İLKÖĞRETİM MÜZİK DERSİYLE İLGİLİ TERİMLER VE NOTA

İLKÖĞRETİM MÜZİK DERSİYLE İLGİLİ TERİMLER VE
NOTA BİLGİSİ
Solfej , notaları melodileriyle seslendirmektir.Bona ,ise notaları sadece ritmik
değerleriyle okumadır.Nota Öğrenirken iki temel bilgi esastır.Bunlar ritim değeri
ve nota değeridir.Birbiri ardına eşit aralıklı,düzenlerle sıralanan vuruşlara ritim
denir. Basit Ritimler
2/4 , 3/4 , 4/4 (C) şeklinde gösterilirler..
Bileşik Ritimler
Basit Ritmlerin birbirine eklenmesiyle oluşurlar.Örnek olarak:
5/8 , 6/8 , 7/8 , 8/8 , 9/8
Müzik , “İnsanların kelimeler ile anlatamadığı duygu, düşünce ve hislerini
melodik seslerle anlatma sanatıdır”. Müziğin diğer bir tanımı ise “insanların kendi
yapılarına uygun, yaşadığı ortama göre sesleri kullanma sanatıdır” şeklindedir.
SES : Bir cismin titreşiminden meydana gelen dalgaların hava yolu ile kulağımıza
ulaşmasına denir.
SESİN DUYULMASI ( İşitme ) : İnsanlarda işitmeyi ve duymayı sağlayan organı
kulaktır. Dış kulağa iletilen ses, orta kulağa intikal eder. Orta kulaktan ise iç
kulağa geçerek sinirler aracılığı ile beyine ulaşır. Böylece ses beyinde
canlandırılmış diğer bir deyişle duyulmuş olur.
SESİN HIZI : Sesin herhangi bir cisim veya maddeden çıktığı andan itibaren
bulunduğu ortama göre belirli bir ulaşma hızı vardır. Bu konuda yapılan
çalışmalara göre durgun ve ısı derecesi sıfır olan bir ortamda ses saniyede 340
metre hız yapar.
SESİN TİTREŞİM ÖZELLİKLERİ : Seslerin incelik - kalınlık dereceleri ve zamana
göre titreşim özellikleri vardır. Örneğin LA sesi bir saniyede 440 titreşim
gerçekleştirir. Diğer sesler de buna göre düzenlenmiştir.
MÜZİK SESLERİ : Müzik sesleri İnsan Sesleri ve Müzik Aletleri Sesleri olmak üzere
ikiye ayrılır.
İnsan Sesleri : İnsan sesleri , Kadın Sesleri ve Erkek sesleri olarak iki guruba
ayrılır.
Erkek Sesleri : Tenor (İnce), Bariton (Orta) , Bas (Kalın) olarak üçe ayrılır.
Kadin Sesleri : Soprano (İnce) , Mezzo Soprano (Orta), Alto olarak üçe ayrılır.
SES MERDİVENİ: İnsan kulağı ile duyulması imkanı olan seslerin en kalınından en
incesine kadar sıralanış biçimine ses merdiveni denir. Ses Merdiveni üç bölüme
1
ayrılır : Bunlar Kaba Bölge, Orta Bölge ve Tiz Bölgedir.
ARALIK : İki nota arasındaki mesafeye yani ses farkına denir.
SÜRE : Notaların vermiş olduğu zaman bütünlüğüne süre denir. Sesli Süre ve
Sessiz Süre olmak üzere iki çeşit süre vardır. Sesli süreler notaların seslendiriliş
zamanını, sessiz süreler ise notalar arası bekleme zamanını ifade eder. Sessiz
süreler Müzikte ES işareti ile tanımlanır.
TAM SES : İki bitişik notanın veya derecenin gösterdiği aralığa Tam Ses denir. Bu
notaların gösterdiği küçük aralıklara da Yarım Ses denir
KOMA : İki tam ses arasındaki dokuz küçük sesin her birine verilen isimdir.
ÖLÇÜ : Bir müzik eserinin eşit süreli bölümlerine Ölçü denir. Ölçü çizgileri porteye
dikey olarak konulur. Her ölçüde ölçü rakamı kadar nota süreleri vardır.
EKSİK ÖLÇÜ ( ANAKRUS ) : Bazı eserlerde ilk ölçü çizgisinden önce gelen ölçülere
verilen isim
Nota:
Müzik seslerini gösteren işarettir ve yedi tane nota vardır. La-Si-Do-Re-Mi-Fa-Sol
Porte ve İlave Çizgisi:
Beş paralel düz çizgi ve dört eşit aralıktan oluşan şekildir. Notalar bu şekle sığmadığı zaman ilave
çizgiler kullanılır.
Anahtar:
Portenin sol baş tarafına konulur ve konulduğu çizgiye kendi adını verir.
2
SOL ANAHTARI
FA ANAHTARI
DO ANAHTARI
Nota ve Eslerin (Sus) Değerleri:
Birlik Nota 1 Birlik Es
İkilik Nota 1/2 İkilik Es
Dörtlük Nota 1/4
Dörtlük Es
Sekizlik Nota 1/8
Sekizlik Es
Onaltılık Nota 1/16
Onaltılık Es
Otuzikilik Nota 1/32
Otuzikilik Es
Altmışdörtlük Nota
1/64 Altmışdörtlük Es
Değiştirme işaretleri:
Önüne geldiği notanın ses yüksekliğini değiştiren işaretlerdir. Notanın sol tarafına konur ve ölçü
içindeki aynı ismi taşıyan notaları etkiler.
3
Bemol: Önüne geldiği notayı yarım ses kalınlaştırır.
Diyez: Önüne geldiği notayı yarım ses inceltir.
Naturel: Değişime uğramış notayı normal hale getirir.
Çift Bemol: Önüne geldiği notayı bir tam ses kalınlaştırır.
Çift Diyez: Önüne geldiği notayı bir tam ses inceltir.
Tekrar işaretleri:
Röpriz: Genellikle başa dönüleceğini veya 2. defa görüldüğü yerden 1. defa görüldüğü yere
dönüleceğini anlatır.
veya aşağıdaki gibi kullanılır.
Ölçü tekrar işareti: Bir ölçüdeki notalar tekrar edileceği zaman kullanılır.
aşağıdaki gibi kullanılır.
Senyö:
(
)Bir müzik eserinde 2. defa konulduğu yerden, birinci defa konulduğu yere
dönüleceğini ve son yazılan yerde bitirileceğini belirtir.
4