Hemotopoetik Kök Hücre Nakli Hastalarında Nutrisyon ve Sıvı Desteği

Hemotopoetik Kök Hücre Nakli Hastalarında
Nutrisyon ve Sıvı Desteği
Y. Hemşire Sevda Alkan
Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi
Erişkin Hematoloji Bilim Dalı
ve Kemik İliği Transplantasyon Merkezi (34.Kİ.E.1)
Sorumlu Hemşiresi
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Sunu Akışı
Beslenme
Besin öğeleri
Sıvı desteği
Kit hastalarında beslenme ve beslenme sorunları
Beslenme durumunun değerlendirilmesi
Enteral ve parentaral beslenme
Kit hastalarında beslenme kuralları
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Beslenme
Sağlığın korunarak
devamını sağlamak
Hastalıkta
Komplikasyonları önlemek/azaltmak
Yaşam süresini ve kalitesini artırmak
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
BESİN
Yenebilen ve yenildiğinde yaşam için gerekli
besin öğelerini taşıyan bitki ve hayvan dokuları
BESiN ÖGESi
Besinlerin içinde bulunan karbonhidrat, protein,
yağ, vitamin ve mineraller
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Kanserli hastada sağ kalım ve yaşam
kalitesine BESLENMENİN etkisi önemli
Çalışmalar
kanser tedavisi sırasındaki beslenme önerilerinin
besin alımındaki artışı sağlayarak,
tedavinin sonuçlarını güçlendirdiği,
tedaviye bağlı semptomları ↓,
yaşam kalitesini ↑
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM
J Clin2012
Oncol KAYSERĠ
2005;23:1348-1349.
Besin Öğeleri
► Karbonhidratlar
►Proteinler
►Yağlar
►Vitaminler
►Mineraller
►Su
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
En önemli enerji kaynağı
Günlük enerji %55-70
Karbon
Hidratlar
1 gr karbonhidrat
ortalama = 4 kalori
Fazla alınırlarsa; vücutta
glikojen ve yağa
dönüşürler.
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Proteinler
Vücudumuzun yapı taşı
Günlük enerjinin %10-15’i
1 gr protein 4 kalori
Kas dokusunun korunması ve güçlenmesi için
gerekli
İmmün sistemin korunmasında
Hormonların taşınmasında görev yapar
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Et süt ,süt
ürünleri
Yumurta
Protein
kaynakları
Bitkisel
kaynaklı
protein ve
tahıllar
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
• Karbonhidrat ve yağın az alınması durumunda
proteini, enerji için kullanmak zorunda kalırız
• Protein enerji için kullanıldığında vücuttaki asıl
görevini yerine getiremez
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Yağlar
•
•
•
•
•
•
•
Enerji verirler (1 gr yağ 9 kalori verir)
Günlük enerjinin % 25-30‘u yağlardan karşılanır
Yağda eriyen vitamin emilimi için mutlaka yağ alınmalıdır
Deri altı yağ tabakası vücut ısısı kaybını önler
Midenin boşalmasını geciktirir, tokluk hissi verir
Organları dış etkenlerden korur
Vitamin ve lezzet taşır
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Yağlar
Çoklu
doymamış
yağ asitleri
Doymuş
yağ asitleri
Tereyağı
Kuyruk yağı
Tekli doymamış
yağ asitleri
Zeytin yağı
Balık yağı
Fındık yağı
Soya yağı
Ayçiçek yağı
Mısırözü yağı
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Vitaminler
Yağda eriyen
Vitaminler
Suda eriyen
Vitaminler
•
•
•
•
•
•
•
•
A Vitamini
D Vitamini
E Vitamini
K Vitamini
C Vitamini,
B Grubu Vitaminler
(B1, B2, B6, B12 gibi)
Folik asit
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Bazı vitaminler
(A,E,C)
Zararlı maddelerin etkinliğinin
azaltılmasında yardımcı
(Antioksidan)
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Mineraller
İskeletin normal oluşabilmesi,
vücut organlarının düzenli
çalışabilmesi için gerekli olan
madensel maddeler
Yeteri kadar alınması zorunludur.
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Mineraller
•
•
•
•
•
Kalsiyum
Demir
Potasyum
İyot
Flor
•
•
•
•
•
Klor
Fosfor
Magnezyum
Sodyum
Çinko
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Mineral Yetersizlikleri
DEMiR Demir Eksikliği Anemisi, Yorgunluk, iştahsızlık,
Baş Dönmesi
KALSiYUM Kemik ve diş gelişiminde yavaşlama, Osteoporoz,
Diş çürümeleri, Pıhtılaşma bozuklukları
FLOR Diş Çürümeleri
İYOT Basit Guatr Hastalığı
POTASYUM Kas Yorgunluğu, Solunum Yetersizliği
MAGNEZYUM Tetani
KLOR Sodyum ve potasyum yetersizliği ile birlikte
ÇİNKO Kilo Alımı ve Gelişiminde Yavaşlama
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Yağlı tohum,
kuru
baklagiller
Magnezyum
Süt ürünleri
Tuz,
yumurta
Süt ve süt
ürünleri
Et, yumurta
pekmez
Fosfor
Flor
Hayvansal
gıdalar
Demir
İyotlu tuz,
balık
Su, deniz
ürünleri
Kalsiyum
Sodyum
İyot
Çinko
Muz, patates,
yeşil yapraklı
sebzeler
Potasyum
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Sıvı Tüketimi
YARARI
Zararlı artıkların atımı
Dehidratasyonun önlenmesi
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Su
Vücudun
büyük bir kısmını
oluşturur
Yetişkin insan vücudunun %60 ı sudur
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Vücudun günlük
sıvı ihtiyacı
2-2,5 litre
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Kit Hastalarında
Beslenme
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Hemopoetik kök hücre transplantasyonu (HKHT),
hastaya daha önce ve hazırlık rejimleri sırasında
verilen
kemoterapi (KT) ve radyoterapi (RT) nedeniyle
mukozit ve buna bağlı beslenme problemlerinin
sıkça yaşandığı bir tedavi yöntemidir.
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Özellikle;
allogeneik kök hücre transplantasyonunda (AKHT)
ve daha az olmak üzere de otolog kök hücre
transplantasyonu (OKHT) yapılan
olgularda uzun ya da kısa bir dönem için
beslenme desteği gerekmektedir
Transplantasyon sürecinde farklı dönemlerde enerji
ihtiyaçları değişir
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Kemik İliği Transplantasyon
Ünitesi’nde (KİTÜ) yatan hastalar
Yüksek doz kemoterapi,
Radyoterapi,
Kemoradyoterapi,
İmmünsüpresif ilaçlar almaktadır
Bu tedavi taburculuktan sonra da devam etmekte
olup ortalama 6-12 ay sürmektedir.
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ

Kemik İliği Transplantasyon
Ünitesi’nde (KİTÜ) yatan hastalar
• Hastalar bağışıklık sistemleri baskılandığı için
enfeksiyona oldukça yatkındır
• İyi bir bakım verilmediği taktirde enfeksiyon ve
sepsis nedeniyle hastalar kaybedilmektedir
• Ayrıca hastalık süresi uzadıkça hastanın yaşam
kalitesi düşmektedir
Sağlıklı yaşamın en önemli gereksinimlerinden
birisi iyi beslenmedir
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Beslenme
Sorunları
Uygulanan tedavi yöntemi
(kemoterapi/radyoterapi) nedeni ile








İştahsızlık
Ağrı
Kas ve kilo kaybı
Yetersiz sıvı alımı
bulantı/kusma
tiksinme/tat değişikliği
diyare/konstipasyon
mukozit
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ

Kanser hastalarında
beslenme bozukluğu;
►Antikor yapımında azalmaya
►Enfeksiyonlara
►Yara iyileşmesinde gecikmeye
►Hastanede kalış süresinde uzamaya
►Prognozun kötüleşmesine neden olur.
(Arends et al.,2006),(Bavbek, 2005)
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Kanser hastalarında
beslenme bozukluğu;
►Kanser hastalarının %20’den fazlası,
primer hastalıklardan çok nütrisyonel
komplikasyonlardan ölmektedir.
(Çehreli, 2004)(Oncology textbook, 2008 ,Cancer Pract 1994;2:123-31)
Kanser ve kanser tedavilerinin;
besin öğelerinin tüketimi, sindirimi, emilimi,
metabolize edilme süreçlerinin tümünde
olumsuz etkilere neden olduğu bilinmektedir.
(Baron ve Pencharz, 2007)
(Arends et al.,2006),(Bavbek, 2005)
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Kanserin Metebolizmalar
Üzerindeki Etkisi
Protein Metabolizmasındaki
Değişiklikler
 Vücut protein kullanımının artması,
 Karaciğerde protein sentezinde
artma,
 Kas protein yıkımının devam etmesi,
 Plazmada dallı zincirli aminoasitlerin
(lösin,izolösin,valin) azalması.
Bunlara bağlı olarakta
• Kanser ve kansere bağlı kilo kaybı
ilerledikçe tüm vücut protein
turnover’i ve kas yıkımı artar.
(Donald ve Kotler, 2000)
Karbonhidrat metabolizmasındaki
değişiklikler
 Glikoz intoleransı,
 Laktik asidoz,
 İnsülin direnci,
 Glikoz klirensinin gecikmesi,
 Anormal insülin sekresyonu
Bunlara bağlı olarakta
•
•
•
•
Malignite ve glukoz intoleransı arasında
doğrusal bir ilişki bulunur.
Tümör yükü arttıkça glukoz intoleransı sıklığı ve
ağırlığı da artar.
Bu bozukluğun tümörlü hücre tipi ile de ilişkisi
vardır.
Glukoz intoleransı kansere eşlik eden kilo
kaybının sebeplerinden biridir.
(Apak, 2004),KURSU,
(Donald ve 23-24
Kotler, 2000)
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ
KASIM 2012 KAYSERĠ
Kanserin Metebolizmalar
Üzerindeki Etkisi
Protein Metabolizmasındaki Değişiklikler
 Vücut protein kullanımının artması
 Karaciğerde protein sentezinde artma
 Kas protein yıkımının devam etmesi
 Plazmada dallı zincirli aminoasitlerin (lösin,izolösin,valin)
azalması.
Bunlara bağlı olarakta
• Kanser ve kansere bağlı kilo kaybı ilerledikçe tüm vücut
protein turnover’i ve kas yıkımı artar.
(Donald ve Kotler, 2000)
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Kanserin Metebolizmalar
Üzerindeki Etkisi
Karbonhidrat metabolizmasındaki değişiklikler
•
•
•
•
•
Glikoz intoleransı
Laktik asidoz
İnsülin direnci
Glikoz klirensinin gecikmesi
Anormal insülin sekresyonu
Bunlara bağlı olarakta
Malignite ve glukoz intoleransı arasında doğrusal bir ilişki
Tümör yükü arttıkça glukoz intoleransı sıklığı ve ağırlığı da artar
Glukoz intoleransı kansere eşlik eden kilo kaybının sebeplerinden
biridir.
(Apak, 2004), (Donald ve Kotler, 2000)
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ

Lipid metabolizmasındaki
değişiklikler
•
•
•
•
Hiperlipidemi
Lipid depolarında azalma
Serum lipid seviyesinde artış
Hiperlipidemi, immünsüpresyona yol açar.
Özellikle monosit ve makrofajlar üzerinde inhibitör
etkilere sahiptir.
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ

Lipid metabolizmasındaki
değişiklikler
• Febril hastalar normal kişilere göre %30 daha
fazla kalori harcar
• Kanserli hastalarda yağ daha hızlı okside olur
• Pek çok çalışmada kanser hastalarında
lipolizin arttığı gösterilmiştir.
Beslenme bozukluğu,
artmış katabolizma olabildiğince erken tedavi
edilmelidir
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ

Lipid metabolizmasındaki
değişiklikler
Bunun sebepleri
• Azalmış gıda alımı ve malnutrisyon
• Yağsız beden kitlesi kaybının, yağ dokusu
kaybına göre relatif fazlalığı
• Stres artışına bağlı katekolaminlerin ve
• insülin direncinin artışıdır
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Beslenme Durumunun
Değerlendirilmesinde
 Kemoterapi
 Radyoterapi
 Kişinin psikolojik durumu
 Kültürel faktörler
 Sosyoekonomik düzeyi
 Eşlik eden hastalıklar (Diabet vd)
 Kullanılan ilaçlar (Antibiyotikler, antidepresanlar, analjezikler)
 Alkol tüketimi göz önüne alınmalıdır
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Beslenme Durumunun
Değerlendirilmesinde
 Anamnez alma
 Hastanın yeme şekli ve alışkanlıkları
 Erken doyma hissi gibi şikayetleri
 Çeşitli vitamin ve bitkilerin uygunsuz kullanımı
Fizik muayene
Antropometrik ölçüm
ve Laboratuar bulguları
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Beslenme Değerlendirilmesinde
Antropometrik Ölçümler
►Boy
►Kilo
►Yaşa göre vücut ağırlığı
►Yaşa göre boy uzunluğu
►Boya göre ağırlık (rölatif tartı)
►Orta kol çevresi
►Deri altı kalınlığı ve
►Vücut kitle indeksi (VKİ)
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Laboratuar bulgularında
Albümin
Karaciğer tarafından sentezlenen önemli bir proteindir
Plazma onkotik basıncı sağlar
Strese, enfeksiyona, kemoterapi ajanlarına, protein
kaybettirici enteropatiye ve karaciğer disfonksiyonuna
bağlı olarak değişir
Albümin değerinin 3 g/dl’nin altında olması
malnütrisyonu yansıtır
(Başaran, 2004), (Yıldırım, 2004)
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Laboratuar bulgularında
Transferin;
Karaciğerden sentezlenen bir ß- globulindir.
Plazmada demirin transportunu sağlar.
►Prealbumin;
Plazmada tiroksinin transportunda görev alan
önemli bir proteindir.
(Yıldırım, 2004)
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Beslenme Desteğinde
Amaç
►Hastanın olan kilosunu korumak
►Genel durumun bozulmasını önlemek
►Malnütrisyon gelişmesini önlemektir
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Beslenme Desteğine Başlanması için
Gerekli kriterler
Hastalık öncesi döneme göre %5 kilo kaybı
Boya göre kilo oranının %90’ın olması veya boya göre
kilonun 10 persentilin altında olması
Serum albumin düzeyinin 3.2 g/dl’nin olması
Hastalığın prognozu, evresi tedaviye bağlı gelişen yan
etkiler ve hastanın genel durumu göz önünde
bulundurularak her hastaya özel bir beslenme programı
oluşturulmalıdır.
Enteral
Parenteral
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Enteral Beslenme
Enteral
Besinlerin
Oral yol
ya da gastrik tüplerle
verilmesidir.
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Endikasyonları
Enteral
Mekanik ventilasyon gerektiren durumlar
Nörolojik hastalıklar
Myastenia Gravis, Gullaen Barriae …
Kafa yaralanmaları, Multiple Travma, Yanık,
Majör Ameliyatlar, Sepsis
GIS hastalıkları
Fistüller, Kronik Pankreatit, Kanser,
Organ yetmezlikleri: Karaciğer, Böbrek, Kalp,
Özefagus hastalıkları: Obstrüksiyon, Striktür,
Yaralanma,
Anoreksia Nevroza
Vücut ağırlığının %10’unundan fazlasını kaybeden
hastalar.
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Enteral Beslenme
Yöntemleri
Enteral
Ağız yoluyla enteral beslenme:
*Zenginleştirilmiş normal gıda
*Sıvılaştırılmış normal gıda
*Lezzetlendirilmiş elementler
Tüple enteral beslenme:
Nazogastrik
Nazoduodenal
Nazojejunal
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Parenteral Beslenme
Enteral yoldan
beslenemeyen hastaların
genellikle
santral venöz yoldan
Nadiren periferik damar
yolundan beslenmesidir
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
TPN Endikasyonları
Kısa barsak sendromu (intestinal
rezeksiyon sonrası)
Radyasyon enteriti
Akut pankreatit
Uzun süreli ileus
İntestinal yetmezliği olan her hasta
Enteral beslenmeyi tolere
edemeyen hastalarda endikedir.
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Parenteral Beslenme
Yolları
Periferik Damar Yolu
Santral Venöz Kateter
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Ülkemizde Kullanılan
Tek Torbalı Çok Bölmeli Ürünler
Parenteral
Oliclinomel N4 550
Oliclinomel N7 1000
Climix 1
Climix 2
Kabiven Peripheral
Kabiven
periferik yol
santral yol
periferik yol
santral yol
periferik yol
santral yol
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Parenteral Beslenme
Komplikasyonları
Dehidratasyon
Sıvı yüklenmesi
Alkaloz
Asidoz
Hipokalsemi
Hiperkalsemi
Hiperglisemi
Hipoglisemi
Aseptik tekniğe uyulmaması nedeniyle enfeksiyon
Kateterin yerinden çıkması tıkanması, kıvrılması.. vb
mekanik sorunlar
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Beslenme Desteğinde
Bazı besin maddelerinin hastadaki immün yanıtı
uyardığı tespit edilmiştir.
Bu maddelerin diyete eklenmesi enfeksiyona karşı
verilen yanıtı güçlendirir.
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Örnek
Arjinin
Makrofajların bakterisidal aktivitesini ve
vazodilatasyonu arttırır. T-hücre proliferasyonunu
stimüle eder, nitrojen dengesini modüle ederek protein
sentezini düzenler.
Omega-3
Yağ asitlerinin immün yanıtı indüklediği gösterilmiştir.
Glutamin
Barsaklardan protein kaybını, bakteri geçişini engeller,
fagositozu arttırır.
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
ESPEN Klavuz (Guidelıne)
►Transplant hastalarında oral beslenme her zaman
ilk seçenek
►Parenteral beslenme ciddi mukozit, ileus yada
inatçı kusma durumlarında başlanmalı
►Transplant hastalarında parenteral beslenme
Glutamin ile desteklenmeli
►Optimal doz 0,6 gr/kg/gün olmalıdır
ESPEN (The European Society for Clinical Nutrition and Metabolism)’e göre;


Gauvreau J M, Lenssen P et al. Nutritional management of patients with intestinal graft-versus-host disease. Journal of The American Dietetic Association, 1981; 79: 673 – 677.
Imataki, Osamu et al. Nutritional Support for Patients Suffering From Intestinal Graft-versus-Host Disease After Allogenic Hematopoietic Stem Cell Transplantation. American
Journal of Hematology, 2006; 81:747-752.
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
ESPEN Klavuz (Guidelıne)
Glutamin destekli beslenmenin;
-Enfeksiyon riskini
-Sıvı retansiyonunu
-Karaciğer hasarını azalttığı
-Daha iyi kas koruduğu
-Daha iyi iyileşme
-Hastanede kalma süresinde azalma
-Daha iyi yaşam kalitesi
-Ekonomik kazanç sağladığı gösterilmiştir
ESPEN (The European Society for Clinical Nutrition and Metabolism)’e göre;


Gauvreau J M, Lenssen P et al. Nutritional management of patients with intestinal graft-versus-host disease. Journal of The American Dietetic Association, 1981; 79: 673 – 677.
Imataki, Osamu et al. Nutritional Support for Patients Suffering From Intestinal Graft-versus-Host Disease After Allogenic Hematopoietic Stem Cell Transplantation. American
Journal of Hematology, 2006; 81:747-752.
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
ESPEN Klavuz (Guidelıne)
Hastaların beslenmesinde hangi safhada
olursa olsun,
hasta ve yakınlarını konu hakkında
bilinçlendirmek ve eğitmek gerekir.
Uygun ve iyi bir beslenme ile tedavinin daha etkin
olacağı, iyileşme şansının artacağı,
yaşam süresinin uzayabileceği anlatılmalıdır.
ESPEN (The European Society for Clinical Nutrition and Metabolism)’e göre;


Gauvreau J M, Lenssen P et al. Nutritional management of patients with intestinal graft-versus-host disease. Journal of The American Dietetic Association, 1981; 79: 673 – 677.
Imataki, Osamu et al. Nutritional Support for Patients Suffering From Intestinal Graft-versus-Host Disease After Allogenic Hematopoietic Stem Cell Transplantation. American
Journal of Hematology, 2006; 81:747-752.
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Kit Hastalarında
Beslenme 1
El hijyeni sağlanmalı
İyi pişmiş bütün et ve sebze yemekleri
Yemekler en az 10 dk düdüklü tencerede pişirilmiş
olmalı ve pişirildikten sonra bekletilmemeli
Meyvelerden kalın kabuklu ve sağlam olanlar
tercih edilmeli
Süt ve süt ürünleri tek kulanımlık pastorize olmalı
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Kit Hastalarında
Beslenme 2
El hijyeni sağlanmalı
Yemekler için kullanılan mutfak malzemeleri temiz
ve kuru olmalı
Az baharatlı ve az yağlı yemekler tercih edilmeli
baharat eklenecekse bile yemekle beraber pişmeli
sonradan eklenmemeli
 Odun kömür ateşinde pişmiş yiyecekler tercih edilmemeli
 Salamura turşu ve kurutulmuş besinler tüketilmemeli
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Kit Hastalarında
Beslenme 3
Pişmememiş et, balık ve kümes hayvanları diğer
yiyeceklerden ayrı tutulmalı
 Günde 2-2,5litre sıvı tüketilmeli kapalı ve tek
kullanımlık su tercih edilmeli musluk suyu
kullanılacaksa en az 5 dk kaynatılmalı
Yiyecek hazırlayan kişiler el hijyeni kurallarına
uymalı
İyi kaynatılmış su ile hazırlanmış içecekler
tüketilebilir
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Kit Hastalarında
Beslenme 4
Az ve sık aralıklarla beslenilmeli
Pişmemiş ve az pişmiş yumurta içeren krema,
mayonez gibi gıdalardan uzak durulmalı
Son kullanma tarihi geçmiş/beklemiş/küflenmiş
besinler tüketilmemeli
Renkli masa örtüsü, hafif müzik gibi iştah artırıcı
küçük uyarıcılar kullanılmalı
Gıdalar 1 ölçek sirke veya limon suyu 9 ölçek su
içinde yarım saat bekletilmeli
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Kit Hastalarında
Beslenme 5
Yeşillik ve çilek gibi soyulmadan tüketilen meyve
ve sebzeler tüketilmemeli
Kızartma yağı bir defaya mahsus kullanılmalı ve
kızartma usulü yapılmış yiyecekler tüketilmemeli
Ekmek,tuz,şeker tek kullanımlık paketlerde olmalı
Tek kullanımlık kağıt havlu kullanılmalı
Lokanta ve açık yerlerde satılan yiyecek ve
içeceklerden uzak durulmalı
Baharatlı ve acı besinlerden kaçınılmalı
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Kit Hastalarında
Beslenme 6
Kola ve benzeri asitli gıdalar
Alkol ve kafein içeren içecekler
Kabuklu kuruyemişler tüketilmemeli
Kokusu hoş olmayan yiyeceklerden kaçınılmalı
Besinler çok sıcak ve çok soğuk tüketilmemeli
Çiğ et kesilen tahtalar 1/9 oranında sulandırılmış
çamaşır suyunda 30 dakika bekletilmeli
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Kit Hastalarında
Beslenme 7
Taze peynir/küflü peynir tüketilmemeli
 Konserve besinlerden kaçınılmalı
 Küf oluşumunu engellemek için buzdolabının içi
sabunlu su ile düzenli olarak silinmeli
 Su içine bir miktar gliserin karıştırılarak ağız
nemlendirilmeli
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Kit Hastalarında
Beslenme 8
Siklosporin/Takrolimus tedavisinde greyfurt
tüketilmemeli

Soğukta kalması gereken besinler oda ısısında
fazla kalmamalı,
Dondurulmuş yiyecekler buzdolabında çözülmeli
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
KEMOTERAPİK İLAÇLAR-BESİN ETKİLEŞİMİ
Kemoterapi ilaçlarının
etkisini azaltabildiği yada
artırabildiği için ilaç alırken
tüketilmemesi gereken
içecekler;
Greyfurt
Kara dut
Yaban mersini
Nar
Ahududu
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Sonuç Olarak Kanser Hastasında
Beslenme
Enfeksiyonlara karşı korumayı
Yara iyileşmesini
Kas ve organ bozulmasını önler
Vücuttaki vitamin ve minerallerin tükenmesini
önler
Kanser tedavisine karşı direnmeyi sağlar
Malnütrisyonu önler
Mental disfonksiyonların azalmasını sağlar
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
KIT Febril Nötropenik Hastalarda
IDSA 2011
Diyet
Nötropenik diyet genellikle iyi pişmiş gıdalardan oluşur
Öğle yemeği etleri kaçınılmalı
İyi temizlenmiş, çiğ sebze ve meyve az pişmiş malzemeler ve
hazırlama araçları taze ve temiz olmak şartıyla ev ya da
restorandan getirilebilir
Küçük bir randomize çalışmada, pişmiş ve pimemiş gıda diyetleri
de karşılaştırıldı, çiğ sebze ve meyve kaçınma major infeksiyon
ve mortalitede fark yok
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
KIT Febril Nötropenik Hastalarda
IDSA 2011
Diyet
Nötropenik diyet genellikle iyi pişmiş gıdalardan oluşur
Öğle yemeği etleri kaçınılmalı
İyi temizlenmiş, çiğ sebze ve meyve az pişmiş malzemeler ve
hazırlama araçları taze ve temiz olmak şartıyla ev ya da
restorandan getirilebilir.
Küçük bir randomize çalışmada, pişmiş ve pimemiş gıda diyetleri
de karşılaştırıldı, çiğ sebze ve meyve kaçınma major infeksiyon
ve mortalitede fark yok
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
KIT Febril Nötropenik Hastalarda
Korunma IDSA 2011
Korunma Önlemleri
Öneri düzeyi
El yıkama (hijyeni) hastane enfeksiyon
yayılmasını önlemede en etkili yoludur.
A II
Standart bariyer önlemleri ve tüm hastalar için takip
edilmesi gereken enfeksiyona spesifik izolasyon önlemleri
A III
HKHT alıcıları özel tek kişilik odalar
B III
Allojeneik HKHT alıcıları saatte 12 hava değişimi olacak
şekilde yüksek verimli partikül hava filtrasyon (HEPA)
odalara yerleştirilmelidir Kapılar kapalı tutulmalıdır.
A III
Bitkiler ve kurutulmuş veya taze çiçekler olmamalı
(Aspergillus ve Fusarium türleri)
B III
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Kök Hücre Taransplantasyon Aktivitesi
Gaziantep Üniversitesi 34.Kİ.E.1
6 yatak
Ayda 5-6 tx
Türkiyede 5.-7. merkez
EBMT CIC 402
Total
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Kök Hücre Taransplantasyon Aktivitesi
Gaziantep Üniversitesi 34.Kİ.E.1
6 yatak
Ayda 5-6 tx
Türkiyede 5.-7. merkez
EBMT CIC 402
Total
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ
Hematopoetik kök hücre transplantasyonu
Türkiyedeki Merkezler
5 milyon nüfus
Bilimsel, Sosyo-ekonomik ve fiziki şartları incelendiğinde ihtiyaç duyulan
KİT sayısı 300
T.C.ĠLĠĞĠ
Sağlık
Bakanlığı
Tedavi Hizmetleri
hücre2012
NakliKAYSERĠ
Şubesi 2011
I.KEMĠK
NAKLĠ
HEMġĠRELĠĞĠ
KURSU, Doku
23-24ve
KASIM
Beni dinlediğiniz için teşekkür ederim…..
Gaziantep Lösemili Kemik İliği Nakil Gurubu (ALKİT)
I.KEMĠK ĠLĠĞĠ NAKLĠ HEMġĠRELĠĞĠ KURSU, 23-24 KASIM 2012 KAYSERĠ