2.1. Teknolojik Gelişmenin Emek Piyasaları Üzerindeki Etkileri

etkiler yaratmaktadır. Buna bağlı olarak, ekonominin mikro ve makro düzeydeki pek çok
kavramın giderek farklılaşması nedeniyle, eski anlamlarını yitirdiği gözlenmektedir. Bu
olgu literatürde “yeni ekonomi (new economy)” kavramı ile ifade edilmektedir (Bayraç,
2003:41).
2.1. Teknolojik Gelişmenin Emek Piyasaları Üzerindeki Etkileri
a) İyimser Görüş: Yeni teknolojilerin istihdam üzerinde olumlu etki göstereceğini düşünen ve iyimserler olarak nitelendirilebilecek düşünürler bilgi teknolojisinin istihdamı
arttıracağı ve çalışma hayatının kalitesini geliştireceği görüşündedirler. İyimserlere göre,
yüksek teknoloji kullanan Japonya gibi ülkelerde işsizlik oranının diğer ülkelere oranla
düşük olması, görüşlerini desteklemesi bakımından önem taşımaktadır. İyimserlere göre,
yeni teknolojinin kullanılması değil kullanılmaması işsizliğe yol açacaktır. İngiltere ve diğer ülkelerde görülen işsizliğin nedeni emekten tasarruf eden ancak verimliliği ve rekabet
gücünü arttıran yeni tekniklerin yayılması olmayıp, tam tersine bu konuda diğer ülkelerden
geri kalınarak pazar kaybına uğranmış olmasıdır. Bu görüşü savunanlara göre yeni teknolojiler işsizliğe yol açsa da yeni teknolojilerin ortaya çıkaracağı verimlilik ve refah artışı
yanında bunların fiyat veya talep üzerinde gerçekleşmesi beklenen olumlu etkileri ve yeni
ürünler, yeni pazarlar, yeni endüstriler yeni istihdam olanakları yaratacaktır.
b) Karamsar Görüş: İkinci görüşte ise düşünürler yeni teknolojilerin işsizliğe yol açacağı
görüşündedirler. Bu tezi savunanlar emeğin yerine makinanın ikame edilmesinin işsizliği
arttıracağını belirtmektedirler. Ayrıca bu yazarlar bilgi işlem teknolojisinin maliyeti hızla
azalırken, emek maliyetinin artmaya devam etmesinin bu eğilimi sürdürmesinden endişe
etmektedirler.
Ataman’a (1998:59) göre bir üretim faaliyetinin gerçekleşmesi için emek, sermaye bileşimi gerekmektedir. Bunların birbirine oranı ise üretim teknolojisine göre değişmektedir.
Emek-sermaye arasındaki ikame olanakları teknolojik bir sorundur. Üretici, emek-sermaye
maliyeti en düşük üretimi gerçekleştirecek biçimde oluşturur. Teknolojik gelişmenin çok
büyük bir hızla üretim sürecine girmesi üretimde otomasyon dönemini’ başlatmıştır ve
doğal olarak emek kullanımını azaltmıştır ve istihdam düzeyi düşerek teknolojik işsizlik
ortaya çıkmıştır. Teknolojik işsizlik bugün yaşanmakta olan işsizlik sorununun önemli bir
kısmını açıklamaktadır.
c) Dengeleyici Görüş: Son gruptaki düşünürler ise iki görüşü de dengelemeye çalışmaktadırlar. Onlara göre, gelişmenin etkisi bu gelişmeden yararlanan insanların onu kullanış
amaç ve tarzına bağlı olmaktadır. Bundan dolayı teknolojinin mutlaka bir yönde etki göstereceğini ifade etmek doğru olmayacaktır. İki görüşü dengelemeye çalışan bu düşünürlerin görüşlerine göre, yeni teknolojiler istihdamı miktar ve yapı olarak etkilemekle birlikte
teknolojik değişme ile istihdam arasında doğrudan ilişki kurmak kolay değildir (Tokol,
2000:8).
Teknik gelişmeler, özellikle bilgi ve iletişim teknolojisindeki yayılma ve bu gelişmelerin
16