Otizm Spektrum Bozukluğu Olan Bireylere Sosyal Beceri Öğretiminde Sanal Gerçekliğin Kullanılması: Betimsel Bir Çalışma Arş. Gör. Çetin TOPUZ Yard. Doç. Dr. Burcu ÜLKE – KÜRKÇÜOĞLU Anadolu Üniversitesi Giriş: Otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan bireylerin eğitiminde teknoloji kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır. Teknolojinin ilerlemesiyle birlikte günden güne OSB olan bireylerin eğitimlerinde kullanılmak üzere farklı uygulama seçenekleri ortaya çıkmaktadır. Teknoloji kullanılarak tasarlanan öğretim uygulamalarından biri de sanal gerçeklik uygulamasıdır. Sanal gerçeklik, gerçeğe yakın sanal ortamlar oluşturulup bu ortamların eğitim amaçlı kullanıldığı bir bilgisayar teknolojisidir. Bu uygulamayla, katılımcıların gerçeğe yakın sanal ortamlarda çeşitli becerileri edinmeleri ve bu ortamlarda edindikleri becerileri gerçek ortamlara transfer etmeleri hedeflenmektedir. Alanyazında sanal gerçeklik uygulamasının, OSB olan bireylere sosyal beceriler, güvenlik becerileri, fiziksel beceriler, sembolik oyun becerileri gibi çeşitli becerilerin öğretiminde kullanıldığı ve son yıllarda bu tür araştırmaların sayısının giderek arttığı görülmektedir. Ülkemizde ise OSB olan bireylerin eğitiminde sanal gerçeklik uygulamalarının kullanıldığı araştırmalara rastlanmamaktadır. Bu bilgilerden hareketle OSB olan bireylerin eğitiminde sanal gerçeklik uygulamalarının kullanımına ilişkin farkındalık yaratmak ve ülkemizde de bu tür araştırmaların hazırlanmasına ışık tutmak amacıyla böyle bir çalışma gereksinimi ortaya çıkmıştır. Araştırmanın Amacı: Bu araştırmanın amacı, OSB olan bireylere sosyal becerilerin öğretiminde sanal gerçeklik uygulamasının kullanıldığı araştırmaları incelemek ve betimsel olarak analiz etmektir. Yöntem: Bu çalışmada, 1996-2014 yılları arasında OSB olan çocuklara çeşitli becerilerin öğretiminde sanal gerçeklik uygulamasının gerçekleştirildiği araştırmalar belli ölçütler çerçevesinde incelenmiştir. Bu çalışma için elektronik ortamda “autism”, “virtual reality”, “virtual environment” anahtar kelimeleri kullanılarak EBSCO-Host, Academic Search Complete ve ERIC veri tabanları taranmıştır. Tarama sonucunda sanal gerçeklikle ilgili 104 araştırmaya ulaşılmıştır. Ancak araştırma kapsamına alınmak üzere izleyen ölçütlere göre bu araştırmalar değerlendirilmiştir: (a) OSB olan çocuklarla yürütülmesi, (b) sosyal beceri öğretimine yönelik olması, (c) sanal gerçeklik uygulamasının kullanılması, (d) hakemli bir dergide yayımlanmış olması. Bu değerlendirmeye göre OSB tanısı olan katılımcılarla yürütülen toplam 34 araştırmaya rastlanmıştır. Bu araştırmaların da 22’sinde OSB olan bireylere sosyal becerilerin öğretiminde sanal gerçekliğin kullanıldığı belirlenmiştir. Bulgular ve Sonuçlar: Bulgulara ilişkin çalışmalar devam etmektedir. Kongrede sözlü sunum ile çalışmaya ilişkin tüm bulguların ve sonuçların katılımcılarla paylaşılması planlanmaktadır. Anahtar Kelimeler: Otizm spektrum bozukluğu, sanal gerçeklik, sanal çevre, teknoloji, sosyal beceri öğretimi 1