C. Senatosu B : 28 6 . 2 . 1973 O : 2 zü, dünya ölçüsünde ve

C. Senatosu
B : 28
zü, dünya ölçüsünde ve Amerika'da tepki yarat­
mış ve Başkan Nixon kınanmıştır. Başkanı kı­
nayanlar arasında îsveç, Belçika, Holanda, Da­
nimarka, Avusturalya gibi devletler de vardır.
Uzun süre ihtiyatla susan Willy Brandt'da niha­
yet, «savaşın son derecede huzur kaçırıcı ol­
duğunu ve savaşa son verilmediği takdirde
Amerika'nın Avrupa'daki dostlarını kaybedebi­
leceğini» söylemiştir.
Türkiye, insanlığın vicdanında böylesine
tepki yapan-bu olaya seyirci kalmamalı ve üzün­
tü duyduğumuzu söylemekten çekinmemeli idi.
ikinci Dünya Savaşının arkada ka'an hata­
larından Kore gibi Vietnam Savaşı da nihayet
. bitti ve barış gerçekleşti. 12 yıl süren savaşır
kısa bilançosu şu : 7 milyon ICO bin ton bomba
atılmıştır. 936 milyon dolar askerî ya-^drm. 5
milyar dolar iktisadî yardım yapılmış, 1155 95°
ölü, 733 bin yaralı. Sivil halktan 4 milyon ö]ü
veya yaralı.
Görülüyor ki, Vietnam, insanlığın en uzrr
ve en kanlı savaşlarından biri o1 muştur.
Türkiye, Vietnam Barışının gerçeklesin es :
karşısında milletçe duyulan memnunluğu belirt­
memiştir. Oysa bu gibi jestler, uluslararası po­
litikada var olduğumuzun ve şahsiyetli bir politika o-üttÜR'ümüzün birer küçük belirtisi ola­
rak değer taşr\
Arkadaşlarım, Orta - Doğu Savaşı şimdilik
uykuda görünüyor. Sınırlarda ara - sp-a çarpıl­
malar oluyorsa da, her iki taraf da genel bir sa­
vaşa meydan vermekten kaçınmaktadırlar. Esa­
sen böyle bir savaşın getireceği buhrana rağ­
men, ismail'in yeni bir şey kazanamayacağı, hı->ıııa karşılık Arapların da hazır ve pek ümitli
olmadıkları meydandadır. Çünkü Sovyet danış­
manlarını Temmuz ayında geri yollayan Mısır.
israil karşısında daha zayıf duruma düşmüştür.
Amerika'nın ilgisini ve Avrupa'nın yardımını
sağlayamayan Mısır, Moskova'dan da eskisi gi­
bi yakınlık görememektedir. Bu arada Sovyet­
ler Birliği, Irak ile yakınlaşmış ve Suriye ile
ile olan ilişkilerini kuvvetlendirmiştir.
Bu gelişmeler, Sovyetler bakımından daha
yararlı olmaktadır. Öte yandan «Xe barış, ne
savaş» sallantısının sürüp gitmesi, Mısır'da hu­
zursuzluk yaratmaktadır.
işte bu nedenledir ki, geçen h-afta Kahir e'd r
Savunma Konseyi toplandı. Ürdün ve Suriye
6 . 2 . 1973
O : 2
de, ordularını Mısır Savunma Bakanının komu­
tasına vermeyi kabul ettiler. Fakat özellikle Ür­
dün, muharebenin toprak hedeflerinde anlaşmış
sayılmaz. Öte yandan, israil'e karşı silâhlı sa­
vaşta zayıf görünen Araplar, Birleşmiş Millet­
lerde kuvvet kazanmışlardır. Nitekim Birleşmiş
Milletler Genel Kurulunda, israil'i işgal ettiği
topraklardan çekilmeye davet eden yeni b'r ka­
rar daha alınmıştır. Bu son kararın şu özelliği
de vardır1 :
Bu karar, Birleşmiş Milletlerde hemen he­
men oy birliği ile verilmiştir. Böylee^ dünyaya
karşı sert tutumunda direnen israil, uluslarara­
sında yalnızlığa düşmektedir. Bâzı Afrika ü^kelerd de bu yüzden İsrail'le ilişkilerini kesmişler­
dir. Sunası da bir gerçektir ki, israil Amerika'
mıı desteğine dayandıkça bugünkü katı tutu­
mundan vazgeçmek niyetinde görünmeyecektir.
Türkiye, Orta - Doğu'daki bu durumu her
vönüvle iyi değerlendirerek, dikkatli olmak zo"-mvladri. Türkiye, Orta - Doğu'da en etlöli bir
politika izleyecek durumdadır.
Değerli arkadaşlarım, Pakistan ile Hindistan
abasında mütareke imzalanmış ise de, güven ve­
rici bir barış henüz kurulamamıştır. -Geçen Tem­
muzda Bayan Gandhi ile Başkan Butto arasın­
da yapılan Zirve Konferansında askerlerin kar"•dıklı olarak savaş öncesi sınırlara çekilmesi
üzerinde anlaşmaya varılmıştı. Bir süre uygula­
namayan bu anlaşma nihayet uygulanmış ve ta­
raflar eski sınırlara çekilmiştir. Fakat HindisHn 90 bin Pakistanlı esiri geri vermediği için.
barış, gerçekleşememektedir. Hindistan. Beugal'l°s'i tanımadıkça esirleri geri ve^mmn d'vor.
Butto, Mucibir Rahman ile görüşmeden tanı­
mayacağını söylüyor. Mueib ise, «Tanınmadan
görülemeyeceğini» bildiriyor. Birbirine bağlı
^lan bu sorun çözülünceye dek barış gecikecek­
tir, Pakistan tanınıncağa kadar Türkiye de,
B"ne'aldeş'i tanımakta tereddüt etmektedir. Her
-iki Pakistan da kardeş ülkeler oldukları için,
bu üzücü durumun biran önce sona ermesini
diliyoruz. Bu konuda da Türkiye'ye bir vazife­
nin düştüğünü hatırlatmak isteriz.
Değerli senatörler, Avrupa'da Batı - Dnğu
ilşikiieri yumuşarken Uzak - Doğu'da Çin ile
Sovyetler arasındaki ilişkiler bozulmaktadır.
Hattâ sınırlarda mevziî çatışmaların da olduğu
anlaşılmaktadır. Bu iki komünist ülke arasında
— 181 —