1. Ilaç Kimyasi, Üretimi, Teknolojisi, Standardizasyonu Kongresi, Kimyagerler Dernegi, 29-31 Mart 2013, Antalya 6-Bisikloaril Sübstitüeli 5,6-dihidro-2H-piran-2-on’ların Hücre İçi Etki Mekanizmasının İncelenmesi Derya Bostanbaşa, İsmail Akçoka, Kemal Sami Korkmazb, Ali Çağıra a İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Fen Fakültesi, Kimya Bölümü,35430 Urla, İzmir, Türkiye b Ege Üniversitesi,Mühendislik Fakültesi, Biyomühendislik Bölümü, 35100 Bornova, İzmir, Türkiye [email protected] Topoizomerazlar, hücre içerisinde DNA‘nın topolojik özelliklerinden sorumlu enzimlerdir. Topoizomerazlar, hem prokaryotlarda hem de ökaryotlarda DNA replikasyonu, transkripsiyonu, rekombinasyon, kromozom yogunlasması ve ayrılması gibi işlemlerde mutlak gerekli olan enzimlerdir. DNA topoizomerazlar, evrimsel olarak korunmuş çekirdek enzimleri olup, geçici DNA kesimi, zincir geçişi ve yeniden birleşme olaylarını katalizleyerek DNA’nın değişik topolojik izoformları arasında meydana gelen çeşitli dönüşümleri sağlar.[1,2] Topoizomeraz aktivitesini inhibe eden mekanizmalar iki sınıfa ayrılırlar. Bunlardan birincisi; topoizomeraz zehirleri, ikincisi; katalitik inhibitörlerdir. Topoizomeraz zehirleri, DNA-topoizomeraz enzim kompleksini stabilize eder ve DNA’da oluşan kırığın tekrar birleşmesini bloke ederler. Bu bileşikler, hücrelerde tek ya da çift zincir kırıklarını taşıyan DNA segmentlerinin birikmesine sebep olur ve buna bağlı hücre ölümü (apoptozis) meydana gelir.[3] Topoizomerazların katalitik inhibitörleri ise; ya DNA’ya bağlanarak ya da topoizomerazlara bağlanarak DNA’nın enzime bağlanmasını önlerler.[4,5,6] Bir sitotoksik antitümör bileşiği olan Kamptotesinin, insan topoizomeraz I aracılığı ile DNA kırıklarına yol açtığı gösterilmiştir. Ayrıca Kamptotesin analoglarının antitümör aktivitesi ve DNA kırılmalarını tetiklemesi arasında bir korelasyon olduğu sanılmaktadır. Kamptotesin yapısında reaktif bir lakton halkası içermektedir ve topoizomeraz 1 aracılıklı DNA kırıklarını tersinir bir yolakla stabilize ettiği bilinmektedir. Stiril lakton grubundan olan 5,6-dihidro-2H-piran-2-on yapısına sahip olan R-goniothalaminin zayıf antibakteriyel ve güçlü antifungal aktivitesinin yanısıra çeşitli kanser hücre hatlarına karşı belirgin bir sitotoksik aktivite gösterdiği kanıtlanmıştır.[7,8,9,10,11] Ayrıca R- goniothalaminin insan kanser hücrelerinde apoptozu tetiklediği de belirlenmiştir.[12] KimyaKongreleri.org 1. Ilaç Kimyasi, Üretimi, Teknolojisi, Standardizasyonu Kongresi, Kimyagerler Dernegi, 29-31 Mart 2013, Antalya Bu çalışmada grubumuzda sentezleri tamamlanan naftil sübstitüeli 5,6-dihidro-2H-piran-2-on türevlerinin insan DNA topoizomeraz I enzimi üzerindeki inhibisyon etkilerinin olup olmadığı incelenmiştir. Kaynaklar: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. Pindur U., and Lemster T. Pharmazie, 53,2, 79-86,1998. Champoux J., Dulbecco J. Proc. Natl.Acad. Sci. USA, 69,143-146, 1972. Baguley B.C., Ferguson L.R. Biochimica et Biophysica Acta, 1400, 213-222, 1998. Syrovets T., Büchele T. Moleculer Pharmacology, 58, 71-81, 2000. Larsen A. K. Pharmacology and Therapeutics, 99, 167-181, 2003. Kaina B. Biochemical Pharmacology, 66, 1547-1554, 2003. Hlubucek J.R.et al. Aust. J.Chem, 2199,20, 1967. Mosaddik M.A. et al. Phytother. Res. 1155,17, 2003. Ali A.M. et al. Planta Med.81,63, 1997. Phie A.H.L. et al. Anticancer Res. 1739,18,1998. de Fatima A. et al. Bioorg Med. Chem. 2927,13, 2005. Inayat. Hussain S.H. et al. FEBS Lett. 379,456, 1999. KimyaKongreleri.org