KOCAELİ`NİN TİCARİ YAŞAMI Kocaeli, ülkemiz ekonomisinde çok

KOCAELİ’NİN TİCARİ YAŞAMI Kocaeli, ülkemiz ekonomisinde çok önemli bir yere sahiptir. Önemli ulaşım ağlarının merkezinde olması, sahip olduğu alt yapı imkanları, ulusal ve uluslar arası pazarlara yakınlığı nedeniyle ülke sanayinin bel kemiği konumunda olan ve ticaret hacmi açısından da her geçen gün gelişen ve yeniliklere seyirci kalmayan bir kenttir. Sanayi yatırımları için her zaman bir cazibe merkezi olan Kocaeli, Türk İmalat Sanayi üretimine yapmış olduğu yaklaşık %12’lik üretim katkısı ile İstanbul’dan sonra gelen ikinci büyük sanayi kenti olup, bu özelliğini son 20 yıldır korumaktadır. Kocaeli sanayisi daha çok imalat sanayinde gelişmiştir ve birleşimini ağırlıklı olarak ara ve yatırım malları teşkil etmektedir.Kocaeli İmalat Sanayi’nin Türkiye ara malları üretimi içindeki payı %21.25, yatırım malları içindeki payı %10.47 ve tüketim malları içindeki payı ise %1.49 düzeyindedir. Bu oranlar Kocaeli’nin ülkemiz sanayisinde ne kadar önemli bir yere sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Ülke konsolide bütçesinin de %13.4’ünü ve vergi gelirlerinin %15’ini tek başına sağlayan ilimizin, 2004 yılı vergi gelirleri tahsilatı 15 milyar 137 milyon 420 bin YTL. olmakla birlikte %98’lik vergi tahsilat oranı ile de Ülke maliyesinin önde gelen gelir kaynaklarından birini oluşturmaktadır. Diğer taraftan Türkiye GSMH’sının %5’ini sağlayan Kocaeli, kişi başına düşen 6165 (2001 yılı) $’lık gelir miktarı ile de Türkiye iller sıralamasında ilk sıradadır. İl GSYİH'sının ana sektörler itibariyle dağılımına bakıldığında ise; %75'lik pay ile Sanayi Sektörü hakim sektör konumundadır. Hizmetler Sektörü ise %22'lik pay ile 2. sırada yer almakta ve ağırlığı her geçen yıl artmaktadır. Tarım Sektörü' nün ise il GSYİH içindeki payı %2 civarında olup, ağırlığı her geçen yıl azalmaktadır. Kocaeli, dış ticaret hacminde özellikle Türkiye toplam ithalatında önemli bir yere sahiptir. Bunun nedeni imalat sanayi ağırlıklı olan üretimin girdilerinin bir kısmının yurt dışından karşılanmasıdır. 2004 yılında ilimizin ülke ihracatındaki payı %11.3 iken ithalattaki payının %18.9 olduğu görülmektedir.2004 yılı itibariyle ilimizde 7.158 milyon dolar ihracat, 18.442 milyon dolar da ithalat gerçekleşmiştir. Geçen yıla göre ilimiz ihracatında 4.417 milyon dolar artış olmasına rağmen ithalatta 7.318 milyon dolar artış gözlenmiş ve dış ticaret dengesi negatif yönde artma eğilimini sürdürmüştür. Bunun yanında 2004 itibariyle gerçekleşen ithalatta en büyük payı petrol ürünleri ve kimyasal maddeler ile otomotiv sektörü almıştır. Aynı zamanda, Kocaeli'de yıllara göre devamlı artış gösteren sanayi yatırımları, son yıllarda yeni ve gelişmiş teknolojileri de bölgeye taşıyarak yabancı sermaye yatırımlarının bölgeye akmasını sağlamıştır. Kocaeli’nin yabancı sermaye yatırımlarından aldığı pay da yadsınamaz oranlara ulaşmıştır. Özellikle dev otomobil firmalarının birbiri ardına Kocaeli’yi tercih etmeleri ile 2004 yılı itibariyle Kocaeli’de bulunan yabancı sermayeli firmaların toplam sermayesi 1.116.121.775.­YTL.ye ulaşmıştır ve bu rakam ile Kocaeli’nin payı %4.2 olmuştur. Kocaeli’de sanayinin önemli bir bölümünü de KOBİ’ler oluşturmaktadır. Fakat KOBİ’lerimiz sektörel üretimini dış pazarlara yönlendirememiştir ve halen İhracat ağırlıklı üretim ve satış yapamamaktadır. KOBİ’lerimiz artık uluslararası pazarlarda rekabet edebilecek güce sahip olmalı ve bu yönde kendilerini geliştirmelidirler. Bu amaçla KOBİ’lere gerekli teşvikler ve kredi imkanları sağlanması gerekmektedir. Bununla birlikte KOBİ’ler Pazar araştırması
yaparak Pazar arayışlarına girmeli ve ürün farklılaştırması ve kalite yönünden bu pazarlarda rekabet edebilecek konuma gelmelidir. Bu hem Kocaeli de ihracat gelirlerinde maksimum kapasite sağlanması için hem de KOBİ’lerin finansman sorunlarının giderilebilmesi için önemlidir. Sanayi sektörünün aksine Kocaeli ticarette istediği başarıyı yakalayamamıştır. Sanayideki gelişmişliğine karşın ticarette her zaman geri planda kalmıştır. Büyük bir üretim potansiyeline sahip olması ve ülkemizde en yüksek vergi ödeyen illerin başında gelmesine rağmen vergi gelirlerine yaptığı katkının karşılığını alamaması bunun en büyük nedenidir.İstanbul nüfusunun 10 milyonu aşması, kentin sorunlarının artması, çarpık şehirleşme ve plansız büyüme sonucu oluşan yer darlığı ve çevre kirliliği, arsa ve arazi maliyetlerinin çok artması gibi nedenler sanayi tesislerinin İstanbul dışına yerleşmesini gündeme getirmiştir. Yeni yerleşim yeri arayışlarının bir sonucu olarak, sanayi tesislerinin büyük çoğunluğu en yakın ve avantajlı konumda bulunan Gebze ve İzmit’e doğru kaymıştır.Bu nedenle, büyük ölçekli firmaların merkezlerinin çevre illerde özellikle İstanbul’da bulunması ve ürünlerin pazarlanmasının bu illerde yapılmasıyla bu yüksek vergi oranları gerek Kocaeli’ye, gerekse Kocaeli’nin ticaretinin gelişebilmesi için tüccara hiçbir fayda sağlamamaktadır. Bu nedenle ticari faaliyetlerin gelişmesi için çok büyük adımlar atılamamaktadır. Tüccar bu haksız rekabet ortamında ve bir kısır döngü içinde faaliyetlerini sürdürmek zorunda kalmıştır. Kocaeli’ne yapılan kamu yatırımları da beklenen düzeyde değildir. 2003 yılı itibariyle Genel İdare ve Mahalli İdare yatırımları 413 milyon YTL. iken bu oran 2004 yılında 330 Milyon YTL.’ye düşmüştür. bu oran devletinde Kocaeli’ye yatırımında elini ayağını çekmeye başladığı izlenimi yaratmaktadır. Yine Kocaeli’de 2004 yılında toplam 1.027 projeden ancak 496’sı tamamlanabilmiştir. Bu da Kocaeli’nin yatırım projeleri konusunda yetersiz kaldığını gözler önüne sermektedir. Diğer taraftan, 2005 yılı yatırım programında, Kocaeli’nin dahil olduğu yatırım projelerine toplam 1 milyar 239 milyon 701 bin YTL ödenek ayrılmıştır. Kocaeli’ye bir önceki yıla göre ayrılan ödenek %50 oranında azalmıştır. Büyük bir yatırım potansiyeline sahip olan ilimize bu kadar az ödenek ayrılması ülkemiz için bindiği dalı kesmek olmuştur. Kocaeli, gelişmiş bölge kabul edildiği için kamu kurumlarınca sağlanan kredi teşvik ve kolaylıklarından da yeterince yararlanamamaktadır. Gelişmiş bölgelere, kalkınmada öncelikli yörelere ve normal yörelere nazaran daha sınırlı kredi teşvikleri sağlanmaktadır. Bu durum, Kocaeli’nin sahip olduğu yatırım rekabet gücünü aşındırmaktadır. Sanayi’den ve Sanayi yatırımlardan beklediği payı alamayan Kocaeli, ticaretinin gelişmesi adına, yepyeni misyonlarla farklı alanlara yönelmelidir. Ticaret hacminin genişletilmesi ve Kocaeli’nin uluslararası bir finans ve ticaret merkezi olması için Kocaeli’nin üretici ve alıcı firmaları buluşturan bir Pazar haline gelmesi, ayrıca sosyal ve kültürel olanaklarının turizme yönelik olarak artırılması gerekmektedir. Kocaeli, hem yaz ve kış turizmi hem de kongre turizmi açısından doğal güzelliklere sahip olması, iklimi, konumu ve nüfus yoğunluğu itibariyle birçok avantajlara sahiptir. İlimiz artık bu avantajlarını kullanarak tabii güzelliklerini turizm sektörünün kullanımına sunarak bir fuar ve kongre merkezi haline getirilmelidir. İlimizde turizm sektörünün geliştirilmesi amacıyla Çevre ve Orman Bakanımız sayın Osman PEPE’nin katkılarıyla, çok büyük çaplı bir proje olan Kartepe dağ turizm projesi hayata
geçirilmiştir. Sayın Bakanımızın katkılarıyla Vilayetimiz, Büyükşehir Belediyemiz ve Odamızın girişimiyle, Kartepe projesi turizm açısından güzel bir başlangıç olmuştur. İlimizin bunun yanında fuar ve kongre turizmi açısından da gelişmeye açık olduğu görülmektedir. Artık küreselleşen Dünya tek bir Pazar haline gelmiştir ve her geçen gün Türkiye de bu pazarda daha çok kendini göstermektedir. Bu nedenle Kocaeli, sanayi ve ticari faaliyetlerdeki gelişmiş yapısı itibariyle sahip olduğu bu şansı kullanarak Türkiye’nin fuar ve kongre merkezi olma konumuna gelebilmelidir. Kongre turizmi kentin tanıtımı, rekabet olanakları ve döviz girdisi sağlaması açısından turizmi oldukça hareketlendirmektedir. Ayrıca turizm sektörünün ilimize getirdiği canlılıkla; konaklama, ulaşım, eğlence ve benzeri alanlarda sağlanacak hareketlilik esnafın da yüzünü güldürecektir. Bununla birlikte bu sektörel canlanmayla yeni istihdam olanaklarının da ortaya çıkması sağlanmış olacaktır. Böylece sanayinin getirdiği yoğun göç ve bu göçün beraberinde getirdiği işsizlik, büyük ölçüde azaltılacaktır. Kocaeli’de, bu gerçekten hareketle son dönemlerde bu tür ekonomik fuar ve etkinliklere ağırlık verilmiş ve Kocaeli’ni, aynı zamanda bir Fuar kenti haline getirmek için çalışmalara başlanmıştır. Odamız da ilimizde fuar turizminin yaygınlaşması ve gelişmesi için çalışmalarda bulunmaktadır. 2005 yılının önemli fuar organizasyonlarından biri olan ve yoğun ilgi gören Marmara Yapı 2005 Fuarına Ünyap Fuarcılık işbirliğiyle iştirak etmiştir. Bununla birlikte, 21­26 Haziran 2005 tarihleri arasında düzenlenecek olan ÜNKO Autoshow­2005 fuarına da Ünyap Fuarcılık ile birlikte ev sahipliği yapmaya hazırdır. Sektörlerin hareketlenmesi, yeni ürünlerin tanıtılarak firmaların iş imkanı yaratabilmekleri açısından fuarcılık sektörü önemli bir konuma sahiptir. Bu açıdan Fuar Turizminin gelişmesi için İzmit Ticaret Odası olarak her çeşit fuar organizasyona katılım sağlamaya hazırız. Sonuç olarak ilimiz sanayi sektörüne gösterdiği önemi turizm sektörüne de göstermeli ve turizm sektöründen kendine pay alabilmek için gerekli girişimlerde bulunmasının gerektiğine inanıyorum.