bilimsel bilginin özellikleri ve fen
advertisement
BİLİMSEL BİLGİNİN ÖZELLİKLERİ VE FEN - TEKNOLOJİ OKURYAZARLIĞI Fen Bilimlerinin (Bilimin) ve Teknolojinin doğası Dünya İnsan Kültür Bilim Bilim Nedir? Ne değildir? Bilim nedir sorusu, cevaplanması son derece zor bir sorudur. Çünkü otoriteler tarafından fikir birliğine varılarak yapılmış basit ve kesin bir tanımı yoktur. Bilim: Matematiksel bir kavram değil kompleks bir yöntemdir. Durağan değildir; sürekli gelişmektedir. Belirsizlik içerir. Anlamında belirsizlik vardır. Bazen bilgi olarak ifade edilirken, bazen de bilgiyi kurma, ortaya çıkarma olarak adlandırılmaktadır. TDK sözlüğünde bilim şöyle tanımlanıyor: Bilim: “Evrenin ya da olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneysel yöntemlere ve gerçekliğe dayanarak yasalar çıkarmaya çalışan düzenli bilgi.” “Genel geçerlik ve kesinlik nitelikleri gösteren yöntemli ve dizgesel bilgi.” “Belli bir konuyu bilme isteğinden yola çıkan, belli bir ereğe yönelen bir bilgi edinme ve yöntemli araştırma süreci.” Bilimsel Bilgiyi Meydana Getiren ve Oluşturan Temel Sebepler İnsan doğaya egemen olmak ister! Bilimin (Fennin) Doğası ve Temel İlkeleri Objektiflik Denenebilir ve Gözlenebilirlik Ölçülebilirlik Tekrarlanabilirlik Değişebilirlik Yanlışlanabilirlik Evrensellik İnsan merkezli olması Objektiflik Bilimsel bilgi insanlar arasında din, dil, ırk ayrımı söz konusu olmaksızın geçerlidir. Başka bir deyişle insanlığın üzerinde birleştiği bir bilgidir. İnsanlığın ortak bilgisidir. Denenebilirlik ve Gözlenebilirlik Bilimsel bilgi gözlenebilir ve devamında denenebilir olmalıdır. Ölçülebilirlik ve Tekrarlanabilirlik • Bilimsel çalışmalarda yapılan deneyler ve gözlemler ölçülebilir olmalıdır. Yani çoğu zaman sayısal olarak ifade edilmelidir. • Eğer bilimsel olarak bir şeyler iddia ediliyorsa ve meydana geldiği söyleniyorsa bunların tekrar aynı şartlarda gözlenmesi ve ölçülebilmesi gerekmektedir. Değiştirilebilirlik ve Yanlışlanabilirlik • Ne kadar kesin görünürse görünsün bilimsel bilgi hiçbir zaman %100 doğru değildir ve değiştirilebilme kapısı her zaman açıktır. • Bununla ilgili örnek olarak atom kavramı ve atom modelleri ile ilgili açıklamaları verebiliriz. Atom ile ilgili bir önceki model tamamen değişmiştir. Evrensellik ve İnsan Kaynaklı Olması • Fen bilimlerinin tamamen insanoğlunun doğayı, fiziksel evreni anlama ve açıklama gayretinden kaynaklanır. Buradan da anlaşılacağı gibi bilimsel bilgi tamamen insan kaynaklı ve dünyevidir. Bilimsel Ürünler Basitten karmaşığa doğru sıralayacak olursak; • Gözlem ve veriler, • Olay ve olgular, • Bilimsel kavram ve ilkeler, • Bilimsel teori ve kanunlar. Fen ve Teknoloji Eğitiminin Amaçları Doğal dünyayı öğrenmelerini ve anlamalarını, bunun heyecanını yaşamalarını sağlamak, Her sınıf düzeyinde bilimsel ve teknolojik gelişme ile olaylara merak duygusunu geliştirmelerini teşvik etmek, Fen ve teknolojinin doğasını; fen, teknoloji, toplum ve çevre arasındaki karşılıklı etkileşimleri anlamalarını sağlamak, Araştırma, okuma ve tartışma aracılığıyla yeni bilgileri yapılandırma becerilerini kazanmalarını sağlamak, Yaşamlarının sonraki dönemlerinde meslek seçimi gibi konularda, fen ve teknolojiye dayalı meslekler hakkında bilgi, deneyim, ilgi geliştirmelerini sağlamak, Karşılaşabilecekleri alışılmadık durumlarda yeni bilgi elde etme ile problem çözmede fen ve teknolojiyi kullanmalarını sağlamak, Kişisel kararlar verirken uygun bilimsel süreç ve ilkeleri kullanmalarını sağlamak, Fen ve teknolojiyle ilgili sosyal, ekonomik, kişisel, sağlık, çevre sorunlarını fark etmelerini ve bunlarla ilgili sorumluluk taşımalarını ve bilinçli karar vermelerini sağlamak, Meslek yaşamlarında bilgi, anlayış ve becerilerini kullanarak ekonomik verimliliklerini artırmalarını sağlamak. FEN VE TEKNOLOJİ OKURYAZARLIĞI BİLİMSEL METOT ve İŞLEM BECERİLER Fen Okuryazarlığı Nedir? • DNA=D N A • DNA= Kalıtsal maddenin esasını oluşturan, canlılara ait her türlü özelliğin nesilde nesile geçmesini sağlayan, bunları kontrol eden yönetici moleküllerden birisidir. Teknoloji Okuryazarlığı Nedir? • Teknolojiyi kullanmak, yönetmek, değerlendirmek ve anlama yeteneğidir. BİLİMSEL METOT Bilimsel Bir Problemin Çözümünde Takip Edilen Yollar 1) 1) Gözlem: 2)Problem: 3)Hipotez:Problemi çözmek için yapılan araştırma ve gözlemler sonucu elde edilen bilgilerin yardımıyla kurulan geçici çözüm yoludur. 4)Kontrollü Deney: 5)Ölçme: 6)Sonuç:Doğru-Yanlış Bilimsel İşlem Becerileri Temel Bilimsel İşlem Becerileri gözlem iletişim sınıflandırma İleri düzeydeBilimsel İşlem Beceriler Adil olma Veri tablosu oluşturma Verileri işleme ölçme Hipotez kurma tahmin Araştırma tasarlama Deney yapma 20.7.2017 26 Temel Bilimsel İşlem Becerileri 1)Gözlemleme: 2)Sınıflandırma: Fen ve teknoloji derslerinde öğrenci,yaptığı gözlemleri veya sınıflamaları ne yapacak veya karşısındaki kişilere nasıl aktaracak? Pazartesi Salı Çarşamba 4)Ölçme: 2 gün güneşli 2 gün yağmurlu Perşembe Cuma 5)Yordama ve Tahmin Edebilme: • Yordama Herhangi bir şey ile ilgili tahmini değer biçebilme • Tahmin Etme Bazı verilerden hareketle gelecekte ne olacağını tahmin edebilmedir. Yağmur yağmaz Çıkarımda Bulunabilme: Gözlemlerimizden bir sonuç çıkarabilmektir.
