AR-GE FAALİYETLERİ BASEL II DÖNEM SONU / DÖNEM BAŞI HATIRLATMALARI B.S.M.M.M.O. 13.01.2007 web : www.tigogluymm.com e mail : [email protected] TEŞVİK VE VERGİ MEVZUATI KAPSAMINDA AR-GE HARCAMALARI AR – GE NEDİR: * Yeni ürün üretilmesi, * Ürün kalitesi veya standardının yükseltilmesi, * Maliyet düşürücü ve standart yükseltici yeni tekniklerin geliştirilmesi ve yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesi amacıyla yapılan harcamalar Ar – Ge kapsamında değerlendirilmekte ve teşvik edilmektedir. NEDEN AR – GE: Globalleşen dünyada rekabet şansı, Karşılıksız destek ve iyi koşullarda kredi olanakları, Vergisel avantajlar. GLOBALLEŞEN DÜNYADA REKABET ŞANSI Eskiden; Maliyet + Kar Payı = Satış Fiyatı Şimdi; Satış Fiyatı – Maliyet = Kar Bu iki formül konunun iktisadi yönünü anlatmaya yeter sanırım. KARŞILIKSIZ DESTEK ( HİBE ): Yenilikçiliği hedefleyen AR-GE projelerinin desteklenerek sanayinin uluslararası rekabet etme yeteneğini geliştirmek TÜBİTAK’ ın önemli bir çalışması haline gelmiştir. Sanayi kuruluşlarının Ar-Ge nitelikli projelerine %60’ a varan oranlarda 3 yıl süreyle hibe ( geri ödemesiz ) destek verilmesi için 1 Ocak 2006 tarihi itibariyle proje başvuru, değerlendirme, izleme ve sonuçlandırma süreçlerini detaylı olarak açıklayan “ Teknik ve Mali Klavuz ” yenilendi. DESTEKLENEN GİDERLER: Aşağıda sıralanan harcamalar ödemesi yapılması şartıyla desteklenir. Personel Giderleri, Alet, teçhizat, prototip, kalıp, yazılım ve yayın alımları, Yurtiçi ve yurtdışı danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alımları, Ülke içindeki üniversite ve TÜBİTAK’ ın Ar – Ge birimlerine yaptırılan AR – Ge hizmet giderleri, Malzeme ve sarf giderleri, Proje personeline ve varsa danışmanlara ait seyahat giderleri, T.P.E.’ den alınacak ulusal patent tescili, faydalı model tescili ve endüstriyel tasarım tescili ile ilgili giderler. PROJE ADIMLARI: Firma 4 kopya AGY100 formu ile TÜBİTAK –TEYDEB’ e başvurur. TEYDEB ön değerlendirmesini yapar. Hakem değerlendirilmesi AGY200 formu ile sonuçlandırılır. Alan Komitesi son değerlendirmesi sonucu karar firmaya bildirilir. ( Projenin kabulü durumunda firma ile sözleşme imzalanır ) DÖNEMSEL BAŞVURULAR: Yılın ilk altı ayı ( 1. Dönem ) için Aralık sonu, ikinci altı ayı ( 2. Dönem ) için Haziran sonuna kadar 2 kopya AGY300 formu ile dönemsel yardım için Tübitak – Teydeb’ e başvurulur. Başvuru, Yeminli Mali Müşavir tarafından düzenlenen AGY500 raporu ile birlikte yapılır. Teydeb’ in mali belge incelemesinin ardından, İzleyici Değerlendirmesi AGY400 ile sonuçlandırılır. Destek oranı ve miktarının belirlemesinin ardından, Dış Ticaret Müsteşarlığı’ nın onayı ile firma hesabına ödeme yapılır. UYGUN KOŞULLARDA KREDİ: TTGV ( Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı ), sanayinin uluslararası pazarlardaki rekabet gücünü arttıracak teknolojik kapasitenin geliştirilip güçlendirilmesinin desteklenmesini hedeflemektedir. Örneğin; Teknoloji Geliştirme Projeleri Desteği sanayi kuruluşları ile yazılım şirketlerini kapsamakta olup, 1 yılı geri ödemesiz toplam 4 yıl “ faizsiz ” kredi verilmektedir. Üst sınırı 1 milyon ABD $ ve en fazla proje bütçesinin %50’ sidir. Desteğin kaynağı Dış Ticaret Müsteşarlığı’ dır. VERGİSEL AVANTAJLAR: Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarında, 5528 sayılı kanunun 28 ve 31 nci maddeleri ile yapılan değişikliklerle; G.V.K. 89/9 bendi ile K.V.K. 14/6 bendinde “ Mükelleflerin, işletmeleri bünyesinde gerçekleştirdikleri münhasıra yeni teknoloji ve bilgi arayışına yönelik araştırma ve geliştirme harcamaları tutarının %40 oranında hesaplanacak Ar-Ge indirimi ” ibaresi yer almaktadır. Ar – Ge konusundaki yasal düzenleme, 86 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği ile usül ve esaslar açısından tamamlanmıştır. 5520 Sayılı yeni Kurumlar Vergisi Kanunu’ nda Ar – Ge indirimi “ Madde-10 Diğer İndirimler ” maddesinin 1/a bendinde yerini almıştır. AR –GE HARCAMALARI: İlk Madde ve Malzeme Giderleri, Personel Giderleri, Genel Giderler, Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler, Vergi, Resim ve Harçlar, Amortisman ve Tükenme Payları ve Finansman Giderleri AR –GE İNDİRİMİNİN UYGULANMASI: Alanında uzman kuruluşlarca hazırlanan “ Ar – Ge Projesi Değerlendirme Raporunun ” olumsuz olması halinde, Ar – Ge indirimi dolayısıyla eksik ödenen vergilerle ilgili olarak gerekli tarhiyatlar yapılır. Bu sakıncanın önlenmesi için, Ar – Ge projesinin önce TÜBİTAK’ tan onaylanmasına dikkat etmeliyiz. Mükelleflerin Ar – Ge projesi kapsamındaki harcamalarını, işletmenin diğer faaliyetlerine ilişkin harcamalarından ayırarak, Ar – Ge indiriminin doğru hesaplanmasına imkan verecek şekilde muhasebeleştirmeleri gerekmektedir. MALİYE BAKANLIĞINA GÖNDERİLECEK BELGELER: Mükellefler Ar – Ge indiriminin uygulandığı ilk geçici vergi beyannamesinin verildiği tarihi takip eden ayın sonuna kadar tebliğin ( Ek. 1 ) de yer alan forma uygun olarak düzenlenecek rapor bir yazı ile Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü’ ne elden veya posta ile gönderilecektir. Bakanlık, raporun genel değerlendirmesinden sonra, projenin bilimsel olarak incelenmesi için TÜBİTAK ve/veya üniversiteler ile uzmanlaşmış kurumlara intikal ettirecektir. TÜBİTAK tarafından daha önce incelenmesi yapılmış olan projelerle ilgili olarak yeniden inceleme yapılmasına gerek bulunmamakla birlikte mükelleflerin gerekli bildirimde bulunması doğru olacaktır. YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR RAPORU: Ar – Ge indiriminden yararlanan mükelleflerin, yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamesinde yararlanılan Ar – Ge indiriminin doğru hesaplandığı ve uygulandığına ilişkin YMM tasdik raporunu ilgili mevzuatla belirtilen süre içinde bağlı bulunduğu vergi dairesine vermeleri gerekmektedir. Ar – Ge indirimine ilişkin hususlara tam tasdik raporunda yer verilmiş olması durumunda, Ar – Ge indirimine ilişkin olarak ayrıca tasdik raporu düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır. BASEL II GİRİŞ: Bankaların sermaye yeterliliği standartlarını yeniden belirleyen ve risk yönetimini ön plana çıkaran Basel II düzenlemesi ile birlikte bankaların davranışını etkileyecek olan yeni risk yönetimi anlayışı kredi müşterilerine de yansıyacaktır. Ülkemizde Basel II ile birlikte, kredinin subjektif yöntemlerle “ iyi ” veya “ kötü ” kredi olarak belirlenmesi sürecinden, kredinin çeşitli unsurları ile “ çok riskli ” veya “ az riskli ” olduğunun belirlenmesi sürecine girilecek ve fiyatlama bu kriterlere göre yapılacaktır. Bu bakımdan Basel II’ nin hem bankalar hem de firmalar tarafından iyi anlaşılması gerekmektedir. BASEL II KRİTERLERİ: Basel II ile birlikte, riskin ölçümü iki ana unsura dayanmaktadır. 1) 2) Kredi kullanan firmanın risk seviyesi, Kredi işleminin risk seviyesi. Kredi kullananın riski, firmanın finansal verileri ( bilanço, gelir tablosu vb. ) ile niteliksel faktörlerinin ( yönetici ve ortakların özgeçmişi, yönetim ve organizasyon yapısı, ürün hizmet gelişimi, ithalat-ihracat, Pazar payı vb. ) değerlendirilmesi sonucu tespit edilen “ firma derecelendirme notu ” ile ifade edilmektedir. Kredi işlemlerinin riski ise, işlemin türü, teminat, vade, para birimi gibi unsurlar ile değerlendirilmektedir. Böylece kredi, “ çok riskli ” veya “ az riskli ” olarak belirlenmekte ve buna göre fiyatlama yapılmaktadır. BASEL II’ NİN ETKİLERİ: Basel II kriterlerinin uygulanmaya başlanması ile, firmanın ve kullanılacak kredinin risk seviyesi, doğrudan kredi maliyetini etkileyecektir. Firmanın derecelendirme notu düştükçe kullanılacak kredilerin maliyetleri artacaktır. Ülkemizde yoğunlukla kullanılan müşteri çek ve senetleri ile ortak ve grup şirketi kefaletleri Basel II’ de teminat kapsamına alınmamıştır. BASEL II VE KOBİLER: KOBİ’ lerin finansman sorunlarının temelinde, özsermaye yapılarının zayıflığı yatmaktadır. Güçlü sermaye yapısına sahip KOBİ’ lere verilecek kredilerin maliyetleri daha düşük olacaktır. KOBİ mali tablolarının en büyük sorunu kayıt dışı işlemler nedeniyle gerçeği yansıtmamasıdır. Mali hesaplarına gereken özeni göstermeyen firmaların muhasebe standartlarına uymayan bilanço ve gelir tabloları sıkıntılara sebep olmaktadır. İyi yönetilen, iyi finanse edilmiş ve gerekli tüm bilgileri zamanında ve yeterli bir şekilde sunacak şeffaflığı sağlayabilen KOBİ’ ler potansiyel olarak en iyi dereceyi almak suretiyle, en iyi şartlarda kredilendirme imkanına sahip olacaklardır. BASEL II’ YE GÖRE KOBİ TANIMI: Toplam yıllık satış cirosu 50 milyon Euro’ yu geçmeyen işletmeler KOBİ’ dir. Bunlardan; Nakit+Gayrinakit kredisi 1 Milyon Euro’ yu geçmeyenler perakende KOBİ, Nakit+Gayrinakit kredisi 1 Milyon Euro’ yu geçenler Kurumsal KOBİ olarak tanımlanmaktadır. Birbirleriyle bağlı olduğu düşünülen işletmeler tek bir işletme olarak kabul edilir. RİSK AĞIRLIKLARI: Perakende Risk Diğer Firma Harici Derecelendirme Notu Ağırlığı Risk Ağırlığı AAA’ dan AA-’ye kadar %20 A+’ dan A-’ye kadar %50 BBB+’ dan BB-’ ye kadar %75 %100 BB-’ den düşük %150 Derecelendirilmemiş %100 RİSK SEVİYESİ UNSURLARI: Bir kredinin riskinin belirlenmesinde kredinin kime verildiği kadar bu kredinin unsurları ( kullanılan kredinin türü, teminat yapısı ve vadesi ) da önemlidir. Örneğin, aynı firmaya verilen 1 ay vadeli ve 5 yıl vadeli iki kredinin veya kefalet karşılığı ve nakit karşılığı verilen iki kredinin risklerini aynı tutmak mümkün değildir. RATİNG İFADESİ: A+, A, A- = Firmanın finansal yükümlülüklerini yerine getirme kapasitesinin yüksek olduğunu gösterir. B+, B, B- = Firmanın finansal yükümlülüklerini yerine getirme kapasitesinin yeterli olduğunu gösterir. C+, C, C- = Firmanın iç ve dış faktörler çerçevesinde durumun değişebileceğini gösterir. D+, D, D- = Firmanın yükümlülüklerini yerine getirmede başarısız olduğunu gösterir. RATİNG TESPİTİNDE MALİ ANALİZ: Rating tespitinde yol gösterecek çalışmanın esasını oran analizleri oluşturacaktır. NET İŞLETME SERMAYESİ ANALİZİ LİKİDİTE ORAN ANALİZLERİ Cari Oran, - Likidite Oranı, - Nakit Oranı MALİ YAPI ORAN ANALİZLERİ Kaldıraç Oranı vb. VERİMLİLİK ( FAALİYET ) ORAN ANALİZLERİ Stok Devir Hızı – Stok Devir Süresi – Alacak Devir Hızı Alacaklar Devir Süresi – Aktif devir Hızı KARLILIK ORAN ANALİZLERİ SONUÇ: Değişime uyum sağlayamayan ve değişimi yönetemeyen KOBİ’ lerin kredi maliyetleri artacaktır. Bu nedenle, şirketlerin şimdiden geleceğe yönelik bu sürece hazırlanma ve organizasyonlarını bu yönde planlamaları ve kararlı olmaları gerekmektedir. Mutlaka ve mutlaka şeffaflık temel unsur olmalı ve kayıt dışı işlemlerin bir an önce terk edilmesi sağlanmalıdır. DÖNEM SONU / DÖNEM BAŞI UYARILAR (Ba) ve (Bs) FORMLARI: 362 Seri No.lu V.U.K. Genel Tebliği uyarınca 2006 yılı bilgilerini içeren 2007 yılından itibaren Ba ve Bs formları artık Şubat ayı içerisinde verilecektir. Mal alış veya mal satışına ilişkin sınır bir mükelleften olan alım veya satışlar için KDV hariç 30.000.- YTL.’ dir. Doldurulacak formlardaki bilgileri teyid ederek yazınız (!) ASGARİ ÜCRET: 16 yaşını doldurmuş işçiler için bir günlük normal çalışma karşılığı asgari ücret; 01/01/2007 – 30/06/2007 tarihleri arasında 18,75 YTL. 01/07/2007 – 31/12/2007 tarihleri arasında 19,50 YTL. 16 yaşını doldurmamış işçiler için ise; 01/01/2007 – 30/06/2007 tarihleri arasında 15,89 YTL. 01/07/2007 – 31/12/2007 tarihleri arasında 16,38 YTL. olarak uygulanacaktır. A.Ş. ve LTD. ŞTİ. ASGARİ SERMAYE: Sermayeleri 50.000.- YTL.’ den az olan anonim şirketler ile, Sermayeleri 5.000.- YTL.’ den az olan limited şirketlerin; sermayelerini yeni asgari miktarlara yükseltmek amacıyla en geç 31/12/2007 tarihi mesai saati sonuna kadar şirket merkezinin bulunduğu yer Ticaret Sicili Memurluğu’ na müracaat etmeleri gerekmektedir. Bu şekilde müracaat eden şirketlerin sermaye artırımına ilişkin tescil işlemleri 31/03/2008 tarihine kadar sonuçlandırılacaktır. İNDİRİMLİ ORAN KDV İADESİ: 102 Seri No.lu KDV Genel Tebliği uyarınca, 2007 yılında gerçekleştirilecek indirimli orana tabi işlemlerden doğan KDV iadelerine ilişkin alt sınır 2006 yılı için belirlenen yeniden değerleme oranı ( %7,8 ) esas alınmak suretiyle 10.800.- YTL. olarak uygulanacaktır. K.D.V. İADELERİNDE İNCELEME: İadeye konu işlemler nedeniyle sürekli veya aralıklarla K.D.V. iadesini mahsuben ya da sınırların altında kaldığından nakden talep eden mükelleflerin 12 dönemden 1 dönemi için incelemeye sevk edilmesi gerekmektedir. İnceleme vergi denetim elemanlarına sevk edilebileceği gibi, mükellefin talep etmesi durumunda Yeminli Mali Müşavir raporuna da başvurulabilir. STOPAJ ORANLARINDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER A- KURUMLAR VERGİSİ YÖNÜNDEN: Bakanlar Kurulu, K.V.K.’ nun ilgili maddelerinde kendisine verilen yetkiyi 30.12.2006 tarih ve 26392 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan 2006/11447 sayılı kararı ile kullanmış olup, K.V.K.’ nun 15 ve 30. maddelerinde belirtilen ödemelerden yapılacak tevkifat oranlarını bu karar ile yeniden düzenlemiştir. 1) K.V.K.’ nun 15. Maddesinde Yer Alan Ödemelerden Yapılacak Tevkifat Oranları: G.V.K.’ da belirtilen esaslara göre birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işleri ile uğraşan kurumlara bu işleri ile ilgili olarak yapılan hakediş ödemeleri üzerinden yüzde 3, Kooperatiflere ait taşınmazların kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemeleri üzerinden yüzde 20. 2) K.V.K.’ nun 30. Maddesinde Yer Alan Ödemelerden Yapılacak Tevkifat Oranları: G.V.K.’ nda belirtilen esaslara göre birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işleri ile uğraşan kurumlara bu işleri ile ilgili olarak yapılan hakediş bedelleri üzerinden yüzde 3, Serbest meslek kazançlarından; • Petrol arama faaliyetleri dolayısıyla sağlanacak kazançlardan yüzde 5, • Diğerlerinden yüzde 20, Gayrimenkul sermaye iratlarından; • 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu kapsamındaki faaliyetlerden sağlanacak gayrimenkul sermaye iratlarından yüzde 1, • Diğerlerinden yüzde 20, Ticari veya zirai kazanca dahil olup olmadığına bakılmaksızın telif, imtiyaz, ihtira, işletme, ticaret unvanı, marka ve benzeri gayri maddi hakların satışı, devir ve temliki karşılığında nakden veya hesaben ödenen veya tahakkuk ettirilen bedeller üzerinden yüzde 20, Türkiye’ de işyeri ve daimi temsilcisi bulunmayan mükelleflerin, yetkili makamların izniyle açılan sergi ve panayırlarda yaptıkları ticari faaliyetlerden elde ettikleri kazançlar üzerinden yüzde 0, Her nevi alacak faizlerinden; • Yabancı devletler, uluslar arası kurumlar veya yabancı banka ve kurumlardan alınan her türlü krediler için ödenecek faizlerden yüzde 0, • Diğerlerinden yüzde 10, G.V.K.’ nun 75. maddesinin 2. fıkrasının 10 numaralı bendinde yazılı menkul sermaye iratlarından ( her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında alınan iskonto bedelleri ) yüzde 10. Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen bu oranlar 01.01.2007 tarihinde yürürlüğe girmiştir. B- GELİR VERGİSİ YÖNÜNDEN Bakanlar Kurulu, 29.12.2006 tarih ve 26391 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan 2006/11449 sayılı kararı ile G.V.K.’ nun 94 üncü maddesinde yer alan tevkifat nispetlerinde düzenleme yapmıştır. Yıllara yaygın inşaat işi yapanlara ödenecek hakediş ve avanslar, yüzde 5 yerine yüzde 3 stopaja tabi tutulacak, İşyeri kira stopajı; • İşyeri kira ödemeleri, • Vakıflar ve derneklere ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığı yapılan ödemeler, • Kooperatiflere ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden yüzde 22 yerine yüzde 20 stopaj yapılacaktır. Serbest meslek hizmeti karşılığında yapılan ödemelerden yüzde 22 yerine yüzde 20 oranında stopaj yapılacaktır. Teşekkürlerimizle… Y.M.M. Kemal TIĞOĞULLARI S.M. Adalet KİLCİ SMMM Stajyeri Emre BAŞTÜRK