Serbest ticaret satrancı

MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
Serbest ticaret satrancı
Türkiye’nin sadece AB’nin Serbest Ticaret Anlaşması (STA)
imzaladığı ülkelerle anlaşma yapabilmesi Türk dış ticaretini
olumsuz etkiliyor. AB ile STA yapan bazı ülkeler Türkiye ile
imzalamaya ayak diretiyor. Uzmanlara göre AB’nin
imzaladığı STA anlaşmalarına Türkiye de dahil edilmeli.
NALAN SÖYLEMEZ
Avrupa Birliği’nin ABD, Japonya ve Hindistan gibi dünya devleriyle
devam eden Serbest Ticaret Anlaşması (STA) görüşmeleri
sürerken, Türk iş dünyası da müzakere masasında olmak istiyor.
Çünkü, AB’nin yaptığı STA’lar Türkiye’nin Gümrük Birliği ile
sağladığı ticaret avantajlarını diğer ülkelere de sağlarken, Türkiye
pazarını tek taraflı STA yapılan ülke mallarına açık hale getiriyor.
Türkiye’nin bu ülkelerden ithal ettiği ürünlere tek taraflı indirilmiş
gümrük vergisi oranlarını uygulamasına yol açıyor. Ancak bu
ülkelere ihraç ettiğimiz mallarımızdan yüksek gümrük vergileri
alınmaya devam edilebiliyor.
Bunun da nedeni, Gümrük Birliği gereği, Türkiye üçüncü ülkeler ile
istediği ticari anlaşmaları yapamayıp sadece AB’nin STA imzaladığı
ülkelerle anlaşma yapabilmesi. Oysa Avrupa Birliği ile STA
imzalayan ülkelerin Türkiye ile de anlaşma imzalama zorunluluğu
yok. Nitekim Meksika, AB ile imzaladığı STA’yı Türkiye ile
imzalama konusunda ayak diretiyor. Güney Afrika ve Cezayir de
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
benzer durumda olunca, bu üç ülke ile ticaret dengesi Türkiye
aleyhine ilerliyor.
4 YIL İÇİNDE ANLAŞMA
AB ve ABD arasında müzakereleri başlayan Transatlantik Ticaret
ve Yatırım Ortaklığı Anlaşması’nın 4 yıl içinde sonuçlanması
bekleniyor. AB, Japonya ile de STA için görüşüyor. Bu ticaret
anlaşmaları, Gümrük Birliği’nin üzerinden 18 yıl geçmesine
rağmen birliğe henüz tam üye olamayan Türkiye için son derece
kritik. İş dünyası şimdi de dünya devleri arasında süren pazarlık
masasında yer alamamaktan endişeli. Çünkü, AB’nin üçüncü
ülkelerle imzaladığı STA’lara Türkiye’nin otomatik olarak taraf
olamaması, Türkiye’nin yalnızca AB’nin STA imzaladığı ülkelerle
STA’lar yapmak zorunda olması önemli bir sorun. İş dünyasında,
“Gümrük Birliği revize edilsin”, “vize kaldırılsın”, “ürünlere konulan
kota kaldırılsın”, “üçüncü ülkelerle STA yapılırken ‘Türkiye de
taraftır’ ibaresi konulsun” ya da “Gümrük Birliği’nden çıkalım, AB
ile de Serbest Ticaret Anlaşması yapalım” şeklinde görüşler ifade
edilmeye başlandı.
‘KARAR MASASINDA OTURMUYORUZ’
AB Uzmanı Dr. Can Baydarol, “ABD ile AB arasındaki STA’nın
neden yapıldığı doğru analiz edilmeli” dedi. Baydarol, “ABD ile AB,
dünyanın en büyük serbest dolaşım alanını oluşturuyor. Bu
yapılan acaba Dünya Ticaret Örgütü’ne (DTÖ) alternatif midir? Bu
kapsamda da Türkiye’nin durumunu tartışmalı. Çünkü Türkiye’nin
durumu kendine özgü, şahsına münhasır” diye konuştu. Baydarol,
Türkiye’nin sanılanın aksine aslında Gümrük Birliği’ne girmediğini
belirterek, şunları söyledi: “Bütün sorunlar da buradan doğuyor.
Ortada bir Gümrük Birliği ilişkisi var, ancak Avrupa’nın karar
masasında oturmuyoruz. Hukuk sisteminin bir parçası değiliz.
Anlaşmalar Türkiye’ye yansımıyor. Ülke olarak düşüncemiz,
çıkarımızın ne olup olmadığı sorulmuyor. Bu nedenle de STA’lar
haksız rekabet ortaya çıkarıyor.”
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
***
İTO Dış Ticaret Şubesi Mevzuat Servisi Uzman Yardımcısı Osman
Bozkurt, Türkiye ve AB’nin imzaladığı STA’ların dış ticarete etkileri
ile ilgili bir rapor hazırladı.
***
Serbest Ticaret Anlaşması nedir?
İki ya da daha fazla ülke arasında, ticareti etkileyen tarife ve
tarife dışı engellerin kaldırılarak, taraflar arasında bir serbest
ticaret alanı oluşturulmasını sağlayan anlaşmadır. Bununla
beraber taraf ülkelerin üçüncü ülkeler ile ticaretlerinde mevcut
ulusal düzenlemelerini sürdürmesine izin verir.
***
AB ve ABD ittifakı Türkiye’yi nasıl etkiler?
Dr. Can Baydarol’un bu soruya yanıtı şöyle: “Amerikan ürünleri
GB’den dolayı Türkiye’ye otomatik olarak gelir. Ama Türk ürünleri
Amerika’ya gidemez. ABD’deki gümrük vergisine takılır. Buradan
da şöyle bir sonuç çıkıyor: ABD ile iç güvenlik söz konusu
olduğunda stratejik müttefik ama ekonomik çıkar olduğunda böyle
bir ortaklık yok. Türkiye’nin kendine özgü olma durumu GB’ye
bağlı olarak çıkıyor. Türkiye’nin GB’den çıkması bence söz konusu
değildir. GB’den vazgeçtik denildiği anda, Türkiye’nin tam üyeliği
bir anlamda garanti altına alınmış gibi görünse de Ankara
Anlaşması’ndan vazgeçmek anlamı çıkar. Biz ikili anlaşmalar
olarak yapıyoruz. Otomatik olmuyor. AB, ‘Git bu anlaşmaları sen
de yap’ diyor. Ancak o ülkeler kendi çıkarlarından dolayı Türkiye
ile anlaşmaya yanaşmıyor. Çelişki de burada başlıyor.”
***
STA’lar ihracatçıya neler sağlayacak?
* Başta çevre ve komşu ülkeler olmak üzere, hedef pazarlara giriş
imkanı artacak.
*
Batı
Avrupa
pazarlarına
olan
bağımlılık
azalacak.
* Üçüncü ülke pazarlarında, AB ülkelerinin müteşebbisleri öncelikli
olmak üzere, rakipleri ile eşit şartlara sahip olacak.
* Tarife ve tarife dışı engellerin kaldırılması ile ihracat ürün
bazında çeşitlendirilecek, miktar bazında artırılacak.
[email protected] | www.evrim.com
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
* Tanınan tercihler sayesinde STA ülkeleri ara malı ve nihai
mamulleri ülkemizden tedarik edebilecek.
* Dışa açık rekabetçi bir altyapının tesisi ile uluslararası rekabet
gücü artacak.
* İç pazarda yaşanabilecek durgunluğun ekonomi üzerindeki
etkileri azalacak.
* Mal ticaretinin yanı sıra hizmet ticaretinde de pazara giriş
imkânı sağlanacak.
* Sanayiciye ucuz girdi temin edilecek.
* Türkiye’nin tercihli ticaret imkânlarından yararlanmak isteyen
doğrudan yabancı sermayeli yatırımlar artacak.
***
Olası serbest ticaretin küresel sonuçları
İTO Dış Ticaret Şubesi’nin hazırladığı rapora göre bu anlaşmadan
sonra ortaya çıkacak sonuçlar şöyle:
* Anlaşma sayesinde 71 trilyon dolar olan dünya gayri safi yurtiçi
hasılasına 926 milyar dolar eklenecek.
* Anlaşmanın sadece İngiliz ekonomisine katkısı dahi 245 milyar
dolar olacak.
* Anlaşma dışında kalan Rusya’nın kaybı 45 milyar dolar olacak.
* Güney Kore 9.1 milyar dolar kazanacak.
* AB’nin gerçekleştirmeyi planladığı STA’lar, ülkemiz ihracatında
önemli bir yer tutan Almanya, İtalya, İspanya ve Fransa gibi AB
ülkelerine dış ticaretimiz açısından (STA’lar ile daha düşük vergi
ile satın alma, kota gibi engellerin kalkması nedeniyle) olumsuz
bir tablo çiziyor.
*
Türkiye’nin
Rusya,
Japonya,
ABD
gibi
[email protected] | www.evrim.com
ülkelerle
ticaret
MEVZUAT BİLGİLENDİRME SERVİSİ
anlaşmaları yapması ve buna göre bir dış ticaret stratejisi izlemesi
gerektiği belirtiliyor.
* AB’nin diğer ülkelerle dış ticaret anlamında elde ettiği birçok
avantaj nedeniyle, ilk etapta bu anlaşmalara ülkemizi de dahil
etmesi için girişimler yapılmalı.
* Anlaşmalara ülkemizin dahil edilmemesi durumunda, bir süredir
ülke gündeminde yer alan millileştirme, yerli üretim kavramlarına
odaklanmalı.
* Yerli otomobil, milli gemi, milli tank, milli uçak gibi hedeflerle,
sanayi sektöründe ihracat ile varlıklarını sürdürmeye çalışan
birçok işletmeye de yeni bir ticaret kapısı açılacak.
* İttifakın uzun vadede Türkiye’nin milli gelirinde yüzde 2.5’lik
kayba neden olacağı tahmin ediliyor. Bu da 20 milyar dolar
demek.
Saygılarımızla,Best Regards
Evrim Haberleri; Gümrük mevzuatı, Dış Ticaret, Lojistik, muhasebe, vergi, yatırım, danışmanlık alanlarında veya diğer türlü
profesyonel anlamda yayınlanan Kanun,Yönetmelik,Tebliğ,Genelge,Tasarruflu yazı, mevzuat taslakları en hızlı şekilde
yayınlanmakta ve bilgileri sunulmaktadır. Yayınlanan Gümrük ,Dış Ticaret, Haberler ile ilgili bilgiler belli bir konunun veya
konuların çok geniş kapsamlı bir şekilde ele alınmasından ziyade genel çerçevede bilgi verme
amacını taşımaktadır.
Yayınlanan Bilgileri konusuna hakim profesyonel bir Gümrük Müşavirine, Mevzuat Danışmanına, başvurmanız tavsiye edilir.
Bilgiler, oldukları şekliyle sunulmaktadır.
EVRİM YAZILIM VE DANIŞMANLIK
[email protected] | www.evrim.com