MAKRO EKONOMİYE GİRİŞ VE TEMEL KAVRAMLAR . MİKROİKTİSAT - MAKROİKTİSAT Mikroiktisat: Ekonomideki küçük birimlerin; hanehalkı ve firmaların davranış şekillerini incelemektedir. Tüketici davranış ve firma davranış teorileri ile piyasa türleri ve piyasa dengesi üzerinde durmaktadır. Makroiktisat: Ekonomiyle bir bütün olarak ilgilenmektedir. Makro iktisat milli gelirin belirleyicilerine odaklanmakta, toplam tüketim ve yatırım gibi büyüklüklerle ilgilenmekte ve tek tek fiyatları değil genel fiyat düzeyini incelemektedir. MAKRO İKTİSADİ KONULAR • • • • • • Milli Gelir, Büyüme, Kalkınma İşsizlik Enflasyon Maliye Politikaları Para Politikaları Dış Ticaret ve Politikaları TEMEL MAKRO EKONOMİK HEDEFLER 1)Ekonomik Büyüme - Üretim Artışı 2)İşsizlik – İstihdam Yaratma 3)Fiyat İstikrarı Makro İktisadi Konular 1. Üretim Artışı Konjonkturel dalgalanmalar Ekonomide, kısa dönemdeki iniş ve çıkışlar. Toplam çıktı (üretim) Belli bir dönemde bir ekonomide üretilen mal ve hizmetlerin toplam miktarı Durgunluk Toplam üretimin düştüğü bir dönem. Bu dönemde, toplam çıktı düzeyi birbirini izleyen iki çeyrekte düşmektedir Depresyon Uzun süren ciddi durgunluk dönemi Makro İktisadın İlgi Alanları 1)Üretim Artışı (Devam) Genişleme veya patlama Üretimin ve istihdamın arttığı dipten zirveye doğru çıkış dönemi. Daralma, durgunluk veya çöküş Üretimin ve istihdamın düştüğü, zirveden dibe doğru iniş dönemi. Makro İktisadın İlgi Alanları Tipik bir Konjonkturel Dalgalanma Bu konjonktürel dalgalanma, A noktasından geçerek zirveye hareket ederken genişlemektedir. Ekonomi zirve noktasından hareket ederken, B noktasından geçerek, dip noktasına doğru durgunluğa girmektedir. Makro İktisadın İlgi Alanları ŞEKİL 20.2 ABD’nin Toplam Çıktı Düzeyi (Reel GSYİH), 1900-2007 Büyük Buhran ve I ve II Dünya Savaşları dönemleri üretimde en büyük dalgalanmaların olduğu dönemlerdir. Makro İktisadın İlgi Alanları 2)İşsizlik İşsizlik oranı İşgücünün çalışmayan yüzdesi TEMEL SORU : NEDEN İŞSİZLİK VARDIR? İşsizlik sadece ekonomik bir sorun değil ayni zamanda sosyal bir sorundur da, İşsizlik toplumda sosyal maliyetlere yol açmaktadır, Örneğin: - Aile içi şiddet - Madde bağımlılığı - Suça yönelme - Eksik beslenme - Eğitimden uzaklaşma Makro İktisadın İlgi Alanları 3)Enflasyon ve Deflasyon Enflasyon Fiyatlar genel düzeyindeki artış. Hiperenflasyon Fiyatlar genel düzeyindeki çok hızlı artışlar Deflasyon Fiyatlar genel düzeyindeki azalış Makro İktisadın Bileşenleri EKONOMİK AKTÖRLER Ekonomideki aktörleri ekonomik yaşamdaki rollerine göre 4 ayrı grupta toplayabiliriz: (1) Hane halkı. (Tüketim ve Tasarruf rolü) (2) Firmalar (Üretim ve Yatırım Rolü) (3) Devlet (Denetleme ve Düzenleme Rolü) (4) Dış Dünya ( İthalat ve İhracat) Makro İktisadın Bileşenleri Döngüsel Akım Şeması Akım şeması Ekonomideki her sektör tarafından yapılan ödemeleri ve kazanılan gelirleri gösteren şekil. Transfer harcamaları Devletin, karşılığında mal ve hizmet veya emek satın almaksızın kişilere yaptığı ödemelerdir. Sosyal güvenlik, emeklilik ve mali yardımlar gibi ödemeler. Makro İktisadın Bileşenleri Döngüsel Akım Şeması Döngüsel Ödeme Akımları Hane halkları firmalardan ve devletten gelir elde etmekte, firmalardan mal ve hizmetleri satın almakta ve devlete vergi ödemektedirler. Aynı zamanda yabancı mal ve hizmetleri satın almaktadırlar(ithalat). Firmalar sağladıkları mal ve hizmetler için hane halkları ve devletten gelir elde etmekte; hane halklarına ücret, kâr payı ve faiz ve devlete vergi ödemektedirler. Devlet, hane halkı ve firmalardan vergi almakta ve sağladıkları mal ve hizmetler karşılığında onlara ödeme - çalışanlarına ödediği ücretler, hane haklarına yaptığı faiz ve transfer ödemeleriyapmaktadır. Son olarak, yabancı ülkelerdeki kişiler, yurtiçinde ürettiğimiz mal ve hizmetlerimizi satın almaktadırlar(ihracat). Not: Şekilde gösterilmemiştir ancak firmalar ve devlet de ithalat yapmaktadırlar.