kurtuluş savaşı doğu ve güney cephesi

KURTULUŞ SAVAŞI
CEPHELER
DOĞU VE GÜNEY
CEPHELERİ
KURTULUŞ SAVAŞI
DOĞU VE GÜNEY CEPHESİ
DOĞU CEPHESİ
Ermeniler XIX. Yy`a kadar Osmanlı topraklarında
huzur içinde yaşadılar, devletin çeşitli
kademelerinde görev aldılar.
 Çarlık Rusya`nın etkisiyle Ermeniler, bağımsız
devlet kurma düşüncesiyle çeşitli bölgelerde
ayaklanmalar çıkardılar.
 Ermeni sorunu ilk defa 1878 Berlin Antlaşması ile
uluslar arası bir sorun haline getirildi.
 Bu tarihten itibaren Rusya ve İngiltere Ermeni
sorununu kendi çıkarları doğrultusunda
kullanmaya başladılar.

DOĞU CEPHESİ
I. Dünya Savaşı başladığında Rusya, Doğu
Anadolu`yu işgale başlayınca, Ermenileri
bölgede huzursuzluk çıkarmak için kullandılar.
 Ermeniler bağımsız bir devlet kurma hayaliyle
Türklere saldırdılar.
 Doğu Cephesi komutanı Kazım Karabekir
komutasında Türk ordusu, Ermenilerle yaptığı
savaşta; 30 Ekim`de Kars`ı, 7 Kasım`da da
Gümrü`yü alarak Ermenileri yendi.

GÜMRÜ ANTLAŞMASI
2 ARALIK 1920
MADDELERİ
 Ermeniler işgal ettikleri yerleri geri
verdiler.
 Doğu Anadolu`daki isteklerinden
vazgeçtiler
 Ardahan ve Artvin dışında doğu sınırı
çizildi.
ÖNEMİ





Gümrü Antlaşması TBBM Hükümeti`nin uluslar
arası alandaki ilk siyasi başarısıdır.
Ermenistan, TBBM` tanıyan ilk devlet oldu.
Sevr`in geçersizliğini gösteren ilk antlaşmadır.
Doğu Cephesi kapanmış, buradaki kuvvetler batı
ve güney cephesine kaydırıldı.
Gümrü Antlaşması uzun yıllardan sonra
Türkiye`nin galip sıfatıyla imzaladığı ilk
antlaşmadır.
MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI`NA
GÖRE İŞGAL EDİLEN YERLER
İngilizler
Yunanlılar
İtalyanlar
Fransızlar
İngilizler
GÜNEY CEPHESİ
Urfa, Antep, Maraş, Adana ve Mersin Mondros
Ateşkes Antlaşması uyarınca önce İngilizler
tarafından işgal edildi. Daha sonra İngilizlerle
Fransızlar arasında yapılan bir antlaşma ile
buralar Fransızlara bırakıldı.
 Fransızlar bölgede Ermenilerle işbirliği yaparak
halka zulmettiler.
 Sivas Kongresi`nde güneydeki Kuvva-i Milliye
direnişini örgütlemek için bölgeye subaylar
gönderilmesi kararlaştırıldı.

GÜNEY CEPHESİ
Fransızlar, 12 Şubat 1920`de Maraş ve 11
Nisan 1920`de Urfa`yı boşaltmak zorunda
kaldılar
 Sakarya Savaşı`nın kazanılması üzerine Fransa
TBBM Hükümeti ile Ankara Antlaşması`nı
yapmak zorunda kalmıştır. (20 Ekim 1921)

NOT

Güneybatıda İtalyanlarla ciddi bir çatışma
olmamıştır. İtalyanlar, Sakarya Zaferi sonunda
Anadolu`yu tamamen terk etmişlerdir.
(II. İnönü Zaferi ile terketmeye başladılar.)
BATI CEPHESİ
SAVAŞLARI
6-10 OCAK 1921
 NEDENLERİ:
 Yeni
kurulan düzenli orduyu yok
etmek
 Sevr’i TBMM’ye kabul ettirmek
 Eskişehir’i alarak Ankara’ya girmek
 Çerkez Ethem isyanından
faydalanmak
 Ankara`yı ele geçirip TBMM`ni
YUNANLILARIN AMACI
 Çerkez
Ethem ayaklanmasını fırsat
bilen Yunanlıların 6 Ocak 1921
saldırısıyla başladı.
 Bursa ve Uşak`tan hareket eden
Yunanlılar; Eskişehir ve Afyon`u
alarak demiryollarını ele geçirip
ulaşımı denetim altına almak.
 Ankara`ya ulaşarak TBMM `ni
dağıtmak.
 SONUÇLARI
 TBMM’nin
batı cephesindeki ilk
zaferidir.
 TBMM’nin gücü ve otoritesi arttı.
 Düzenli orduya katılım arttı.
 İstiklal Marşı kabul edildi. (12 mart
1921)
 Moskova Antlaşması (16 mart 1921)
imzalandı
 TBMM Londra Konferansına davet
edildi.
İtilaf Devletlerinin Konferanstaki
Amaçları:
 İngiltere, Fransa, İtalya ve Yunanistan
katıldı
 1- Sevr’i kabul ettirmek
 2- İstanbul ve Ankara Hükümetinin görüş
ayrılığından faydalanmak.
 3- Yunan ordusunun toparlanması için
zaman kazanmak

LONDRA KONFERANSI
(21 ŞUBAT- 12 MART 1921)
 TBMM’nin
Konferanstaki Amacı:
 Türk
milletinin haklı davasını tüm
dünyaya göstermek
 Türk
milletinin barış yanlısı olduğunu
göstermek
LONDRA KONFERANSI
(21 ŞUBAT- 12 MART 1921)
Konferansın Sonuçları :
 TBMM ilk defa bir konferansta
hukuken tanınmıştır
 TBMM barış yanlısı olduğunu
göstermiştir
 İtilaf Devletleri arasında görüş
ayrılıkları ortaya çıktı
 Yunan ordusu tekrar saldırıya
RUSYA`NIN OSMANLI DEVLETİ İLE ANTLAŞMA
NEDENLERİ
 Rusya
ile İtilaf Devletleri`nin
arasının açık olması
 İtilaf Devletleri`nin Rusya`da
kurulan yeni yönetimi tanımaması.
 Anadolu`nun işgalinin Rusya`yı
endişelendirmesi.
 Bu yüzden TBMM ile yakınlaşması.
İki taraftan birinin tanımadığı bir
antlaşmayı diğeri de tanımayacak
 Osmanlı ile Rus Çarlığı arasında yapılan
antlaşmalar geçersiz sayılacak
 Sovyet Rusya Misak-ı Milli’yi tanıyacak
 Kapitülasyonların geçersizliğini kabul
edecek
 Batum’un, Gürcistan’a verilmesi şartıyla
Gümrü Antlaşması tanınacak

 Sovyet
Rusya yeni Türk devletini
resmen tanıdı
 Sovyet Rusya Sevr’i tanımadığını
ilan etti
 İlk defa bir Avrupa devleti
Misak-ı Milli’yi tanıdı
 Misak-ı Milli’den ilk taviz verildi
NEDENLERİ
 Yunanlıların
I. İnönü savaşının
intikamını almak istemeleri
 İtilaf Devletlerinin Londra
Konferansı’nda istediklerini
alamamaları
 Yunanlıların Meclisi dağıtmak
istemesi
SAVAŞIN GELİŞMESİ
Londra Konferans`ı
sonuçsuz kalınca
Yunanlılar taarruza
geçti.
 Uşak ve Bursa`dan
başlatılan Yunan
harekatı, Türk
ordusu tarafından
durduruldu.

“Siz orada sadece düşmanı değil,
milletin makus talihini de yendiniz”
Mustafa Kemal
TBMM Başkanı
 Yunan
ordusu yenildi.
 Halkın orduya ve TBMM’ye olan
güveni artmıştır.
 İtalya ve Fransa işgal ettikleri bir
kısım yerleri boşaltmaya başlamıştır.
 İtilaf Devletlerinin Yunanistan’a olan
güvenleri azalmıştır.
 İsmet Paşa`ya generallik rütbesi
II. İnönü Savaşı`n dan yıpranmış olarak
çıkan Türk ordusu geri çekildi.
Afyon,Kütahya ve Eskişehir Yunanlılar
tarafından işgal edildi
 Türk ordusu Sakarya nehrinin doğusuna
çekildi
 İyimser hava kayboldu
 Meclisin Kayseri’ye taşınması istendi
 Mustafa Kemal’e karşı muhalefet arttı

BAŞKOMUTANLIK YETKİSİ
 TBMM
`ne ait yasama ve
yürütme yetkileri ile İstiklal
Mahkemelerine ait yargı da
Mustafa Kemal`e bağlandı.
TEKALİF-İ MİLLİYE
Tekalif-i Milliye emirleri bir seferberlik
ilanıdır.
 Tekalif-i Milliye emirleri ile ordunun
ihtiyaçları karşılanmış, Yunan saldırılarına
karşı takviye edilmiştir. Buna göre;
1-Halk elindeki silah ve cephaneyi 3 gün
içinde orduya teslim edecek,
2- Her aile bir asker giydirecek, yiyecek
ve giyeceklerin, her türlü makineli aracın
%40`ına el konulacak
 Tekalif-i Milliye emirlerinin uygulanması
için İstiklal Mahkemeleri yeniden kuruldu.

 Yunanlıların
Türk ordusunu yok
etmek istemesi
 Yunanlıların, Ankara`yı ele geçirmek,
TBMM’yi dağıtarak, Batı Anadolu
topraklarına sahip olmak istemesi
 Savaş 22 gün 22 gece sürdü.
“Hattı müdafaa yoktur,sathı müdafaa
vardır.O satıh bütün vatandır.Vatanın
her karış toprağı vatandaşın kanıyla
ıslanmadıkça bırakılamaz.”
Mustafa Kemal
Başkomutan
Fevzi Paşa komutasındaki Türk ordusu
zafer kazandı.
 Türklerin geri çekilişleri sona erdi.
 TBMM Mustafa Kemal’e GAZİ unvanı ve
MAREŞAL rütbesi verdi
 Türk ordusu taarruza geçti
 İtalyanlar Anadolu’dan tamamen çekildi
 Kafkas Cumhuriyetleri ile KARS
antlaşması imzalandı
 Fransa ile ANKARA antlaşması imzalandı

 TBMM
Hükümeti ile Azerbaycan,
Gürcistan ve Ermenistan arasında
imzalandı.
 Doğu
sınırlarımız kesinlik kazandı.
Fransızlarla savaş durumu sona erdi.
 Hatay’da özel bir yönetim kuruldu.

ÖNEMİ





Güney Cephesi savaşları sona erdi.
Hatay dışında Suriye sınırımız çizildi.
İlk kez bir İtilaf Devleti Misak-ı Milliyi tanıdı.
Bu antlaşma ile Fransa, İngiltere ile ittifakını
bozmuş oldu.
Misak-ı Milliden ikinci taviz verildi.
BÜYÜK TAARRUZ BAŞKOMUTANLIK MEYDAN
SAVAŞI
26 AĞUSTOS 1922
Düşmanı Anadolu`dan atmak.
HAZIRLIKLAR
 Doğu ve güney cephesi birlikleri
batıya kaydırıldı.
 Ordunun ihtiyaçları giderildi.
 Planlamalar yapıldı.

SAVAŞIN GELİŞMESİ
26 Ağustos 1922`de taarruz başladı.
 30 Ağustos 1922`de savaşı M. Kemal
yönetti. Dumlupınar`da Yunanlılar
bozguna uğradılar.
 M. Kemal tarihi emrini verdi. ‘’Ordular, ilk
hedefiniz Akdeniz`dir. İleri!...
 2 Eylül`de Uşak kurtarıldı.
 9 Eylül`de İzmir, 11 Eylül`de Bursa
kurtarıldı. 18 Eylül`de tüm Batı Anadolu
düşmandan temizlendi.

Ordular ilk hedefiniz Akdeniz’dir.
ileri!
SONUÇLARI
 Türk
ordusu büyük bir zafer kazandı.
 İtilaf Devletleri TBMM`ne şartsız
ateşkes teklif etti.
 Kurtuluş Savaşı başarıya ulaştı.
 Yunan işgali son buldu.
 Malazgirt Zaferi, Anadolu`nun
kapılarını Türklere açmış,
Başkomutanlık Meydan savaşı ise
Anadolu`nun sonsuza kadar Türk
MUDANYA ATESKES ANTLAŞMASI
11 EKİM 1922
ATEŞKES ÖNCESİ GELİŞMELER
 Batı Anadolu`nun kurtarılmasından sonra
sıra, Doğu Trakya ve Boğazlar`a gelmişti.
 İngilizler buraları vermek istemeyince
Türk ordusu harekete geçti.
 Fransa ve İtalya`dan destek göremeyince
ateşkes görüşmelerini kabul etmek
zorunda kaldı.
 Görüşmelere Türkiye, İngiltere,Fransa,
İtalya katıldı. (3 Ekim 1922)
ANTLAŞMA MADDELERİ





Türkiye ile Yunanistan arasındaki silahlı
çatışmalara son verilecek.
D. Trakya Meriç ırmağının sol kıyısına kadar
boşaltılacak ve TBMM Hükümeti`ne teslim
edilecek.
Türkler barış imzalanana kadar D. Trakya`da
8000 jandarma bulunduracak.
İstanbul ve Boğazlar TBMM hükümeti
yönetimine bırakılacak.
İtilaf Devletleri barış imzalanıncaya kadar
İstanbul`da kalacak.
ANTLAŞMANIN ÖNEMİ
 Türklerin
askeri zaferlerini
tamamlayan siyasi bir zaferdir.
 Mondros Ateşkes Antlaşması geçersiz
olmuştur.
 Boğazlar, İstanbul ve D. Trakya savaş
yapılmadan alınmıştır.
 İstanbul ve Boğazların TBMM
verilmesi, Osmanlı Devleti`nin
hukuken sona erdiğini gösterir.