Enerji Kabloları ve İletkenler

ENERJİ KABLOLARI VE İLETKENLER
ENERJİ KABLOLARI
Enerji Kablosu:
Belli bir güçteki elektrik enerjisini bir noktadan diğer bir noktaya daha verimli ve
emniyetli bir şekilde iletmek amacıyla kullanılan,üzeri uygun şekilde yalıtılmış iletken veya
iletken demetlerine denir.
***Kablo Sınıfları:
*Tesis Durumuna Göre:
-Sabit Tesis Kabloları
-Hareketli Tesis Kabloları
*Tesisin İşletme Şartlarına Göre:
-Ağır İşletme Kabloları
-Normal ve Hafif İşletme Kabloları
*İletken Yapılarına Göre:
-Bakır İletkenli Kablolar
-Alüminyum İletkenli Kablolar
*Sembollerine Göre
-Y-Sınıfı: Sabit tesislerde kullanılan, ağır işletme şartlarına dayanıklı kablolar.
-N-Sınıfı: Sabit tesislerde kullanılan, normal ve hafif işletme şartlarına dayanıklı kablo
(Toprak altına direkt döşenmez)
-B-Sınıfı: Hareketli elektrik cihaz ve tesislerinde kullanılan, ağır işletme şartlarına
dayanıklı kablolar.
-F-Sınıfı: Hareketli elektrik cihazlarında ve tesislerinde kullanılan,normal ve hafif
işletme şartlarına dayanıklı bükülgen kablolar.
-TS 6429 standardına göre üç fazlı AC akımda kullanılacak renkler ise;
1.Faz :Gri
2.Faz :Siyah
3.Faz :Kahverengi
Nötr :Açık mavi
-Enerji Kablolarının Yapısı ve Yapı Elemanları
a)İletkenler
b)Yalıtkanlar
c)Yarı İletkenler
-Kabloların dizilme düzeni:
-Tek damarlı sistemden oluşan beslenmelerde tek sıra yerleşme düzeninde damarlar şeklinde
sıralanmalıdır:
RST-TSR-RST-TSR şeklindedir.
-Birden fazla katlı yerleşmede ise,katlar arasında en az 20 cm olmak koşuluyla:
1.Kat
2.Kat
RST
RST
RST
TSR
TSR
TSR
şeklinde olmalıdır.
Bu beslenmelerde aynı faz kesinlikle yan yana tesis edilmemelidir. Örneğin RRRSSS-TTT düzeninde olmamalıdır. Sistemler arasında en az bir kablo çapı kadar aralık
bulunmalı ve tüm sistemlerin uzunluğu yaklaşık eşit olmalıdır. Aksi durumda manyetik alan
etkisi ile ısınma meydana gelir ve istenen randıman alınmaz.
-Kabloların Döşenme Kuralları:
-Kablolar 0 0C altında döşenmez.
-Tek damarlı kablolar demir gibi mıktanıs tarafından çekilebilen metallerden yapılmış
borulardan geçirilmez.
-Kablolar, çaplarının 15 katından daha küçük yarıçapta daire yapılmaz (plastikler için)
-Kablo döşenmesi tavalar ile yapılıyorsa, delikli tavalar kullanılmalıdır.
-Kablolar; insanların yoğun bulunduğu, paniğin yaşanabileceği tüm yapılar, yüksek katlı
binalar, hastaneler, tüneller, tiyatrolar, okullar, alış-veriş merkezleri gibi yapı ve yerlerde
yangın anında az duman çıkaran, halojensiz özellikli olmalıdır.
Enerji Kablo Fotoğrafları
34,5 kV kablolarımızın bazıları ve özellikleri (XLPE)
İLETKENLER
380 ve 154 kV E.İ.Hatlarında aşağıdaki tipte çelik özlü alüminyum (ACSR) iletkenler
kullanılır; ACSR (Aluminium Cable Steel Reinforced)(Çelik özlü alüminyum iletken)
anlamındadır.
İletkenlerin genel kullanılışı;
477 MCM ACSR, 795 MCM ACSR, 954 MCM ACSR şeklindedir.
477 MCM (Hawk - şahin,doğan,atmaca),
795 MCM (Drake - erkek ördek),
795MCM (Condor - akbaba),
954 MCM (Rail - su tavuğu),
954 MCM (Cardinal- Amerikan ispinozu),
1272 MCM (Pheasant-sülün).
CM (CircularMils)’in anlamı: 1 CM (CircularMils) çapı 0,001 inch olan daire
yüzeyine eşittir.
1 CM=5067.10-7 mm2ve 1 MCM=5067.10-4 mm2 ’ dir.
Bu değerin iletkeni tarif eden 477, 795 vb. değerlerle çarpılmasıyla iletkenin toplam
alüminyum kesiti bulunur.
Örneğin;
477 MCM x 5067.10-4 = 241,69 mm2 (alüminyum kesit)
795 MCM x 5067.10-4 = 402,82 mm2 (alüminyum kesit)
CHARACTERİSTİCS OF ALUMİNİUM CONDUCTOR STEEL REİNFORCED
ÇELİK ÖZLÜ ALÜMİNYUM İLETKEN KARAKTERİSTİKLERİ
CONDUCTOR
ĠLETKEN
DİAMETER
CROSS-SECTİONAL
AREA
TYPE OF STRAND
STANDART KESĠT
ACSR
ÖRGÜ ġEKLĠ
STANDART
ÇAP
(A)
Ağırlık
Kuvveti
Alüminyum
Kod
Ġsmi
Al.
St.
(D)
Final
Isı
Elastisite
Uzama
Modülü
Katsayısı
mm
Nominal
Kesit
(C)
Nominal Nominal Ortalama Ortalama
Kopma
mm2
(B)
Toplam
Adet
MCM
Çap
Çelik
Adet
mm
Çap
Komple
Çelik
Ġletken
Nüve
mm
kg
kg/km
kg/mm2
1/ºC.10-6
477
HAWK
241,65 39,19
280,84
26
3,44
7
2,67
21,8
8,01
8798
973
7700
19,2
795
DRAKE
402,56 65,44
468.-
26
4,44
7
3,45
28,11
10,36
14165
1624
7700
19,2
954
CARDĠNAL
484,53 62,81
547,34
54
3,38
7
3,38
30,42
10,14
15589
1829
6834
19,3
1272
PHEASANT 645,08 81,71
726,79
54
3,9
19
2,34
35,1
11,7
20357
2421
6932
19,4
NOT: BU TABLODA VERĠLEN BOYUT VE MEKANĠK DEĞERLER NOMĠNAL DEĞERLERDĠR. ĠLGĠLĠ STANDARTLARDA UYGULAMADA
BU DEĞERLER ĠÇĠN DĠKKATE ALINACAK TOLERANSLAR BELĠRTĠLMĠġTĠR.
(A) Nominal tensile strength
(C) Final modulus of elasticity for complete conductor
(B) Nominal weight
(D) Coefficient of linear expansion for complete conductor
Soldan Sağa Drake (26/7), Cardinal (54/7) ve Pheasant (54/19) Ġletkenler
380 kV İLETİM HATLARINDA KULLANILAN
İLETKENLERİN TİPLERİ VE KAPASİTELERİ
Toplam
Akım
Yazlık
Bahar/
TİP
İletken
MCM
Taşıma
Kapasite Sonbahar
Alanı
Kapasitesi (MVA)* Kapasite
(mm2)
(A)***
(MVA)**
2B, Rail
2x517
2x954
2x755
832
1360
2B, Cardinal
2x547
2x954
2x765
845
1360
3B, Cardinal
3x547
3x954
3x765
1268
2070
3B, Pheasant
3x726
3x1272 3x925
1524
2480
* : İletken Sıcaklığı: 80 oC, Hava Sıcaklığı: 40 oC, Rüzgar Hızı: 0,1 m/s
** : İletken Sıcaklığı: 80 oC, Hava Sıcaklığı: 25 oC, Rüzgar Hızı: 0,5 m/s
*** : İletken Sıcaklığı: 80 oC, Hava Sıcaklığı: 40 oC, Rüzgar Hızı: 0,25 m/s
2B ve 3B sırasıyla ikili ve üçlü iletken demetlerini temsil eder.
Termik
Kapasite
(MVA)***
995
1005
1510
1825
154 kV İLETİM HATLARINDA KULLANILAN
İLETKENLERİN TİPLERİ VE KAPASİTELERİ
Toplam
Akım
Yazlık
Bahar/
İletken
MCM Taşıma
Kapasite Sonbahar
Alanı
Kapasitesi (MVA)* Kapasite
(mm2)
(A)***
(MVA)**
Hawk
281
477
496
110
180
Drake
468,4
795
683
153
250
Cardinal
547
954
765
171
280
2B Cardinal
2x547
2x954 2x765
342
560
Pheasant
726
1272
925
206
336
o
o
* : İletken Sıcaklığı: 80 C, Hava Sıcaklığı: 40 C, Rüzgar Hızı: 0,1 m/s
**: İletken Sıcaklığı: 80 oC, Hava Sıcaklığı: 25 oC, Rüzgar Hızı: 0,5 m/s
*** : İletken Sıcaklığı: 80 oC, Hava Sıcaklığı: 40 oC, Rüzgar Hızı: 0,25 m/s
2B ikili iletken demetini temsil eder.
TİP
Termik
Kapasite
(MVA)***
132
182
204
408
247
380 kV İLETİM SİSTEMİNDE KULLANILAN YERALTI GÜÇ
KABLOLARININ TiPLERİ VE KAPASİTELERİ
TİP
XLPE Kablo (Bakır)
Toplam İletken
Alanı (mm2)
2000
Akım Taşıma
Kapasitesi (A)
1500
İletim Kapasitesi
(MVA)
987
154 kV İLETİM SİSTEMİNDE KULLANILAN YERALTI GÜÇ
KABLOLARININ TiPLERİ VE KAPASİTELERİ
TİP
XLPE Kablo (Bakır)
XLPE Kablo (Bakır)
XLPE Kablo (Bakır)
Toplam İletken Alanı
(mm2)
630
1000
1600
Akım Taşıma
Kapasitesi (A)
655
935
1350
İletim Kapasitesi
(MVA)
175
250
360