Pankreas - Dalak Cerrahisi Osman Faruk Şenyüz Temel bilgi - fizyopatoloji • Dalak lüzumsuz bir organdır ! (1980) • Kanı filtre etme • Antibody imalatı Fizyoloji • Mikrosirkülasyon hücreler partiküller yaşlı hücreler bakteriler • Fagositoz - kırmızı pulpa işaretli bakteri RES • • • • • • İşaretsiz bakteri RES Retikülosit - RBC Howell - Jolly Sferosit Sickle cell Spesifik antibody Spesifik IgG BPGL Hematopoezis Fonksiyonel anomali • Hipersplenizm hacim sekestrize ediş fagositozis • Portal hipertansiyon nötropeni trombositopeni • TM,HPS,GAU,RET • Hiposplenizm splenektomi sarkoidozis radyasyon • Fonksiyonel doku ! Fonksiyonel doku • • • • • • Splenektomi (OPSI) Ototransplantation Hemisplenektomi %75 rezeksiyon + arter Splenik arter ligasyonu + sutur Prof Dr C. Büyükünal etkisi Dalak - Anatomi • • • • • • • Yeri Ulaşım Komşuluk Bağları Arter Ven Büyük, hipertansif, kollateral Dalak - Cerrahi • • • • • • • • Travma Herediter sferositoz İdiopatik (immun) TP Portal hipertansiyon Talassemi major (TM) Sickle cell Hodgkin Selim kistleri (konjenital, parazit, travma) Dalak - travma • • • • • • • • Araç dışı (Waddel) Araç içi Göğüs kafesi Arka kaburgalar Yüksekten düşme - pedikül Kesici alet Ateşli silah Cerrahi girişimler ! Dalak - OP - komplikasyon • • • • • • • • Kanama Pankreas kuyruk Sol kolon Mide Böbrek ve böbreküstü Diafragma Splenik ven trombozu Sonraki operasyonlar Dalak - Anomali - Anatomi • • • • • • • Dalak lobüllü Dalak yok Preduodenal portal ven Safra yolları atrezisi Sağ vena kava inferior Ektopik dalak (hilus, omentum, testis) Splenosis Pankreas - Anatomi • • • • • • • • Retroperitoneal - Varış yolları Arterler Ven sistemi Lenf sistemi Duktus / rüptür Komşuluk, paylaşım (kan) Komşuluk, safra yolları (kanal) Ekzokrin, endokrin faaliyet Pankreas - Travma • • • • • • • Darbe (vertebra) Araç içi (seat belt) Araç dışı Yüksekten düşme Kesici - delici alet Ateşli silah Cerrahi girişimler ! Akut pankreatit Etioloji • Abdominal travma • Bilier-pankreatik obstrüksüyon Koledok kisti, litiazis, hemolitik, ilaç, TPN • Kanal anomalileri Divisum, mide dupl.,kistadenoma • İlaçlar • Metabolik diabet, hiperkalsemi, hiperparat., TPN, hiperlipid, C.fibroz • Viral • İdiopatik Pankreatit - Tanı • Klinik hikaye • Fizik muayene • Laboratuar: (etyoloji) amilaz, kreatinin, lipaz, tripsinojen • Radyografi perforasyon, obstrüksüyon, nöbetçi lup, ÜGİ trakt kontrast • US - CAT • ERCP P. Travma > Pankreatit Tedavi • • • • • • • • • Saf travma Hastane Yandaş yaralanma Kanama Perforasyon Pankreas - kanal Pankreatit Peritoneal yanık Yoğun sıvı kaybı • INT. dekomp. NGA • IV sıvı - kan replasmanı • Renal • Antibiotik • Takip • Araştırma (klinik, laboratuar, görüntüleme, cerrahi) • Cerrahi girişim Pankreas psödokisti • • • • • • • Klinik hikaye - bulgular - tahmin Laboratuar Görüntüleme metodları Konservatif Lokalizasyon Psödo-duvar yaşlanması Cerrahi girişim Pankreas - endokrin tümör • • • • • Glukagonoma İnsülinoma Gastrinoma Somatostatinoma Vipoma Glukagon İnsülin Gastrin Somatostatin VİP A B G D D1 Pankreas - Tümör • Kistik Psödokist : travma, pankreatit Nonneoplastik (gerçek): retans.- prolif. Neoplastik : nonmüsinöz (seröz) adenoma müsinöz kistadenoma kistadenokarsinoma • Adenokarsinoma Nesidio - klinik • İlk 48 saat • besleme 1/h hipoglisemi • MSS: siyanoz, letarji, hipotoni, hipotermi, iştahsızlık, ağlama, irritabilite, konvülzüyon açlık nöbeti, konfüzyon, baş ağrısı, huy değişikliği, ağrı, kusma, titreme, solukluk, terleme, taşikardi • Mental retardasyon, MSS tahrip • < 40 mg/dl Nesidioblastozis (Persistent hyperinsulinemic hypoglycemia) • Hipoglisemi: 1. Metabolizma defekti 2. Glukoz regüle edici hormon defekti 3. İnsulin imali fazla PHH PHH - insidens INFANT • Hiperinsulinizm %50 • Inborn error metb. glikojen depo tip 1 • Primer endok. yetersiz panhipopitüitarizm growth hormon eksikliği adrenal yetersizlik hipotiroidizm konj. adrenal hiperplazi 1 YAŞ > • Aç (ketotik) hipoglisemi • Hiperinsülin (adenoma) Nesidio - Diagnoz • Aşırı insulin sekresyon tesbiti Lipoliz faaliyetinin inhibisyonu periferde hızlı glukoz tutulumu glikojen depolamada yetersizlik • Metabolizma defektinin olmaması • Glukoz ihtiyacı 15mg/kg/dak. Nesidio - Medikal • • • • • • • IV glukoz Mısır unu Diazoxide Somatostatin Glukokortikoid Glukagon Sitotoksik ajanlar Nesidio - Cerrahi • Distal %90-95 pankreatektomi (yaygın) Splenektomi (+,-) • Sınırlı rezeksiyon (bölgesel) Splenektomi (+,-) • Adenom enüklüasyonu (bariz lokalizasyon) Takip - Araştırma • • • • • • • • • IV ağırlık, nabız, TA, idrar miktarı, renk, ısı, terleme, şuur CVP pratik ölçüm, 2-4-6 cm, öğreti NGA miktar, renk, koku, ileus, diafragma, AC, vomit İdrar miktar, renk, dansite, muhteva Lab Htc, Hb, RBC, WBC, TR, LFT’s, TP, TB, AF, Amil, GL Kan Gaz pH, pO2, pCO2, HCO3, BE MSS refleks, şuur, uyuklama, koma Sepsis şuur, hiperdinami, periferik kollaps, DOPA, kült. Görüntüleme X-ray, R-opak, RAM, US, CAT, ERCP