ESDEP kapsamında TOKİ tarafından mali kaynağı sağlanmış

EKONOMİK GELİŞMELER
Ocak - 2012
AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
EKONOMİK RAPOR – OCAK 2012
İÇİNDEKİLER……………………………………………………………………………..….
1
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)…..................................................
2
İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ…………………………..……
2
İTHALAT – İHRACAT VE DIŞ TİCARET AÇIĞI………………………………………
3
TURİZM GELİRİ ve GİDERİ……………………………………….………………………
4
TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE)………………………………………………
5
ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (ÜFE)…………………………………………………………
5
GRAFİKLER
Grafik 1 : Dış Ticaret Grafiği……………………………………………………………..
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
4
1
EKONOMİK RAPOR – OCAK 2012
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH)
 2011 yılı üçüncü döneme ilişkin hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla değeri bir önceki
yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla % 8,2 artış göstermiştir.
 Üretim yöntemi ile hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2011 yılı üçüncü
üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla gayri safi
yurtiçi hasıla %17,4’lük artışla 348 802 Milyon TL olmuştur.
 2011 yılının üçüncü üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit
fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla % 8,2’lik artışla 31 029 Milyon TL olmuştur.
 2011 yılının ilk dokuz aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari
fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla % 18,7’lik artışla 957 326 Milyon TL olmuştur.
 2011 yılının ilk dokuz aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit
fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla % 9,6’lık artışla 85 139 Milyon TL olmuştur.
İstihdam – İşsizlik ve İşgücü Hareketleri
 Ekim 2011 döneminde kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus geçen yılın aynı
dönemine göre 1 milyon 140 bin kişi artmıştır.
 2011 yılı Ekim döneminde, Türkiye'de kurumsal olmayan nüfus bir önceki yılın
aynı dönemine göre 1 milyon 150 bin kişilik bir artış ile 72 milyon 724 bin kişiye,
kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus ise 1 milyon 140 bin kişi artarak
53 milyon 928 bin kişiye ulaşmıştır.
 Ekim 2011 döneminde işgücüne katılma oranı % 50’dir.
 2011 yılı Ekim döneminde, Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı, bir önceki
yılın aynı dönemine göre 1 puanlık artışla % 50 olarak gerçekleşmiştir. Aynı
dönemler için yapılan kıyaslamalara göre; erkeklerde işgücüne katılma oranı 0,9
puanlık artışla % 71,7, kadınlarda ise 1 puanlık artışla % 29’dur.
 İşgücünün eğitim ve yaş dağılımları ise;
─ Toplam işgücünün % 16,9'unu 15-24 yaş grubundakiler oluşturmaktadır.
─ Lise altı eğitimlilerde işgücüne katılma oranı; erkekler için % 70, kadınlar için
% 25,1’dir.
 Yükseköğretim mezunu erkeklerde % 85,2 olan işgücüne katılma oranı, kadınlarda
% 70,7'dir. Tarım dışı istihdam 1 milyon 300 bin kişi artmıştır.
 Tarım dışı istihdam 1 milyon 127 bin kişi artmıştır.
 2011 yılı Ekim döneminde istihdam edilenlerin sayısı, geçen yılın aynı dönemine
göre 1 milyon 514 bin kişi artarak 24 milyon 486 bin kişiye yükselmiştir. Bu
dönemde, tarım sektöründe çalışan sayısı 387 bin kişi, tarım dışı sektörlerde çalışan
sayısı 1 milyon 127 bin kişi artmıştır.
 İşsizlik oranı % 9,1’dir.
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
2
EKONOMİK RAPOR – OCAK 2012
 Türkiye genelinde işsiz sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 447 bin kişi azalarak
2 milyon 454 bin kişiye düşmüştür. İşsizlik oranı ise 2,1 puanlık azalış ile % 9,1
seviyesinde gerçekleşmiştir. Kentsel yerlerde işsizlik oranı 2,5 puanlık azalışla
% 11,1, kırsal yerlerde ise 1,1 puanlık azalışla % 5,3 olmuştur.
Bu dönemde;
─ İşsizler sıklıkla (% 30,1) "eş-dost" vasıtasıyla iş aramaktadır.
─ İşsizlerin % 87,3’ü (2 milyon 142 bin kişi) daha önce bir işte çalışmıştır.
─ Daha önce bir işte çalışmış olan işsizlerin % 51,7’si "hizmetler", % 20,7’si
"sanayi", % 16,8’i "inşaat", % 6,9’u "tarım" sektöründe çalışmış, % 3,8’i ise
8 yıldan önce işinden ayrılmıştır.
─ İşsizlerin; % 30,6’sını çalıştığı iş geçici olup işi sona erenler, % 12,9’unu işten
çıkarılanlar, % 19’unu kendi isteğiyle işten ayrılanlar, % 5,9’unu işyerini
kapatan/iflas edenler, % 9,6’sını ev işleriyle meşgul olanlar, % 12’sini
öğrenimine devam eden veya yeni mezun olanlar, % 10’unu ise diğer nedenler
oluşturmaktadır.
İthalat – İhracat ve Dış Ticaret Açığı
 Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan
geçici dış ticaret verilerine göre; 2011 yılı Aralık ayında, 2010 yılının aynı ayına göre
ihracat %5,6 artarak 12 484 milyon dolar, ithalat %0,2 artarak 20 590 milyon
dolar olarak gerçekleşti. Aynı dönemde dış ticaret açığı 8 736 milyon dolardan 8 107
milyon dolara geriledi.
 Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2011 yılı Aralık ayında önceki yılın aynı
ayına göre ihracatın değişim oranı %5,6, ithalatın değişim oranı ise %4,3 oldu.
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2011 Aralık ayında bir
önceki aya göre ihracat %1,4 artarken, ithalat %5,5 azaldı.
 2010 Aralık ayında %57,5 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2011 Aralık ayında
%60,6’ya yükseldi.
 2010 Aralık ayında %45,2 olan Avrupa Birliği’nin (AB) ihracattaki payı, 2011 Aralık
ayında %41,7’ye geriledi. AB’ye yapılan ihracat, 2010 yılının aynı ayına göre % 2,5
azalarak 5 209 milyon dolar olarak gerçekleşti.
 2011 Aralık ayında en fazla ihracat yapılan ülke Almanya oldu. Bu ülkeye yapılan
ihracat 2010 Aralık ayına göre %4,9 artarak 1 191 milyon dolar olurken, Almanya’yı
sırasıyla Irak (933 milyon dolar), İngiltere (726 milyon dolar), ABD (573 milyon
dolar) ve İtalya (545 milyon dolar) takip etti.
 Rusya Federasyonu ithalatta ilk sırada yer aldı. Bu ülkeden yapılan ithalat %1,5
artarak 2 546 milyon dolar olarak gerçekleşti. Rusya Federasyonu’nu sırasıyla
Almanya (1 931 milyon dolar) ve Çin (1 775 milyon dolar) izledi.
 2011 Aralık ayında fasıllar düzeyinde en büyük ihracat kalemi, “motorlu kara
taşıtları ve aksam parçaları” (1 452 milyon dolar) olurken; bu fasılı “kazanlar,
makina ve cihazlar, aletler ve bunların aksam-parçaları” (1 114 milyon dolar),
“demir ve çelik” (1 081 milyon dolar), “elektrikli makina ve cihazlar, bunların
aksam-parçaları” (918 milyon dolar) ve “örme giyim eşyası ve aksesuarları “ (691
milyon dolar) izledi.
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
3
EKONOMİK RAPOR – OCAK 2012
 Aralık ayında; en yüksek ithalatı olan fasıl “mineral yakıtlar ve yağlar” (5 018
milyon dolar) oldu. Bu fasılı; “kazanlar, makina ve cihazlar, aletler ve bunların
aksam-parçaları” (2 388 milyon dolar), “demir ve çelik” (1 728 milyon dolar) ve
“motorlu kara taşıtları ve aksam parçaları” (1 663 milyon dolar) izledi.
Grafik 1. Dış Ticaret Grafiği
2010-2011 Ocak -Ar alık Dış Ticar eti
2010-2011 Ar alık Ayı Dış Ticar eti
300 000
30 000
240 833
250 000
25 000
Milyon Dolar
Milyon Dolar
20 559 20 590
20 000
15 000
11 823 12 484
10 000
5 000
185 544
200 000
150 000
134 954
113 883
100 000
50 000
2010 2011
İhracat
2010
2011
İthalat
2010
2011
İhracat
2010
2011
İthalat
Turizm Geliri ve Gideri
 Turizm geliri geçen yılın aynı dönemine göre % 1 azaldı.
 Ekim, Kasım ve Aralık aylarından oluşan IV. Dönemde turizm geliri, geçen yılın aynı
dönemine göre % 1 azalarak 5 208 904 274 $ oldu. Turizm gelirinin % 73’ü yabancı
ziyaretçilerden, % 27’si ise yurt dışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerden elde
edilmiştir.
 Ziyaretçiler, seyahatlerini kişisel veya paket tur ile gerçekleştirmektedir. Bu
dönemde yapılan harcamaların 4 473 883 979 $’ını kişisel, 735 020 295 $’ını ise
paket tur oluşturmaktadır.
 2011 IV. Dönemde kişi başına ortalama harcama 702 $’dır. Bu dönemde
yabancıların ortalama harcaması 592 $, yurtdışında ikamet eden vatandaş
ziyaretçilerin ortalama harcaması ise 1 389 $’dır.
 Ziyaretçi sayısı geçen yılın aynı dönemine göre % 5,5 arttı.
 2011 yılı IV. Dönemde ülkemizden çıkış yapan ziyaretçi sayısı 7 423 747 kişidir.
Bunun 6 401 709 kişisini yabancı, 1 022 038 kişisini ise yurt dışında ikamet eden
vatandaşlar oluşturmaktadır.
 Turizm gideri geçen yılın aynı dönemine göre % 3,6 arttı.
 Yurt içinde ikamet edip başka ülkeleri ziyaret eden vatandaşlarımızın
harcamalarından oluşan turizm gideri, geçen yılın aynı dönemine göre % 3,6
artarak 1 408 802 538 $ olmuştur. Bunun 947 656 236 $’ı kişisel, 461 146 302 $’ı
ise paket tur harcamalarıdır. Yurt dışını ziyaret eden 1 283 815 vatandaşın kişi başı
ortalama harcaması 1 097 $’dır.
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
4
EKONOMİK RAPOR – OCAK 2012
Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE)

TÜFE’de aylık değişim % 0,56 olarak gerçekleşmiştir.

2012 yılı Ocak ayında 2003 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksi’nde bir önceki aya
göre %0,56, bir önceki yılın Aralık ayına göre %0,56, bir önceki yılın aynı ayına
göre %10,61 ve on iki aylık ortalamalara göre %6,95 artış gerçekleşmiştir.

Ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış % 2,06
ile ulaştırma grubunda gerçekleşmiştir. Ocak ayında endekste yer alan
gruplardan çeşitli mal ve hizmetlerde %1,79, ev eşyasında %1,58, konutta
%1,32, gıda ve alkolsüz içeceklerde %1,13, eğlence ve kültürde %0,83, lokanta
ve otellerde %0,75, sağlıkta %0,09, alkollü içecekler ve tütünde %0,02 artış,
haberleşmede %-0,01, eğitimde %-0,05, giyim ve ayakkabıda %-7,88 düşüş
gerçekleşmiştir.

Bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE’de en yüksek artış %18,53 ile alkollü
içecekler ve tütün grubunda gerçekleşmiştir. Çeşitli mal ve hizmetler
(%17,63), ulaştırma (%12,90), gıda ve alkolsüz içecekler (%11,67), ev eşyası
(%11,65) artışın yüksek olduğu diğer harcama gruplarıdır.
Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE)

ÜFE’de aylık değişim % 0,38 olarak gerçekleşmiştir.

2012 yılı Ocak ayında 2003 Temel Yıllı Üretici Fiyatları Endeksi’nde bir önceki aya
göre %0,38, bir önceki yılın Aralık ayına göre %0,38, bir önceki yılın aynı ayına
göre %11,13 ve on iki aylık ortalamalara göre %11,11 artış gerçekleşmiştir.

Aylık değişim tarım sektöründe %0,97, sanayi sektöründe %0,26 olarak
gerçekleşti.

Tarım sektörü endeksinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre %0,97, bir önceki yılın
aynı ayına göre %8,44 ve on iki aylık ortalamalara göre %4,91 artış
gerçekleşmiştir. Sanayi sektörü endeksinde ise bir önceki yılın Aralık ayına göre
%0,26, bir önceki yılın aynı ayına göre %11,71 ve on iki aylık ortalamalara göre
%12,47 artış gerçekleşmiştir.

ÜFE sonuçları sanayinin alt sektörleri bazında değerlendirildiğinde en
yüksek aylık artış % 4,78 ile maden kömürü ve linyit alt sektöründe
gerçekleşmiştir.

Sanayinin üç sektöründen, madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %1,42, elektrik,
gaz ve su sektöründe %1,07, imalat sanayi sektöründe %0,11 artış
gerçekleşmiştir.

Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler, maden
kömürü ve linyit (%4,78), kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı
(%2,98), ham petrol ve doğalgaz çıkarımı (%2,75), motorlu kara taşıtları imalatı
(%1,60), diğer ulaşım araçlarının imalatı (%1,57), ağaç ve mantar ürünleri imalatı
(%1,36), elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı (%1,13) alt sektörleridir. Buna karşılık
giyim eşyası imalatı (%-4,82), taşocakçılığı ve diğer madencilik ürünleri (%-2,05),
iletişim teçhizatı imalatı (%-1,35), tekstil ürünleri imalatı (%-0,91), plastik ve
kauçuk ürünleri imalatı
(%-0,85) bir ay önceye göre endekslerin en fazla
gerilediği alt sektörler olmuştur.
TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU
5