Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
İktisat Enstitü Anabilim Dalı (Yüksek Lisans)
Tez Başlığı
Tez Yazarı
Danışman
Mezuniyet Yılı
Anahtar Kelimeler
Özet
Serbest Ticaret Anlaşmalarının Türkiye’nin Dış Ticaretine Etkisi: Panel Veri Analizi
Aysun GÜLEN
Prof.Dr. Hamza ÇEŞTEPE
2014
Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA), Dış Ticaret, Çekim Modeli, Panel Veri Analizi.
Gelişmekte olan ülkeler dış ticaretlerini artırmak, yeni pazarlara ulaşmak ve ihracat yapılarını
çeşitlendirebilmek için Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA’lar) imzalamaktadır. Türkiye de 1990’lı yıllardan
itibaren bu gerekçelerle çeşitli ülkelerle STA’lar imzalamıştır ve ileriki dönemlerde yeni STA’lar yapmayı
planlamaktadır. Bu çalışmada Türkiye’nin imzaladığı bu anlaşmaların dış ticaret hacmine etkisi incelenmiştir.
Çalışmada, 16 ülkeyle imzalanmış olan STA’ların Türkiye’nin dış ticaretine etkisi ekonometrik olarak analiz
edilmiştir. 2000-2012 dönemindeki yıllık veriler kullanılarak Türkiye’nin ticaret hacmi ile GSYİH, kişi başına
GSYİH, döviz kuru, mesafe, ortak sınır, ortak dini inanca sahip olma ve STA değişkenleri arasındaki ilişki,
kurulan 6 model yardımıyla havuzlanmış regresyon modeli çerçevesinde tahmin edilmiştir. Ayrıca, çalışmada
Türkiye’nin STA imzaladığı ülkelerle ortak sınıra ve ortak dini inanca sahip olmasının ve 2008 krizinin
Türkiye’nin dış ticaret hacmi üzerindeki etkisini ölçmek için de gerekli değişkenler modele dahil edilerek
analizin kapsamı genişletilmiştir. Ampirik analizler sonucunda, taraflara karşılıklı tarife indirimi gibi avantajlar
sağlayan serbest ticaret anlaşmaları ile Türkiye’nin dış ticaret hacmi arasında anlamlı bir ilişki tespit edilmiş
ve STA’ların Türkiye’nin dış ticaret hacmini artırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu bağlamda Türkiye, yürürlükte
olan STA’ları daha etkin hale getirmeli, onay ve müzakere sürecinde olan anlaşmaların bir an önce
tamamlanması için çaba sarf etmeli ve bu süreçlere henüz başlanmamış ülkelerle de yeni STA’lar yapmak için
çalışmalara en kısa sürede başlamalıdır.