File

DERYA KOÇYİĞİT 13010501014
BİTKİLER
İÇİNDEKİLER;







Bitki çeşitleri
Damarlı bitkiler
Damarsız bitkiler
Açık tohumlu
Kapalı tohumlu
Tek çenek
Çift çenek
Bitkisel organizmalarının çoğu kök, gövde, dal ve yapraklardan oluşur. Doğadaki
beslenme piramidinin en alt basamağını oluştururlar. Biyokütlesi en fazla canlı grubudur
.Bitkiler çok hücreli, gelişmiş ökaryatik canlılardır.Genellikle yeşil renkli olan bitkiler
klorofil içerirler.Fotosentez yaparak organik madde ve oksijen üretirler.Bitkiler çeşitlerine
göre eşeyli ya da eşeysiz üreme yapabilirler.Hücreler birbirine bitişiktir.Hücre
zarı üzerinde selülozdan yapılmış bir hücre çeperi yer aşır.Sitoplazmasında plastit ismi
verilen renk maddesi taşıyan organeller vardır. Sentrozom ve lizozom organelini ise
DERYA KOÇYİĞİT 13010501014
bulundurmazlar. Kofullar
özellikle yaşlı bitki hücrelerinde çok büyük olabilir.
Bitkilerin bir sinir sistemleri yoktur. Fakat hormonları olduğundan
dışarıdan gelen uyarılara cevap verebilirler. Örneğin güneşe doğru ya da
yerçekimine doğru yönelebilirler Bitkiler yer değiştirme hareketi yapmazlar. Durum
değiştirme ,irkilme, hareketi yaparlar.Birçoğunda iletim demetleri bulunur. İletim
demetlerinden odun boruları su ve madensel tuzları taşır. Soymuk boruları ise yapraklarda
üretilen organik bileşikleri bitki vücuduna dağıtır. Bitkilerin büyümeleri sınırsızdır. Bölünme
yeteneğini kaybeden hücreler yeniden bölünmeye
başlayabilir.
a) Kök
Genellikle toprak altında bulunur. Bitkiyi toprağa bağlar. Topraktan su ve suda çözün¬müş
madensel maddelerin emilmesini sağlar. Gerektiğinde besin ve su depolar.
b)Gövde
Bitkilerin çoğunlukla toprak üstünde kalan bölümüdür. Bitkinin gövdesi; dal, yaprak,
tomurcuk ve meyve gibi organları taşır. Bitkiyi dik tutar ve yaprakların ışığı almasını sağlar.
Köklerde emilen su ve madensel maddeleri yapraklarına iletir. Bazı gövdeler su ve besin
depo eder.
c) Yaprak
Yapraklar solunum, terleme, besin oluşturma ve boşaltım yaparlar.
d) Çiçek
Çiçekli bitkilerde çoğalma görevini yapan organa çiçek denir.
DERYA KOÇYİĞİT 13010501014
damarsız
tohumsuz
• ciğer otu
• boynuzlu çiğer otu
damarlı
tohumsuz
• eğelti otu
damarlı
tohumlu
• açık tohumlu
• kapalı tohumlu
Damarsız tohumsuz bitkiler:
→İletim demeti taşımazlar.
→Gerçek, kök, gövde ve yaprak taşımazlar.
→Rizoit adı verilen, kök benzeri yapıları bulunur.
Örnek: Ciğer otları ve Kara yosunları
Damarlı tohumlu bitkiler (çiçekli):
→Gelişmiş bitkiler olup, çiçek ve tohum oluştururlar.
→Tam parazit olanları hariç, hepsi fotosentez yapar.
→Gerçek kök, gövde ve yaprakları vardır.
→İletim demetleri taşırlar.
→Tohumlu bitkiler; açık tohumlular ve kapalı tohumlular olmak üzere iki alt
şubeye ayrılır.
Açık tohumlular:
→Gerçek çiçek taşımazlar.
→Kozalak adı verilen, basit yapılı bir çiçekleri vardır.
→Tohumları, çiçek yapraklarının altında bulunur.
DERYA KOÇYİĞİT 13010501014
→Ovaryum taşımadıklarından meyve oluşturmazlar.
→Genellikle iğne yapraklıdırlar.
→Yaprak dökmeyen çok yıllık bitkilerdir.
→Otsu formları yoktur.
→Çift döllenme görülmez.
→Endosperm haploit (n) kromozom taşır.
→Kambiyum taşırlar. (enine kalınlaşma görülür)
→İletim demetleri düzenlidir. (açık iletim demeti)
→Kazık kök taşırlar.
→Çok çeneklidirler.
Örnek: Çam, ardıç, köknar, ladin, servi, porsuk, ginkgo, sekoya
Kapalı tohumlular:
→Gelişmiş yapılı çiçek taşırlar.
→Ovaryumun taşıdıklarından meyve oluştururlar.
→Tohumları meyve içinde bulunur.
→Endospermleri triploit (3n) kromozomludur.
→Kapalı tohumlu bitkiler; tek çenekli ve çift çenekli bitkiler olmak üzere iki sınıf altında
incelenirler.
Tek çenekliler:
→Genellikle tek yıllık otsu bitkilerdir.
→Tohumlarında bir çenek bulunur.
DERYA KOÇYİĞİT 13010501014
→Y
aprakları paralel damarlıdır.
→Genellikle yaprak sapı taşımazlar.
→Saçak kök taşırlar.
→Kambiyum taşımazlar. (enine kalınlaşma görülmez)
→İletim demetleri dağınıktır. (kapalı iletim demeti)
Örnek: Tahıllar, soğanlı bitkiler, muz ağacı, zencefiller, orkideler, palmiyegiller, ananas,
papirüs, şeker kamışı.
Çift çenekliler:
→Genellikle çok yıllık odunsu bitkilerdir.
→Tohumlarında iki çenek bulunur.
→Yaprakları ağsı damarlıdır.
→Yaprak sapı taşırlar.
→Kazık kök taşırlar.
→Kambiyum bulunur. (çok yıllık olanlarında enine kalınlaşma görülür)
DERYA KOÇYİĞİT 13010501014
→İletim demetleri düzenlidir. (açık iletim demeti)
→Bitkilerin büyük bir kısmı çift çeneklidir.
Örnek: Baklagiller, Turunçgiller, Gülgiller, Elma, Armut, Kayısı, Nar, Erik, Nane, Fındık,
Ceviz, Marul
Bitkilerde üreme
Yüksek yapılı bitkilerin üreme organı çiçektir.Tam bir çiçekte 4 kısım bulunur:
Çanak yaprak , taç yaprak , erkek organ , dişi organ.
Bir çiçekte erkek organla dişi organ beraber bulunursa tam çiçek adını alır(elma,kiraz
,ayva).Eşey organlarından bir tanesine sahip olan çiçeğe eksik çiçek denir.
Çanak yaprak fotosentez yaparak taç yaprakların besin ihtiyacını karşılar.Taç yapraklar
renk ve kokularıyla böcekleri çekerler aynı zamanda dişi ve erkek organı korurlar.Erkek
organ, sapçık ve başçıktan oluşur.Başçık kısmında polen keseleri bulunur.polen
keselerindeki polen ana hücreleri bölünerek polenleri oluşturur.Dişi organ çiçeğin ortasında
yer alır.Yumurtalık,dişicik borusu ve dişicik tepesi olmak üzere 3 kısımdan oluşur.Yumurta ,
yumurtalıktaki tohum taslağında gelişir.
Erkek organın başçığında üretilen polenlerin yağmur,rüzgar,insan ve böcekler gibi dış
etkenlerle dişi organın tepeciğine taşınması olayına tozlaşmadenir.Dişi organın tepeciğine
yapışan polenler çatlayarak içerisindeki spermleri dişicik borusundan yumurtalığa
bırakırlar.Spermler ile yumurtaların birleşmesi olayına döllenme denir.
Sperm + yumurta → zigot → embriyo → tohum → meyve
DERYA KOÇYİĞİT 13010501014
Döllenmiş yumurta hücresi embriyoyu oluşturur.Etrafındaki hücreler bölünür ve bitki taslağı
oluşur.Etrafı besin depo eden hücrelere çenek denir.Bunlar tohumu oluşturur.3 kısımdan
oluşur.Kabuk (embriyoyu dış etkilerden korur),
Embriyo (canlı taslağı) ve Çenek (tohum çimleninceye kadar embriyoyu besler).Tohum
fotosentez yapamaz.
Tohumun çimlenmesi için oksijen , su ve ısı gereklidir.
Yumurtalık duvarının etlenip besin depo etmesiyle meyve oluşur.Meyve oluşumuna tek
yumurtalık katılıyorsa basit meyve adını alır(kayısı , erik , şeftali , kiraz, vişne, fındık ,
kestane , ceviz, elma).
Meyvenin yapısına çok sayıda yumurtalık katılıyorsa bileşik meyve adını alır(dut , ahududu ,
çilek , böğürtlen , incir).
Sadece yumurtalık meyvenin yapısına katılıyorsa gerçek meyve adını alır(şeftali , kayısı ,
domates)
Yumurtalıkla beraber çanak yapraklar ve çiçek meyvenin yapısına katılıyorsa yalancı
meyve adını alır(elma)
Çenek sayısına göre bitkiler ikiye ayrılır:
Çift çenekli bitkiler: Tohumda iki çenek bulunur.Genellikle odunsu bitkilerdir.Yaprakları
ağsı damarlıdır.Kazık köklüdür (elma ,armut , nohut ,fasulye).
Tek çenekli bitkiler:Tohumda bir çenek bulunur.Yaprakları paralel damarlıdır.
Saçak köklüdür.buğday ,mısır.
DERYA KOÇYİĞİT 13010501014
Satışlar
1. tohumlu
2. tohumlu
3. damarlı
4. damarsız
Damarsız tohumsuz
Damarsız tohumlu
Damarlı tohumlu
*Ciğer otu
*karayosunu
*Eğrelti otu
*Elma
*armut