ESDEP kapsamında TOKİ tarafından mali kaynağı sağlanmış

EKONOMİK GELİŞMELER
Haziran – 2012
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
EKONOMİK RAPOR – HAZİRAN 2012
İÇİNDEKİLER…………………………………………………………………………………
1
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH) ………………………………………………
2
İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ………………..………………
2
İTHALAT – İHRACAT VE DIŞ TİCARET AÇIĞI………………………………………
3
TURİZM GELİRİ ve GİDERİ………………………………………………………………
5
TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE)………………………………………………
6
ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (ÜFE)…………………………………………………………
6
GRAFİKLER
Grafik 1 : Dış Ticaret Grafiği………………………………………………..……………
3
Grafik 2 : Çalışan Sayısına Göre Dış Ticaret ……………………………………….
4
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
1
EKONOMİK RAPOR – HAZİRAN 2012
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH)
 2012 yılı birinci döneme ilişkin hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla değeri bir önceki
yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla % 3,2 artış göstermiştir.
 Üretim yöntemi ile hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2012 yılı birinci
üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla gayri safi
yurtiçi hasıla %14,2’lik artışla 329 020 Milyon TL olmuştur.
 2012 yılının birinci üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit
fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla %3,2’lik artışla 27 089 Milyon TL olmuştur.
 Takvim etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla GSYH 2012 yılı birinci üç aylık
döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %2,4’lük artış gösterirken, mevsim
ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH değeri bir önceki döneme göre %0,4
azalmıştır.
İstihdam – İşsizlik ve İşgücü Hareketleri
 2012 yılı Nisan döneminde, Türkiye'de kurumsal olmayan nüfus bir önceki yılın aynı
dönemine göre 1 milyon 288 bin kişilik bir artış ile 73 milyon 405 bin kişiye,
kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus ise 1 milyon 178 bin kişi artarak 54
milyon 520 bin kişiye ulaşmıştır.
 Nisan 2012 döneminde işgücüne katılma oranı % 49,6’dır.
 Tarım dışı istihdam 694 bin kişi artmıştır.
 2012 yılı Nisan döneminde istihdam edilenlerin sayısı, geçen yılın aynı dönemine
göre 675 bin kişi artarak 24 milyon 630 bin kişiye yükselmiştir. Bu dönemde, tarım
sektöründe çalışan sayısı 19 bin kişi azalırken, tarım dışı sektörlerde çalışan
sayısı 694 bin kişi artmıştır.
 İşsizlik oranı % 9’dur.
 Nisan 2012 döneminde 2 milyon 97 bin kişi işe yeni başlamış veya iş değiştirmiş
olup, bunun toplam istihdam içindeki oranı % 8,5'tir. İşe yeni başlayan veya iş
değiştirenlerin % 30,8'i 25-34 yaş grubundadır.
 Bu dönemde işe başlayan veya iş değiştirenlerin % 18,2’si "sanayi", % 32,8'i
"hizmetler", % 28,7'si "inşaat" sektöründe, % 20,3'ü ise "tarım" sektöründe işe
başlamıştır.
 Mevcut işsizlerin
oluşturmaktadır.
%
13,2’sini
(319
bin
kişi)
bu
dönemde
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
işten
ayrılanlar
2
EKONOMİK RAPOR – HAZİRAN 2012
İthalat – İhracat ve Dış Ticaret Açığı
 Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan
geçici dış ticaret verilerine göre; 2012 yılı Mayıs ayında, 2011 yılının aynı ayına göre
ihracat %20,3 artarak 13 168 milyon dolar, ithalat %3,1 artarak 21 752 milyon
dolar olarak gerçekleşti. Aynı dönemde dış ticaret açığı 10 164 milyon dolardan, 8
584 milyon dolara geriledi.
 Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2012 yılı Mayıs ayında önceki yılın aynı
ayına göre ihracat %16,4 artarken, ithalat %1 azaldı. Mevsim ve takvim
etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2012 Mayıs ayında bir önceki aya göre
ihracat %1,4 azaldı, ithalat %1,1 arttı.
 2011 Mayıs ayında %51,8 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2012 Mayıs ayında
%60,5’e yükseldi.
 Avrupa Birliği’nin ihracattaki payı % 36,2’ye geriledi.
 2011 Mayıs ayında %46,8 olan Avrupa Birliği’nin (AB) ihracattaki payı, 2012 Mayıs
ayında %36,2’ye geriledi. AB’ye yapılan ihracat, 2011 yılının aynı ayına göre %6,9
azalarak 4 763 milyon dolar olarak gerçekleşti.
 2012 Mayıs ayında en fazla ihracat yapılan ülke İran oldu. Bu ülkeye yapılan ihracat
2011 Mayıs ayına göre %513,2 artarak 1 664 milyon dolar (1 386 milyon doları
altın ihracatı) olurken, İran’ı sırasıyla Almanya (1 076 milyon dolar), Irak (864
milyon dolar), İngiltere (692 milyon dolar) ve Rusya Federasyonu (575 milyon
dolar) takip etti.
 Rusya Federasyonu ithalatta ilk sırada yer aldı. Bu ülkeden yapılan ithalat %27,8
artarak 2 196 milyon dolar olarak gerçekleşti. Rusya Federasyonu’nu sırasıyla
Almanya (2 064 milyon dolar), Çin (2 022 milyon dolar) ve A.B.D. (1 375 milyon
dolar) izledi.
 2012 Mayıs ayında fasıllar düzeyinde en büyük ihracat kalemi, “kıymetli taşlar ve
metaller” (1 669 milyon dolar) olurken; bu fasılı “motorlu kara taşıtları ve aksam
parçaları” (1 252 milyon dolar), “demir ve çelik” (1 074 milyon dolar), “kazanlar,
makinalar, mekanik cihazlar ve aletler; bunların aksam ve parçaları” (1 063 milyon
dolar) ve “elektrikli makina ve cihazlar, bunların aksam-parçaları” (816 milyon
dolar) izledi.
Grafik 1. Dış Ticaret Grafiği
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
3
EKONOMİK RAPOR – HAZİRAN 2012
 İhracatın %60,1’ini KOBİ’ler gerçekleştirdi.
 2010 yılında 48 009 girişim ihracat, 55 119 girişim ithalat yaptı. İhracatın %60,1’i
0-249 kişi çalışan ve KOBİ olarak değerlendirilen girişimler tarafından
gerçekleştirildi. İthalatın ise %42,1’i KOBİ’ler tarafından yapıldı.
 İhracatta 0-9 kişi çalışan mikro girişimlerin payı %16,4 olurken, %24,6’sı 10-49 kişi
çalışan küçük ölçekli girişimler, %19,2’si 50-249 kişi çalışan orta ölçekli girişimler
ve %39,6’sı 250+ kişi çalışan girişimler tarafından gerçekleştirildi.
 İthalatın %57,8’i 250+ kişi çalışan büyük girişimler tarafından gerçekleştirilirken, 09 kişi çalışan mikro ölçekli girişimlerin payı %6,7, 10-49 kişi çalışan küçük ölçekli
girişimlerin payı %16,1 ve 50-249 kişi çalışan orta ölçekli girişimlerin payı %19,2
oldu.
 Dış ticarette sanayi sektörü ilk sırada
 Girişim ana faaliyetleri esas alındığında ihracatın %60,4’ü, ithalatın ise %54,5’i
sanayi sektöründe faaliyet gösteren girişimler tarafından yapıldı. Ana faaliyeti ticaret
olan girişimlerin ihracattaki payı %34,9, ithalattaki payı ise %32 düzeyinde
gerçekleşti.
Grafik 2. Çalışan Sayısına Göre Dış Ticaret
Çalışan Sayısına Göre Dış Ticaret(%)
İhracat
İthalat
70
57,8
60
50
39,6
40
30
20
10
24,6
16,4
16,1
19,2 19,2
6,7
0,3 0,1
0
0-9
10-49
50-249
250+
Belirsiz
 Sanayi sektörü ihracatının %61,5’i 250+ kişi çalışan büyük girişimler tarafından
yapıldı. Ticaret sektörünün ihracatında ise %44,6 payla 10-49 kişi çalışan küçük
ölçekli girişimler en yüksek paya sahip grup oldu. Sanayi sektörü tarafından yapılan
ithalatta %72,2 payla 250+ kişi çalışan büyük girişimler, ticaret sektörü tarafından
yapılan ithalatta ise %31,3 payla 10-49 kişi çalışan küçük ölçekli girişimler ilk sırada
yer aldı.
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
4
EKONOMİK RAPOR – HAZİRAN 2012
Turizm Geliri ve Gideri
 Turizm geliri geçen yılın aynı dönemine göre % 9,7 azaldı.
 Ocak, Şubat ve Mart aylarından oluşan I. Dönemde turizm geliri, geçen yılın aynı
dönemine göre % 9,7 azalarak 2 799 744 250 $ oldu. Turizm gelirinin % 72’si
yabancı ziyaretçilerden, % 28’i ise yurt dışında ikamet eden vatandaş
ziyaretçilerden elde edilmiştir.
 Ziyaretçiler, seyahatlerini kişisel veya paket tur ile gerçekleştirmektedir. Bu
dönemde yapılan harcamaların 2 497 453 236 $’ını kişisel, 302 291 014 $’ını ise
paket tur oluşturmaktadır.
 2012 I. Dönemde kişi başına ortalama harcama 664 $’dır. Bu dönemde yabancıların
ortalama harcaması 594 $, yurtdışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerin
ortalama harcaması ise 943 $’dır.
 Ziyaretçi sayısı geçen yılın aynı dönemine göre % 4,1 azaldı.
 2012 yılı I. Dönemde ülkemizden çıkış yapan ziyaretçi sayısı 4 219 161 kişidir.
Bunun 3 374 732 kişisini yabancı, 844 429 kişisini ise yurt dışında ikamet eden
vatandaşlar oluşturmaktadır.
 Turizm gideri geçen yılın aynı dönemine göre % 36,6 azaldı.
 Yurt içinde ikamet edip başka ülkeleri ziyaret
harcamalarından oluşan turizm gideri, geçen yılın aynı
azalarak 759 092 463 $ olmuştur. Bunun 739 715 476 $’ı
paket tur harcamalarıdır. Yurt dışını ziyaret eden 1 263
ortalama harcaması 601 $’dır.
eden vatandaşlarımızın
dönemine göre % 36,6
kişisel, 19 376 987 $’ı ise
166 vatandaşın kişi başı
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
5
EKONOMİK RAPOR – HAZİRAN 2012
Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE)
 TÜFE’de aylık değişim %-0,90 olarak gerçekleşti.
 2012 yılı Haziran ayında 2003 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksi’nde bir önceki
aya göre %-0,90 düşüş, bir önceki yılın Aralık ayına göre %1,95, bir önceki yılın
aynı ayına göre %8,87 ve on iki aylık ortalamalara göre %8,89 artış
gerçekleşmiştir.
 Ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış %1,92
ile haberleşme grubunda gerçekleşmiştir. Haziran ayında endekste yer alan
gruplardan eğitimde %1,67, eğlence ve kültürde %0,90, çeşitli mal ve hizmetlerde
%0,88, ev eşyasında %0,49, lokanta ve otellerde %0,49, konutta %0,14, sağlıkta
%0,13 artış, giyim ve ayakkabıda %-0,82, ulaştırmada %-1,39, gıda ve alkolsüz
içeceklerde %-3,42 düşüş gerçekleşmiştir. Alkollü içecekler ve tütünde değişim
gözlenmemiştir.
 Bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE’de en yüksek artış %18,69 ile alkollü
içecekler ve tütün grubunda gerçekleşmiştir. Çeşitli mal ve hizmetler
(%14,92), konut (%12,43), ev eşyası (%9,83), lokanta ve oteller (%9,44) artışın
yüksek olduğu diğer harcama gruplarıdır.
Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE)
 ÜFE’de aylık değişim %-1,49 olarak gerçekleşti.
 2012 yılı Haziran ayında 2003 Temel Yıllı Üretici Fiyatları Endeksi’nde bir önceki aya
göre %-1,49, bir önceki yılın Aralık ayına göre %-0,24 düşüş, bir önceki yılın aynı
ayına göre %6,44 ve on iki aylık ortalamalara göre %10,24 artış gerçekleşmiştir.
 Aylık değişim tarım sektöründe %-6,12, sanayi sektöründe %-0,49 olarak
gerçekleşti.
Tarım sektörü endeksinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre %-1,77 düşüş, bir
önceki yılın aynı ayına göre %4,39 ve on iki aylık ortalamalara göre %3,83 artış
gerçekleşmiştir. Sanayi sektörü endeksinde ise bir önceki yılın Aralık ayına göre
%0,08, bir önceki yılın aynı ayına göre %6,87 ve on iki aylık ortalamalara göre
%11,64 artış gerçekleşmiştir.
 ÜFE sonuçları sanayinin alt sektörleri bazında değerlendirildiğinde en
yüksek aylık artış %2,97 ile iletişim teçhizatı imalatı alt sektöründe
gerçekleşti.
Sanayinin üç sektöründen, elektrik, gaz ve su sektöründe %1,72 artış, madencilik
ve taşocakçılığı sektöründe %-0,55, imalat sanayi sektöründe %-0,75 düşüş
gerçekleşmiştir.
 Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler iletişim
teçhizatı imalatı (%2,97), suyun toplanması, arıtımı ve dağıtımı (%2,13), mobilya
ve başka yerde sınıflandırılmayan ürünlerin imalatı (%1,89), elektrik, gaz üretimi ve
dağıtımı (%1,68), deri ürünleri imalatı (%1,65), büro makineleri imalatı (%0,72) alt
sektörlerdir. Buna karşılık ham petrol ve doğalgaz çıkarımı (%-8,63), kok kömürü
ve rafine edilmiş petrol ürünleri (%-7,04), ana metal sanayi (%-2,30), kimyasal
ürünlerin imalatı (%-2,13), tekstil ürünleri imalatı (%-1,14), gıda ürünleri ve içecek
imalatı (%-0,79) bir ay önceye göre endekslerin en fazla gerilediği alt sektörler
olmuştur.
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
6