yıldız teknik üniversitesi makine fakültesi mekatronik mühendisliği

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
MAKİNE FAKÜLTESİ
MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
MEKATRONİK MÜHENDİSLİĞİNE GİRİŞ DERSİ
Proje Adı-Proje No
El yapımı elektrik motoru-3
Proje Raporu
ADI SOYADI: CEMASLAN
ÖĞRENCİ NO: 11068009
16.01.2013
1
İÇİNDEKİLER
1. ÖZET ................................................................................................................................. 3
2. PROJENİN TANIMI VE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ ................................................. 3
3. SONUÇLAR ve DEĞERLENDİRME .......................................................................... 6
4. REFERANSLAR .............................................................................................................. 7
2
1. ÖZET
Elektrik motoru, elektrik enerjisini mekanik enerjiye dönüştüren elektrik makinesidir.
Elektrik motorlarının birçoğu döner düzeneklidir ve sabit olan stator ve hareketli olan
rotor bulunur. Elektro magnetik kuvvetin etkisiyle çalışırlar.Devreye elektrik akımı
verildiği zaman bu akım kablolar aracılığıyla topaçlara aktarılır. Topaçlardan da akım
makarasına geçer. Elektrik akımından dolayı akım makarasında mıknatıs özelliği
oluşur.Aynı mıknatısta olduğu gibi N ve S kutupları oluşur. Stator çevresinde
meydana gelen magnetik alan ve bu kutuplarda oluşan magnetik alandan dolayı zıt
kutuplar birbirini çeker, aynı kutuplar birbirini iter prensibine göre dönme hareketi
başlar. Akım makarasını tam dönebilmesi için roturun yatakla temas ettiği yerlerdeki
kablolar (fırçalar) yarım soyulur veya bir yüzleri yalıtkan bir madde ile kaplanır.Bunun
nedeni rötor yarım turunu tamamladığında kuvvetler tesine dönmeyecek ve
sıfırlanacaktır. Bu durum rötorun turunu tamamlamasına müsaade edecektir. Birbirini
izleyen bu hareketler rötorun sürekli olarak dönmesini sağlayacaktır.
2. PROJENİN TANIMI VE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ
Elektrik motoru elektrik akımını mekanik enerjiye dönüştüren sistemdir. Elektrik
motorunda stator ve rotor denilen iki kısım bulunmaktadır. Kutuplaşma ve dönme
işlemi bu kısımlar sayesinde gerçekleştirilmektedir. Statoriçerisinde oyuklar vardır
ve bu oyuklardan iletken telgeçmektedir elektrik akımının iletilmesi için.
Şekil
1
Şekil
3
2
Şekil 1 ve şekil 2 de görüldüğü üzere yerleştirilmiş olan iletkenden akım geçmektedir. Stator
da manyetik alan ile rotor da iletkenlerden geçen akımın meydana getirdiği manyetik akım
etkileşimi sağlar. Ters yönde geçen akım negatif periyotta iki yönde etkili olur. Statorun N
kutbundaki iletkenler bir yönde, diğer yönde S kutbu yönünde bir iletken grubu ters yönde
oluşur. Statorda oluşan N ve S yönündeki bu kuvvet rotorun dönmesini sağlar.
Şekil 3
Şekil 3 telin döndüğünü göstermektedir. Bu sistemde mıknatıs kablo ve bakır tel ve 3 voltluk
pil kullanılmıştır.pilden çıkan akım kablolarla desteklik sağlayan bakır tele iletilir. Bakır
telden geçen akım bobin görevi gören sarılı biçimde olan tele geçer. Mıknatıs yardımıyla
kutuplasmalar meydana gelir ve devre tamamlandığında sarılı olan telin döndüğü gözlenir.
Burada bobin sarımının ve uçlarını çok önemli olduğunu vurgulayabiliriz. Bobinin düzgün bi
şekilde sarılması ve bir ucunun yarı iletken olması gerekmektedir. Şekil 4 te görüldüğü gibi
tel düzgün bir şekilde sarılmaktadır. Şekil 5 te ise telin bi ucunun yarı iletken olması içinoje
sürülmektedir.
4
Şekil 4
Şekil 5
5
3. SONUÇLAR ve DEĞERLEN DİRME
Bu deneyi yaparkan önce iki ucu açık ama ikiside tam iletken tel kullandım ve bobinin
dönmediğini gördüm. Ardından bobinin bir ucunun yarı iletken olması gerektiğini öğrendim.
Bobinin bir ucunu oje ile yarı iletken hale getirdikten sonra bobinin döndüğünü gözlemledim.
Yaptığım elektrik motoru düzeneğinde anahtar kullandım anahtarı açtığımda akımın
geçmemesini sağladım. Mıknatısın konumu ve çekim gücünün de önemli olduğunun farkına
vardım. Öncelikle daha küçük bir mıknatıs kullandım ama etki etmediğini gördüm. Daha
sonra konumun nasıl etki ettiğini gözlemledim. Değerlendirme yaptığımda yaptığım deneyde
bobinin bir ucunun yarı iletken olması en can alıcı nokta olarak görülmesi gerekmektedir.
6
4. REFERANSLAR
İnternette Yayınlanan Referanslar
http://www.bilgiustam.com/elektrik-motoru-nedir-nasil-calisir/
http://www.elektrikrehberiniz.com/elektrik-motorlari/elektrik-motorlari-calisma-prensibi-237/
http://www.hayatnotu.com/elektrik-motoru-calisma-prensibi-nasil-calisir-nasil-yapilir-basit-el
ektrik-motoru-yapilisi-resimli.html
7
8