376 — için, onlar, diğerlerini ihbar edecekler. Yine, bu kabil

İ : 12
24 Teşrinisani 1326
için, onlar, diğerlerini ihbar edecekler. Yine, bu kabilden olmak üzere...
Şimdi, burada gayet mühim bir meseleyi arz el­
mek isterim ki, o da Divanı Harplerce kablelmuhake-
R E İ S — Aman efendim
rica ederim. Bunların
hepsini saymakta bir mana yok.
İSMAİL
C: 2
PAŞA
(Tokat) —
me bittabi tahkikat icra ediliyor. Esnayi tahkikatta birçok işkence istimal edildiği için birçok madruplar bil-
Yalan dinlemeden
diğini, bilmediğini söyler. Fakat, esnayi muhakemede
R E İ S — Hakkı istizah ve sualiniz vardır. Bunları
Şimdi, buna meydan vermemek için Divanı Harp aza-,
usandık artık.
Divanı Harp huzurunda inkâr ve beraat ediyormuş.
ffisted'iğiniz zaman sorarsınız, rica ederim.
Siyaseti
umumiyeden bahsedin.
larından bazıları da tahkikati İptidaiye esnasında hazır bulunuyormuş.
H R İ S T O D A L Ç E F E F E N D İ (Devamla) — Bunu
Bundan evvel Manastır Divanı Harbince mahkûm
sonraya bırakıyorum, yalnız söyleyeceğim bir şey var.
olan 11 Bulgar, ki bunların meyanında Doktor Ni-
Siroz Mebusluğuna hitaben çökilen bir telgraf nasıl-
kolof da var, bunların, tahkikatı iptidaiyeSinde yine
sa ilk tesadüf ettiğim için telgrafhaneden bendenize
bu suretle Divanı harp azaları' da hazır
verilen telgrafta deniliyor ki, «Teşrini
mahkûmiyetten ziyade sebebiyet veren hal tazyik ile
evvelin 29
bulunmuş,
unda Siroz Mutasarrıflığına tabi Balıklıcuma Nahi-
darp ve işkenceyle tahkikatı iptidalyede içlerinden ba-
yesi Müdürü Balıklıcuma Muhtarı (Takeeemila) nın
zikrinin vukubulan isnada* ki, esnayi
ayaklarına falaka takılarak, şediden Mutasarrıfın ken-
inkâr etmişler ve bir de sahte olduğu yeknazarda te-
di tarafından darp olunmuştur.» O telgrafnameyi de
beyyün edecek bir varaka ile Meclisi Mebusamn ilk
(Emilyanüs) efendi gönderiyor. Bendeniz Siroz Mu-
küşadmdan evvel Bulgar ihtilal cemiyetlerinden imza
muhakemede
tasarrıfı gibi ehli maariften yetişmiş bir adamın öyle
edilmiş bazı evrakın zuhur etmesidir. Bendeniz, son
bir şey yapmasını ne kadar şâyânı istiğrab ve taaccüp
delili hakkında birçok mühim maruzatta
görürsem, o kadar da bir Metropolit efendinin yalan
ğ'-m. Neden dolayı ehemmiyetini takdir ettiğimi arz
bulunaca-
söylemesini garabetten addederim. Evet, İkisi de darp-
edeyim :
edilmemiş olsa, telgraf çekmezlerdi. Niçin başkaların,., .
„ r^.
T . -i
. •,
dan bahsedilmiyor? Şimdi Divanı Harplerce vukubu,,. „
,
,
.,
,; „, . „ , ,
lan birkaç muamelatı kanunşıkenane haksızlıklardan
., , '
„ . .
bahsetmek istiyorum.
kadar İttihat ve Terakki Cemiyeti erkânından birçok-
Müsaade buyurursanız birkaçını arz edeyim : İda-
bulunuyordu. Hatta, Niyazi Bey gibi, hürriyet müca-
rei örfiye Kararnamesi Zeylinin tatbik edileceği ilan
bitleri de bunlarda bir müddeti k a i l e için bekası lü-
Malumu âlinızd-r ki, Meclisi Mebusamn küşadına
n
lan Devri Sabıkta teşekkül eden ihtilal, Bulgar cemiyetleriyle ve diğer anasırı cemıyetleriyle muhaberatta
olunduğu tarihten evvel vukübulduğu iddia edilen bir-
zumunu takdir ve teşvik etmişlerdir. Siz, silahlarınızı
takım ceraimden mahkûm olmuş eşhas vardır. Bir-
saklayınız. Olabilir ki, irt'icaiyyün bir gün kalkar, bize
kaçından (Sadrazam Paşa Hazretlerini haberdar ettik.
muavenet edeceksiniz, bunlar ile muhabere ta Kanunu
Onlar da Siroz Sancağına tabi Demirhisar Kazasının
Esasinin tadil ve Cemiyetler Kanununun
Karçova karyesinden Dedoilo ve rüfekasının mah-
devam etmiş. Hatta, Vakai İrticaiyye zamanında İtti-
tanzimine
kûmiyeti meselesi ve Sandansky Efendinin cerhi va-
hat ve Terakki Cemiyeti erkânından bulunanlar doğ-
kasında zimethal ve hahkûm olmuş eşhas ile Nevre-
rüdan doğruya Devri Sabıkta teşdkkül eden ihtilal ce-
kop'da vukubulan bir hadisede yataklık ve eşkiyalara
miyetiyle muhaberede bulunmuşlardır.
muavenet fiili ile mahkûm olmuş olan 15 kadar eşha, ,
sın ve bunların meyanında Filipof ve Mınçankof un
mahkûmiyeti meseleleridir. Yine, İdarei örfiye Zeyli
,
...
, . „
R A H M İ B E Y (Selanik) — Onlar kim?
0
p
H R İ S T O D A L Ç E F E F E N D İ (Devamla) — Siz
ahkâmınca Divanı Harplerde cereyan edecek muhake-
tahkik ediniz, anlarsınız. Bundan başka, nazarı dik­
melerin alenî olması gösterildiği halde, Manastr'da
kate alınacak şeyler vardır. Malumu âlinizdir ki, K a -
Ösmanh Demokrat Fırkası şubesi erkânından 4 zatın
nunu Esasî, tadil ve kanun şeklini kesbedinceye ka-
muhakemeleri. Bunların 'itirazlarına Ve protestolarına
dar ve yine Cemiyetler Kanunu yapılıncaya kadar It-
rağmen hafiyyen icra edilmiş, sonra bunların mah-
tihat ve Terakki Cemiyeti hafî bir cemiyet idi. Binea-
kûmiyetleri için Arnavutlük'da vukua gelen hadjsatta
naleyh, o vakte kadar hafî cemiyetler memnu değil-
gûya, zimethal oldukları sebep olarak gösterildiği hal-
di. Eğer hafi cemiyet olmasından dolayı bunlar, tahtı
de, bu şubelerinin kulübü kapatıldığı gibi, azalarının
muhakemeye alınmış ve mahkûm olmuş ise, ki bu da
da içtima etmelerine müsaade edilmemiş.
mugayiri kanun ve mugayiri adalettir, İttihat ve Te— 376 —