Antimetabolitler ve Topoizomeraz

Antimetabolitler ve Topoizomeraz
İnhibitörlerinin Etkileşimleri
Doç. Dr. Hakan KARAGÖL
Tıbbi Onkolojide Sık kullanılan Anti-metabolit ve
Topoizomeraz Enzim İnhibitörü İlaçlar
Anti-metabolitler
Topoizomeraz İnhibitörleri
Metotreksat
Pemetreksat
5-FU
Kapesitabin
Gemsitabin
Kamptotesinler
-İrinotekan
-Topotekan
Antrasiklinler
-Doksorubisin
-Epirubisin
Antrasenedionlar
-Mitoksantron
Aktinomisinler
-Daktinomisin
Epipodofillotoksinler
-Etoposid
Sıklık
 ABD’de yılda 100.000 kişi ilaç etkileşimleri
nedeniyle öldüğü tahmin edilmekte (4.-6.
en sık ölüm nedeni)
 ABD’de 65 yaş üzerindeki insanların
%78’si ilaç kullanmakta ve bunların %39’u
düzenli olarak günde 5’den fazla ilaç
almakta
İlaç Etkileşimleri
1.Kemoterapi
etkileşimi
ilaçlarının
birbirleriyle
2.Ko-morbid hastalık ilaçları ile etkileşim
3.Destek tedavi (ağrı kesici, antidepresan,
anti-konvülsan,
anti-emetik,
proton pompa inhibitörü, diüretik, vb.) ile
etkileşim
4.Tamamlayıcı/alternatif amaçlı kullanılan
ürünler (Bitkisel ürünler, vitaminler vb.)
(CAM)
CAM Kullanımı
 Ölümcül etkileşimlerin büyük çoğunluğu
bitkisel CAM ile olmakta
 ABD’de insanların 1/3’ü CAM kullanmakta
 ABD’de 15 milyon insan CAM’ı reçeteli
ilaçlarla birlikte kullanmakta
CAM Kullanımı
 Kanser hastalarında çok-uluslu
multisentrik 26 çalışmada, CAM kullanım
oranı %7-64 arasında
 Kadın kanser hastalarında CAM kullanma
sıklığı daha fazla
 Hastaların %72’si CAM kullandıklarını
doktorlarına bildirmemekte
İlaç-ilaç veya İlaç- CAM Etkileşimleri
1-Farmasatik etkileşim:
Fiziksel veya kimyasal direkt etkileşim
2-Farmakodinamik etkileşim:
Sonuca adaptif, sinerjik veya
antagonistik etki
3-Farmakokinetik etkileşim:
Emilim, dağılım, metabolizma ve
eliminasyonun etkilenmesi
Farmakokinetik Etkileşim
1. Sitokrom P450 enzim sistemi üzerine olan
etki ile gelişen değişiklikler (En çok CYP3A4)
2. ATP Bağlanma Kaskatı Taşıyıcıları (ABC
TP) (Barsak veya safra yollarına atılım ile
ilişkili enzim sistemi) üzerine olan etki (En
çok ABCB1, ABCG2)
3. UDP Glukuronisil Transferaz enzim sistemi
üzerine olan etki (En çok UGT1A1)
UDP
3
Kemoterapi ilaçlarında görülen 3 farmokokinetik etkileşimin
noktası
İlaç Etkileşimleri
 İnsanlarda gelişen ilaç etkileşimlerinin;
-%55’i farmakokinetik,
-%25’i farmakodinamik
-%20’si
oluşmakta
ise
bilinmeyen
nedenlerle
SONUÇ
 Onkolojik tedavi alan hastada görülen yan etkileri
değerlendirirken, sadece kombinasyon protokolünde
kullanılan kemoterapi ilaçlarını değil, destek tedavi ve
ko-morbid hastalık için kullanılan ilaçlar veya CAM
kullanımı da gözönünde bulundurulmalı
 Kemoterapi başlanacak hastalara, onkoloji doktor onayı
olmadan başka herhangi bir hastalık için ilaç veya CAM
kullanmaması konusunda gerekli bilgi verilmeli
TEŞEKKÜRLER