mesleki kalp-damar hastalıkları - Dr.uz

İSTANBULUZMAN
MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI
 ABD - tüm ölümlerin % 40’ı kalp hastalığından!
 HT, Aile hikayesi, Serum lipoprotein seviyelerinde değişiklikler,
Sigara, Diabet gibi faktörlerle ancak bunların yarısını izah
edilebilmektedir.
 CV hastalığa neden olan maddeler arasında en önemlileri
Karbondisülfid, Karbonmonoksid ve Nitratlardır.
 Kalp hastalığı-maddeye maruziyet ile ilgili çok az sayıda çalışma
mevcuttur.
MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI
İş-Kalp hastalığı ilişkisi kurulabilmesini iki faktör zorlaştırmaktadır:
1. CVH’lar çok sık görülür => çok geniş sayılı işçi çalışmalarına
gereksinim vardır. Ayrıca iş ve kalp hastalığı ilişkisi taranmalı!
2. Çok belirgin bir klinik yada patolojik bulgu yoktur. Zaten bir çok farklı
nedenle de olduğu için, işle ilgili maruziyet akla gelmez. Belirgin bir risk
faktörü varsa iyice göz ardı edilebilir.
MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI
Bulgular;
 İş anamnezinden,
 Fizik muayeneden,
 Laboratuar testlerinden,
 EKG’den,
 Ortamdaki kimyasalların, tozların, dumanın ölçümünden.
MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI
İş anamnezinin alınması çok önemlidir.
Laboratuar bulguları maruziyeti doğrulamak için önemlidir.
Genel bir test; kandaki karbonmonoksit seviyesinin ölçümüdür.
Aynı zamanda çalışma ortamının havasındaki kimyasalların ölçümü
de önemlidir.
İş yaparken devamlı EKG ölçümleri yapılarak aritmilerin,
çarpıntılarla veya diğer semptomlarla bağlantısı ortaya konmaya
çalışılır.
MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI
Kardiovasküler hastalıkların ve olası toksik etkenlerin sınıflaması:

……………
Durum
Aritmi
KAH
Hipertansiyon
Myokard Hasarı
İskemik Kalp Hastalığı
(Nonateromatöz )
Periferik arter tıkanma hastalıkları
Toksik Madde……………………………………….…….
Arsenik, Kloroflorokarbon, Hidrokarbon
solventleri, organofosfatlar ve insektisitler
Karbon disülfid, CO, Kurşun
Kadmiyum, Karbondisülfid, Kurşun
Antimon, Arsenik, Asrine, Kobalt, Kurşun
Organik nitratlar (Nitrogliserin,Etilen glikol)
Arsenik, Kurşun
MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI
Mesleki kardiyo-vasküler sistem hastalıklarına
neden olabilecek etmenler:
 Antimon
 Arsenik
 Kadmiyum
 Karbon disülfid
 Karbonmonoksit
 Kobalt
MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI
Antimon
 Alaşımlarda kullanılır.
 Kalay, kurşun gibi yumuşak metaller antimon ile sert alaşımlar haline getirilir.
 % 6-8 arasında antimon ihtiva eden kurşun alaşımları sert ve aside dayanıklıdır.
 Bu alaşımlardan batarya (akümülatör) plakları, matbaa harfleri yapılır.
Ayrıca sezyumla beraber katot lambaları yapımında ve kızılötesi ışınları bulucusu
olarak kullanılan fotosellerin üretiminde kullanılır.
Oksitleri ise, saydam olmayan sır yapımında, cam ve seramiklere renk vermede
kullanılır.
MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI
 Antimonun bileşiklerinden antimon sülfür; cephane ve kibrit yapımında, antimon
trioksit ile antimon triklorür aleve dayanıklı kumaş üretiminde, gene antimon
trioksit hem pigment hem de yanmayı yavaşlatan eleman olarak boyalarda ve
plastiklerde kullanılır.
 Boyalarda pigment olarak kullanılan birçok antimon bileşiği vardır; organik
tuzlarından antimon-potasyum tartarat (tartar emetik) dokuma sanayinde boya
sabitleştirici, tıpta da balgam söktürücü ve kusturucu olarak kullanılır.
 Yine antimonun bazı organik bileşikleri de çeşitli tropikal hastalıkların
tedavisinde kullanılır.
MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI
 Parazit enfeksiyonlarının tedavisinde kullanılan antimon bileşikleri
EKG’deki öncelikle T dalgalarında değişikliklere, QT intervallerinde
uzamalara neden olur ve bazı hastalarda ani ölümlerden sorumludur.
 Akut maruziyette EKG değişiklikleri olur. Yapılan hayvan
deneylerinde kronik maruziyetin, miyokard hastalıklarına neden
olduğunu ortaya koymuştur.
MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI
Arsenik
 Arsenat ve arsenit bileşikleri çeşitli amaçlarla kullanılır.
 Matbaa mürekkebi, tekstil boyaları ve böcek öldürücü olan
kalsiyum ve kurşun arsenatların üretiminde kullanılır.
 Potasyum dihidrojen arsenat; sinek kağıdı, böcek öldürücü,
tekstil boyamada kullanılır.
 Bakır arsenitler bir böcek öldürücü olan paris yeşilinde ve
bir pigment olan scheele yeşilinde kullanılır.
 Arsenik; kurşunun sert alaşımlarının yapılmasında, cam
endüstrisinde kullanılmaktadır.
MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI
 Akut zehirlenmenin başlıca belirtileri mide bulantısı, kusma, ağız ve boğazda
yanma ve şiddetli karın ağrılarıdır.
 Bunu takiben dolaşım bozukluğu ve kalp yetersizliği başlar ve birkaç saat
içinde zehirlenme ölümle sonuçlanabilir.
 EKG’de değişiklikler meydana gelir.
 Yapılan çalışmaların birinde ventriküler aritmiye neden olduğu belirtilmiştir.
 Subakut zehirlenmeler arsenikle kontamine olmuş gıdaların alınmasıyla
oluşur.
Böyle bildirilen birkaç vakada kardiyomiyopati ve kardiyak yetersizlik
bildirilmiştir.
 Kronik arsenik zehirlenmesi siyah ayak hastalığı (blackfoot disease)
olarak bildirilmiştir:
Bunlarda alt estremite geniş venlerinde spazmlar olmasına bağlı olarak
ayaklarda sert ve ağırlık hissine bağlı aksayarak yürüme ve bazen gangren
oluşabilir.
MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI
Kadmiyum
 Kadmiyumun en önemli kullanılışı çelik kaplamacılığında!
 Çok kolay kaplanır ve oksidasyona dirençli, kararlı bir yüzey meydana
getirir.
 Kaplama ya elektrolizle veya buhar kaplaması şeklinde yapılır.
 Bilye yatakları gibi sürtünme olan yerler, sürtünmeyi azalttığı için
kadmiyumla kaplanır.
 Kadmiyum-nikel pillerinin yapısında, nükleer reaktörlerde kontrol
çubuğu olarak kullanılır.
 Düşük erime noktalı lehim yapımında, çeşitli döküm alaşımların
yapımında kullanılır.
 Kronik maruziyette kroner arter hastalığından ölüm artabilir.
Yapılan hayvan deneylerinde hipertansiyon olabileceği gösterilmiştir.
MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI
Karbondisülfid
 En çok kullanıldığı yerlerden biri lastik sanayidir.
 Genel olarak antimon tuzu madenlerinde, kuru temizlemede, petrol
sanayinde, gıda koruyucu işlerinde, tekstil sanayinde, cila işlerinde,
pestisit üretiminde, optik cam malzeme üretiminde kullanılır.
 Kronik maruziyette koroner arter hastalığından ölüm oranı artar ve
ateroskleroz artar.
MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI
Karbonmonoksit (CO)
Maruz kalınan yerlerin en önemlileri;
Demir-çelik sanayi, kok fırınları, çelikhane, dökümhane ve izabe
fırınları çevresi, petrol rafineleri, kömür maden ocakları, elektrik
fırın çevreleri, taşıt onarım yerleri, kapalı garajlar, nikel
üretiminde redüksiyon ajanı olarak, evlerde mangal kullanıldığı
durumlarda, fazla trafiği olan caddelerde sık olarak rastlanır.
MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI
 Kapalı ortamda meydana gelen yanmalar sonucu oluşur.
(Açık ocaklar, bacasız kömür sobaları, doğalgaz/LPG”li şofben ve kombiler,
bacasız gaz sobaları (Gazlı Japon Sobaları, LPG Tüplü Isıtıcılar gibi.)
 Isıtma amacıyla kullanılan her türlü soba ve ocakta (Doğalgaz/LPG’li,
linyitli, kok kömürlü vb.) yanma sırasında oluşur.
 CO, havagazı ve jeneratör gazlarının bileşiminde bulunur.
 Motorların ekzost gazlarında vardır (benzinli motorlarda çok, dizel
motorlarda daha az) Özellikle kapalı garaj, park binaları, feribotlar, motor
onarım ve bakım işlikleri bu bakımdan tehlikelidir.
 Yanlış yapılmış ve defektli her tür ısıtma sistemleri, açık ocaklar,
karbonmonoksitli (CO) gazların üretimi, dağılımı, kullanımı, tünel, maden
ocağı gibi yerlerdeki yangın ve patlamalar sonucu açığa çıkar.
MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI
 Arteriyel oksijen basıncı belli bir seviyenin altına düşünce CO kaslara geçerek
kanda kaybolur, ve kaslarda çok miktarda ektravasküler CO birikmesi olur.
 Bu şekilde yüksek oranda birikmenin kalp kaslarında meydana gelmesi hayati
önem taşıyabilir. Kan CO seviyesi % 10-30 olduğu zaman kalp kası CO ile
tamamen satüre hale gelebilir.
 Kronik maruziyette ateroskleroz artabilir ve KVH meydana gelebilir.
 CO’in KKH’nı arttırdığı ileri sürülmekte ancak yürütülen epidemiyolojik
çalışmalardan bir sonuç çıkarmak zordur.
 Damar hastalıkları bakımından durum biraz daha farklıdır. %2.5-3.5 CO
saturasyonu olduğu zaman koroner hastalığı olanlarda ağrıların arttığı
bildirilmiştir.
MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI
Kobalt
 Sanayide birçok alaşım işlerinde kullanılır.
 Kronik maruziyette konjestif kardiyomiyopati olur.
 Kobalt’a maruziyet sonuçunda ölüm oranının % 22 olduğu
gösterilmiş ve ölenlerde yapılan çalışmalarda en belirgin
bulgunun myokard nekrozisi ve büyük kan damarlarında ve
kalpte trombin varlığı olduğu tespit edilmiştir.
 Diğer klinik bulgular ise polisitemi, perikardiyal effüzyon ve
tiroid hiperplazisidir.
MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI
Diğer etkenler
 Soğuk: Buzdolabı sanayinde çalışanları ve dış ortamda çalışanlar
soğuğa maruz kalır. Kronik maruziyette ateroskleroz olabilir.
Diğer risk oluşturabilecek maddeler;
Fibrojenik tozlar, fluorokarbonlar, sıcak ortam, hidrokarbonlar, kurşun,
metilen klor, nitratlar, gürültü, radyasyondur.
MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI
Korunma Yöntemleri
 Kaynağa yönelik önlemler öncelikli olarak yerine getirilmelidir.
 Etkili havalandırma sistemleri kurulmalı, gerektiğinde işlemler kapalı sistem
içinde yapılmalıdır.
 Zaman zaman ortam ölçümleri yapılmalıdır.
 Bütün bu korumalara rağmen bazen kişisel koruyucu kullanmak gibi ek
önlemler alınmalıdır.
 Tıbbi uygulama olarak işe giriş ve aralıklı kontrol muayeneleri yapılmalıdır.
 Sağlık eğitimine önem verilmeli ve aksatılmadan yapılmalıdır.
MESLEKİ KALP-DAMAR HASTALIKLARI
 Hangisi nonateromatöz iskemik kalp hastalığına sebep olur?
a- Antimon
b- Kurşun
c- Organik nitratlar
d- Karbondisülfid
Teşekkür Ederim
İSTANBULUZMAN