TEKNOLOJİ SEÇİMİ

TEKNOLOJİ SEÇİMİ
• Çağımızın en önemli özelliği değişim
hızıdır. İnsanlar değiştikçe
çevrelerini değiştirmekte çevrede
meydana gelen değişim ise,
toplumdaki tüm örgütleri olduğu gibi
işletmeleri de etkilemektedir.
Değişim 20. yüzyılın ikinci yarısında
inanılmaz boyutlara ulaşmıştır.
Değişimi etkileyen en önemli güç ise
teknolojidir.
• Teknoloji denildiğinde, bir çok tanım ve
anlatımla karşılaşmaktayız. Genel olarak
tek bir tanımdan söz edilemiyeceğinden bir
çok farklı teknoloji kavramı tanımlarını şu
şekilde yapabiliriz. Teknolojinin
literatürdeki tanımı şu şekildedir; ‘Yeni bir
mal veya hizmet üretimine ya da imalat
süreçlerinin, yönetim metotlarının
bulunmasına, geliştirilmesine veya pratik
sorunların çözümüne yönelik uygulamalı
teknik bilgiler bütünü olarak
tanımlanabilir.
• Teknoloji ;
• İktisatçıya göre, milletlerin refahını ve
yaşam standardını yükselten bir araç;
•
Bir mühendis için, ya bir malın imali için
gereken veya cam, çimento, seramik,
şeker vs gibi maddelerin üretilmesinde
kullanılan yöntemler dizisidir;
•
Bir ekonomist için, kaynak girdileri ile
üretim çıktıları arasında sıkışmış bir ölçme
tekniğidir.
• 1975 ve 1986 arasında ileri teknoloji ürünlerin
uluslararası ticareti dokuz kat aratarken, küresel
teknoloji üretimi 6 kat artmıştır. Ekonomistler
tartışmalarda sıklıkla teknolojik küreselleşme olarak bir
araya getirilen üç farklı süreci uluslar arasılaşma
düzeyinin bu üçü arasında değiştiğini vurgular.
Küreselleşme en çok yeni buluşların imkanlkarının
kullanılması süreci ile ilerledi: 1980’lerde OECD
Ülkelerinde patentin verildiği ülke dışındaki ülkelerde
paten hakkı başvuruları her yıl ortalama %6 arttı.
Uluslararası teknolojik işbirliği de 1985-89 yılları arasında
80-84 dönemine kıyasla %6 arttı. Yeni teknolojilerin
gerçekten uluslar arası üretimi ise aksine çok daha yavaş
bir şekilde arttı. Çok uluslu şirketler sıklıkla iddia
edilenden çok fazla bir biçimde AR-GE faaliyetleri için
kendi devletlerinin olanakları ve alt yapı sistemlerine
bağlı kalmaya devam etmektedirler.
• Teknolojik gelişmeler birçok ürünleri hızla
demode etmektedir. Örneğin; 1990’lı yıllara
gelindiğinde en popüler yemek pişirme
aracı konumunda olan çelik tencerenin
tarihçesi, teldolaptan derin dondurucuya
giden yolda olduğu gibi, toprak, taş, ağaç
kaplardan, kalaylı bakır kaplara, emaye,
cam ve alüminyuma kadar uzanmaktadır.
Pazarlama yenilik ve buluşların
yayılmasında önemli rol oynar. Öte yandan
teknoloji “yaratıcı yok etme” denilen
olguya da yol açar.
• PTT’nin iletişim teknolojilerinde aldığı mesafe,
Türksat uydusu,elektronik posta, videotext, kablo
TV alt yapısı;kablosuz teknoloji(cep telefonları ve
çağrı aygıtları, otomatik görüntülü telefon
• şebekesi, kartlı telefonlar), sesli mektup hizmetleri,
database ve tele marketing’ in hızlanması,
perakende alış-veriş kanallarında yenilikler, evden
alış-veriş, spot satışlar, yeni kanallarda reklam
verme ve reklamlara maruz kalma, evde
multimedya TV monitörü, görüntü donduran ekran,
ses ve görüntü kayıt eden CD çalar, uzaktan
kumandalı
• faks ve video önemli teknolojik gelişme
örnekleridir.
•
Ayrıca bilim adamları kullanılan ürünlerde ve
üretim süreçlerinde devrim yaratacak yenilikler
üzerine çalışmaktadırlar.Bunların çoğu da
gerçekleşmiş veya gerçekleşme
aşamasındadır.Örneğin,pratik güneş enerjisi,
kanser tedavisi, ruh salığının kimyasal
denetimi(şimdiden Prozac ve yaşlılığa karşı
Melatonin gibi markalar piyasaya sürülmeye
başlamıştır), ticari uzay mekikleri, güçlü küçük
bilgisayarlar,efektif süperkondiktörler, ev robotları,
şişmanlatmayan besleyici gıdalar, elektrikli
otomobiller, tamamen güvenli doğum kontrol
hapları, elektronik anestezi.
• Yirminci yüzyılda, insanoğlunun
yaşamını en fazla etkileyen faktör
haline gelen
• Teknoloji üretim prosesinin çeşitli
aşamalarında yer alan bir girdi
(=input) unsurudur. Herhangi mal
veya hizmet teknolojinin üç
boyutunun bileşkesi olarak ortaya
çıkar,
Mamul
Haberleşme
İmalat
•
•
•
Mamul teknolojisi: Doğrudan mamulün yapısını ve
kullanımı ilgilendiren bu boyutta başlıca dört
unsur vardır,
Mamul planlama: Tüketicinin isteklerini, mamulün
şeklini ve performans özelliklerini belirleme
faaliyetleridir. Genellikle pazarlama ve mamul
mühendisliğinin ortak çalışması ile yürütülür.
Mamul mühendisliği: Mamulün fikir aşamasından
sonra kalite, performans ve fiyat hedeflerine göre
tasarlanmasına (=dizayn) faaliyetlerinden oluşur.
Simulasyon, ömür testleri bilgisayarlı dizayn ve
benzeri çalışmalar bu gurupta yer alır.
•
•
Uygulama mühendisliği: mamulün satışını
arttırmak için tüketicinin istekleri
doğrultusundaki dizayn değişikliklerini
ilgilendiren faaliyetlerdir.asil sorumluluk
pazarlamaya ait olmakla beraber mamul
mühendisliği ile ortak çalışmayı gerektirir.
Servis - Bakım Mühendisliği :mamulün yerinde
montajı, çalıştırılması, operatörlerin eğitimi, arıza
halinde tamirin yapılması, müşteri şikayetlerinin
analizi, bakım ve benzeri faaliyetlerden oluşur.
Mamul teknolojisini oluşturan bu dört unsurun bir
bütün halinde aynı kumanda altında bir araya
getirildiği nadiren görülür. Bu nedenle unsurlar
arasında haberleşme eksikliği ve çoğu kez
çekişmeler meydana gelmesi sık rastlanan bir
olaydır.
MAMUL
TEKNOLOJİSİ
MAMUL
PAZARLAMA
MAMUL
MÜHENDİSLİĞ
İ
UYGULAMA
MÜHENDİSLİĞ
İ
SERVİS-BAKIM
MÜHENDİSLİĞ
İ
•
•
•
İmalat teknolojisi :Teknolojinin bu boyutu
aralarında kesin sınırlar bulunmayan beş
unsurdan oluşur,
Malzeme: mamulün üretimi için gerekli
malzemenin tayini, tedarik kaynaklarının tespiti,
kalite spesifikasyonkarının belirlenmesi ve
muayenelerinin yapılması faaliyetlerini içerir.
Takım- teçhizat: kullanılacak alet ve araçların
seçimi, geliştirilmesi, gerekirse dışardan temini,
ekonomik tamir- bakım planlarının hazırlanması
üretim esnekliğinin artırılması sorumlukları bu
guruba girer.
•
•
•
Malzeme nakli: üretim prosesinde
kullanılan malzeme ve yarı mamullerin
depolanması, kodlanması, stok kontrolü
ve taşınması faaliyetlerinden oluşur.
Üretin planlama: kullanılan parça ve
malzemelerin dökümü, tedarik işlemleri,
üretim programlarının hazırlanması ve
kontrolü için gerekli entegre sistemlerin
geliştirilmesini içerir.
Kalite kontrolü: malzeme, parça ve son
mamulün istenilen özelliklere sahip
olmasını sağlayacak sistemlerin
geliştirilmesidir.
İMALAT
TEKNOLOJİSİ
MALZEME
TAKIM- TEÇHİZAT
MALZEME NAKLİ
ÜRETİM PLANLAMA
KALİTE KONTROL
• (3) Haberleşme
teknolojisi:Yönetimde karar
vermede kullanılan bilgilerin
toplanması, analizi ve
sonuçların
ilgililere
iletilmesi önemi hızla artan bir
teknoloji boyutu olmaktadır.
Haberleşme teknolojsini
oluşturan unsurlar:
•
•
•
•
•
haberleşme Araçları ve yöntemleri
haberleşme sistemleri yönetimi
bilgi işlemin fiziksel sistemlerde
uygulanması
yönetici destek sistemleri
haberleşmeye dayanan işletmeler.
TEKNOLOJİNİN
YÖNETİMİ
• Teknolojinin geliştirilmesi,
seçimi ve uygulaması son
derece belirsiz, çelişkili ve
gergin durumlarda karar
vermeyi gerektiren bir yönetim
fonksiyonudur.
• Teknoloji yönetiminde çelişkili ve
riskli alternatiflerden birini seçmek
söz konusudur. Bir taraftan mevcut
teknolojiyi en iyi şekilde kullanmak
ve geliştirmek için çaba harcarken
aynı zamanda onun yerine geçecek
teknolojiyi aramak oldukça çelişkili
bir durumdur.teknoloji yönetiminin
asıl güçlüğü de bu çelişkiyi
dengeleyecek kararların alınmasıdır.
Proses Teknolojisi Seçimi
Özel Proses teknolojisi--------- Esnek Proses Teknolojisi
Üretici- Tüketici Temasının Yoğunluğu
Kitle Hizmetleri
Profesyonel Hizmetler
-Okul, Toptan-perakende
Satış Bankacılık
Kafeterya
-Hukuk, Özel Eğitim, Tıbbi,
Mimari, Danışmanlık
Hizmet Fabrikasyonu
Hizmet Atölyesi
Hava Yolu Taşımacılığı
Otel İşletmesi
Tatil Köyleri
Karayolu Taşımacılığı
Hastahane
Oto Tamir Atölyesi
Tıbbi Tedavi
Haberleşme Hizmetleri
YENİ ÜRETİM TEKNOLOJİLERİ
• Nümerik Kontrollü Tezgahlar: imalat alanında 40-45
yıldır kullanılan bu tezgahlarda işlemler elektronik
kumanda ile önceden teyp ve diske kaydedilmiş
programlar yardımı ile yapılır.
• Grup Teknolojisi: ilk olarak 1940’larda Rusya ve
İngiltere’de geliştirilen grup teknolojisi aynı tip
işlemleri gören parçaların aynı gruplar içerisinde
toplanarak imal edilmesi prensibine dayanır.
• Bilgisayarlı İmalat: mamulün dizaynından üretimine
kadar çeşitli aşamalarda bilgisayarların hesaplama
ve grafik çizme güçlerinden yararlanılır.
• Robotlar: Önceleri taşınma, yerleştirme, kaynak ve
boyama gibi çok basit işleri yapan bu makineler
giderek daha çeşitli ve karmaşık işleri yapar hale
gelmişlerdir. En fazla kullanan ülke Japonya’dır.
• Esnek İmalat Sistemleri: Nümerik kontrollü bir grup
benzer tezgahtan oluşan bu sistemlerin kendilerine
ait tam otomatik yükleme-boşaltma üniteleri vardır.
Aynı işlemin sistem içerisinde birden fazla
makinede yapılabilmesi, arıza halinde üretimin
aksamadan devam etmesini sağlar.
• Bilgisayarlı Entegre İmalat: üretim sistemine ait
satış, dizayn, imalat ve benzeri bir çok faaliyetin
merkezi bir bilgisayar ünitesi tarafından
yürütülmesi ve kontrol edilmesi anlamına gelir.
• Ayrıca hizmet sektöründe de
son yıllarda yeni teknolojilerin
sayısı artmaktadır. Bankacılık,
Nakliyat, Haberleşme, Sağlık
Hizmetleri, Eğitim, Perakende
Satış ve Eğlence sektörleri bu
teknolojilerin en yoğun
kullanıldığı hizmet sektörleridir.
Teknoloji Transferi
• teknoloji transferi, günümüzde iyice önem
kazanan bir kavram olmuştur. Uluslararası
piyasalarda işletmelerin tenknolojik
bakımdan birbirlerine muhtaç, bağımlı
olmalarından dolayı teknoloji transferi
yaygınlaşmıştır. Dünyadaki teknolojik
gelişmelerin izlenmesi, gereksinim duyulan
teknolojilerin seçimi, seçilen teknolojilerin
ülkeye ithali, ithal edilen teknolojilerin
ulusal koşul ve teknolojilere uyarlanarak
üretime geçilmesi, geliştirilmesi, yayılması
olmak üzere birbirini izleyen işlemlerden
oluşmaktadır.
• Teknoloji transferi,gelişmiş ülkelere
veya işletmelere bağımlı olunan bir
konudur. Bu bağımlılığın sebepleri
arasında ülkelerin az gelişmişliği, ve
bunun sonucunda da teknoloji
üretememek, geliştirememek, asıl
sebebi oluşturmaktadır. Teknoloji
üretemeyen bir firma veya ülke de,
rekabet koşullarından geri kalmamak
için teknolojiyi transfer ederek elde
etmektedir.
• Sigaradan otomobile kadar mallar bugün dünyanın
her yerinden getirilen parçaların montajıyla
üretiliyor. Örneğin spor ayakkabısı üretici Nike’ın
merkezleri Beaverton ve Oregon’dadır. 10000’in
üzerinde çalışanın büyük çoğunluğu işletmede,
yönetimde laboratuarda ve lojistikte çalışıyor. Hiç
biri üretimde yer almıyor. Üretim Kore, Tayvan,
Tayland, Endonezya ve Çin’deki bağımsız firmalara
alt sözleşmelerle devredilmiştir. Bu firmalarda
parçaların ve diğer gerekli malzemelerin üretiminde
başka yerel işletmelere başvuruyor. NİKE bu
şekilde 100000’den fazla insana iş imkanı sağlıyor.
• teknoloji transferi;
•
• dünyadaki teknolojik gelişmelerin izlenmesi,
• gereksinim duyulan (bilgi, beceri, makine sistemi
vb) teknolojilerin seçimi,
• 3) seçilen teknolojilerin ülkeye ithali,
• ithal edilen teknolojilerin ulusal koşul ve
teknolojilere uyarlanarak üretime geçilmesi,
• geliştirilmesi,
• yayılması
• olmak üzere birbirini izleyen işlemlerden
oluşmaktadır.
• TEKNOLOJİ TRANSFERİ SÜRECİ
• Uluslararası teknoloji transfer süreci dört
aşamadan oluşur:
- EDİNME , BENİMSEME
• Gereksinim duyulan teknolojinin seçimi,
elde edilmesi, tanımlanması ve
öğrenilmesidir. Teknolojinin alıcılar
tarafından nasıl kullanılacağı ya da
uygulanacağı bilinirse edinilmiş kabul
edilir. Bu basamakta ülkeler (firmalar) için
en önemli noktalardan biri uygun
teknolojinin seçilmesidir.
- ÖZÜMSEME UYARLAMA
• Kullanılabilmesi için teknolojinin ulusal gereksinimlere ve
koşullara uygun hale dönüştürülmesi, yeni koşulların
özelliklerine entegre edilmesi ve teknolojide gerekli
mühendislik ve uygulama ayarlamalarının yapılmasıdır.
üretimin sağlanabilmesi ve teknolojinin kullanılabilmesi
için teknolojinin ulusal gereksinimlere ve koşullara uygun
hale dönüştürülmesi, yeni koşulların özelliklerine entegre
edilmesi ve teknolojide gerekli mühendislik ve uygulama
ayarlamalarının yapılmasını kapsar. Ülke (firma) seçilmiş
olan teknolojiyi kendi özel koşullarına uygulayabilmeye
çalışır. Örneğin, gelişmiş ülkelerden gelişmekte olan
ülkelere teknoloji transferi incelendiğinde elde edilen
teknolojinin çoğu zaman uyarlanması gerektiği dikkati
çekmektedir.
• İYİLEŞTİRME GELİŞTİRME
• Edinilmiş olan teknolojinin AR-GE
olanaklarıyla beraber geliştirilmesidir.
Transfer edilen teknolojinin sürekli
geliştirilmesi gereklidir. Bu yapılmazsa,
ithal edilen teknoloji bir süre sonra
eskiyebilir ve yerine yenilerinin ithali
gerekli hale gelir. Bu nedenle ithal edilen
teknolojileri geliştirmeye yönelik
çalışmalar, teknoloji üretimi ile ilgilidir.
• YARATMA YAYMA
• Teknolojinin sektör içinde ve sektörler
arasında yaygınlaştırılmasıdır. Bu
aşamadan sonra teknoloji alıcılığı,
teknoloji yaratıcılığına dönüşür. Bu
aşamada, ülkeler yalnızca teknoloji alıcısı
olmak yerine, kendisi de teknoloji
yaratmaya başlar. Teknolojinin yaratılması
ve yayılması aşamalarını birbirinden
ayırmak güçtür. Ülkeler yurt dışından
edinilen teknolojide köklü değişiklikler
yaparak, kendisi teknoloji tasarlar ve
geliştirir. Yarattığı teknolojileri yayar.
Az Gelişmiş Ülkelerde
Yüksek Teknolojinin Fayda
ve Sakıncaları
A) Teşvik İmkanları
B) Çalışmada Zaman
Tasarrufu
C) Otomasyon avantajı
D) Emeğe olan
bağımlılığın düşmesi
E) Fiyat ve kalitede
rekabet üstünlüğü
F) Yeni teknolojilerin ve
üretim alanlarının
önünü açması
A) Yedek Parça Bulma
Güçlüğü
B) Kalifiye Eleman Bulma
Güçlüğü
C) Yüksek işçi devri
nedeni ile teknolojinin
kullanımının
zorlaşması
D) Az Gelişmiş Ülekerde
İşsizliğin Artması
YÜKSEK TEKNOLOJİ
• Teknolojinin tanımı kolay yapılırken
ileri teknoloji için aynı şeyleri
söylemek mümkün değil, üretilen
teknolojinin yüksekliği üretildiği
zaman birimini bağlamaktadır.
Tekerlek, bisiklet, hesap makinesi
icad edildiği dönemlerin yüksek
teknolojileriydi. Günümüzün yüksek
teknolojileri ise zamana ve
yayılamaya bağlı olarak gelecekteki
teknolojilerin gerisinde kalacaktır.
• İleri teknoloji işletmelerinin
ortak özellikleri şunlardır
• - ortalamanın üstünde bilimsel
araştırma ve mühendislik
kadrosu
• - Yüksek teknolojik gelişme hızı
• Hızla artan satış geliri ve karlılık
• Kalifiye iş gücü, yüksek ücret
• İleri teknoloji endüstrilerinin bazıları
şunlardır;
- Uzay araç ve gereçleri
- Modern silah endüstrisi
- Elektronik bilgisayarlar
- Uçak motorları ve parçaları
- Haberleşme gereçleri
- Ölçme ve otomatik kontrol cihazları
ileri teknoloji
Organizasyonlarının Farklı
Yönleri
•
•
•
•
•
Mamül Kalitesi
İstihdam
İş Gücü Kalitesi
Maliyet-Fiyat İlişkileri
Rekabet
•
-
Yönetim
Güçlü Liderlik
Uzmanlaşma
Uyum
Organizasyonel Etkinlik
Girişim Kültürü
Aktif Yönetim
• İleri teknolojiye sahip olmak verimlilik
artışını sağlamak için yeterli bir etken
değildir. Çünkü şirketlerin bu teknolojiye
uyumlu örgüt yapılarına ve bu teknolojilerle
çalışabilecek çalışanlara sahip olmaları
gereklidir.
• Bu konuda, danışman ve sosyal girişimci
olan, ileri teknoloji işinde ve kültürüne en
etkili kişilerden biri olan Esther Dyson’nın
İnternet ve diğer enformasyon teknolojisi
araçlarının başlıca örgütsel etkileri
hakkındaki görüşleri şöyledir:
• “ Teknolojinin otomatik olarak
kültürümüzü değiştireceğine inanmak bir
yanılgıdır. Bazı şirketler çok az işe yarayan
teknolojiye korkunç paralar yatırıp boşa
zaman harcarken, bazıları da etkili olacak
sosyal ve kültürel değişiklikleri gerçekten
sağlıyor.enformasyon çağı teknolojisi,
ayağında sanayi çağına özgü örgütsel
kültürlerin kösteğiyle uçamaz. Teknoloji
halihazırda süren değişimi öne çıkarır ve
örgütlerin yassılaşmasını kesinlikle sağlar.
Ama bunu kendi başına yapmaz.
• Örgüt liderlerinde kültürel değişiklikler yapma
iradesi olmalıdır; o zaman teknoloji işleri
kolaylaştırır. Sözgelimi, ilk iş olarak hiyerajik
engelleri azaltmazsanız, daha esnek ve daha duyarlı
bir örgüt yapısı yaratma şansınız pek olmaz. Ve de
bilgiyi paylaşma kültürü yoksa, daha iyi bir
bilgisayar ağı size anında birlikte çalışma ortamını
getirmez. İnsanlar güçlerinin ellerindeki bilgileri
istiflemeye dayandığına inanıyorsa, bu bilgileri
birdenbire elden çıkarmaya yanaşmayacaklardır.
Üst düzey yönetim, insanları teknolojinin yaralı
kapasitelerini kullanmaya teşvik edecek önlemler
almaya özen göstermelidir