Ekonomi Bülteni 17 Ekim 2016, Sayı: 40 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya Deniz Bayram 1 17 Ekim 2016 DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt Dışı Gelişmeler ● Eylül ayı Fed toplantısı tutanakları Aralık’ta faiz artırımı beklentilerini artırdı. Toplantı notlarında Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) üyelerinin Eylül ayında faiz oranlarını artırmaya yakın olduğunu, fakat ekonomik aktivite, istihdam piyasası ve enflasyon gelişmelerine dair birkaç veri daha görmeyi beklemeyi tercih ettikleri belirtiliyor. Toplantıda faizlerin artırılması yönünde oy kullanan 3 üyenin yanı sıra faiz oranının değiştirilmemesi konusunda oy veren üyelerin kararlarının sınırda olması sebebiyle piyasalarda yılsonuna kadar faiz artırımı yapılması beklentisi kuvvetlendi. Toplantı sonrası yayımlanan karar metni ve Yellen’ın yaptığı basın toplantısında olduğu gibi artırımın zamanlaması konusunda ise açık bir mesaj yok. Fed bir dahaki faiz kararı toplantısını 1—2 Kasım tarihlerinde yapacak. ABD’de 8 Kasım’da yapılacak başkanlık seçimleri nedeni ile, piyasada Kasım toplantısında artırım yapılması beklentileri düşük. Eylül toplantısı sonrası yükselen Aralık faiz artırımı olasılığı toplantı tutanaklarının açıklandığı 12 Ekim günü %57 seviyesi ile en yüksek seviyesine ulaşmış oldu. ● Çin’de ihracattaki düşüş ile dış ticaret fazlası beklentinin altında geldi. Eylül ayında Çin’de yuan cinsinden ihracat hacmi %2.5 artış olan beklentinin aksine yıllık bazda %5.6 daraldı. İthalat ise %5.5 olan beklentinin altında %2.2 arttı. 364.5 milyar yuan gerçekleşmesi beklenen dış ticaret fazlası 278.4 milyar yuan oldu. İhracattaki düşüşün kaynağı Eylül ayında Çin’deki tatil haftası ve yüksek baz etkisi oldu. Dolar cinsinden ticaret hacimlerinde de beklentilerin üzerinde gerileme yaşandı. İhracatta %3.3 daralma beklenirken, gerçekleşme %10 seviyesinde, ithalatta ise %0.6 artış beklenirken %1.9 daralma gerçekleşti. Ticaret fazlası ise 53 milyar $ olan beklentinin altında 41.2 milyar $ olarak gerçekleşti. İhracattaki düşüş ülke bazında Çin’in bütün önemli ticari ortaklarına yayılmış durumda. AB’ye ihracat %9.8, ABD’ye %8.1, İngiltere’ye ise %10.8 oranında geriledi. İthalat kalemleri toplamında yaşanan düşüşe rağmen Çin’in petrol ithalatı artış gösterdi. Yuanda yaşanan değer kaybına rağmen Çin ihracatında gözlemlenen sert daralma Yuanda değer kaybının ve parasal ve mali genişlemenin devam edebileceğine işaret ediyor. ● Çin’de üretici fiyatlarında 5 yıldır süren deflasyon sona erdi. Çin’de Cuma günü açıklanan enflasyon verileri, beklentilerin altında gelen ihracat verilerinin ardından dünyanın en büyük ikinci ekonomisi için olumlu sinyaller verdi. Çin tüketici fiyatları endeksi yıllık bazda %1.9 (beklenti: %1.6), aylık bazda ise %0.1 (beklenti: %0.3 düşüş) artış gösterdi. Tüketici fiyatlarında Ağustos ayında %1.3 olan yıllık artışın hız kazanmasında, Eylül ayında yıllık bazda %3.2 artan gıda fiyatları etkili oldu. Çin’de üretici fiyatlarında ise 2012 yılı Ocak ayından bu yana devam eden deflasyon son buldu. Üretici fiyatları endeksi, Ağustos ayındaki %0.8’lik düşüşün ardından, Eylül ayında %0.3 azalacağı yönündeki beklentilerin aksine yıllık bazda %0.1 artış gösterdi. Üretici fiyatlarında 5 yıl sonra gözlenen artış büyük ölçüde maden fiyatlarındaki %2.1’lik artıştan kaynaklandı. Önümüzdeki dönemde sürmesi beklenen üretici fiyatlarındaki artış, Çin şirketlerinin karlılığının artmasına ve ülkenin en önemli sorunlarından biri olan özel sektör borçlarının kısmen kapatılmasına yardımcı olabilir. 2 17 Ekim 2016 DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt İçi Gelişmeler Ödemeler Dengesi, Ağustos 2016 ● Ağustos ayında cari denge, 1.78 milyar $ açık verdi. (Bloomberg Beklenti: 1.4 milyar $ cari açık) 12 aylık kümülatif cari açık ise Temmuz’daki 29.0 milyar $ seviyesinden (GSYH'ya oranı %3.9) 31.0 milyar $ seviyesine (GSYH'ya oranı %4.2) yükselmiş durumda. ● Finansman tarafına bakıldığında; Doğrudan yatırımlarda 0.9 milyar $, portföy yatırımlarında 0.5 milyar $, diğer yatırımlar kaleminde 2.1 milyar $’lık giriş yaşandı. Hisse senedi piyasasına aylık bazda 31 milyon $ seviyesinde kısıtlı giriş yaşanırken, 12 aylık toplam çıkış 1.1 milyar $ seviyesine geriledi. Yurt içi devlet borçlanma senetlerine aylık bazda 1 milyar $ giriş yaşanırken, 12 aylık toplam giriş 1.7 milyar $ oldu. Net Hata Noksan kaleminde bu ay 2.0 milyar $’lık giriş yaşandı ve yılın ilk 8 ayındaki giriş 5.4 milyar $ oldu. Rezerv varlıklarda 3.7 milyar $’lık artış ile son 12 ayda yaşanan toplam azalma 1.6 milyar $ seviyesine geriledi. ● 12 aylık kümülatif borç çevrim oranlarına baktığımızda ise, Ağustos ayında şirketlerin uzun vadeli borç çevirme oranı % 175.5 seviyesinde, bankaların uzun vadeli borç çevirme oranı ise %147.1 seviyesine gerilemiş durumda (Temmuz: % 161.5). Bankalar Haziran’da yurtdışından temin edilen kredilerde nette 1.2 milyar $ geri ödemede bulunurken, diğer sektörlerde 0.6 milyar $ kredi kullanımı gerçekleşti. ● Enerji dengesindeki iyileşmenin hız kesmesi, turizm gelirlerinde yaşanan yavaşlama 12 aylık cari açığın yeniden artışa geçmesine neden oldu. Eylül ayında Gümrük Bakanlığı öncü verilerine göre dış ticaret açığı ihracattaki yavaşlama ile yükselmiş durumda. Dış ticaret açığındaki artış sebebiyle cari açığın Eylül ayında da artması beklenebilir. Sanayi Üretim Endeksi, Ağustos 2016 ● Ağustos ayında sanayi üretim endeksi yıllık bazda piyasa beklentisi (Bloomberg anketi) olan %0.7’nin üzerinde %2.2 arttı. Temmuz ayında %4.9 gerileyerek 2005’ten bu yana görülen en sert düşüşü yaşayan sanayi üretiminde yıllıklandırılmış ortalama artış oranı Ağustos ayında %2.9 arttı (Temmuz: %3.2). Arındırılmamış endeks Ağustos ayında geçen senenin aynı ayına göre % 2.7 yükseldi. ● Sanayi üretiminde yaşanan düşüş, endeksin mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış alt kalemlerine yayılmış durumda. Ağustos ayında bir önceki aya göre ara malı imalatı %6.1, dayanıklı tüketim malı imalatı %32.6, dayanıksız tüketim malı imalatı %12.4, sermaye malı imalatı %14.3, enerji kalemi ise %1.7 artış gösterdi. Ana imalat sektörlerinden en yüksek artışın diğer imalat(%38.9), mobilya imalatı (%29) ve elektrikli techizat imalatında (%25) gerçekleştiği görülmekte. ● Temmuz ayında yurtiçinde yaşanan olumsuz gelişmelerin etkisiyle daralma gösteren sanayi üretimi, olayların etkisinin kısa sürede bertaraf edilmesi ile tekrar yükselişe geçti. Endeksin Temmuz ayındaki düşüşle üçüncü çeyrek büyüme beklentileri üzerinde oluşturduğu negatif baskı, Ağustos ayındaki artış ile bir miktar azalmış durumda. Özellikle tüketim malı kalemlerinde görülen artış, iç talebin büyümeye sağladığı pozitif katkının devam edebileceğine işaret ediyor. 3 17 Ekim 2016 DenizBank Ekonomi Bülteni Haftalık ve Aylık Getiri Finansal Göstergeler Para Piyasaları TL varlıklar geçtiğimiz hafta değer kaybetti. H. Senedi Piyasaları Dolar ve Yen LİBOR faizleri yükseldi. GOÜ hisse senedi endeksleri ağırlıklı olarak değer kaybetti. Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 15:00 itibarı ile güncellenmiştir. 4 17 Ekim 2016 DenizBank Ekonomi Bülteni Tahvil Piyasaları Finansal Göstergeler Döviz Piyasaları Gösterge tahvil getirisi %9 seviyesinde. Emtia Piyasaları Para birimlerinde dolara karşı negatif performans ağırlıklı oldu. VIX Endeksi yükseldi. Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 15:00 itibarı ile güncellenmiştir. 5 17 Ekim 2016 DenizBank Ekonomi Bülteni Veri Akışı Not: Tüm veriler ve beklentiler Bloomberg’den alınmıştır. 6