Şirket hissesi devrinde aman dikkat 22 Eylül 2010

TESVIKDESTEK.COM
0232-445 48 42
0232-445 48 43
KALE DANISMANLIK
Şükrü KIZILOT -Sirket Hisse Devrinde Aman Dikkat
Şükrü KIZILOT -Sirket Hisse Devrinde Vergi Surprizi
Şirket hissesi devrinde aman dikkat
Şirket hissesi devrinde vergi sürprizi
22 Eylül 2010
23 Eylül 2010
Şükrü KIZILOT
ÜLKEMİZDEKİ şirketlerin büyük kısmı aile şirketi olduğu için kuruluşu, yönetimi, karar alınması,
hisse devri, sermaye artırımı gibi konularda, çoğu kez kurallara dikkat edilmiyor.
Ondan sonra da hukuki ve mali sorunlar, çorap söküğü gibi arka arkaya geliyor.
LİMİTED ŞİRKETLERDE
- Ortağın sermaye payını devri yani hisse devri, noterde düzenlenen devir sözleşmesi ile yapılabiliyor (TTK
Md.520/5).
- Hissenin devredilebilmesi için ortakların en az dörtte üçünün onayı ve bunların esas sermayenin en az
dörtte üçüne sahip olması gerekiyor (TTK Md.520/2).
- İmzaları noter tarafından tasdik edilmiş devir sözleşmeleri ile devre muvafakat edildiğini gösteren
ortaklar kurulu kararının, noter tasdikli bir örneğinin ticaret sicili memurluğuna verilmesi gerekiyor (TTK
Md.519).
- Ortağın şirketteki sermaye payını yani hissesini devretmesi durumunda, payı devreden ve devralan şahıslar,
devir öncesine ait kamu alacaklarının örneğin vergi borcunun şirketten tamamen veya kısmen tahsil
edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan kısmından, sermaye hisseleri oranında doğrudan doğruya
sorumlu olurlar (6183 Sayılı Yasa Md.35).
- Çok kişi, limited şirketteki sermaye payını noterden devrettikten sonra işlem tamamlanmış zannediyor.
Oysa ortakların muvafakatı ile birlikte, devir sözleşmesi ticaret sicili memurluğuna tescil için verilmediği
sürece, devir hukuken gerçekleşmiş sayılmıyor. Özellikle vergi ve sigorta primi borçlarından dolayı aman
dikkat!..
ANONİM ŞİRKETLERDE
1) Hisse Senedi Olmadığı Durumlar
Anonim şirketlerde, hisse senedinin ihraç edilmediği durumlarda, “hisse devri” işleminin nasıl yapılacağı,
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü'nce ticaret sicil memurluklarına gönderilen 18
Aralık 1998 Tarih ve TSM-001-251 sayılı genelgesi ile aşağıdaki gibi açıklanmıştır.
Anonim şirketlerde; nama veya hamiline hisse senedi ihraç edilmediği durumlarda;
- İmzaları noter tarafından tasdik edilmiş devir sözleşmesi ile,
- Devre muvafakat edildiğini gösteren yönetim kurulu kararının, noter tasdikli örneğinin;
ticaret sicil memurluklarına verilmesi gerekiyor.
Aksi halde, yapılan işlemler hukuken geçersiz olur. Ortak olmayan bir kişi yönetim kuruluna seçilebilir.
TESVIKDESTEK.COM 0232-445 48 42
0232-445 48 43
KALE DANISMANLIK
Şükrü KIZILOT -Sirket Hisse Devrinde Aman Dikkat
Şükrü KIZILOT -Sirket Hisse Devrinde Vergi Surprizi
TESVIKDESTEK.COM
0232-445 48 42
0232-445 48 43
KALE DANISMANLIK
Şükrü KIZILOT -Sirket Hisse Devrinde Aman Dikkat
Şükrü KIZILOT -Sirket Hisse Devrinde Vergi Surprizi
Ancak seçildikten sonra kendisine hisse devri yapılması gerekiyor. Ticaret sicili memurluğunun ise
yönetim kurulu üyesi olan ortağın, hissedar olduğuna dair devir sözleşmesini aldıktan sonra, durumu tescil ve
ilan etmesi gerekiyor. Aksi halde, ticaret sicili de ayrıca sorumlu ve suçlu olur.
2) Hisse Senedi İhraç Edildiği Durumlar
Bununla ilgili esaslar, Türk Ticaret Kanunu'nun 415 ve 416. maddelerinde yer alıyor.
a. Hamiline Yazılı Senetler :
Madde 415- Hamiline yazılı hisse senetlerinin devri şirket ve üçüncü şahıslar hakkında ancak TESLİM ile
hüküm ifade eder.
b. Nama Yazılı Senetler:
Madde 416- Nama yazılı hisse senetleri, esas mukavelede aksine hüküm olmadıkça devrolunabilir.
Devir ciro edilmiş senedin (ya da geçici ilmühaberin) DEVRALANA TESLİMİ ile olur. Şu kadar ki; devir,
şirkete karşı ancak pay defterine kayıtla hüküm ifade eder.”
Türk Ticaret Kanunu'nun 417. maddesine göre de hisse senedini teslim alan kişi, bunu pay defterine kayıt
ettirdiğinde “ortak sıfatına haiz” olabiliyor.
Anonim şirketlerde limited şirketlerin aksine, (yönetim kurulu üyesi olmayan) ortakların, şirketin vergi ve
sigorta borçları nedeniyle 1 TL dahi sorumlulukları yok.
Yönetim kurulu üyesi ortakları ise, anonim şirketin mal varlığından tahsil edilemeyen ya da tahsil
edilemeyeceği anlaşılan kamu alacaklarından dolayı, şahsi mal varlıkları ile sorumlular (6183 Sayılı Kanun
Mükerrer Md.35).
Şirket hissesi devrinde vergi sürprizi
23 Eylül 2010
LİMİTED ya da anonim şirket ortakları, hisselerini devir ettiklerinde “vergi sürprizi” ile karşılaşabilirler.
Duruma göre bu, birden fazla vergi sürprizi de olabilir.
Aman dikkat!..
ANONİM ŞİRKET ORTAĞI
1- Hisse Senedi Bastırılmamışsa: Anonim şirket ortağı, hissesini kaç yıl sonra ve kime satarsa satsın, bundan
doğan kazanç “Değer artışı kazancı” olarak, gelir vergisine tabi (GVK Mükerrer Md.80/4).
Vergilendirme sırasında, iktisap (edinme) bedeli, hisselerin elden çıkarıldığı ay hariç olmak üzere, Türkiye İstatistik
Kurumu’nca belirlenen TEFE (1.1.2006 tarihinden itibaren ÜFE) endeksindeki artış oranında artırılarak tespit
TESVIKDESTEK.COM 0232-445 48 42
0232-445 48 43
KALE DANISMANLIK
Şükrü KIZILOT -Sirket Hisse Devrinde Aman Dikkat
Şükrü KIZILOT -Sirket Hisse Devrinde Vergi Surprizi
TESVIKDESTEK.COM
0232-445 48 42
0232-445 48 43
KALE DANISMANLIK
Şükrü KIZILOT -Sirket Hisse Devrinde Aman Dikkat
Şükrü KIZILOT -Sirket Hisse Devrinde Vergi Surprizi
ediliyor.
Endekslemenin yapılabilmesi için artış oranının % 10 veya üzerinde olması gerekiyor (GVK Mükerrer Md. 81/son).
Elde edilen kazancın, 2009’da 7 bin 600, 2010’da ise 7 bin 700 lirası gelir vergisinden müstesna oluyor.
Aşan kısım da gelir vergisine tabi tutuluyor (GVK Mükerrer Md.80).
2- Hisse Senedi Bastırılmışsa: Olay değişiyor. İki yıldan fazla süre ile elde tutulan hisse senetlerinin,
elden çıkartılmasından doğan kazanç, tutarı ne olursa olsun, gelir vergisine tabi değil (GVK Mük.Md.
80/1). Örneğin, Abdi Bey Amca, 25 Temmuz 2009’da (2008) 250 bin TL’ye edindiği hisse senedini, 3 Ağustos
2010’da 900 bin TL’ye satmışsa, aradaki 650 bin TL kazanç nedeniyle, beyanname vermeyecek ve hiç vergi
ödemeyecek. Aynı hisse senedi 2009’da edinilmiş olsaydı, 2010’da satışından doğan kazanç gelir vergisine tabi
olacaktı.
3- İlmühaber Bastırılması: İlmühaberler de hisse senedi olarak kabul ediliyor (Bkz. Türk Ticaret Kanunu Md. 411
ve 232 No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği).
Bu nedenle, ilmühaberlerin elden çıkartılması da hisse senetlerinin elden çıkartılması gibi değerlendiriliyor.
4- Borsa Kazançları: Gerçek kişilerin, hisse senedi satış kazancı, tutarı ne olursa olsun süre sınırlaması da
olmaksızın, yani bir ay sonra elden çıkarılsa dahi gelir vergisine de stopaja da tabi değil.
LİMİTED ŞİRKET
Limited şirketlerde, hisse senedi ya da ilmühaber çıkartılamadığı için, şirket hissesi ne zaman satılırsa satılsın,
bundan doğan kazanç “değer artışı kazancı” olarak gelir vergisine tabi tutuluyor (GVK Mük. Md. 80/4).
Kazancın hesaplanmasında, hissenin iktisap (edinme) bedeli, (hisse senedi ya da ilmühaber bastırılmamış A.Ş.
hisselerinde olduğu gibi) endekslemeye tabi tutuluyor ve aynı istisna uygulanıyor.
Bu arada, ilginç bir yasa ve uygulama; limited şirketlerde, çoğunluk hisseye örneğin yüzde 99 hisseye sahip olan
ortak, diğer ortağın yazılı onayı olmadan, hissesini ya da hissesinin bir kısmını, eşine ve çocuğuna dahi satamıyor.
KDV VAR MI YOK MU?
1- Hisse Senedi Satışı
KDV Yasası’na göre, hisse senedi satış işlemi KDV’ye tabi değil. İncelendiğinde de fark edileceği gibi, KDV
Kanunu’nun 17/4-g maddesinde, “hisse senedi” satışlarının, KDV’den müstesna olduğu açıkça belirtiliyor. Geçici
ilmühaber ile yapılan satışlar da hisse senedi olarak kabul ediliyor.
2- Hisse Senedi ya da İlmühaber Bastırılmamışsa
İştirak hissesinin satışı; anonim ya da limited şirketlerin, eshamlı (sermayesi paylara bölünmüş) şirketlerin
komanditer ortaklarına ait ortaklık payları, iş ortaklıkları ya da adi ortaklıklara iştiraki olması fark etmez. İştirak
edilen anonim şirketin, hisse senedi ya da ilmühaberi bastırılmamışsa, edinme tarihinden itibaren iki yıl içinde
satılan hisse, yüzde 18 KDV’ye tabi. Limited şirket ya da başka bir şirkete ait iştirakin, edinme tarihinden
itibaren iki yıl içinde elden çıkartılması yine yüzde 18 KDV’ye tabi (KDVK md. 17/4-r).
Hisse senedi olmadığı durumlarda devir
DÜNKÜ yazımızda, hisse senedi ya da geçici ilmühaberin olmadığı durumlarda, hisse satışının imzaları noter
tarafından tasdik edilmiş devir sözleşmesi ile yapılabileceği ve yönetim kurulu kararı ile diğer boyutuna ilişkin
Sanayi ve Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürlüğü Genelgesine yer vermiştik.
Bir kısmı hukukçu olan okurlarımız, ısrarla sordukları bu genelgenin tam metnine www.hurriyet.com.tr‘den
ulaşabilirler.
TESVIKDESTEK.COM 0232-445 48 42
0232-445 48 43
KALE DANISMANLIK
Şükrü KIZILOT -Sirket Hisse Devrinde Aman Dikkat
Şükrü KIZILOT -Sirket Hisse Devrinde Vergi Surprizi