VİETNAM ÜLKE RAPORU Nisan 2013 E.Ç. Vietnam Ülke Raporu-Eylül 2013 I. GENEL BİLGİLER Resmi Adı : Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti Yönetim Şekli : Tek Parti Sistemi - Sosyalizm Coğrafi Konumu : Batısında Kamboçya ve Laos, kuzeyinde ve doğusunda Çin, güneyinde ise Çin denizi yer almaktadır. Yüzölçümü : 331.210 km2 Nüfus : 90 milyon (2012) Nüfus Yoğunluğu : 271,7 kişi / km2 Başkent : Hanoi Önemli Şehirleri : Ho Chi Minh City, Hai Phong, Da Nang, Can Tho Zaman Ayarı : Türkiye’den 5 saat ileridedir. İklimi : Vietnam’da tropikal bir iklim hüküm sürer. Yazın kuzeydeki sıcaklıklar güneydekinden pek farklı değildir. Bu mevsimde sıcaklıklar Hanoi ve Saygon’da 27°C ila 38°C arasında değişir. Fakat kışın sıcaklıklar kuzeyde daha düşüktür. Güney ise bütün yıl boyunca sıcaktır. Vietnam’da yağışlar sadece bölgeye göre değişmez, aynı zamanda seneden seneye değişir. Yıllık yağış ortalaması Saygon ve Hanoi’de 1830 mm’dir. Fakat Vietnam’ın sık sık karşılaştığı kuraklık ve su taşkınlarına bağlı olarak, yağış miktarı yılda 1220 mm ve 2240 mm arasında değişir. Resmi Dil : Vietnamca Ticari Dil : Vietnamca, Fransızca, İngilizce Din : Üçlü Din (Mahayana Budizm, Konfüçyüslük ve Taoizm) Üyelikler : ADB, APEC, APT, ARF, ASEAN, CICA (Gözlemci), CP, EAS, FAO, G-77, IAEA, IBRD, ICAO, ICRM, IDA, IFAD, IFC, IFRCS, ILO, IMF, IMO, IMSO, Interpol, IOC, IOM, IPU, ISO, ITSO, ITU, MIGA, NAM, OIF, OPCW, UN, UNCTAD, UNESCO, UNIDO, UN,WTO, UPU, WCO, WFTU, WHO, WIPO, WMO AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ 1 Sayfa 1 Vietnam Ülke Raporu-Eylül 2013 II. DEMOGRAFİK GÖSTERGELER Nüfus 2011 verisi 87,8 milyon Türk Kökenli Nüfus* - - 15-64 Yaşın Nüfusa Oranı (%) 81 2010 verisi Internet Kullanıcıları (%) 35 2011 verisi OECD Gelir Grubu Alt Orta 2011 verisi Beklenen Yaşam Süresi 75 yıl 2010 verisi CO2 Emisyonu (kişibaşı metrik ton) 2 2009 verisi İşgücü (kişi) 51,1 milyon 2010 verisi İşsizliğin toplam işgücüne oranı, % 2 2008 verisi Kaynak: Dünya Bankası, Nisan 2013 III. EKONOMİK GÖSTERGELER Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (Milyar ABD $) Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Dünya Sıralaması * Kişi Başı GSYİH (ABD $) GSYİH Büyüme Hızı (%) Enflasyon (tüketici fiyatlarıyla, %) 2009 2010 2011 2012 86 86,9 87,8 88,7 62 62 1130 1224 1408 1596 5 7 6 5 7 9 19 9 Para Birimi= Vietnam Dongu VND 1 ABD $ = 20.694 VND / 1 VND = 0,0005 $ Kaynak: Dünya Bankası, Eylül 2013 * CIA Factbook Tahminleri AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ 2 Sayfa 2 Vietnam Ülke Raporu-Eylül 2013 IV. DIŞ TİCARETİ VİETNNAM’IN DIŞ TİCARETİ (Mal ve Hizmetler) (Milyar ABD Doları) Yıllar İhracatı İthalatı Ticaret Hacmi Ticaret Dengesi 2009 66,3 76,4 142,7 -10,1 2010 82,5 93,4 175,9 -10,9 2011 107,5 112,7 220,2 -5,2 2012 127,1 127,8 254,9 -0,7 Kaynak: Dünya Bankası, Eylül 2013 Başlıca İhracat Yaptığı - ABD %18 Ülkeler (2012) - Çin %11 - Japon % 11 - Almanya %3.7 Başlıca İthalat Yaptığı - Çin %22 Ülkeler (2012) - Güney Kore % 13.2 - Japon % 10.4 - Tayvan % 8.6 AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ 3 Sayfa 3 Vietnam Ülke Raporu-Eylül 2013 Başlıca İhraç Ürünleri - Giyim (2012) - Ayakkabı - Elektronik Ürünler - Deniz Ürünleri - Ham Petrol - Pirinç - Kahve - Ağaç Ürünleri - Makine Başlıca İthal Ürünleri - Makine ve Ekipmanlar (2012) - Petrol Ürünleri - Çelik Ürünler - Ayakkabı ve Giyim Endüstrisi için Ham Madde - Elektronik Ürünler - Plastikler - Otomobiller Kaynak: CIA Factbook V. TÜRKİYE İLE TİCARİ İLİŞKİLERİ TÜRKİYE – VİETNAM TİCARİ İLİŞKİLERİ (Milyon ABD Doları) Yıllar Türkiye’nin İhracatı Türkiye’nin İthalatı Ticaret Hacmi Ticaret Dengesi 2000 3 20 23 -17 2005 4 110 114 -106 2006 40 180 220 -140 AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ 4 Sayfa 4 Vietnam Ülke Raporu-Eylül 2013 2007 70 310 380 -240 2008 150 440 590 -290 2009 180 450 630 -270 2010 100 750 850 -650 2011 100 1000 1100 -900 2012 90 1210 1300 -1120 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Ticaret dengesi Türkiye açısından değerlendirilmektedir VİETNAM-TÜRKİYE DIŞ TİCARETİNİN SEYRİ (Milyon ABD $) 1400 1210 1200 1000 1000 800 750 600 440,0 450 400 180,0 200 110,0 310,0 100 70,0 150,0 20 0 3 2000 4,0 2005 40,0 2006 2007 2008 İhracat 180 100 2009 2010 İthalat 90 2011 2012 Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ 5 Sayfa 5 Vietnam Ülke Raporu-Eylül 2013 2012 Yılında Türkiye’nin Vietnam’a İhracatında Başlıca Ürünler - Kümes Hayvanlarının Etleri Ve Yenilen Sakatatı Zencefil, Safran, Zerdeçal, Kekik, Defne Yaprakları, Köri Ve Diğer Baharat Pamuk Men (Dokuma %85 < Pamuklu 200g/M2 Den Fazla) Demir/Çelik Sıcak Hadde Yassı Mamulleri-Genişlik 600mm. Fazla Diğer Devamsız Sentetik Liften Dokumalar Devamsız Suni Liften Dokumalar (Ağırlıkça %85 < Suni) Kuvars (Tabii Kumlar Hariç)Kuvarsit Tedavide/Korunmada Kullanılmak Üzere Hazırlanan İlaçlar (Dozlandırılmış) Plastikten Tüpler, Borular, Hortumlar; Conta, Dirsek, Rakor Vb Debagatte Kullanılan Sentetik Organik, Anorganik Maddeler Müstahzarlar 2012 Yılında Türkiye’nin Vietnam’dan İthalatındaki Başlıca Ürünler - Telli Telefon-Telgraf İçin Elektrikli Cihazlar Sentetik Devamsız Liften İplik (Dikiş Hariç) (Toptan) Sentetik Lif İpliği (Dikiş İpliği Hariç) (Toptan) Sentetik İplik, Monofil, Şeritlerle Dokumalar Tabii Kauçuk, Balata, Güta-Perka, Guayül Vb Tabii Sakızlar Ayakkabı; Yüzü Deri, Tabanı Kauçuk, Plastik, Tabii, Suni Vb Kösele Ayakkabı; Yüzü Dokuma Maddelerinden, Tabanı Kauçuk, Plastik Vb Suni Devamsız Liften İplikler (Dikiş İpliği Hariç) Ayakkabı; Dış Tabanı, Yüzü Kauçuk Ve Plastik Diğer Hesap, Muhasebe, Kaydedici Kasa, Damga Basan Makineler Kaynak: TC Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi VI. BİR BAKIŞTA VİETNAM Ø Sektörlerin Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya Katma Değer Oranı (%) Tarım : % 21 Sanayi : % 40 Hizmetler : % 39 Kaynak: Dünya Bankası (2012 verisi) Vietnam, özellikle savaş sonrasında, ekonomisinde ve uluslararası sisteme entegrasyonunda önemli aşamalar kaydetmiştir. 1986 yılında Komünist Parti’nin 6. kongresinde kabul edilen ekonomik değişim (Doi Moi) politikası ile AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ 6 Sayfa 6 Vietnam Ülke Raporu-Eylül 2013 özel sektörün desteklenmesi kararı alınmış ve bu yönde politikalar geliştirilmiştir. Son yıllarda ekonomik büyüme ortalama %6-7 civarındadır. Bu oran sanayi üretiminde %13-14’tür. Vietnam dünyada en yüksek büyüme oranına sahip ülkelerden biridir 2011 yılında Vietnam ekonomisinde sanayinin reel GSYİH içinde payı % 41 olup, sanayi en büyük sektör konumundadır. Petrol, madencilik, inşaat ve tekstil en önemli sanayi sektörlerindendir. Tarım sektörünün GSYİH içindeki payı %22 oranındadır. Vietnam’ın en önemli ihraç malları arasında kahve, pirinç ve biber gibi tarımsal ürünler bulunmaktadır. Tarım sektörünün GSYİH içindeki payı oldukça düşük olmasına rağmen toplam işgücünün %54’ü tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörlerinde çalışmaktadır. İşgücü açısından bakıldığında Vietnam bir tarım toplumu özelliği arz etmektedir. Hizmetler sektörünün reel GSYİH içindeki payı %37 oranındadır. Vietnam`ın 1995 yılından 2011 yılına kadar geçen süre içinde (küresel krizin en şiddetli yaşandığı 2009 yılı hariç olmak üzere) dış ticaret rakamlarının gerek ihracat gerekse de ithalat bakımından sürekli artış eğiliminde olduğu görülmektedir. Nitekim, Vietnam İstatistik Kurumunun 2011 yılı için açıkladığı ihracat ve ithalat tahmini rakamları da (aralık 2011 ayı verileri henüz kesinleşmemiştir) 1995 yılından beri süre gelen dış ticaret verilerindeki artış eğiliminin devam ettiğini göstermektedir. 2006 yılında yaklaşık 40 milyar dolar olan ihracatın 2011 yılında iki katını aşarak 96,3 milyar dolar, yine 2011 yılı ithalatının da 2006 yılında gerçekleşen ithalatın iki katından fazla olarak 105,8 milyar dolar düzeyinde gerçekleştiği tahmin edilmektedir. Vietnam’ın en önemli yatırım avantajlarından birisi genç ve ucuz işgücüne sahip olmasıdır. Nüfusun yaklaşık %75’i 40 yaş altındadır ve okuryazar oranı oldukça yüksektir. Ülkedeki çalışabilir işgücü sayısı yıllık ortalama 1 milyon 600 bin kişi artmaktadır. Son yıllarda artan enflasyon, ücretlerde sürekli bir artış talebini de beraberinde getirmektedir. Bu durum bazen işçi grevlerine sebep olmaktadır. Asgari ücret bölgeler arasında ve sermaye sahipliği (yerli ve yabancı) bakımından farklılıklar arz etmekte olup, hükümet 2012 yılına kadar bütün ülkede geçerli tek bir asgari ücret belirlemeyi planlamaktadır. Enflasyon Vietnam için öncelikli sorunlardan birisidir ve Merkez Bankası da enflasyonu düşürmeye yönelik politikalar uygulamaktadır. Merkez Bankası operasyonel olarak olması gerektiği gibi bağımsız olmadığı için ekonomik büyümeyi desteklemek için para politikalarını gevşetebilme ihtimali mevcuttur. 2012-2016 döneminde Vietnam’ın geniş mali açığının devam etmesi beklenmektedir. 2011 yılında açığın GSYİH’nın %2,6’sı oranında daralması kamu yatırım harcamalarında azalma ve vergi ve gümrük vergisi gelirlerinin artmasından kaynaklanmıştır. Ancak devam eden yüksek altyapı ve sosyal refahı artırmaya yönelik harcamalar, nominal GSYİH’deki artışa ve yüksek ham AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ 7 Sayfa 7 Vietnam Ülke Raporu-Eylül 2013 petrol fiyatlarına rağmen (Vietnam hükümeti petrol ve gaz sektöründen yüksek vergi toplamaktadır) 2012-2016 döneminde mali açığın GSYİH’nin %4,6’sı oranında devam etmesine neden olacağı uzmanlarca belirtilmektedir. Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı VII. YATIRIM İLİŞKİLERİ Türkiye ile Vietnam arasındaki ticari ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesi konusunda en büyük sorun, iki ülke arasındaki coğrafi uzaklıktır. Doğrudan taşımacılık imkânlarının olmaması ve dolayısıyla navlun ücretlerinin bir hayli yüksek olması, Türk ihracatçısının Vietnam pazarına giriş fiyatlarını yukarılara çekmektedir. Ancak buna rağmen bazı Türk markalarının Vietnam pazarında kendilerine yer edinmişlerdir. Örneğin, Türkiye ile Vietnam arasında işbirliği potansiyeline sahip sektörlerin başında gemi inşası gelmektedir. Bu sektör özellikle son 10 yıl içerisinde Vietnam ekonomisindeki yerini kuvvetlendirmiş ve önde gelen sektörlerden birisi haline gelmiştir. Devlete gemi inşa şirketi Vinashin Corporation, petrol tankeri ve kargo gemileri üzerinde yoğunlaşmakta ve hâlihazırda Türkiye’den sipariş almaktadır. Gıda işleme makineleri konusunda gelişmiş teknolojilere sahip olan Türk gıda sektörünün de yine Vietnam ile işbirliği projeleri geliştirebileceği düşünülmektedir. Gıda alanında Kent firması kendi markasıyla Vietnam pazarında yer almaktadır. Şekerleme ve bisküvi alanında diğer Türk firmaları için de fırsatlar söz konusu olduğu gibi diğer yandan içecekler alanında da Vietnam’da önemli bir pazar potansiyeli bulunmaktadır. İşbirliği açısından diğer önemli bir sektör de cam ürünleridir. Bu alanda Vietnam pazarında Paşabahçe ve Şişecam ürünlerini görmek mümkündür. Vietnam’ın altyapı konusunda ihtiyaçları büyüktür. Başta karayolları inşası ve su sistemleri olmak üzere bu tür projeler Dünya Bankası ve Asya Kalkınma Bankası gibi uluslararası kuruluşların kredileriyle finanse edilmektedir. Bu bağlamda, Türk müteahhitlik şirketleri bu projelere girmelerinde fayda görülmektedir. Kaynak: Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) VIII. TÜRKİYE- VİETNAM İLİŞKİLERİNDEKİ SON GELİŞMELER 1978 yılında kurulan, Türkiye ile Vietnam arasındaki diplomatik ilişkiler, Türkiye’nin Hanoi’de, Vietnam’ın da Ankara’da mukim Büyükelçilikleri AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ 8 Sayfa 8 Vietnam Ülke Raporu-Eylül 2013 açmasıyla devam etmiştir. Son yıllarda, Vietnam’la ikili ilişkilerimiz başta ekonomi ve ticaret olmak üzere her alanda gelişme kaydetmektedir. İki ülke arasındaki ticaret hacmi 2010 yılında 850 milyon ABD Doları olarak gerçekleşerek tarafların ortak hedef olarak belirlediği bir milyar ABD Dolarına yaklaşmıştır. Türkiye ile Vietnam arasındaki ekonomik ve ticari işbirliğinin yasal zemininin tamamlanması yönündeki çalışmalar çerçevesinde Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması ile Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşmasının müzakereleri tamamlanmış olup, anlaşma metinleri üzerinde nihai mutabakatın sağlanmasını takiben iki anlaşma imzaya hazır hale gelecektir. Türk Havayolları İstanbul-Ho Chi Minh seferlerine 29 Aralık 2010 tarihinde başlamıştır. Türkiye ve Vietnam arasında uluslararası kuruluşlar bünyesinde de yakın bir işbirliği mevcuttur. Her iki ülke kendi üyesi oldukları uluslararası kuruluşlara birbirlerinin üyeliklerini desteklemişlerdir. Kaynak: T.C. Dışişleri Bakanlığı İki ülke arasındaki önemli anlaşmalar: * Ticaret, Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması : 27.08.1997 * IV. Dönem KEK Toplantısı Mutabakat Zaptı : 05.11.2008 VIII. TEMSİLCİLİK ADRESLERİ Vietnam Büyükelçiliği Çayhane sokak No: 34 Gaziosmanpaşa / Ankara Tel: 0 312 446 80 49 Faks: 0 312 446 56 23 Posta: [email protected] Vietnam İstanbul Başkonsolosluğu Itri sokak No: 3/ 1 Balmumcu—Beşiktaş/ İstanbul Tel: 0212 274 69 08 Faks: 0212 274 69 09 IX. FAYDALI BAĞLANTILAR T.C. HANOİ BÜYÜKELÇİLİĞİ Hanoi Central Office Building, 14th Floor, 44B Ly Thuong Kiet Str., Hanoi-VIETNAM AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ 9 Sayfa 9 Vietnam Ülke Raporu-Eylül 2013 Telefon: 00 84 4 822 24 60 - 00 84 4 822 24 23 -00 84 4 822 24 24 Faks: 00 84-4 822 24 58 Posta: [email protected] AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ 10 Sayfa 10