanada
İran
>500.000$
471
170
65
63
173
Orta ve Güney Amerika, Karayipler
Irak
200.000$500.000$
952
323
153
137
339
Kuzey Amerika
A.B.D.
Yakın ve Orta Doğu Ü lkeleri
Azerbeycan
50.000$ 200.000$
2009 (Oca k-Ka sım )
Geçici Veriler , Kaynak : Hazine Müsteşarlığı
Türkiye’deki Uluslararası Sermayeli Şirketler
2009 yılı Kasım ayı sonu itibariyle 19.165 adet uluslararası sermayeli şirket ve şube
kurulmuş olup, 4.400 adet yerli sermayeli şirkete de uluslararası sermaye iştiraki gerçekleşmiştir.
Toplamda 23.565 adet uluslararası sermayeli şirket ülkemizde faaliyette bulunmaktadır (Tablo 11).
Tablo 11- Yıllar İtibariyle Kuruluş Türlerine Göre Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısı
( Şir ket S ay ısı )
Yıl
Yeni
İştirak
Şube
Top l am
1954-2003 ( Birikim li )
5.021
1069
233
6.323
2004
2005
1.440
2.081
446
478
62
54
1.948
2.613
2006
2007
2008
2009/Kasım
2.473
2.913
2.695
1.959
633
655
638
481
63
61
64
46
3.169
3.629
3.397
2.486
18.582
4.400
583
23.565
G enel T oplam
G eçici V eril er, K ayn ak : H azi ne M üs teş arlı ğı
7
Ocak 2010
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
23.565 adet uluslararası sermayeli şirketin, başta toptan ve perakende ticaret olmak üzere,
imalat sanayi, gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri sektörlerinde faaliyette bulundukları
görülmektedir. İmalat sanayiinde faaliyette bulunan uluslararası sermayeli şirketlerde kimyasal
madde ve ürünleri imalatı birinci sırada yer alırken, bunu tekstil ürünleri imalatı ile gıda ürünleri
içecek imalatı izlemektedir (Tablo 12).
Tablo 12- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayılarının Sektörlere Göre Dağılımı - (2008 - 2009/Kasım)
( Şirket Sayısı)
(1954-2009/
Kasım)
Ocak-Kasım
Sektörler
2008
54
383
86
436
33
22
59
334
40
16
470
4.091
409
444
44
43
20
274
35
21
20
202
449
337
239
2.213
112
353
745
207
274
43
646
199
3.149
114
247
760
157
225
15
394
127
2.486
448
2.217
6.970
1.677
2.021
290
3.802
1.196
23.565
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
Makine ve Teçhizat İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı , Römork,Yarı-Römork İm.
Diğer İmalat
İnşaat
Toptan ve Perakende Ticaret,
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişise l Hizmet Faaliyetleri
Toplam
Genel Toplam
48
Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık
Elektrik, Gaz ve Su
2009
Geçici Veriler, Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
8
Ocak 2010
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
23.565 adet uluslararası sermayeli firmanın ülke gruplarına göre dağılımına bakıldığında ise
AB ülkeleri ortaklı girişim sayısının 12.807 adet ile birinci sırada yer aldığı görülmektedir. AB
ülkeleri ortaklı uluslararası sermayeli şirketlerin içinde Almanya 4.037 adet firma ile birinci sırayı
alırken, onu İngiltere (2.194 adet) ve Hollanda (1.791 adet) izlemektedir (Tablo 13).
Tablo 13- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Sayısının Ülkelere Göre Dağılımı (2008-2009/Kasım)
( Şirket Sayısı)
(19542009/Kasım)
Ocak-Kasım
Ülkeler
2008
AB Ülkeleri (27)
Almanya
Hollanda
İngiltere
Diğer AB Ülkeleri
Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç)
Afrika Ülkeleri
Kuzey Amerika
A.B.D.
Kanada
Orta ve Güney Amerika, Karayipler
Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri
Azerbeycan
Irak
İran
Diğer
Diğer Asya
Çin Halk Cum.
Güney Kore Cum.
Diğer
Diğer Ülkeler
Toplam
2009
1.659
545
268
236
610
510
45
134
118
16
14
526
120
82
127
197
223
43
13
167
40
3.149
1.181
437
118
173
453
377
58
119
90
29
9
522
131
88
136
167
196
31
20
145
24
2.486
Geçici Veriler, Kaynak : Hazine M üsteşarlığı
9
Genel Toplam
12.807
4.037
1.791
2.194
4.785
3.093
405
1.180
1.019
161
124
4.049
702
663
1.155
1.529
1.616
368
162
1.086
291
23.565
Ocak 2010
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
23.565 adet uluslararası sermayeli firmanın illere göre dağılımına bakıldığında; İstanbul
ilinin 12.781 adet ile birinci sırada yer aldığı görülmektedir. İstanbul ilini Antalya (2.931 adet),
Ankara (1.560 adet) ve İzmir (1.368 adet) illeri takip etmektedir (Tablo 14).
Tablo 14- U lu slararas ı Serm ayeli Ş irk etlerin S ayıların ın İllere Göre Dağılım ı (İlk 10 İ l)
Ş ir k et S ayı sı
(19 54-2 009/ K asım )
İl
İS TA N BU L
A N TA LY A
A N K ARA
12.781
2.931
1.560
İZ M İR
M U Ğ LA
1.368
1.333
BU RS A
A Y D IN
481
418
M E RSİN
K O CA ELİ
A D A NA
D iğer İller
396
287
178
1.832
Top lam
23 .565
G eçici V eril er, K ayn ak : H azi ne M üs teş arlı ğı
İstanbul ilinde faaliyette bulunan 12.781 adet uluslararası sermayeli firmanın başta toptan ve
perakende ticaret (4.510 adet) olmak üzere, imalat sanayi (2.388 adet), gayrimenkul kiralama ve iş
faaliyetleri (1.888 adet) sektörlerinde faaliyette bulundukları görülmektedir (Tablo 15).
Tablo 15- Uluslararası Sermayeli Şirketlerin Faaliyette Bulundukları İllerin Sektörlere Göre Dağılımı (1954-2009/Kasım)
( Şirket Sayısı)
Sektörler
Tarım, Avcılık, Ormancılık ve Balıkçılık
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
Makine ve Teçhizat İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı , Römork, Yarı-Römork İm.
Diğer İmalat
Elektrik, Gaz ve Su
İnşaat
Toptan ve Perakende Ticaret,
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişise l Hizmet Faaliyetleri
Toplam
İstanbul
Antalya
Ankara
İzmir
Muğla
97
163
71
21
22
89
47
49
18
8
2.388
199
296
308
183
27
6
16
234
19
9
13
345
52
25
33
47
5
5
1
204
96
1.285
3
-131
31
12
150
32
15
188
1
-35
248
17
110
28
1
742
4.510
551
588
402
535
173
432
71
98
429
74
205
101
266
1.208
252
1.888
276
8
701
74
8
236
87
8
142
153
7
481
734
129
111
61
46
12.781
2.931
1.560
1.368
1.333
Geçici Veriler, Kaynak : Hazine Müsteşarlığı
10
Ocak 2010
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
3) Yatırım Projeleri 2
2009 Kasım ayında Hazine Müsteşarlığı tarafından yatırım teşvik belgesi düzenlenen 17
adet proje kapsamında yaklaşık 588 milyon ABD doları tutarında yatırım yapılması öngörülmüştür.
Böylece 2009 yılının ilk onbir aylık döneminde belgelendirilen yatırım projesi sayısı 162 adede,
belge kapsamındaki yatırımların tutarı ise 9,2 milyar ABD dolarına ulaşmıştır (Tablo 16). Söz
konusu yatırım teşvik belgelerinde öngörülen toplam yatırım tutarının (9,2 milyar ABD Doları)
%58,7’i uluslararası ortaklar tarafından karşılanacaktır.
Tablo 16- Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına Verilen Teşvik Belgeleri -2009 Aylık
Ocak
Belge Adedi
Toplam Yatırım Tutarı* (Milyon $)
Yabancı Ortak Payı
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
17
8
13
15
13
1.898,9
466,6
330,6
384,0
79,1
36,7
97,9
13,4
45,5
87,7
Haziran Temmuz Ağustos
12
Eylül
Ekim
Kasım
14
9
23
21
17
1.022,1 1.189,5
178,9
2.257,1
649,0
587,7
62,4
47,4
59,8
58,7
94,5
80,2
* Yabancı serma yeli firmalara düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin öngörü değerleridir.
Kaynak: Hazine Müsteşa rlığı
162 adet Yatırım Teşvik Belgesinin 108 adedi imalat, 7 adedi madencilik ve taşocakçılığı, 1
adedi tarım ve ormancılık, 46 adedi ise hizmetler sektörlerinde düzenlenmiştir.
2
Uluslararası yatırımcıların, yatırım teşvik mevzuatı kapsamında belgelendirilen Türkiye’deki yatırım projeleri
11
Ocak 2010
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
EK TABLOLAR
12
Ocak 2010
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 1- Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişleri (Fiili Girişler)
(Milyon $)
2004
2005
2006
2007
2008
Ocak-Kasım
2008
Uluslararası Doğrudan Yatırımlar Toplam (Net)
2009
2.785
10.031
20.185
22.046
18.299
17.031
6.956
1.442
8.190
17.263
19.120
15.362
14.290
5.357
1.092
8.134
16.982
18.393
14.728
13.723
4.963
Giriş
1.190
8.535
17.639
19.136
14.763
13.757
5.027
Çıkış
-98
-401
-657
-743
-35
-34
-64
Diğer Sermaye*
350
56
281
727
634
567
394
Gayrimenkul (Net)
1.343
1.841
2.922
2.926
2.937
2.741
1.599
Uluslararası Doğrudan Sermaye
Sermaye (Net)
* Uluslararası Sermayeli Firmaların Yabancı Ortakla rından Aldıkları Kredi
Geçici Veriler, Kaynak : T.C.M erkez Ba nkası
13
Ocak 2010
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 2- Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Sektörlere Göre Dağılımı
(Milyon $)
Sektörler
Tarım, Avcılık ve Ormancılık
Balıkçılık
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
Makine ve Teçhizat İmalatı
Ele ktrikli Optik Aletler İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı , Römork ve Yarı-Römork İmalatı
Diğer İmalat
Elektrik, Gaz ve Su
İnşaat
Toptan ve Perakende Ticaret,
Otelle r ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
Sağlık İşleri ve Sosyal Hizmetler
Diğer T oplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri
Toplam
2004
2005
2006
2007
2008
Ocak-Kasım
2008
2009
4
2
73
190
78
9
38
6
2
27
30
66
5
2
40
785
68
180
174
13
13
106
231
4
5
1
122
1.866
608
26
601
54
53
63
461
112
5
3
336
4.210
766
232
1.109
48
117
70
1.868
567
23
18
152
3.924
1.245
189
200
226
236
77
1.751
1.068
21
18
127
3.475
977
169
96
216
233
72
1.712
984
36
1
177
1.431
149
70
307
199
59
210
437
1.607
3
72
1
639
69
3
35
33
1.190
80
68
42
3.285
4.018
29
74
103
8.535
222
1.166
23
6.696
6.957
99
265
105
17.639
285
169
33
1.116
11.662
560
177
13
19.136
369
2.084
24
170
6.069
655
149
58
14.763
316
2.039
22
159
5.877
526
147
46
13.757
422
268
4
272
335
432
3
39
5.027
Geçici Veriler, Kaynak: T.C. Merkez B ankası
14
Ocak 2010
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 3- Uluslararası Doğrudan Yatırım Girişlerinin Ülkelere Göre Dağılımı
(Milyon $)
Ocak-Kasım
Ülke
AB Ülkeleri
2004
2005
2006
2007
2008
2008
2009
1.027
5.006
14.489
12.600
11.081
10.179
4.056
Almanya
73
391
357
954
1.211
1.144
314
Fransa
Hollanda
34
568
2.107
383
439
5.069
368
5.443
679
1.389
651
1.081
574
797
İngiltere
İtalya
126
14
166
692
628
189
702
74
1.337
249
1.013
242
290
253
212
6
--
1.267
1.646
3
7.807
85
21
5.059
373
5
6.216
291
82
6.048
263
82
1.828
262
--
A.B.D.
Kanada
36
88
848
4.212
863
837
193
61
26
121
11
23
8
1
Orta -Güney Amerika ve Karayipler
Asya
-60
54
8
1.756
1.678
33
1.927
1.910
494
1.405
608
60
2.361
2.199
59
2.327
2.188
15
488
235
43
11
1.675
2
1.783
3
311
196
1.978
96
1.971
96
122
61
6
78
17
797
162
139
253
-1.190
2
8.535
115
17.639
36
19.136
2
14.763
2
13.757
12
5.027
Diğer AB Ülkeleri
Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç)
Afrika Ülkeleri
Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri
Körfez Ülkeleri
Diğer Yakın ve Ortadoğu Ülkeleri
Diğer Asya Ülkeleri
Diğer Ülkeler
Toplam
Geçici Veriler, Kaynak : T.C. Merkez Bankası
15
Ocak 2010
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 4- Uluslararası Sermayeli Firmaların Kuruluş Türleri Açısından Sektörlere Göre Dağılımı - (2008 - 2009/Kasım)
( Şirket Sayısı)
Sektörler
Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
Makine ve Teçhizat İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı , Römork ve Yarı-Römork İm.
Diğer İmalat
Elektrik, Gaz ve Su
İnşaat
Toptan ve Perakende Ticaret,
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri
Toplam
2009 (Ocak-Kasım)
2008
Yeni
İştirak
Şube
Toplam
Yeni
İştirak
Şube
Toplam
47
68
342
22
12
21
103
10
1
4
14
1
60
93
459
33
39
50
254
29
14
8
74
10
1
1
6
1
54
59
334
40
15
35
38
18
214
84
317
632
4
11
5
3
70
31
59
155
1
1
1
-10
-6
15
20
47
44
21
294
115
382
802
12
23
16
18
156
82
193
619
4
12
5
1
42
30
52
126
---1
4
2
2
15
16
35
21
20
202
114
247
760
176
226
30
608
165
49
66
14
71
57
1
8
-13
2
226
300
44
692
224
115
177
10
326
94
41
38
5
61
32
1
10
0
7
1
157
225
15
394
127
2.695
638
64
3.397
1.959
481
46
2.486
Geçici Veriler, Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
16
Ocak 2010
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 5- Uluslararası Sermayeli Firmaların Sayılarının Sektörlere Göre Dağılımı
( Şirket Sayısı)
1954-2003
Sektörler
2004
2005
2006
2007
2008
( Birikimli )
Ocak-Kasım
1954-2009
/Kasım
2008
2009
Toplam
108
105
30
31
34
51
46
49
51
82
60
93
48
86
54
59
383
470
1.596
164
349
51
407
39
448
45
498
37
459
33
436
33
334
40
4.091
409
188
195
52
42
67
36
51
38
50
56
20
47
22
44
16
35
444
449
124
125
800
23
18
163
27
20
218
52
16
246
46
19
290
44
21
294
43
20
274
21
20
202
337
239
2.213
74
223
15
127
10
322
43
418
77
498
115
382
112
353
114
247
448
2.217
2.282
636
491
797
77
209
722
167
229
780
202
269
827
212
298
802
226
300
745
207
274
760
157
225
6.970
1.677
2.021
Gayrimenkul Kiralama ve İş Faaliyetleri
117
445
6
225
19
503
48
683
41
860
44
692
43
646
15
394
290
3.802
Diğer Toplumsal, Sosyal ve Kişisel Hizmet Faaliyetleri
246
82
149
183
185
224
199
127
1.196
6.323
1.948
2.613
3.169
3.629
3.397
3.149
2.486
23.565
Tarım, Avcılık,Ormancılık ve Balıkçılık
Madencilik ve Taşocakçılığı
İmalat Sanayii
Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı
Tekstil Ürünleri İmalatı
Kimyasal Madde ve Ürünlerin İmalatı
Makine ve Teçhizat İmalatı
Motorlu Kara Taşıtı , Römork ve Yarı-Römork İmalatı
Diğer İmalat
Elektrik, Gaz ve Su
İnşaat
Toptan ve Perakende Ticaret,
Oteller ve Lokantalar
Ulaştırma, Haberleşme ve Depolama Hizmetleri
Mali Aracı Kuruluşların Faaliyetleri
Toplam
Geçici Veriler, Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
17
Ocak 2010
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 6- Uluslararası Sermayeli Firmaların Sayısının Ülkelere Göre Dağılımı
( Şirket Sayısı)
Ülkeler
1954-2003
2004
2005
2006
2007
2008
2008
(Birikimli)
AB Ülkeleri (27)
Almanya
Hollanda
İngiltere
Diğer AB Ülke leri
Diğer Avrupa Ülkeleri (AB Hariç)
Afrika Ülkeleri
Kuzey Amerika
A.B.D.
Kanada
Orta ve Güney Amerika, Karayipler
Yakın ve Orta Doğu Ülkeleri
Azerbeycan
Irak
İran
Diğer
Diğer Asya
Çin Halk Cum.
Güney Kore Cum.
Diğer
Diğer Ülkeler
Toplam
3.223
1.062
532
418
1.211
719
113
402
370
32
44
1.315
128
199
421
567
430
139
59
232
77
6.323
Ocak-Kasım
1.006
355
138
130
383
265
37
98
87
11
12
349
51
46
123
129
151
56
16
79
30
1.948
1.545
469
192
308
576
320
55
111
97
14
16
380
55
57
121
147
163
32
18
113
23
2.613
Geçici Veriler, Kaynak : Hazine Müsteşarlığı
18
1.979
556
270
461
692
372
43
136
113
23
10
410
81
73
109
147
165
22
12
131
54
3.169
2.084
563
255
456
810
492
47
165
132
33
21
506
120
112
106
168
278
42
24
212
36
3.629
1.789
595
286
248
660
548
52
149
130
19
12
567
136
88
139
204
233
46
13
174
47
3.397
1.659
545
268
236
610
510
45
134
118
16
14
526
120
82
127
197
223
43
13
167
40
3.149
2009
1.181
437
118
173
453
377
58
119
90
29
9
522
131
88
136
167
196
31
20
145
24
2.486
1954-2008
/Kasım
Toplam
12.807
4.037
1.791
2.194
4.785
3.093
405
1.180
1.019
161
124
4.049
702
663
1.155
1.529
1.616
368
162
1.086
291
23.565
Ocak 2010
Uluslararası Doğrudan Yatırım Verileri Bülteni
Tablo ek 7- Uluslararası Sermayeli Firmaların Yatırımlarına Verilen Teşvik Belgeleri (2004-2009/Kasım)
2004
Belge Adedi
Toplam Yatırım Tutarı* (Milyon $)
Yabancı Ortak Payı
2005
2006
2007
2008
2009
(Ocak-Kasım)
231
206
151
198
211
162
3.834,2
3.484,7
1.802,8
5.404,4
6.162,3
9.244,0
41,7
51,7
36,1
49,1
50,2
58,3
* Yabancı serma yeli firmalara düzenlenen yatırım teşvik belgelerinin öngörü değerleridir.
Kaynak : Hazine M üsteşarlığı
19