Document

1.Hareket neye denir?
Bir cismin seçilen bir ilk başlangıç noktasına göre zamanla yer
değiştirmesine hareket denir.
2.Bir cismin kendisinin hareket ettiğini nasıl gösterir?
Bir cismin sabit kabul edilen bir noktaya göre zamanla
uzaklığının değişmesi cismin hareket ettiğini gösterir.
3.Ne ne zaman ve niçin hareket edilir?
Bir yerden bir yere gitmek için hareket edilir.İstediğimiz
mesafeye ulaşmak için,hareket eder ve yol alırız.O da bizim yer
değiştirmemiz olur.İstediğimiz zaman hareket eder,bir yerden
bir yere varırız.
4.Hareketsiz cisim nedir?
Bir cisim sabit noktadan uzaklaşıp yer değiştirmiyorsa,böyle
cisimler hareketsiz
cisimdir.
5.Bir cisim ne zaman hızlı ne zaman yavaş hareket eder?
Hareketsiz bir cismi harekete geçirmek için buna kuvvet
uygulamamız gerekir.
Kuvvetin etkisi olmadan bir cisim hareket etmez.Etki eden
kuvvetin büyüklüğüne göre hızlı ya da yavaş hareket eder.Etki
eden kuvvet büyük ise cisim hızlı,kuvvet az ise cisim yavaş
hareket eder.
6. Yer değiştirme ne demektir?
Her hangi bir varlığın bir yerden başka bir yere gitmesi yani
hareket ederek uzaklaşmasıdır.
Örneğin:Yerimden kalkıp,çöp kutusuna kalem açmam ve geri
dönüp yerime oturmam,yer değiştirmeye örnektir.
7.Yer değiştirme ile alınan yol arasında bir ilgi var mıdır?
Yer değiştirme yol almak demektir.Ne kadar yer değiştirmiş
isem o kadar yol almışım demektir.
8.İlk konum ile son konum ne demektir?
Evden arabaya bindim hareket ettim.İşyerime geldim.İlk
konum yola çıktığım yer yani evimdir.Son konum iş yerim yani
vardığım yerdir.
9.Bir otomobilin veya bir insanın yer değiştirmesi nasıl bulunur?
Bir taşıtın veya insanın ilk başlangıç yeri, ilk konum
demektir.Son vardığı yer ise son konumdur.
Yer değiştirme= son konum- ilk konum
Formülü ile bulunur.
SORU: Evden okula doğru giden Rıfkı,okul geldiğinde 450m yol
gittiğini söylüyor.
a) Rıfkı’nın ilk konumu ile son konumu neresidir?
b) Rıfkı ne kadar yer değiştirmiştir?
c) Rıfkı ne kladar hareket etmiştir?
a)Rıfkının ilk konumu hareket yeri olan evidir.Yani 0 (sıfırdır)
Rıfkının son konumu ise vardığı yer yani okuldur. 450 metredir.
Yer değiştirme= son konum-ilk konum
Yer değiştirme= 450m-0 Yer değiştirme=450m olur.
10.Hızlanan hareket ne demektir?
Hareketli bir varlığın eşit zaman aralıklarında aldığı yol
artıyorsa,bu hrekete hızlanan hareket denir.
11.Yavaşlayan hareket ne demektir?
Hareketli bir varlığın eşit zaman aralıklarında aldığı yol
azalıyorsa,bu harekete yavaşlayan hareket denir.Yavaşlayan
harekette hız sürekli olarak azalır.
12.Ortalama hız ne demektir?
Bir taşıtın hareketi süresince yer değiştirmesinin toplamının
hareket için geçen süreye ortalama hız denir.
Toplam yer değiştirme
Ortalama hız=─────────────────
Toplam geçen süre(zaman)
SORU:Bir araç 480 metrelik yolu 12 saniyede alıyor.Bu aracın
bir saniyedeki ortalama hızı kaç metre /saniyedir?
Alınan yol=480m
Zaman= 12 saniye
Ortalama hız = ? yol 480
Ortalama hız=────── Ortalama hız=────=4m/sn’dir
Zaman 12
13.Bir varlığın yörüngesi ne demektir?
Hareketli bir cismin veya bir taşıtın izlediği yola o hareketlinin
yörüngesi denir.Yörüngeler doğrusal ya da eğrisel şekillerde
olabilir.Hareketler yörüngelerine göre adlandırılır.
Buna göre;düzgün doğrusal hareket,eğrisel hareket,dairesel
hareket.
14.Kuvvet neye denir?
Duran bir cismi hareket ettiren,hareket halindeki bir cismi
durduran ve cisimler üzerinde şekil değişikliği yapan nedene
kuvvet denir.
15.Kuvvetin etkileri nelerdir?
a)Duran bir cismi hareket ettirebiliriz.
b)Hareket halindeki bir cisim durdurulabilir.
c)Hareketli bir cismin hızını veya yönünü değiştirebiliriz.
d)Kuvvet kullanarak cismin şeklini değiştirebiliriz.
16.Kuvvet ile hareket arasında nasıl bir ilişki vardır?
a) Duran bir cisim hareket ettirilebilir.
b) Hareket eden bir cismi durdurabiliriz.
c) cismin hareketini hızlandırıp veya azaltabiliriz.
d) Cismin hareket yönünü değiştirebiliriz.
e) Hareket eden bir cismi durdurabilmemiz için cismin hareket
yönünün tersi bir yönde bir kuvvet uygulayabiliriz.
17.Dinamometre neye denir?
Dinamometre ile kuvvet ölçülür.Cisimlerin esneklik özelliğinden
yararlanılarak dinamometreler yapılmıştır.Yaylı el kantarı
dinamometrelere bir örnektir.
18.Esnek cisimler neye denir?
Üzerinde bir ağırlık (kuvvet ) uygulandığında şekli değişen ve
kuvvet kaldırıldığında tekrar eski haline dönen cisimlere esnek
cisimler denir.
19.Yer çekiminin bir kuvveti var mıdır?
Yukarıdan düşen cisimleri gözlemişizdir.Bu düşmeler,cisme etki
eden bir kuvvet sayesinde olur.Bu kuvvete yer çekimi kuvveti
denir.
Eğer yerin merkezi,cisme ne kadar çekim gücü
uyguluyorsa,cisim de o kadar ağırlıkta gelir.
20.Ağırlık nedir?
Aynı yerde kütleleri farklı olan cisimlere etki eden yer çekimi
kuvvetide farklıdır.Yer çekimi de bir kuvvettir.Bir cisme etki
eden yer çekimi kuvvetinin büyüklüğüne o cismin ağırlığı denir.
Örneğin:Dünya’da 30 kg gelen bir çocuk,Ay’a gitse Yaklaşık 5
kg gelecektir.Çünkü Ay’ın yer çekimi kuvveti Dünya’mızın
yaklaşık 1/6 ‘i kadardır.
21.Hız ne demektir?
Bir zaman birimi içerisinde alınan yola hız denir.150km
uzaklığında olan bir yola bir otobüs ile bir tren yol alıyor ve bu
yolu tren 2 saatte, otobüs 1 saatte alıyorsa otobüs trenden daha
hızlıdır denir.
Kuvvet Kavram Haritası
Kuvvet ve hareket
1. Hareketli varlıkları gözleyelim
2. Varlıkların hareket çeşitleri
3. Cisimleri hareket ettirme ve durdurma
4. Kuvvet cisimlerin hareketini ve şeklini etkiler.
1. Hareketli varlıkları gözleyelim
 Çevremizdeki varlıkların bazıları hareketli bazıları da
hareketsizdir.
 Canız varlıklar hareketsizken canlı varlıklar hareketlidir.
 Bir cisim bulunduğu noktadan ayrılmıyorsa hareketsizdir.
 Bir cisim bulunduğu noktadan konum değişiyorsa hareketlidir.
 Sınıfta tahtaya kalkan öğrenci oturana göre hareketlidir.
 İnsanlar zamandan kazanmak için hareketli varlıklar icat
etmişlerdir.
 Bunların en önemli olanı ise tekerkleğin bulunmasıdır.
 Aynı hızla aynı yöne giden iki cisim hareketsizmiş gibi
algılanabilir.
 Dünaynın hızının sabit olması bize hareket etmiyor muş gibi
algılamamıza neden olur
2. Varlıkların hareket çeşitleri
 Sınıf içerisinde tahtaya göre öğrencilerin bulunduğu yere konum
adı verilir. Bu da kişiden kişiye değişkenlik gösterir.
Hareket: bir varlığın başka bir varlığa göre yer değiştirmesi olarak
tanımlanır.
 Bir cisim sabit kabul edilen bir noktaya göre bulunduğu yerden
başka bir yere nokta ise son konum olarak adlandırılır.
Bir cismin hızını bulmak için gidilen yolun zamana bölünmesi ile bulunur.
1 km = 1000m
1m = 100cm
1 saat = 60 dakika
1 saat = 3 600 saniye
 Duran bir cismin hızı sabittir.yani 0 dır.
Hareketli cisimlerin hareketleri sırasında izledikleri yola yörge denir.
Bir cismin hareketini hızına ve yörüngesine bakarak iki türlü tanıyabiliriz.
1. Hızına göre hareket çeşitleri:
a) Sabit hızlı hareketler:
Bir cismin hızı hareketi süresince değişmiyorsa, sabit hızlı hareket ediyor
demektir.
Güneş sistemi buna en güzel örnektir.
Saatin akrep ve yelkovanı d a sabit hareket eden cisimdir.
b) Hızı değişen hareketler:
Hareket eden araçlar devamlı sabit hızla hareket edemezler.
Aşağıdan yukarıya doğru atılan top,kırmızı ışıkta durmaya çalışan araç
yavaşlayan hareket eder.
Yere düşmekte olan top ce kırmızı ışıktan sonra hareket eden araç da
hızlanan hareket ediyor demektir.
2. Yörüngesine göre hareket çeşitleri :
Düz yolda hareket eden araç ile elimizden düşen bardak doğrusal hareket
etmiş olur.
Lunaparkta dönme dolap ve saatin akrep ve yelkovanı
dairesel(çembersel)hareket etmiş olur.
Salıncağın yapmış olduğu hareket eğrisel harekettir.
Gezegenler ise güneş çevresindeki hareketleri elips şeklindedir.
doğrusal hız eğrisel hareket elips hareket dairesel hareket
……………
3.
4.
Cisimleri hareket ettirme ve durdurma
Günlük hayatımızda farkına varmadan bir çok hareket yaparız.
Odanın kapısını açmada, televizyonun düğmesini kapamada bir hareket
uygularız.
İtme ya da çekme şeklinde uygulanan cisim hareket eder.
Yerde duran bir cisme vurduğumuzda itme uygularız.
Ağır bir yükü kaldımak için çekme uygularız.
Bir yelkenlinin hareket etmesi için rüzgâr itme kuvveti uygular.
Topu yukarı fırlatırken uygulanan kuvvet itme şeklindedir. Topun yere
düşmesi ise yerçekimi kuvveti şeklinde oluşur.
Yünlü kumaşa sürülen tarak küçük kağıt parçalarını kendine doğru
çeker.buna elektriksel kuvvet denir.
Gemi kayık ve vapur suya itme kuvveti uygular.suyun ise cisimlere karşı
uyguladığı kuvvet suyun kaldırma kuvvetidir.
Elimizden uçan balon hava ile itme kuvveti uygular.buna havanın kaldırma
kuvveti denir.
Hayatımızda itme ve çekme sıklıkla görülür.
Not:
Hareketsiz bir cismin hareket etmesi için yeterince kuvvet uygulanmalıdır.
Bir cismi durdurmak için csimin ters yönünde kuvvet uygulamamız gerekir.
Varlıkları hareket ettirmek için uygulanan itme ve çekmeye kuvvet adı
verilir.
5. Kuvvet cisimlerin hareketini ve şeklini etkiler.
Her gün karşılaştığımız bir çok olayın nedeni kuvvettir.
Teneke kutunun üzerine oturunca çökmesi
Bir yayı çektiğimizde yayın uzaması
Güneş sistemindeki gezegenlerin bir düzen içerisinde hareket etmesi.
Mıknatısların birbiriniitmesi yâ da çekmesi.
Bizle r ky-uvveti göremeyiz kuvvetin üzerindeki etkileri gözlemleyebiliriz.
************kuvvetin cisimlere etkisi*************
Kuvvet duran cisimleri hareket ettirir.
Duran bir cismi hareket ettirmek için hareket ettiğimiz yönde kuvvet
uygulamalıyız.
Kuvvet hareket eden bir cismi yavaşlatır ya da durdurur.
Hareket eden bir cismi durdurmak ya da yavaşlatmak için cisme ters yönde
kuvvet uygulamalıyız.
Hareket eden cisimleri hızlandırır.
Hareket eden bir aracın hızını artırması buna en güzel bir örnektir.
Kuvvet hareketin yönünü değiştirir.
Kale direğine çarpan topun geri dönmesi.
Kuvvet cisimleri döndürür.
Cisimler uygulanan kuvvetin etkisiyle dönebilir.
Bisikletin tekerleğinin dönmesi.
Kuvvet cisimlerin şeklini değiştirir.
Kuvvet uygulanan hamurun şeklinin değişmesi bune güzel bir örnektir.
Not:
Duran cisimleri hareket ettirme, hareketli cisimleri durdurma, hareketin yön
ve hızını değiştirme, cisimleri döndürme ve şekil değiştirme gibi etkileri
vardır.