1 Su Ür. Müh. Burcu SOYALDIN Bilim Dal Kodu: 504.06.01 8 Adnan
advertisement
1 Su Ür. Müh. Burcu SOYALDIN Bilim Dal Kodu: 504.06.01 8 Adnan TOKAÇ Bornova- III Burcu SOYALDIN taraf ndan Yüksek Lisans Tezi olarak sunulan ‘ Jüri Üyeleri Raportör Üye: ........................... .......... Üye ........................... .......... : IV V ÖZET SOYALDIN, Burcu e Teknolojisi Tez Yöneticisi: Prof. Dr. Adnan TOKAÇ Aral k 2007, .......... sayfa Isparta’da Ege Bal k, Bilecik’te olmak üzere 7 adettir. Fabrikalar n tümü yerinde ziyaret edilerek üretim fabrikalar›n n tümünün toplam üretim kapasitesi ), id (Naylon), Bü VI VII ABSTRACT FISHING NET FACTORIES AND TECHNOLOGIES IN TURKEY Burcu SOYALDIN Thesis of Ms. C., Department of Fisheries and Proccessing Technology Supervisor: Prof. Dr. Adnan TOKAÇ Aral k 2007, ........ pages In th›s research, the factories wh›ch produce f shing nets that are the most commonly used fishing equ pment in Turkey have been studied. There are seven f›sh ng net factories in Turkey; namely Agsan in Afyon, Ege Bal k in Isparta, Yunuslar in Bilecik and Cesit Mensucat, visited and their conditions ›n terms of product on and techonology have been evaluated. The total product›on capac ›ty of all the factor ›es ›n Turkey is approximately 3500 tons. According to the data gathered from the factories, total f›sh ›ng net product ›on ›n the year 2005 s 2000 . The factory with the highest product›on figures is Ces t mensucat (500 tons) and the other two that followed t have been Den›zc ler (470 tons) and Yunuslar (450 tons). Th›s d ›ssertat ›on firstly gives informat on about the general product on process of the fishing nets and secondly focuses on the seven different factor›es wh ch produce fishing nets. Key words: Fishing net, Senthetic net matterial, Polyamide (Nylon),, thread, the painting, net factory VIII IX Ç’a, , fabrika ziyaretleri s›ras ›nda gösterdikleri ilgi, alaka ve yard ›mlar için sonsuz X XI SAYFA ÖZET .......................................................................................................V ABSTRACT .........................................................................................VII ...............................................IX .......................XVII ...................................................................................1 2. ....................................4 3. MATERYAL ve YÖNTEM ................................................................7 4. BULGULAR ........................................................................................8 4 ................................8 4 .......................................21 XII ) SAYFA 4 ......................21 4.2.1.1. Üretim ........................................................................................22 4 ...............................24 4.2.2.1. Üretim ........................................................................................24 4 .....................................28 4.2.3.1. Üretim ........................................................................................28 4 ...........................................31 4.2.4.1. Üretim ........................................................................................31 4 . .........................................................34 4.2.5.1. Üretim ........................................................................................35 4 .................................................38 XIII ) SAYFA 4.2.6.1. Üretim ........................................................................................38 4 ..................................................42 4.2.7.1. Üretim ........................................................................................43 5 .........................................46 KAYNAKÇA .........................................................................................48 EKLER ...................................................................................................49 ......................................50 EK 2. Anket Formu .................................................................................51 ..................................................................................54 XIV XV SAYFA .1. : ...........................................8 .2. : ddesi................9 PA liflerinin mikroskobik görünümü........................................9 büküm makinesi..............................10 ..........11 ....................................................12 Disklere sar›lan iplik dokuma makinesine tak ›lmaktad r.......12 .................................................13 ..................................................................13 Elyaf›n bobinlere sar ›m ›nda kullan lan çözgü makinesi......14 .............................14 XVI (Devam) SAYFA ..............................................................15 As larak ya .............................................15 Üretimden kaynaklanan hatalar›n onar ›m (meramet)..........16 ...........................16 ................................17 ...............18 Standar .....................19 elirten etiket...............................19 .......................................20 Fabrikadan genel bir görünüm.............................................22 uygun ebatlarda haz›rlanma ›.....................23 XVII (Devam) SAYFA .................23 Fabrikadan genel bir görünüm...............................................24 . Kimyasal ve biyolojik ar tma sistemi....................................24 . Fabrikan›n tescilli markas olan Albatros..............................25 ............27 . . Fabrikada bulunan dokuma makinesi...................................29 .................................30 . Fabrikadaki üretimin % 60 iplik olarak pazara sunulmaktad r.........................................................................................32 ................................33 Fabrikadan genel bir görünüm...........................................35 XVIII (Devam) SAYFA Yüzdürücü imalinde kullan lan plastik mantar makinesi.....36 ..........................37 Fabrikadan genel bir görünüm..............................................39 ..............................................39 Fabrikaya hammadde iplik olarak al›nmaktad r..................40 .......................41 Fabrikadan genel bir görünüm.............................................43 ............................................44 .............45 XIX 1 1. gereksiniminin artmas›, günümüzde su kaynaklar ›ndan avc ›l k ve . Bu durum bal›kç ›l kta Bal›kç ›l ›k konusundaki M.Ö. 3000 y ›llar na ait ilk belgelerden kaydedilmek gibi yüksek teknoloji olanaklar› kullan ›m › ile bal k sürülerinin yerlerinin tespiti, bal kç gemilerinin izlenmesi ve kontrolü merkezi olarak yap labilmektedir (Saisbury,1996). 2 daha çok pamuk, kendir gibi bitkisel lifler ile yün, ipek gibi hayvansal imyasal (Klust,1982). Bal›kç ›l k sektörü içinde özellik 80- (Kristijonson,1959). 3 Naylon’un bulucusu Amerikal› bilim adam Wallace Hume Carothers’dir (Dölen, 1992). naylon’dur (Dölen,1992). Türkiye’de bal›kç ›l k sektöründe en yayg›n kullan ›lan av araçlar illerimizde bulunma yapan fabrikalar yerinde kulland›klar teknolojiler kayna , ayr ca Türkiyedeki 4 2. tamamen sentetik malzemeye dayanmaktad r. Sentetik materyal k›l gibi materyal art ›k kullan lmamaktad r. mümkündür. B. lif çap , C. elastikiyet, D. E. F. Sat›n alma fiyat önemli olmakla beraber, av kapasitesi ve kullanma süresi olarak ucuza malolmas . materyalidir (Mengi, 1975). 1913 senelerinde ilk önce polivinillerden polivinilklorid ve polivinilalkol, bunlar takibederek de poliester ve poliamid sentez yoluyla maya 5 beraber bal›kç ›l ›kta kullan lanlar tekstil endüstrisine göre daha azd r. inin yap›m ›nda kullan lan bu devaml lifler, stapel lifler, monofilamentler ve . yap›m ›ndaki en küçük birimdir tek kat ipliktir. Devaml en basit tekstil maddesidir. ise Büküm; t (Klust, 1982). mponentlerinin luktaki dönme say›s ›n gösterir (Klust, 1982). 0.1 mm veya daha yap›m nda kullan›lmaktad r. bir bikim derecesine kadar geçerlidir. Kritik büküm derecesi ismi verilen bu noktan›n üzerinde k ›vr mla iplik kuvvetinden kaybetmektedir. kullan›lmamakta, tek kat ipliklerin iki veya daha fazlas bir arada 6 fazla büküm yol için uzunluklar›n n bunlar n gerekmektedir. Bu amaçla farkl› ülkelerde veya ayn ülke içerisinde Denye 2 tanesinin bükülmesiyle bu n (Klust, 1982). Teks (tex , Tt), anesi ile (Klust, 1982). Rtex, etmektedir. 7 3. MATERYAL ve YÖNTEM s›ras yla (Bileci Fabrika ziyaretleri Ekim 2006- 8 4. BULGULAR 4 n veren .1). .2, 4.3). 9 4 4.3 PA liflerinin mikroskobik görünümü Daha sonra büküm makinesinde büküm verilerek tek kat iplik ). Bükm say da ve incelikte tek ipliklerin bir araya getirilerek bükülmesinden 10 belli bir büküm derecesine kadar geçerlidir. Kritik büküm derecesi ad verilen bu noktan n üzerinde k›vr mla, iplik kuvvetinden kaybetmektedir. Devaml lifler ve monofilamentler bükülmedikleri takdirde en yüksek liflerin bir zarar görmesini engellemek için büküm yap›lmaktad ›r. Ayr ca bunl olmaktad rlar. 4 Bükümden ç kan iplik katlama makinesine girmekte ve bu 11 4.5). Farkl› incelikte ve say da tek ipliklerin Monofilament etmektedir. Örnek olarak katlamadan sonra elde edilen 0 numara iplik 105 denye, 2-3-4 numara iplik 210, 6 ve yukar›s 420 denye olarak adland›r ›lmaktad r. 4 disklere ). Daha sonra katlamadan ç kan iplik ile disklere lü dokuma makinesine tak›lmaktad r . Makinede, mekikteki iplikler katlamadan gelen ipliklerin etraf nda 12 ). Bu gözlerin ). l4 4.7. Disklere sar›lan iplik dokuma makinesine tak ›lmaktad r 13 4 4 m 14 binlere ). Daha sonra bobin halindeki lifler dokuma gözleri elde ). ekil 4.10. Elyaf›n bobinlere sar ›m ›nda kullan lan çözgü makinesi 4 15 4 ak kontrol edilmektedir ). Üretimden kaynaklanan y›rt k gibi hatalar var ise onar lmakta, merame 4.13. As›larak yap lan ). 16 4.14. Üretimden kaynaklanan hatalar ›n onar ›m (meramet) kaynat larak istenil 4.15. ). 17 havada veya santrifüj maki ). 4 -140ºC de 4.17). 18 lerek Genelde derinlik, göz adedi olarak tespit edilmekte, boy ise 200 m. olarak 19 4 20 21 4 4 Bahçe ile birlikte toplam 2500 m² alan› bulunan tesis y›ll ›k 150 ton bal k adet makin birlikte 28 dir. 22 4.2.1.1 Üretim ümlü makine, Karl Mayer makinesi mevcuttur. Ayr ca 4 adet büküm makinesi, 1 adet germe makinesi, 2 adet boya kazan mevcuttur. .21. Fabrikadan genel bir görünüm Hammadde olarak PA, PE, PP lifler kullan›lmaktad r. Misinalar Fransa’dan, naylon yani PA ise Ukrayna ve Almanya’dan ithal - uygun ebatlarda dikilme -150 ). 23 .22. .23. F ebatlarda haz›rlanma › 24 4 bahçeyle birlikte toplam alan 6000 m² dir. 45 dokuma makinesinin tümü 4.2.2.1 Üretim Fabrikada 45 adet Toyo ve Amita markal dokuma makinelerinin yan›s ›ra 10 adet büküm makinesi, 2 adet germe makinesi ve 4 adet aç k sistem boyama kazan› bulunmaktad ›r. Ayr ca bahçede, fabrika at›klar ›n n 25 ve yap ). .24. Fabrikadan genel bir görünüm .25 Kimyasal ve biyolojik ar tma sistemi 26 Göz a › Hammadde olarak PA, PE, PP kullan›lmaktad r. PA ve PP Çin hariç scilli m .26 Fabrikan›n tescilli markas olan Albatros ISO 9001 belgesine sahip tesisin Ar-Ge labaratuvar allerinde üretimini yapmaktad r (4.27). 27 4.27 28 4 - imi yap›lmaktad r. 4.2.3.1 Üretim büküm makinesi, 1 adet germe makinesi, 4 adet boya kazan , 1 adet 29 s cak hava veren fiksaj makinesi bulunmaktad r. Makinelerin tümü Jap 4.28 Fabrikada bulunan dokuma makinesi Hammadde olarak PA ve PE elyaf kullan›lmaktad r. Naylon Almanya’dan, PE ise Kortsa’dan temin edilmektedir. 2006 y›l nda 30 .29 F z Bölgesi’ne yap›lmaktad ›r. Ayr ca sunulmaktad r. 31 4 kapasitesindedir. Kapa ›- aç›k alan toplam 1000 m² olan tesisin 6 adet 4.2.4.1. Üretim Fabrika 6 adet Toyo marka dokuma makinesi, 7 adet büküm makinesi, 15 adet bobinaj makinesiyle birlikte toplam 30 adet makineye 32 olarak yap›lan üretimin % 60 iplik olarak pazara sunulmaktad r (4.30). .30. Fabrikadaki üretimin % 60 › iplik olarak pazara sunulmaktad r Hammadde olarak PA ve PE materyal kullan›lmaktad r. PA Almanya’dan ithal edilmekte, PE ise Türkiye’deki bir fabrikadan temin farkl materyallerinde üretimi yap›lmaktad r. 33 4.31 34 4.2. tur. Bölgenin göller kapal alana sa dokuma makinesi bulunmaktad r. 35 .32. Fabrikadan genel bir görünüm 4.2.5.1. Üretim Fabrika 4 adet büküm, 10 adet dokuma ve 1 adet germe makinesi olmak üzere toplam 19 makineyle üretim yapmaktad r. Dokuma edilmekte bu amaçla 2 adet plastik mantar makinesi de bulunmaktad r Bu makinelerle 2 numaradan 5 numaraya kadar mantar üretilmektedir. 36 .33. Yüzdürücü imalinde kullan lan plastik mantar makinesi ktedir. Fabrikan n 2006 göstermekte yap›lmaktad r. 37 .34. PA 38 4 n Tunanets, 2004 kapasitesindedir. 4.2.6.1 Üretim makinesinin yan›s ›ra 1 adet germe makinesi ve 4 adet boya kazan 39 bulunmamaktad r. Makineler .35. Fabrikadan genel bir görünüm .36 ekil 4.36). 40 4.37 .37. Fabrikaya hammadde iplik olarak al›nmaktad r 41 .38. 42 4 kapal› 2600 m² ,aç k 30000 m² olmak üzere toplam alan› bulunmaktad r. makinesi mevcuttur. 43 .39. Fabrikadan genel bir görünüm 4.2.7.1 Üretim Fabrikada, 19 dokuma makinesinin yan›s ra 11 adet büküm makinesi, 7 adet bobinaj, 1 adet çözgü, 4 adet boya kazan , 2 adet buhar kazan›, 1 adet kurutma f›r ›n , 2 adet iplik test makinesi, 1 adet germe makineleri; 11 adet AMITA marka, 5 adet Tani Mura marka Japonya’dan 600 göz geri kalan 11 adet makine 44 .40. ithal edir. 45 4.41. 46 5 pazarda hakim konumdad›r. Çin y lda 40000 tonluk üretim kapasitesiyle ilk s›rada gelmekte, ihracat oran ise % 10 dur. Tayland 20000 tonluk y›ll ›k kapasiteye sahiptir, ihracat oran › ise % 55 tir. Hindistan’ ›n y ›ll k at oran % 10 dur. Bu ektörün ihtiyac›n erilerine göre toplam üretimde it Mensucat % 25 lik pazar pay›yla ilk s rada gelmekte, bunu % 23 le Denizciler, % 22 ile Yunuslar izlemektedir. Bu fabrikalar n e paralellik göstermekte ve üretimde ile benzerlik göstermekte ve hatta ayn marka ve modeldeki makinalar açmaktad r. Fabrikalar›n ihtiyac olan özellikle poliamid elyaf hammaddesinin 47 ç›kmaktad r. P i, yanl zca 2 fabrikada bulunan AR-GE departman› bütün fabrikalarda kurulmal ›d r. 48 49 KAYNAKÇA 1. Dölen, E., 1992. Tekstil Tarihi. Marmara Üniversitesi Teknik -180 s. 2. FAO, 1996. FAO fishing manuals, pp. 170. 3. Feldman ve Ford, 290 – 291; Findlay, 295; Kauffman, 803- 808; Leithauser, 225- 227; Türk ve Dünya Ünlüleri, 1268- 1269. 4. 5. 2002. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Ders Mengi, T., 1975. teryal ve Teknik, F rat Üniversitesi Yay›nlar , 18-25 s. 6. Klust, G., 1982. Netting Materials for Fishing Gear. Fishing News Book Ltd. 2nd Ed., UK. 7. Kristjonsson, H., 1959. Modern Fishing of The World. Fishing News Book Ltd. Vol. I. UK. 8. Sainsbury, J. C., 1996, Commercial fishing methods. UK Fishing News Book Ltd. 3rd. Ed. 50 51 EKLER 52 Gülten Han m (Müdür): Faik MANCAR (Genel Müdür), Müdürü) : -Nakliye- Necati GENÇ (Genel Müdür) :YUNUSLAR Su Ürünleri ve Ahmet ÜSTÜN (Su Ürünleri Müh.) : Müdür): Hakan SALMAN (Genel Müdür): DERYA Büküm San. ve 53 EK 2. Anket Formu 123- ÜRET 4- PERSONEL SAYISI 5- KAPALI ALAN, AÇIK ALAN 6789- 54 Anket Formu (Devam) 1- 23456- 55 Anket Formu (Devam) 3. ÜRÜN 123- MATERYAL (PA, PE, PP, VD.) 4- BOYUT (derinlik) 56uzatma) 789- TALEP GÖREN FARKLI MATERYALLER MEVCUT MU? r, 56 57 y›l nda Adana Özel Gönen Lisesi’nde tamamlad ›ktan sonra 2000 y ›l nda Ege Üniversitesi nstitüsü Su .
