Yönetim Bilişim Sistemleri DİJİTAL İŞLETMEYİ YÖNETME, 12. BASIMDAN ÇEVİRİ Ders 10 ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Öğrenme Hedefleri • Yeni sistemlerin kurulması nasıl bir örgütsel değişim gerçekleştirmektedir? • Sistem geliştirme sürecinde temel faaliyetler nelerdir? • Sistemleri modellemek ve tasarlamak için ana metodolojiler nelerdir? • Enformasyon sistemlerinin kurulması için alternatif yöntemler nelerdir? • Dijital işletme çağında sistem kurmak için yeni yaklaşımlar nelerdir? 2 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA CIMB Grup Hesap Açma Süreçlerini Yeniden Tasarlar • Problem: Finansal hizmet sağlayıcısı olan CIMB grubu özellikle şubede hesap açma iş sürecinin iyileştirilmesini istemektedir • Çözümler: ARIS BPM aracı verimin iyileştirilmesi için 25 alanda tanımlanmıştır. Malezya Çok İşlevli Hükümet Kartı veri-zaman harcamayı % 50 azaltmıştır • İş süreçlerini düzenlemek ve yeniden tasarlanması için bilgi sistemlerinin kullanımını gösterir • Yeni sistem-analiz ilk adım örneğini gösterir 3 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Planlı Örgütsel Değişim Olarak Sistemler • ET ile sistem geliştirme ve örgütsel değişim 1. Otomasyon • Verimliliği artırır • Elle yapılan görevlerin yerini alır 2. Süreçlerin rasyonelleştirilmesi • Standart iletişim prosedürleri kolaylaştırır • Genellikle, sürekli kalite iyileştirme yapmak için kullanılan programlarda bulunur – Toplam kalite yönetimi (TKY) – Altı sigma 4 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Planlı Örgütsel Değişim Olarak Sistemler • ET ile sistem geliştirme ve örgütsel değişim 3. İş süreçlerinin yeniden tasarımı • Analiz, kolaylaştırmak ve iş sürecinin yeniden tasarlanması • İş sürecinin yeniden düzenlenmesi, adımların birleştirilmesi ve tekrarın elenmesi 4. Paradigma değişimleri • İşin doğasını yeniden düşün • Yeni bir iş modeli tanımla • Örgütün doğasını değiştir 5 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Planlı Örgütsel Değişim Olarak Sistemler PLANLI ÖRGÜTSEL DEĞİŞİM OLARAK SİSTEMLER En sık rastlanan değişim türleri otomasyon ve rasyonelleştirme olmaktadır. Bunlar daha çok yavaş hareket eden, yavaş değişiklikler getiren az risk içeren değişimlerdir. Hızlı ve kapsamlı değişiklikler içeren yeniden tasarlama ve paradigma değişimleri fazla kazanç getirebilirken çok daha fazla risk içermektedir. ŞEKİL 13-1 6 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Planlı Örgütsel Değişim Olarak Sistemler • İş süreci yönetimi (İSY) – Analiz, tasarım ve optimizasyon işlemi yapmak için değişik araçlar, yöntemler – İş süreçlerinin yeniden tasarımını yönetmek isteyen İşletmeler tarafından kullanılır • İSY adımları 1.Değişecek süreci tanımla 2.Mevcut süreci analiz et 3.Yeni süreci tasarla 4.Yeni süreci uygula 5.Sürekli ölç 7 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Planlı Örgütsel Değişim Olarak Sistemler FİZİKSEL BİR KİTAPÇIDAN BİR KİTAP SATIN ALMA İÇİN “OLDUĞU GİBİ” İŞ SÜRECİ ŞEKİL 13-2 8 Fiziksel bir kitapçıdan kitap satın alma satıcı ile müşteri arasında birçok adımın gerçekleştirilmesini gerektirir. © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Planlı Örgütsel Değişim Olarak Sistemler ÇEVRİMİÇİ KİTAP SATIN ALMAK İÇİN YENİDEN TASARLANMIŞ SÜREÇ ŞEKİL 13-3 9 İnternet teknolojisi kullanmak kitap satın alma sürecinin yeniden tasarımını daha az adım ve kaynak tüketerek gerçekleştirmeyi mümkün kılar. © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Planlı Örgütsel Değişim Olarak Sistemler • İş Süreçleri Yönetimi Araçları – İş süreçlerini tanımlama ve belgelendirme • Yetersizliklerin tanımlanması – Geliştirilmiş süreçlerin modellerini kurma – Süreçleri oluşturan iş kurallarını yakalama ve ortaya çıkarma – Mevcut süreçler ile yeniden tasarlanmış süreçler arasında bütünleşme sağlama – Geliştirilen yeni süreçleri doğrulama – Önemli iş performans göstergelerinin süreç değişikliklerine etkisini ölçme 10 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Planlı Örgütsel Değişim Olarak Sistemler İŞ SÜREÇLERİ YÖNETİMİ BİR FARK YARATABİLİR Mİ? Etkileşimli Oturumu okuyunuz ve aşağıdaki soruları tartışınız • AmerisourceBergen ve Diebold gibi büyük işletmeler iş süreçleri yönetimi için neden iyi adaylardır? • Her bir işletme için iş süreçlerini yeniden tasarlama ve yönetiminin faydaları neler olmuştur? • İSY bu işletmelerin işleyişini nasıl değiştirmiştir? • İSY yazılımlarını yüksek miktarda süreç için uygulayacak olan işletmeleri bekleyen problemler nelerdir? • İSY uygulamaları için en uygun işletmeler hangileri olmaktadır? 11 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Sistem Geliştirmeye Genel Bakış • Sistem geliştirme: – Bir örgüt sorununun çözümü ya da bir fırsatın değerlendirilmesi amacı ile bir enformasyon sistemi çözümü üretme faaliyetleri 1.Sistem analizi 2.Sistem tasarımı 3.Programlama 4.Test 5.Dönüştürme 6.Üretim ve bakım 12 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Sistem Geliştirmeye Genel Bakış SİSTEM GELİŞTİRME SÜRECİ Sistem kurma altı ana faaliyete ayrılabilmektedir. ŞEKİL 13-4 13 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Sistem Geliştirmeye Genel Bakış • Sistem analizi – Bir işletmenin enformasyon sistemi ile çözmeye çalıştığı bir sorunun analizi • Sorunun tanımlanması, nedenlerinin tespiti • Çözüm belirlenmesi – Sistem öneri raporlarının tanımlanması ve alternatif çözümlerin denenmesi • Enformasyon gereksinimlerinin belirlenmesi – Fizibilite çalışmasını da içerir • Çözüm iyi bir yatırım mı? • İhtiyaç duyulan teknoloji, yetkinlikler var mı? 14 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Sistem Geliştirmeye Genel Bakış • Sistem analizi (devam) – Enformasyon gereksinimlerinin saptanması • Kimin hangi enformasyona, nerede, ne zaman ve nasıl ihtiyaç duyuyor • Yeni veya değiştirilmiş sistemin amaçlarını tanımlar • yeni sistemin yerine getirmek zorunda olduğu fonksiyonları detaylandırır – Hatalı ihtiyaç analizi sistemin aksamasına ve sistem geliştirme maliyetinin artmasına neden olur 15 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA • Sistem tasarımı Sistem Geliştirmeye Genel Bakış – Sistemin enformasyon gereksinimlerini yerine getirmek için ne yapılması gerektiğini tanımlar – Sistem çözümünün teknik, örgütsel, yönetimsel tüm bileşenlerini kapsamalıdır – Son kullanıcının görevi • Kullanıcı enformasyon gereksinimleri sistem kurulumuna yön verir • Kullanıcılar, sistemin kendi iş önceliklerini ve enformasyon ihtiyaçlarını yansıttığından emin olmak için tasarım süreci üzerinde yeterli kontrole sahip olmak zorundadır • Yetersiz kullanıcı katılımı sistemin başarısızlığının en önemli nedenidir 16 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Sistem Geliştirmeye Genel Bakış 17 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Sistem Geliştirmeye Genel Bakış • Programlama: – Tasarım aşamasında hazırlanmış olan sistem özellikleri yazılım program koduna dönüştürülür • Test – Sistemin doğru sonuçlar üretip üretmediğini tespit etmek için yapılır – Birim testi: Sistemdeki her programı ayrı ayrı test edilir – Sistem testi: Sistemi bütün olarak test eder – Kabul testi: Üretim setinde kullanılmaya hazır olan sistemin son sertifikasyonunu sağlar – Test plan: Testler için gereken tüm hazırlıklar 18 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Sistem Geliştirmeye Genel Bakış BİR KAYIT DEĞİŞİKLİĞİNİ TEST EDEN ÖRNEK TEST PLANI ŞEKİL 13-5 19 Bir test planı geliştirilirken, test planının çeşitli koşullarda test edilmiş olması ve her bir koşul testi ile beklenen sonuçların gereksinimlerini içermesi zorunludur. Test planları hem son kullanıcılar hem de enformasyon sistemleri uzmanlarından girdiye ihtiyaç duymaktadır. © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Sistem Geliştirmeye Genel Bakış • Dönüşüm – Eski sistemden yeni sisteme geçiş sürecidir – Dört ana strateji 1. 2. 3. 4. Paralel strateji Doğrudan geçiş Pilot çalışma Aşamalı yaklaşım – Son kullanıcı eğitimi zorunludur – Hem teknik hem de son kullanıcı gözüyle sistemin nasıl çalıştığını detaylı olarak gösteren belgeler, eğitim ve günlük işlerde kullanım için dönüşüm zamanında tamamlanır 20 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Sistem Geliştirmeye Genel Bakış • Üretim ve bakım – Değişikliğe gerek olup olmadığının anlaşılması için sistem yeniden gözden geçirilir – Uygulama sonrası denetim içerebilir – Bakım • Üretim sisteminin hatalarını düzeltmek, gereksinimleri karşılamak ya da sürecin verimliliğini arttırmak için donanım, yazılım, belge ya da işlemlerde gerçekleştirilen değişiklikler – 20% hata ayıklama, acil üretim sorunlarının düzeltilmesi – 20% donanım, yazılım, veri veya rapor değişimi – 60%’ı: sürecin verimliliğini arttırmak için kullanıcı iyileştirmeleri, belgeleme geliştirmesi ve sistem bileşenlerinin yeniden kodlanması 21 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Sistem Geliştirmeye Genel Bakış SİSTEM GELİŞTİRME AKTİVİTELERİ ÖZETİ 22 ANA FAALİYET AÇIKLAMA Sistem analizi Sorunları tanımla Çözümlerini belirle Enformasyon gereksinimlerini tespit et Sistem tasarımı Tasarım özelliklerini oluştur Programlama Tasarım özelliklerini program koduna dönüştür Test Birim testi uygula Sistem testini uygula Testi uygula Dönüştürme Dönüşümü planla Belgeleri hazırla Kullanıcı ve teknik çalışanları eğit Üretim ve Bakım Sistemi kullan Sistemi değerlendir Sistemde gerekli değişiklikleri yap © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Sistem Geliştirmeye Genel Bakış • Sistem modelleme ve tasarlamada öne çıkan metodolojiler: 1. Yapılandırılmış metodolojiler 2. Nesne yönelimli geliştirme • Yapılandırılmış Metodolojiler – – – 23 Yapılandırılmış: Adım adım gerçekleşen teknik Süreç odaklı: Verileri yönlendiren süreçlerin ve faaliyetlerin modellenmesine odaklanır Süreçten ayrılan veri © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Sistem Geliştirmeye Genel Bakış • Veri akış şeması: – Sistemin bileşen süreçlerinin ve veri ile bunlar arasındaki akışın sunulması için kullanılan öncelikli araçtır – Enformasyon akışının mantıksal grafik modelidir – Her modülde gerçekleşen işlemleri ya da dönüşümleri ve bunlar arasındaki ara yüzleri dikkatlice belirlemektedir • Veri sözlüğü: Sistem içerisindeki veri grupları ile ilgili enformasyonları kapsar • Süreç özellikleri: Veri akış şemalarının en düşük derecesinde meydana gelen dönüşümü açıklamaktadır • Yapı şeması: Yukarıdan-aşağıya doğru bir plandır ve tasarımın her aşamasını, diğer aşamalarla olan ilişkisini ve tüm tasarım içindeki yerini göstermektedir 24 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Sistem Geliştirmeye Genel Bakış ÜNİVERSİTE KAYIT SİSTEMİNE GÖNDERİLEN POSTA İÇİN VERİ AKIŞ ŞEMASI ŞEKİL 13-6 25 Bu işlem üç aşamadan oluşur: Uygunluk doğrulaması (1.0), Öğrenci kaydı (2.0), ve kaydın onaylanması (3.0). Her bir veri akışının ismi ve içeriği bitişiğindeki oklar ile gösterilmektedir. Bu sistemde bir tane dış girdi vardır: öğrenci. İki tane veri deposu vardır: öğrenci ana dosyası ve ders dosyası. © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Sistem Geliştirmeye Genel Bakış BİR BORDRO SİSTEMİ İÇİN YÜKSEK DERECELİ YAPI ŞEMASI ŞEKİL 13-7 26 Bu yapı planı bir bordro sistemi için tasarımın en yüksek ya da çok soyut seviyede olduğunu göstermekte ve sisteme genel bir bakış sağlamaktadır. © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Sistem Geliştirmeye Genel Bakış • Nesne yönelimli geliştirme – Nesne, sistem analiz ve tasarımının temel birimidir • Nesne: – Veri ve bu veriler üzerinde çalışan belirli süreçleri birleştirmektedir – İçerisindeki veri bu nesne ile ilişkili işlemler ve metotlar tarafından ulaşılabilir ve düzenlenebilirdir – Nesne yönelimli modelleme sınıf ve devralma kavramlarına dayanır • Belli bir sınıfa sahip nesneler ya da genel kategorilere sahip benzer nesneler o sınıfın özelliklerine sahiptir • Nesne sınıflarına daha genel bir sınıfa ait tüm yapı ve davranışları devralmakta ve daha sonra her nesneye tekil davranış ve değerler eklemektedir 27 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Sistem Geliştirmeye Genel Bakış SINIF VE DEVRALMA Bu şekil sınıfl arın kendi üst sınıfının ortak özelliklerini nasıl devraldığını göstermektedir. ŞEKİL 13-8 28 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Sistem Geliştirmeye Genel Bakış • Nesne yönelimli geliştirme (devam) – Geleneksel yapılandırılmış gelişime göre daha tekrarlamalı ve artımlıdır • Sistem analizi: Sistem oluşturucuları sistemin işlevsel gereksinimlerini belgeler • Tasarım süreci: Nesnelerin nasıl davranacağını ve diğeriyle nasıl etkileşimde olacağını açıklar • Uygulama: Kütüphanede mevcut olanlardan bazı sınıflar yeniden kullanılabilir, diğerleri yaratılabilir, birleştirilebilir – Nesnelerin tekrar kullanılabilir olması ile nesne yönelimli geliştirme yazılımın yazılmasında harcanan zaman ve maliyeti düşürmeye imkan sağlayabilir 29 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Sistem Geliştirmeye Genel Bakış • Bilgisayar Destekli Yazılım Mühendisliği (BDYM) – Geliştiricilerin yapmaya ihtiyaç duyduğu tekrarlayan işlerin sayısını azaltmak için az önce anlatılan metodolojileri otomatikleştirmek için yazılım araçları sağlar; • • • • • Grafik ve şemalar, ekran ve raporlama üretimi, Genişletilmiş raporlama imkanı, Analiz ve kontrol araçları, Veri sözlüğü, Kod ve belgeleme üretimi – Düzeltmeler ve değişiklikleri otomatikleştirerek ve prototip imkanı sağlayarak tekrarlayan tasarımları destekler – Etkin kullanım için örgüt disiplini gerektirir 30 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Alternatif Sistem Kurma Yaklaşımı • Alternatif Sistem Kurma Yaklaşımları – Geleneksel sistem yaşam döngüsü – Prototip – Son kullanıcı geliştirmesi – Uygulama yazılım paketleri – Dış kaynak kullanımı 31 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Alternatif Sistem Kurma Yaklaşımı • Geleneksel sistem yaşam döngüsü: – Enformasyon sistemleri kurmak için en eski yöntemdir – Sistem gelişimini usule uygun aşamalara bölmek için aşamalı bir yaklaşımdır • “Şelale” yaklaşımını izler: Bir sonraki aşama başlamadan bir önceki aşamadaki görevler tamamlanır – Son kullanıcıların enformasyon gereksinimleri sağlama ve teknik çalışanın işlerine göz atma konularında sınırlılıkları vardır – Usule uygun özelliklerin ve evrak işinin önemini vurgular – Büyük karmaşık sistemler kurmak için hala kullanılmaktadır – Maliyetli, zaman alıcı olabilir ve esnek olmayabilir 32 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Alternatif Sistem Kurma Yaklaşımı • Prototip üretme – Kullanıcıların değerlendirmesi için hızlı ve ucuz bir şekilde deneysel bir sistem kurulumu – Prototip: Enformasyon sistemi sistemin bir parçasının çalışan bir sürümüdür • Kullanıcı gereksinimleriyle tamamen örtüşene kadar prototip üretme işlemi devam eder – Prototip adımları 1. 2. 3. 4. 33 Kullanıcıların temel gereksinimlerinin belirlenmesi Başlangıç prototipinin geliştirilmesi Prototipin kullanılması Prototipin gözden geçirilmesi ve geliştirilmesi © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Alternatif Sistem Kurma Yaklaşımı PROTOTİP SÜRECİ Prototip geliştirme süreci dört adıma ayrılmaktadır. Bir prototip hızlıca ve ucuz bir şekilde geliştirilebileceği için sistem oluşturucuları son işlevsel olanına ulaşmadan önce prototipi işlemek ve geliştirmek için birkaç tekrarlama, 3 ve 4. adımları yineleme vasıtasıyla ilerlemektedir. ŞEKİL 13-9 34 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Alternatif Sistem Kurma Yaklaşımı • Prototipin avantajları – Gereksinimler ve tasarım çözümleri hakkında bazı belirsizliklerin bulunduğu durumda çok kullanışlıdır – Sıklıkla son kullanıcı arayüzü tasarımı için kullanılır – Son kullanıcı gereksinimlerini sağlayabilir • Dezavantajları – Olmazsa olmaz adımları göz ardı edebilir – Verinin büyük miktarını ya da üretim çevresindeki kullanıcıların büyük çoğunluğunu uzlaştıramayabilir 35 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Alternatif Sistem Kurma Yaklaşımı • Son kullanıcı geliştirmesi: – Dördüncü nesil diller son kullanıcının rapor yaratmasına veya çok az teknik destek alarak yazılım uygulamaları geliştirmesine imkan veren yazılım araçlarıdır – Dördüncü nesil dillerde geleneksel programlama dillerine göre daha az prosedür gerekir • • • • • • • 36 Kişisel bilgisayar yazılım araçları Sorgulama dili Rapor üretici Grafik dili Uygulama üretici Uygulama yazılım paketi Çok yüksek seviye programlama dili © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Alternatif Sistem Kurma Yaklaşımı • Son kullanıcı geliştirmesi (devam): – Avantajları: • Projeler daha hızlı tamamlanır • Yüksek seviyede kullanıcı katılımı ve memnuniyet – Dezavantajları: • Yoğun işlemler için tasarlanmamış • Yetersiz yönetim ve kontrol, test, belgeleme • Veri üzerinde kontrol kaybı – Son kullanıcı gelişimi yönetimi • Son kullanıcı sistem uygulamalarının maliyeti gerekçelendirilmeli • Yazılım, donanım ve kalite standartlarını belirlenmeli 37 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Alternatif Sistem Kurma Yaklaşımı • Uygulama yazılım paketleri – Zaman ve para tasarrufu – Özelleştirme özellikleri önermektedir: • Yazılım paketi örgütün özel ihtiyaçlarını yazılım paketinin bütünlüğünü bozmadan değiştirmeye olanak tanımaktadır – Sistem analizi için değerlendirme kriterleri: • Paketin sağladıkları: Esneklik, kullanıcı dostu olma, donanım ve yazılım kaynakları, veritabanı gereksinimleri, kurulum ve değerlendirme çabası, belgeleme, tedarikçi kalitesi ve maliyet – Teklif talebi • Yazılım paketi tedarikçisine gönderilen detaylı soruları içerir • Alternatif yazılım paketlerini değerlendirmek için kullanılır 38 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Alternatif Sistem Kurma Yaklaşımı • Dış kaynak kullanımı – Çeşitler • Bulut bilgi işlem ve SaaS sağlayıcılar – Kendi sistemleri için teknik altyapı olarak hizmet sağlayan bilgisayar donanımı ve yazılımı sağlayan işletmelere abone olma • Dış tedarikçi – Tasarlamak yazılım oluşturmak için kiralanır – Yerli dış kaynak » İşletmenin ihtiyacı olan yetenek, kaynak, varlıklara bağlı – Başka ülkelerden dış kaynak » Maliyete bağlı 39 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Alternatif Sistem Kurma Yaklaşımı • Dış kaynak kullanımı (devam) – Avantajları • ET ihtiyaçlarında örgüte esneklik sağlar – Dezavantajları • Gizli maliyetler, örneğin – Tedarikçinin bulunması ve belirlenmesi – Satıcıya geçiş • Üçüncü şahıslara iş süreçlerini açma 40 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Alternatif Sistem Kurma Yaklaşımı DIŞ KAYNAK KULLANIMININ TOPLAM MALİYETİ ŞEKİL 13-10 41 Eğer işletme başka ülkeden dış kaynak kullanımına 10 milyon USD harcıyorsa bu işletme en iyi senaryo durumunda bile ek maliyetlere yüzde 15,2 oranında para harcayacaktır. En kötü senaryo durumunda olağanüstü yüksek dönüşüm ve işten çıkarma maliyetleri ile üretim boyunca dramatik düşüş olmaktadır. İşletme başka ülkeden bir sözleşme için 10 milyon dolarlık bir harcama üstüne maliyetlerin yüzde 57’si oranında ek ödeme bekleyebilir. © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Alternatif Sistem Kurma Yaklaşımı • Hızlı uygulama geliştirme (HUG) – Çok kısa bir sürede çalışan bir sistem yaratılması süreci – Kullanılan teknikler: • Grafik arayüz • Anahtar sistem elemanlarının yinelemeli prototip üretimi • Otomatik program kodu yaratma • Son kullanıcılar arasında yakın takım çalışması 42 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Alternatif Sistem Kurma Yaklaşımı • Birleşik uygulama tasarımı (BUT) – Başlangıç sistem tasarımını geliştirmek ve enformasyon gereksinimleri oluşumuna ivme kazandırmak için kullanılır – Sistem tasarımını tartışmak için etkileşimli bir oturumda son kullanıcı ve enformasyon sistemleri uzmanlarını bir araya getirir – Tasarım aşamasını hızlandırır ve kullanıcıları en üst seviyede işin içine sokar 43 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Alternatif Sistem Kurma Yaklaşımı • Çevik geliştirme – büyük bir projeyi birçok küçük parçaya bölerek, yineleme ve devamlı geri bildirim kullanarak, çalışan yazılımı kısa bir sürede teslim etmek üzerine odaklanır – Alt projeler • Ayrı, eksiksiz projeler olarak işlenir • Yineleme ve sürekli geri besleme kullanarak kısa bir süre içinde tamamlanır – Yüz yüze iletişimin önemini vurgulamakta, insanların işbirliğini yapmasını, kararları hızlı ve etkin biçimde almasını destekler 44 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri BÖLÜM 13: ENFORMASYON SİSTEMLERİ KURMA Alternatif Sistem Kurma Yaklaşımı • Bileşen tabanlı geliştirme ve web hizmetleri – Yazılım oluşturulmasını daha da hızlandırmak için büyük ölçekli iş uygulamaları yaratırken birleştirilen grafik kullanıcı arayüzü veya çevrimiçi sipariş kabiliyeti gibi yaygın faaliyetleri için nesne grupları yazılım bileşenleri yerleştirilmiştir – Web hizmetleri • Gevşek birleşmiş, XML kullanılarak teslim edilen yeniden kullanılabilen yazılım bileşenleri, • Bir uygulamanın diğer uygulama ile haberleşmesine imkan sağlayan diğer açık protokoller ve standartlar • Mevcut sistemi geliştirmek veya yeni enformasyon sistemleri uygulamaları yaratmak için web hizmetleri kullanılabilir • Evrensel standartları kullandıkları için kurulmaları özel bileşenlerden çok daha az masraflı ve daha kolay 45 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011 Yönetim Bilişim Sistemleri All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise, without the prior written permission of the publisher. Printed in the United States of America. Copyright © 2011 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall 46 © Nobel Akademik Yayıncılık 2011