Konu: Kore Kamu Alımları Sistemi: Etkililik için İnovasyon Orijinal Adı

Konu: Kore Kamu Alımları Sistemi: Etkililik için İnovasyon
Orijinal Adı: The Korean Public Procurement Service: Innovating for Effectiveness
Yayınlayan Uluslararası Kuruluşun Adı: OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı)
Dili: İngilizce
Sayfa Sayısı: 109
Hazırlayan: Utku MACİT, AB Uzmanı, AB ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü
KORE KAMU ALIMLARI SİSTEMİ: ETKİLİLİK İÇİN İNOVASYON
OECD ülkeleri için yıllık 4,3 Trilyon Euroluk bir değeri ifade eden kamu alımları, stratejik
yönetişim için oldukça önemli bir unsurdur. Kamu sektörü ile özel sektör arasında mühim bir bağ
oluşturması ve bunun yanında ve vatandaşlara hizmetlerin ulaştırılmasında kritik bir kanal olması
sebebiyle, kamu alımlarının tutarlı, şeffaf ve hesap verilebilir şekilde gerçekleştirilmesi kamu
güvenin geliştirilmesi için gerek arz etmektedir. Hükümetlerin karşı karşıya olduğu süregelen bütçe
baskıları ve “daha azla daha çok yapma” talebi, kamu hizmetlerinin iletilmesinde etkinliği ve
etkililiği artırmak hedefiyle kamu alımları reformlarına daha fazla odaklanmaya yol açmıştır.
Bu ihtiyaçlara cevap verebilmek için ülkeler elektronik alım sistemlerine ve merkezi kamu alım
birimlerine (MKAB) yönelmektedir. Alım döngüsü boyunca yürütülen uygulamalarda, bilgi ve
iletişim teknolojileri, belge-bazlı alım uygulamalarının yerine geçmekte ve onları dönüştürmektedir.
Bu araçlar, yüksek maliyetli yönetimsel yinelemeleri (duplikasyonları) azaltmanın yanı sıra,
tasarrufların yönetiminde etkinliği artırmakta ve şeffaflığı, hesap verilebilirliği ve kamu alım
fırsatlarına erişimi artırmaktadır. Aynı şekilde, MKAB'lar da; daha yüksek pazarlık gücü sağlamak,
uzmanlık ve eğitim konusunda merkezi kaynakların geliştirilmesi ve piyasayı “en ucuz fiyat”ın
ötesinde vatandaşlara en değerli hizmeti sağlamayı başarmak adına piyasa koşullarını doğru bir
şekilde anlama fırsatları sağlamak açılarından çeşitli avantajlar sağlayabilmektedir.
Bu çerçevede, Kore Kamu Alım Servisi OECD'yi kamu alım sisteminin etkinliği ve işlevlerini Kore
Online Elektronik Alım Sistemi (KONEPS) ve Kore Çoklu İhale Programı (MAS) çerçeve
anlaşmalarına ve desteklerine odaklanarak değerlendirmeye davet etmiştir.
KONEPS; kamu satın alıcılarının kamu alım talepleri, ihale ilanlarının yayını, tedarikçilerle iletişim,
e-talep tekliflerinin toplanması, denetim ve e-ödeme de dâhil kamu alım döngüsünün tamamını
içeren tam teşekküllü ve tafsilatlı bir e-alım sistemidir. 2002'de faaliyete geçmesinden beri
işlevlerini genişletmek için düzenli olarak güncellenmiştir; örneğin akıllı ürün bilgisi araması ve
online alışveriş sitesi 2006'da, mobil e-talep hizmetleri 2008'de, radyo frekansı tabanlı envanter
yönetimi 2009'da, parmak izi tanımalı e-talep hizmeti 2010'da eklenmiştir. Kamu alım sürecinin
tümünü kapsaması ve kamu kuruluşlarının sistemi etkin kullanımı sayesinde KONEPS Kore kamu
alım pazarında en büyük payı oluşturmaktadır. 2013 yılında Kore'de toplam kamu alımları 95.8
milyar USD iken, KONEPS 61.6 milyar USD ile %64.3'lük bir hacme ulaşmıştır.
MAS, çeşitli son kullanıcıların değişik ihtiyaçlarına, her biri benzer kalitede, benzer performansta
ve benzer etkinlikte mal ve hizmet sunan birden fazla tedarikçiye ihale edilen kontratlar yoluyla
cevap vermek üzere dizayn edilmiştir. Kamu Alım Servisi, satış sonrası kabul edilebilir bir hizmet
performansı göstermiş ve finansal durumu iyi olan kalifiye tedarikçilerle her yıl yeni ürün-fiyat
kontratları çıkartır. Bu ürünler ve fiyatları daha sonra online alışveriş sitesine konulmakta ve son
kullanıcılar söz konusu siteden, Kamu Alım Servisinin müdahalesine ve ve yeni bir kontrata gerek
duyulmaksızın direkt olarak alım yapabilmektedir. Aralık 2014 itibariyle, MAS sistemiyle, 5568
tedarikçiyle toplam değeri 5.4 Milyar USD olan 326409 ürün için kontrat yapılmış durumdadır.
Raporun Temel Çıktıları:
KONEPS, Kore'nin kamu alımlarının etkinliğine, etkililiğine ve tutarlılığına büyük ölçüde
katkı sağlayan entegre bir e-alım sistemidir.
KONEPS kamu alım döngüsünün bütün
aşamalarını içermektedir ve kamu alımlarıyla ilgili bilgilerin yayınlanması yoluyla şeffaflık
sağlamaktadır. Paydaşların sürece katılımı, standart ve basitleştirilmiş işlemler, düzenli eğitimler ve
sistemle ilgili sorulara cevap verebilecek yardım masası ile garanti altına alınmaktadır. Bu basit
katılım süreci, tedarikçilerin ve diğer paydaşların katılımı için engelleri azaltarak rekabetçiliği
kolaylaştırmaktadır. Standart belgelerin kullanılması ve diğer elektronik sistemlerle karşılıklı
bağlanma sayesinde, KONEPS, %80'i özel sektör katılımcıları için olmak üzere yıllık yaklaşık 8
milyar USD yönetim maliyetlerinde tasarruf sağlamaktadır.
Paydaşlardan gelen taleplere cevap olarak yeni işlevlere sahip modüllerin eklenmesi yoluyla
KONEPS modülerlik, esneklik, ölçeklenebilir ve güvenli geliştirmeye uygun bir yapı da
sergilemektedir. Daha da artırılmış güvenlik için yeni bir sanal ortamın geliştirilmesi ve özel sektör
alıcıları için de KONEPS hizmetlerinin geliştirilmesi gibi uygulamalar da KONEPS'in bu yapısına
örnek teşkil etmektedir.
Sözleşmelerin MAS sistemiyle yapılması, özellikle standardizasyon, etkinlik ve rekabet
açısından iyi bir uygulama örneğidir. MAS sözleşmelerinin belirli periyotlarla yenilenen bir
takvim üzerinden sunulması tedarikçilerden geniş bir katılım sağlarken, sözleşme yapımı ve sipariş
işlemlerinin standart olması, sözleşmelerden beklentileri anlaşılabilir hale getirerek her ölçekteki
tedarikçi için katılım engellerini azaltmaktadır.
Etkinlik yinelemenin (duplication) azaltımı ve kamu alım sisteminin düzene sokulmasıyla işler hale
getirilmektedir. MAS sözleşmelerini gerçekleştirmekle Kamu Alım Servisi'nin yetkilileri
uğraştıklarından, kamu alımı gerçekleştiren diğer kurumların yetkililerinin yükü azalmaktadır.
Rekabet, yeni satıcılar için açık pazar ortamının sağlanması ve daha büyük alımlarda daha
güçlendirilmiş rekabet koşullarının gereksinimi sayesinde sağlanmaktadır.
Kamu Alım Servisinin ikincil politika önceliklerini uygulaması likiditenin desteklenmesi ve
belirlenmiş sosyal girişimlerin büyümesinin desteklenmesinin de ötesine geçmektedir. Her ne
kadar ikincil politika hedeflerinin desteklenmesi, sosyal girişimlere avantaj sağlayacak bazı
ihalelerin verilmesi gibi unsurları içerse de bunun yanı sıra bazı yenilikçi yaklaşımlar da
benimsenmiştir.
Likiditeyi desteklemek için, KOBİ'lere yapılan sözleşmenin %70'ine kadar bir bölümünü peşin
alabilme hakkı verilmiştir. Birçok durumda KOBİ'ler, kabul edilmiş bir fatura gösterdikleri takdirde
hemen
ödeme
de
alabilmektedir,
KONEPS
sistemi
bu
ödemeyi
4
saat
içerisinde
gerçekleştirebilmektedir. Başka bir teminata ihtiyaç duyulmaksızın, KOBİ'lere yapmış olduğu
sözleşmelerin %80'ine kadar oranda kredi sağlayan bir program da mevcutttur.
Satın alma tercihi veya direkt ihale hakkı sağlayan çeşitli sertifikalar da ödül olarak bazı programlar
vasıtasıyla büyüme ve inovasyonu destekleme amaçlı olarak verilebilmektedir. Hem Kamu Alım
Servisi hem de KOBİ İdaresi tarafından verilebilen bu sertifikalar, programa bağlı olarak farklı
faydalar sağlayabilmektedir. Örneğin verilen sertifikaların en önemlisi olan “Mükemmel Kamu
Ürünü Arzı” sertifikası, herhangi bir kamu kuruluşuyla direkt olarak ihale yapma hakkı
tanımaktadır.
Raporun Temel Önerileri:
Bu başarılara ilave olarak Rapor, Kore'deki kamu alım sisteminin etkinliği ve etkililiğini geliştirmek
amacıyla uygulanabilecek bir kaç öneri tespit etmiştir.
İncelemeler sırasında, profesyonelleşmeyi destekleyen çeşitli çalışmalar gözlemlenmiştir. Kamu
alım işgücü için koordinasyon eğitimleri ve kamu alım eğitimi sertifikalarının geliştirilmesi bunlar
arasında sayılabilir. Kamu alıcıları arasında bir networkün geliştirilmesi iletişim ve bilgi yönetimini
artırabilir, ayrıca müşteri yönetimi dosyalarının kullanımı da daha sorunsuz dönüşüm sağlayabilir.
Denetim çıktılarının, eğitim müfredatlarına dâhil edilmesi,
yapılanlardan çıkartılan dersler
bağlamında faydalı olacaktır.
E-alım sistemini geliştirmek için yapılabilecek öneriler arasında daha gelişmiş arama seçeneklerinin
eklenmesi ve sisteme elektronik müzayede sisteminin eklenmesi yer almaktadır. Kamu alımıyla
ilgili verilerin toplanması ve kullanımı giderek gelişmektedir ve bu durum kamu alım sisteminin
etkinliğinin izlenmesini sağlayacak kamu alım göstergelerinin geliştirilmesi ve politika yapıcılar
açısından da kanıta dayalı politikalar geliştirebilmesi adına önem arz etmektedir.
Spesifik bir örnek olarak, tüm kamu alımlarını içeren veriler, kamu talebinin daha iyi anlaşılmasını
sağlayarak, MAS sisteminin daha da genişletilmesi için kullanılabilir. MAS sisteminin kullanımı
hizmetlere ve standart olmayan ürünlere daha çok genişledikçe, karmaşık hizmetler için emtia
yönetimini de içeren uygun işgücü eğitimi ve beceri gelişimi eğitimleri uygulanmalıdır.
Sosyal girişim destekleri için, sertifikasyon programlarının yapısını ve etkinliklerini ve
sertifikalardan faydalanmak için konulmuş olan zorunlu ve tavsiye edilen gereksinimleri doğru bir
şekilde değerlendirebilecek daha iyi ölçütlerin geliştirilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. KONEPS
güncellemelerinin hızının artırılması küçük tedarikçiler için eğitim yükünü azaltabilecekken, büyük
tedarikçilere verilen ihalelerin ne kadar KOBİ’ye taşere edildiğine göre değerlendirilmesi,
KOBİ'leri desteklemek için ayrı bir fırsat oluşturacaktır.