0025 Sachi geleneyi
advertisement
KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE SAÇI GELENEĞİ “Saçı” Tradition in Classical Turkish Literature Yrd. Doç. Dr. Orhan KURTOĞLU* ÖZ - Anah­tar Sözcükler ABST­RACT Key Words - ‘’saçu’’ sepmek Giriş: sasiv şaşuv çaçû Düğünlerde damat tarafından gelinin başına serpilmesi gelenek hâline gelmiş olan para, buğday, çiçek, kuru yemiş gibi şeyler Örnekleriyle Türkçe Sözlük: Türkçe Sözlük: Geline verilen hediye, davetlilerin getirdikleri düğün hediyesi, düğün armağanı” Örnekleriyle Türkçe Sözlük: Türkçe Sözlük: - saçmak çamçak” - - 89 Tuva Türkleri yıldırım ve şimşek çaktığında saçı saçarlar. Çin kaynaklarının Uygurlar hakkında verdikleri bilgilere göre, onlar yıldırım düşmesinden hoşlanırlardı. Gök gürledikçe bağırıp, çağırırlar ve göğe ok atarlardı. Bir yıl sonra yıldırım düşen yerde toplanıp, bir koyun keserek oraya gömerlerdi.” - - - - - Etrafın kafirlerine ve tekfurlarına okuyucular gönderdi. Ve Osman Gazi’yi dahı okudı. Ve hem tekfurlara dahı haber gönderdi kim gelin bu Türk ile aşina olun kim bunun şerrinden emin olasız. Vade olundığı gün geldiler. Mübalağa saçular getürdiler. Osman Gazi cemisinden sonra geldi. Eyü halılar ve kilimler ve sürüyile koyunlar getürdi. Ve illâ Osman Gazi’nün saçusını gayetle beğendiler. - - - - - - - - - - 90 dir Klasik Türk Şiirinde Saçı Geleneği: - - - - - - 1. - - - - Gül ü - Hüsrev - - - 91 - 2. - 4. Dîvânü Lügati’t-Türk Alt ederek yakaladığı bir adamı anlatarak ona diyor ki: Beni gördün de neden kaçmadın? Niye Yamar suyunu geçmedin? Niçin malını saçarak başını kurtarmadın? Artık seni sırtlan yesin 3. - 5. - - - - - - - 92 - - - - - - - - Surnâmesi - 93 6. - 7. - - - - - Süheyl ü Nev-bahâr - Söz madeni bana o kadar [şiir] cevheri verdi ki ben onu etrafıma etek etek (bol bol) saçtım - - - 94 - - - - - - - Hüsn ü Dil - - 95 - - - - 8. 96 - - nünde gözden saçalım - 9. - - - - - 10. - - SONUÇ 11. - - 97 - Umûri’l- Alâ’iyye (Selçuk-Nâme), Tarihte ve Bugün Şamanizm - Zeki Velidi Togan’a Armağan, Makaleler ve İncelemeler Harzemşahlar - Devleti Tarihi Eski Türk Dinî, Türk Millî Kültürü, Resimli Türkçe - Kamus - III. Miletlerarası Türk Halk Edebiyatı ve Folkloru Kongresi Bildirileri 9-11 Ekim 1995, Büyük Seçuk- NOTLAR lu İmparatorluğu Tarihi - Bektaşi Menakıbnamelerinde İslâm Öncesi İnanç Motifleri, Eski Türk Edebi- yatında Mazmunlar Örnekleriyle Türkçe Sözlük Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü Türk Devlet Geleneği Tarama Sözlüğü - Selçuklular Tarihi ve Türk İslâm Medeniyeti Türkçe Sözlük ( - KAYNAKLAR Türk Dünyası Tarih Dergisi Akademik Araştırmalar, . tırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü I, Karşılaş- KULLANILAN METİNLERİN KAYNAKLARI: - Türk Kültürü Araştırmaları Türk Folkloru Dergisi Tacü’t-Tevârih, med Paşa Divanı, m El Evâmirü’l-Alâ’iyye Fi’l 98 - Halilnâme, Bilge Dergisi Ah - - zin) Nailî Divânı, Necâtî Beg Divanı, - Nedim Divanı, Sohbetü’l-ebkâr Bâkî Dîvâ- Nev’î Divanı, nı, The Life and works of Taci-zade Ca‘fer Çelebi: With Critical Edition of His Divan, Divanü Lügat-it-Türk - Revanî Di- vanı, Divan, - İpsalalı Dîvân, - Ebu’l-hayr, Mevlid (İnceleme-Metin-Dizin), Dîvân, Ümmî Divan Şairleri ve Enverî Divanı, - Divan, - - Kanuni Sultan Süleyman Çağı Şairlerinden Figânî ve Divançesi, Türk Edebiyatında Manzum Surnâmeler (Osmanlı Saray Düğünleri ve Şenlikleri), - On Altıncı Yüzyıl Şairlerinden Prizrenli Şem’î’nin Divanı’nın Edisyon Kritiği ve İncelenmesi, Şeyhî Divanı, - Hüsn ü Dil, Hasan Ziyâ’î, Hayatı-Sanatı ve Dîvânı (İnceleme-Metin), b Şeyh San’ân Mesnevisi, - Hayâlî Divanı, Dîvân, - Süheyl ü Nev-bahâr (İncelemeMetin-Sözlük), Mürîdî ve Pend-i Ricâl Mesnevîsi (İnceleme-Tenkitli Metin-Di- 99
