Yıl: 3, Sayı: 6, Mart 2016, s. 517-523 Uğur DEMİRAL1

Yıl: 3, Sayı: 6, Mart 2016, s. 517-523
Uğur DEMİRAL1
KOBİLERİN DIŞ TİCARETTE YAŞADIKLARI FİNANSMAN
SORUNLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Özet
Para ve emtia için Dünya’nın küçük bir köy haline geldiği çağımızda
ülkeler, ekonomilerini güçlendirmek ve ekonomik kırılganlıklarını azaltmak için
daha güçlü işletmelere ihtiyaç duymaktadırlar. Üretimin giderek artmaya devam
etmesi işletmeleri ulusal pazarlardan çıkıp uluslar arası yeni pazarlar bulmaya
zorlamaktadır. İşletmelerin ihracatlarını tek bir pazara bağlı kalmadan alternatif
pazarlar oluşturarak müşteri portföylerini çeşitlendirmeleri günümüz koşullarında
bir gereklilik haline gelmiştir. Kobilerin ihracat yapmaları önünde bir takım
engeller bulunmaktadır. Bu engellerin en önemlilerinden bir tanesi de finansman
sorunu oluşturmaktadır. Kaynak maliyetlerinin yüksek olması, teminat koşulları,
kur seviyesi, fon temininde yaşanan sorunlar gibi, ihracatçıyı zorlayan finansmanla
ilgili problemler yaşanmaktadır. Bu çalışmada kobilerin finansman sorunları tespit
edilerek, çözüm önerileri getirilmeye çalışılacaktır. Kobilerin finansman
sorunlarının tespitinde KOSGEB ve Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM)’nin yapmış
olduğu çalışmalar ve bu konuda yazılan makalelerden faydalanılmıştır.
Anahtar kelimeler: Kobi Finansmanı, Dış Ticarette Kobi, Finansman Sorunları
KOBİ’S FOREIGN TRADE FINANCING PROBLEMS AND SOLUTIONS
Abstract
As a result of globalization of the world has become a small village. Countries
in our age, they want to strengthen economic structures. Production continues to
increase steadily so enterprises must find new markets Businesses have become the
necessity to diversify the customer portfolio. There are obstacles to exports. One of
the most important of these obstacles is to create financing problems. The high
resource costs , guarantee conditions, exchange rate level , such as the problems
1
Öğr.Gör., Hitit Üniversitesi,İşletme.,[email protected]
Uğur Demiral
experienced in funding , forcing exporters are experiencing problems with
financing In this study, funding problems will be identified. It will try to bring
solutions . Data sources KOSGEB and TIM.
Keywords : Kobi Financing, Foreing Trade, Financing Problems
GİRİŞ
Ekonomik savaşların şiddetini her geçen gün artırdığı bu çağda, ülkelerin dışa
bağımlılıklarını azaltarak kendi kararlarını verebilmeleri için güçlerini korumaları ya da her
geçen gün daha da güçlenmeleri gerekmektedir. Günümüzde gücün en büyük göstergesi
ekonomik büyüklük olarak görülmektedir. Ekonomik büyüklükleri artırmak içinse ülkeler
üretim yapan ve üretilen ürünleri en uygun fiyattan satan işletmelere ihtiyaç duymaktadırlar.
Artık kitle üretimin arttığı, iç talepten daha fazla üretim yapıldığı bir dünya düzeni içinde
işletmeler, üretmiş oldukları ürünleri dış pazarlara satmak mecburiyetindedirler. Dış pazarlara
açılabilmek için ülkeler ihracata ve ihracatı bilen işletmelere ihtiyaç duymaktadırlar. İç pazarda
faaliyet gösteren bir işletmeye göre ihracat yapmak daha karmaşık ve zor gelmektedir. Dış
ticaretteki zorlukları aşarak işletmelerin ihracatlarını artırmak ülkeler için artık vazgeçilmez bir
devlet politikası haline gelmiştir. Tüm dünya ülkelerinde faaliyet gösteren işletmelerin
neredeyse %95’inden daha fazlası Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (KOBİ) tanımı içinde
bulunmaktadır. Bu kadar yüksek bir orana sahip olan KOBİ’ler ülke ekonomileri için
vazgeçilmez yapıtaşı olmuşlardır. Böyle büyük bir öneme sahip KOBİ’lerin doğru yönetilmesi
ve verimli kullanılması ekonomik sistemler için hayati öneme sahiptir.
Türkiye Cumhuriyeti hala gelişmiş ekonomiler arasına girememiş, gelişmekte olan
ekonomiler arasında yer almaktadır. Refah seviyesini yükselterek gelişmiş ekonomiler arasına
girebilmek için katma değeri yüksek ürünlerin üretilerek ihracatın artması gerekmektedir.
2000'li yıllarda dünya pazarlarında rekabet etmek ve ihracatını artırmak isteyen Türkiye'nin
mutlaka dünyadaki trendlere uygun olarak, katma değeri yüksek, sermaye ve bilgi yoğun ileri
teknoloji ihtiva eden sektörlere doğru yönelmesi zorunluluğu ortaya çıkmaktadır (Akgüç, 1986:
19) Globalleşme neticesinde emtia ve paranın sınır tanımadığı düşünülürse nerede üretildiği
değil de nerde satıldığı daha önemli bir hal almıştır. KOBİ’lerde bu globalleşme de rekabette
geri kalıp yok olmamak için değişen koşullara ayak uydurmak zorundadırlar. Sınırlarlın
olmadığı bir dünya da KOBİ’lerin sadece iç pazara yönelik iş yapmaları, kendilerini dış dünya
ya kapatmaları yok olmalarına neden olacaktır. Dünya’yla uyum sağlamak artık KOBİ’ler için
olmazsa olmazlar arasındadır. Dünya’daki en küçük bir değişim dahi Dünya’da bulunan en
ufacık bir işletmeyi dahi çok fazla etkileyebilmektedir.
Dünya da yaşanan savaşlar, savaş sanayisini ve teknolojisini geliştirmiştir. Savaş
dönemleri bittikten sonra ise bu gelişmeler sayesinde üretim teknolojisi gelişme göstererek
üretimde çeşitliliğe ve artışa neden olmuştur. II. Dünya savaşından sonrada dayanaklı tüketim
malları üretiminde kullanılan teknolojiler hızla gelişmiştir. Savaş sonrası batı ülkelerinin hayat
standardının yüksek seviyeye ulaşması ile ortaya yeni taleplere çıkmış, büyük işletmeler bu
taleplere cevap veremez hale gelmişlerdir. Büyük işletmelerin hantal yapısı değişimlere karşı
çabuk uyum sağlamayı zorlaştırmakta iken KOBİ’ler ise küçüklüğün vermiş olduğu esnek
üretim yapılarından dolayı, iç ve dış ekonomik şartlara ve yeni taleplere kolayca uyum
sağladıkları için, birçok ülkede devlet tarafından desteklenmeye başlanmıştır. 1970’li yıllardan
itibaren Dünya’da birçok ülke KOBİ’lere ağırlık vermeye başlamışlardır. KOBİ’lerle birlikte
SOBİDER
Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı: 6, Mart 2016, s. 517-523
518
Kobilerin Dış Ticarette Yaşadıkları Finansman Sorunları ve Çözüm
Önerileri
ülkeler piyasa ekonomisini domino etmek ve işlerliğini kazandırmayı amaçlamışlardır.
KOBİ’ler küçük aile tasarruflarını yatırımlara dönüştürerek üretim, istihdam, rekabet artışı,
kaliteli ürün artışında, istikrarlı sanayileşme ve kalkınmada çok önemli görevler üstlenmişlerdir.
Neticede KOBİ’lere destek olmadan, ıslah edilmeden büyük işletmelere ulaşmak mümkün
değildir.
Dünya küresel ekonomiye giderken tek ve büyük bir pazara dönüşme yolunda kurulan
Gümrük Birlikleri, Serbest Ticaret Bölgeleri ve Bölgesel Ekonomik İşbirlikleri önemli bir
mesafe aldırmıştır. 1980’den itibaren dışa açık ve ihracata dayalı büyümeyi hedeflemiş olan
ülkemizde, hızlı büyüme, riskleri azaltma, pazar payını artırma ve coğrafi genişleme
zorunluluğu altında; işbirliği, ittifak ve rekabet kavramları vazgeçilmez unsurlar haline
gelmiştir. Döviz kurları, faiz hadleri ve dış ticareti belirleyen etkenlerin, serbest piyasa kuralları
çerçevesinde belirlenmesi, gelişmekte olan ülkelerin ekonomik yapılarını da zorlamış ve
sanayinin yeni tip organizasyonlara yönelmesine yol açmıştır. (Öz,2007:16-17)
Dış Ticaretin Finansmanı
Dış ticaret finansmanı en genel tanımı ile ithalatçının ve/veya ihracatçının sevkiyat
yapacağı alıcının sevk öncesi ve/veya sevk sonrası dönemde kredi ve/veya sigorta yöntemleri ile
desteklenmesidir. Bu bağlamda dış ticaret finansmanı bankacılık ve sigorta mekanizmalarının
bir karışımı olarak ortaya çıkmaktadır.(Özdemir, 2005, 195) Dış ticaret finansmanı ele alırken
ihracatın ve ithalatın finansmanı olarak iki başlık halinde incelenmesi gereklidir. Birinci
kategori, "satıcı kredileri"dir. Satıcı kredileri ile desteklenen ithalatçıya, vadeli ödeme imkanı
tanınmaktadır. İkinci olarak ise ihracatçıya için "alıcı kredileri" yer almaktadır. (Küçükçolak,
1998: 124). Sevkiyat öncesi finansman ve sevkiyat sonrası finansman olarak ihracatın
finansmanını ikiye ayırmak mümkündür. Zaman boyutuna göre finansman ise kısa dönemli ve
uzun dönemli olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Siparişin alınması ile sevkiyatın yapılması arasındaki sürede ihtiyaç duyulan
finansmana sevkiyat öncesi finansman, bu finansman ile ihracatçı malların imali, ambalajlamak
veya satın almak için ihtiyaç duyduğu fonu temin etmiş olur. Malların sevkinden sonra sevkiyat
sonrası finansman ise tahsilâta kadar geçen sürede ihtiyaç fon miktarıdır. Tüketim malları ve ara
mallar için kullanılan finansman kısa dönemli, yatırım malları ihracatında ise uzun dönemli
finansman kullanılmaktadır.
İhracatta kullanılan kısa vadeli sevkiyat öncesi finansman kaynakları aşağıda
açıklanmıştır:
Peşin ödeme: ihracatçı malları teslim etmeden önce ithalatçı ödemeyi yapar. İthalatçı peşin
ödeme yaparak ihracatçıya sevk öncesi finansman sağlamış olur.
Prefinansman: İhracatçının ithalatçı firmadan veya yurtdışında herhangi bir bankadan kredi
bularak Türkiye’deki bir banka aracılığı ile kullandıkları döviz kredisidir. Türkiye’deki banka
krediye garanti verir veya vermeyebilir. (Dış Ticaretin Finansmanı)
Kırmızı şartlı akreditif(red clause): Bir ön finansman niteliğinde olup akreditif tutarının
tamamının ya da bir kısmının, muhabir bankaya sevk belgeleri ibraz edilmeden ihracatçıya
avans veya peşin olarak ödenmesi şeklinde yapılan bir akreditif şeklidir. Bu akreditiflere red
clause olarak adlandırılmasının nedeni, akreditife konulan avans şartının önceleri kırmızı şartla
yazılmış olmasıdır.
SOBİDER
Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı:6, Mart 2016, s. 517-523
519
Uğur Demiral
Yeşil şartlı akreditif(green clause): İhracatçıya fon sağlama işlevi görmektedir. Bu tür
akreditiflerde avans kullanımı imkanı vardır. Öncelikle mallar üçüncü şahsa (depo firması)
banka adına teslim edilmekte ve ambar teslim makbuzu bankaya verilmek suretiyle karşılığında
avans alınabilmektedir. Böylece banka ithalatçının riskini bir ölçüde azaltmaktadır. Risk
tamamen ortadan kalkmaz ve nihai sorumluluk alıcı aittir. İhracatçı ülkedeki kredi faizlerinin
ithalatçı ülkedekinden yüksek olduğu zamanlarda, ihracatçılar için düşük maliyetli finansman
olanağı sağlamaktadır.
Devredilebilir akreditif: İhracatçı tarafında başka bir firmaya devredilen akreditif türüdür.
Lehtarı tarafından üçüncü bir şahsa devredilebilen akreditiftir. Devir işleminin, ilk akreditif
talimatındaki esas ve koşulları taşıması gerekir. Uygulamada, bu çeşit akreditifler, daha çok ilk
lehdarın komisyoncu olması ve malı kendisi sevk etmeyip malı sevk edecek ikinci bir lehdara
devretmesi gibi durumlarda söz konusu olmaktadır. Devredilebilir akreditifte, akreditifle ilgili
bütün haklar, fakat “akreditif alacağının devri”nde ise sadece alacak devri söz konusudur
Banka kredileri: Bankaların, ihracatçılara sevk öncesi finansman ihtiyaçlarını karşılamak
amacıyla döviz kredisi kullandırmalarını kapsamaktadır.
Eximbank kredileri: Eximbank’ın sevk öncesi kredi programları aşağıda sıralanmıştır:
TL cinsinden sevk öncesi ihracat kredileri
Döviz cinsinden sevk öncesi ihracat kredileri
Dış ticaret şirketleri TL/döviz ihracat kredileri
İhracata hazırlık kredileri
KOBİ ihracata hazırlık kredileri
Sevk öncesi reeskont kredisi (İhracat Kredileri)
İhracatın finansmanında kısa vadeli sevkiyat sonrası finansman kaynakları aşağıda
açıklanmıştır:
İhracatçı lehine akreditif açılması: İhracatçı malların ithalatçının eline geçmeden ödemeyi
alabildiği ihracatçı lehine bir akreditiftir. İhracatçı akreditif sözleşmesinde belirtilen belgeleri
bankaya verdiğinde ödemeyi alır.
İştira ve ıskonto kredisi: İhracatçı fon sağlayabilmek için banka kabullü vadeli bir poliçeyi
vadesinden önce kırdırarak (ıskonto ettirerek) finansman sağlayabilir.
Satıcı kredileri: İhracatçı firmanın genelde yatırım mallarının uzun vadeli satışında söz konusu
olmaktadır. Satıcı firma alıcı firmaya kredi sağlamış olur.
Alıcı kredileri: Ülke kredi programları vasıtası ile ithalatçı firmanın Türk Eximbank tarafından
verilen kredilerden yararlanabilir. Bu krediden yararlanabilmek için ihracat bedelinin % 15’ini
ödemiş olması gerekir. Kalan borç ise 8 yıla kadar ödenebilmekted0ir. (Dış Ticaretin
Finansmanı)
SOBİDER
Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı: 6, Mart 2016, s. 517-523
520
Kobilerin Dış Ticarette Yaşadıkları Finansman Sorunları ve Çözüm
Önerileri
Veri Toplama yöntem ve teknikleri
Bu çalışma KOBİ’lerin en büyük sorunu olan finansman sorunlarının araştırılmasına
yönelik hazırlanmıştır. KOBİ’lerin sorunlarının belirlenmesinde literatür taraması yapılmış, bu
konuda yazılmış makaleler incelenmiştir. Bu konuda yazılmış makalelerin geneli bölgesel ve
belli bir sektöre yönelik yazıldığı görülmüştür. Bu çalışma daha fazla geneli kapsamaktadır.
Türkiye İhracatçılar Meclisi ve Kosgeb’in yapmış olduğu anketlerden yararlanılmış, bu
anketlerde çıkan sorunlar ve çözüm önerileri dikkate alınmıştır. Bu konu hakkında yazılmış
birçok çalışma olmasına rağmen konunun önemi ve halen çözülememiş birçok sorunun
bulunması bu çalışmayı daha anlamlı kılmaktadır. Bu çalışma hem devletin yetkili organlarının
dikkatini bir kez daha bu konuya çekmiş olacak, hem de ihracat yapan firmaların sorunlarının
bir kısmına da olsa çözüm önerisi sunmuş olacaktır.
Finasman Sorunları
Türkiye’de ihracatın çoğunluğu mal karşılığında ödeme ve teslimat anında ödeme
yöntemi ile finanse edilmektedir. Bu yöntemle finanse edilen ihracatın değeri 2001 yılında 14
milyar ABD Doları seviyesinde iken 2008 yılında 75 milyar ABD Doları düzeyine ulaşmıştır.
Türkiye’de ihracat finansmanı için çok önemli olan bir diğer yöntem vesaik karşılığı ödeme
yöntemidir ve bu şekilde finanse edilen ihracatların değeri 2001 yılında 9 milyar ABD Doları
seviyesinden 2008 yılında 23 milyar ABD Doları seviyesine ulaşmıştır. Akreditifler Türkiye’de
ihracat finansmanı için yaygın olarak kullanılan bir yöntem değildir. Bu yöntem ile finanse
edilen ihracatın toplam değeri 2001 yılında 6 milyar ABD Doları seviyesinden 2008 yılında 21
milyar ABD Doları seviyesine çıkmıştır. Yaygınlığı en az olan yöntem peşin ödeme yöntemidir
ve kullanımı 2001 yılındaki 1,5 milyar ABD Doları seviyesinden 2008 yılında 9 milyar ABD
Doları seviyesine çıkmıştır. Türkiye’nin ihracatının çoğunlukla ithalatçılar için riskli
sayılabilecek yöntemler vasıtasıyla finanse edildiğini ortaya koymaktadır. (Acar, 2009:10) .
KOBİ’lerin sermayelerinin çok büyük bir kısmı işletme sahibinin öz varlığından oluşmaktadır.
Kısıtlı sermayeleri nedeniyle KOBİ’lerin finansal gücü sınırlı kalmaktadır. Aynı zaman da
KOBİ’lerde yöneticiler işletmenin sahibi oldukları için finansal yönetim eksikliği de
çekmektedirler. KOBİ’lerin kurumsallaşamamaları sermaye piyasasına girmelerini engellerken,
alternatif finansman kaynaklarına ulaşmalarını da etkilemektedir. Sermaye piyasasını istediği
kriterleri yerine getirememeleri ve bu piyasaya yönelik bilgi eksikliği bu piyasadan uzak
kalmalarına neden olmaktadır. KOBİ’ler genel olarak aile şirketleri olarak faaliyet göstermeleri,
yönetimlerinin profesyonelleşememelerine neden olmaktadır. Yönetimin profesyonel
yöneticilere verilmesi gereksiz ve boşa maliyet görülürken aynı zamanda da işletme sahiplerinin
işletmeleri üzerinde güç ve otorite kaybına uğrayacakları düşüncesinden kaynaklanmaktadır.
KOBİ’lerin faaliyet alanları bölgesel kalmakta, büyüme hızının ölçümü de, faaliyetlerinin
yönünü belirlerken aynı zamanda da gücünün bir göstergesi olmaktadır. KOBİ’lerin alternatif
finans kaynaklarından yeteri kadar yararlanamaması ve bu kaynaklara uzak olması
kurumsallaşamamaları ve finansal güçlerinin yetersizliğinden kaynaklanmaktadır. KOBİ’ler fon
ihtiyaçlarını çoğunlukla banka kredilerinden temin etmektedirler. Banka kredilerinin yapısı ise
hem maliyetli hem de uzun vadeli kredi yerine kısa ve orta vade kredilerdir. KOBİ’lerin başka
fon kaynakları bulamaması banka kredilerine KOBİ’leri mahkum bırakmaktadır. KOBİ’lerin
yeteri kadar finansal gücünün olmaması teminat bulmasını da zorlaştırmakta, bu durumda
KOBİ’lerin çözmesi gereken ayrı bir sorunu meydana getirmektedir. Bankaların projeye değil
de teminata yönelik kredi kullandırması KOBİ’leri zorlamaktadır, Kurumsallaşmış bir KOBİ
SOBİDER
Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı:6, Mart 2016, s. 517-523
521
Uğur Demiral
bankacılığımızın bulunmaması, kredi vadelerinin kısa olması ve faiz oranlarının yüksekliği,
uzun vadeli ve düşük maliyetli kredi bulmakta KOBİ’leri zorlamaktadır. KOBİ’lerle bankalar
arasındaki iletişim sorunu, bankacılıkta KOBİ’lere yönelik standartlaşmayı da zorlaştırmaktadır.
SONUÇ ve ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
KOBİ’lerin kayıt dışı faaliyetlerinin olması nedeniyle mali tabloları gerçeği
yansıtmamaktadır. Bu durumda KOBİ’lerin finansal yapısını olduğundan daha zayıf
göstermektedir. Reyting notuna göre kredi maliyetleri oluştuğu düşünülürse, bankalar KOBİ’leri
olduğundan daha riskli görecekleri için kredi maliyetleri de artacaktır.
KOBİ’lerin
kurumsallaşama isteklerinin az olması ve kurumsallaşamamaları sonucunda sermaye yapıları
güçsüz olmaktadır. Bu durum da sermaye piyasasından yararlanamamalarını, alternatif
finansman kaynaklarına ulaşamamalarına ve ucuz fon bulmalarını engellemektedir. Devletin
kayıtlı ekonomiyi teşvik edici önlemler alması ve yapısal düzenlemeler yapması KOBİ’lerin
kayıtlı faaliyetlerini teşvik edecek ve kayıt içi faaliyetlerini artıracaktır. Bu durumda KOBİ’lerin
mali tabloları daha fazla gerçeği yansıtacağı için daha kolay kredi bulabileceklerken aynı
zamanda da finansal yapıları güçlü olacağından kredi maliyetleri de daha düşük olacaktır.
KOBİ’lerin kurumsal yapıya geçmeleri ve profesyonel yönetime geçmeleri teşvik edilmeli bu
doğrultuda da KOB’lere danışmanlık hizmeti imkanı sunulmalıdır. Danışmanlık imkanından
faydalanma kolaylaştırılmalıdır. KOBİ’ler için kurumsallaşmanın faydaları, elde edecekleri
avantajları ve getireceği katma kdeğer KOBİ sahiplerine tüm detayları ile anlatılmalıdır. Kredi
garanti fonlarının işlevleri artırılarak KOBİ’lerin daha fazla faydalanmaları yönünde hizmete
sunulmalıdır. Bankacılıkta yapısal düzenlemelere giderek KOBİ bankacılığının
kurumsallaştırılarak hizmete sunulması gerekliliği ortaya çıkmaktadır. KOBİ’lerimizin iç ve dış
kaynaklı çeşitli fonlara ulaşımının ihtisaslaşmış temas noktaları ile kolaylaştırılmalıdır.
KOBİ’ler için yeni sigorta sistemleri oluşturularak ihracatçılar için ihracat yapılan ülke ve
ürünler incelendikten sonra ihtiyacı karşılayacak sigorta sistemi geliştirilmelidir. İhracat
yapılan ülkeler incelenmeli, ülkelerin risk haritaları çıkarılarak, ihracatçı firmaların maruz
kalabilecekleri risklere karşı, ülkelerle ikili anlaşmalar, garanti fonları, sigorta sistemleri
oluşturulmalıdır. KOBİ’lerin Eximbank kredilerine ulaşımlarının önündeki engeller kaldırılmalı,
daha kolay ulaşmaları sağlanmalıdır. Öncelikli sektörler ve bölgeler belirlenerek bu bölge ve
sektörde faaliyet gösteren KOBİ’lere özel fonlar oluşturulmalı, danışmanlık sistemi
geliştirilmeli, danışmanlık maliyetlerini azaltıcı düzenlemeler yapılmalıdır. Devlet ikili ticari
anlaşmalar yaparak KOBİ’lere yeni pazar imkanları oluşturulmalıdır. Riskli pazarlara yönelik
KOBİ’lerin alacaklarını garanti kapsamına alacak anlaşmalar ve sigorta sistemleri
oluşturulmalıdır. İhracat yapan firmalara yönelik bir puanlama sistemi geliştirilerek KOBİ’ler
sertifikalandırılmalı, KOBİ’lerin riskleri ölçülmelidir. Puan artırıcı ve puan düşürücü faaliyetler
açıkça belirlenmeli ve ilan edilmelidir. Böylece verimsiz ve kötü niyetli KOBİ’lerin yapacakları
haksız kazancın önüne geçilerek, iyi niyetli ve işini düzgün yapan KOBİ’lere daha fazla ve daha
ucuz fon kullandırılmalıdır. Bölgesel kalkınma ajanları etkinliği artırılarak, fon kapasiteleri
artırılmalı, KOBİ’lerin kolay kullanabilmeleri için prosedürleri en asgari düzeye indirilmelidir.
SOBİDER
Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı: 6, Mart 2016, s. 517-523
522
Kobilerin Dış Ticarette Yaşadıkları Finansman Sorunları ve Çözüm
Önerileri
KAYNAKLAR
2023 Türkiye İhracat Stratejisi Ve Eylem Planı, Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı
ACAR, Ozan. (2009) Türkiye’de Dış Ticaret ve Dış Ticaretin Finansmanı Durum
Değerlendirmesi, S:1-28
AKGÜÇ, Öztin. (1986), Dışsatımın Finansmanında Bir Yöntem ‘Forfaitaing’, Banka ve
Ekonomik Yorumlar Dergisi,
BEDÜK, Aykut; İnce, Mehmet, (2005), Türkiye de İhracatın geliştirilmesinde Sektörel Dış
Ticaret Şirketlerinin Önemi, Öneri, S:169-179
DAHA Fazla KOBİ'yi İhracata Yönlendirmeliyiz, http://www.tim.org.tr/tr/aktuel-timdenhaberler-daha-fazla-kobiyi-ihracata-yonlendirmeliyiz.html, (Erişim Tarihi: 06.05.2015)
DIŞ Ticaretin Finansmanı, http://www.ito.org.tr/Dis_Tic/Dis_ticaret_finansman.html, (Erişim
Tarihi: 05.04.2015)
İHRACAT Kredileri, www.eximbank.gov.tr, (Erişim Tarihi: 06.06.2015)
KESKİN, Gülümser; Koşan A. Kadir, Ayık Y. Ziya. (2009), Bölgesel Gelişme Aracı Olarak
KOBİ’ler ve İhracat Sorunları, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,
S:13 (2): 279-290
KORKMAZ, Sezer. (2003), KOBİ’lerin Pazarlama ve Finansman Sorunlarının Çözümünde
Risk Sermayesinin Kullanılabilirliği Üzerine Bir Araştırma, Gazi Üniversitesi Turizm
ve Ticaret Eğitim Fakültesi Dergisi, S:1-34
KUTLU, Hüseyin Ali; Demirci, N.Savaş. (2007), Kobi’lerin Finansal Sorunları Ve Çözüm
Önerileri, 4. KOBİ’ler ve Verimlilik Kongresi, S:187-198
KÜÇÜKÇOLAK, R. Ali. (1998) Dış Ticaret İşlemlerinin Finansman Sorununun Sermaye
Piyasası Yoluyla Çözümü, İstanbul, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Yayını
ÖZ ERSAN; Yılmaz Beytullah. (2007), Kobi’lerin Dış Ticarete Açılımında Dış Ticaret
Şirketlerinin Rolü, Çimento İşveren Dergisi, S:13-31
ÖZDEMİR, Zekai. (2005) Dış Ticaret Finansman Tekniklerinden Faktoring ve Forfaiting
İşlemleri, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (10) / 2 : 194-224
SARIASLAN, Halil. (1994),Orta ve Küçük İşletmelerin Finansman Sorunları, TOBB Yayınları,
Ankara, TOBB
SAVCI, Yasin. (2009), KOBİ’lerin Dış Ticarette Karşılaştıkları Sorunlar, Yüksek Lisans Tezi,
Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
ŞAHİN Arif, (2002), İhracatta Ödeme Şekilleri, İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, Mart
XI KOBİ Zirvesi, (2015), http://www.kobizirvesi.org.tr/index.php
SOBİDER
Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı:6, Mart 2016, s. 517-523
523