tedaş sistem kullanım

TÜRKİYE ELEKTRİK DAĞITIM A. Ş.
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
“ENERJİ DAĞITIMINDA KAMUNUN ROLÜ”
02 ARALIK 2005
İSTANBUL
SUNUM İÇERİĞİ
1. TEDAŞ Hakkında
2. Elektrik Sektörü
3. Elektrik Piyasası Yapısı ve İşleyişi
4. Elektrik Dağıtımında Kamunun Rolü
5. Özelleştirme
2
1. TEDAŞ Hakkında
3
TEDAŞ



Abone sayısı, 27 milyon.
Merkez + 20 Bölgesel Elektrik Dağıtım Şirketi
Personel sayısı, 32 000.
Temel Faaliyetleri
 Şebeke İşletmeciliği
 Şebeke Yatırımları
 Müşteri Hizmetleri
4
ŞEBEKE VARLIKLARI

150.000 dağıtım trafosu

48.000 MVA kurulu güç

800.000 km dağıtım hattı;

300.000 km OG

500.000 km AG
5
YATIRIM MİKTARLARIMIZ
Yıl
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Yatırım (Bin YTL)
261.000
350.000
446.000
480.000
481.000
680.000
6
ENERJİ ALIŞ-SATIŞ BÜYÜKLÜKLERİ
YILLAR
SATIN ALINAN
ENERJİ (GWh)
SATILAN ENERJİ
(GWh)
KAYIP-KAÇAK
(%)
1999
82.090
65.364
20,38
2000
88.689
69.548
21,58
2001
86.824
68.215
21,43
2002
94.086
74.455
20,86
2003
102.383
81.974
19,93
2004
105.868
86.193
18,58
2005*
113.466
93.691
17,40
*PLANLANAN
7
2. Elektrik Sektörü
8
TEDAŞ
Elektrik Sektörünün Neresindeyiz?
TEDAŞ
Elektrik Sektörünün
Üretim Neresindeyiz?
İletim
• Toplam maliyet
içerisindeki en
büyük pay
• Uzun mesafe
yüksek gerilim
enerji iletimi
• Tekel olma
potansiyeli yok
• Ulusal bir Doğal
Tekel konumu
• Rekabete tam
açık alan
• Rekabete kapalı
• Rekabet sonucu
fiyat iyileştirme
potansiyeli en
yüksek
• Fiyatlandırma
düzenlemeye
tabiidir.
Dağıtım
• Orta ve Alçak
Gerilim enerji
dağıtım
şebekesi
• Bölgesel bir
Doğal Tekel
konumunda
• Rekabete kapalı
• Fiyatlandırma
düzenlemeye
tabiidir.
Perakende
Satış
• Son kullanıcı ile
nihai temas
noktası
• Rekabete tam
anlamıyla açık
• Alır ve satar
• Müşteri Hizmetleri
•Abonelik
•Tahakkuk
•Tahsilat 9
•Sayaç işlemleri
TEDAŞ
Perakende Satış
Üretim
İletim
Dağıtım
Perakende
Satış
TEDAŞ
Satışı
Müşteriler
Serbest Tüketicilere Satış
10
3. Elektrik Piyasası Yapısı ve
İşleyişi
11
ELEKTRİK PİYASASI YAPISI ve
İŞLEYİŞİ

2001’de çıkarılan 4628 sayılı yasayla serbest
piyasa yapısı içerisinde rekabet ortamı
başlamıştır.

Elektriğin üretim, dağıtım ve toptan satış ile
ithalat-ihracat gibi tüm faaliyetler lisansa tâbi
olarak özel sektöre açılmıştır.

Perakende satışa ilişkin özel sektör faaliyeti henüz
başlatılmamıştır.

İletim faaliyetleri özel sektör faaliyetleri kapsamı
dışında bırakılmıştır.
12
ÜRETİM TESİSLERİNİN SİSTEME BAĞLANTI
ve LİSANS PROSEDÜRÜ
Üretici Tüzel Kişi
Başvurusu
EPDK
TEİAŞ
TEDAŞ
Yatırım Alanı
İncelemesi
13
4. Elektrik Dağıtımında
Kamunun Rolü
14
ELEKTRİK BEDELİ BİLEŞENLERİ
%69,7
%1,6
%13,9
Kayıp %5,7
Kaçak %8,2
%8,2
%0,9
%1,2
%1,2
%3,3
DAĞITIM SİSTEM KULLANIM BEDELİ
ENERJİ GİRİŞİ

Dağıtım Sistemi
(Şebeke)
KULLANICILAR
Dağıtım sistemi maliyeti:



Kayıp – Kaçak maliyeti
İşletme maliyeti
Yatırım maliyeti
16
KAYIP – KAÇAK MALİYETİ

2002 sonu itibariyle %20,9 idi;

2003 sonu %19,9
önlenen kayıp: 400 milyon YTL

2004 sonu %18,6
önlenen kayıp: 150 milyon YTL

2005 sonu %17,4
önlenen kayıp: 150 milyon YTL olup;
Toplamda 700 milyon YTL gelir kaybı önlendi.
Ayrıca 850 milyon YTL ceza tahakkuk ettirildi
Buna göre sonuç olarak;
Kaçak kullanım azaltılarak 1,5 milyar YTL gelir kaybı önlendi.
17
DAĞITIM İŞLETME MALİYETİ

Elektrik enerjisi alış fiyatımız 6,4 ve satış fiyatımız
ortalama 9 cent(USD),

TEDAŞ’ın dağıtım maliyeti 2,6 cent;


Kayıp-kaçak payı 1,3 cent

İşletme maliyeti 1,3 cent
Kaçağı olmayan verimli bir dağıtım işletmesinde bu
maliyet, yatırımlar dahil en çok 1,3 cent olmalıdır.
18
ELEKTRİK DAĞITIM İŞLETMESİ

Hizmet ağırlıklı bir işletme,

Zamanında bakım,

Zamanında yatırım,

Hızlı arıza giderme,

Kesintisiz ve kaliteli enerji,

Müşteri memnuniyeti.
19
KAMU’DA DAĞITIM YATIRIMLARI

Devletin nazarında şeker ve elektrik KİT’i aynıdır

Yatırım yapmak için:


Devletin yıllık yatırım limitleri içinde kalınacak

DPT ikna edilecek

Hazine ikna edilecek

Tabi bir de EPDK var
Ayrıca bunların hepsi ikna edilip; Yatırım, İşletme ve
Personel ödenekleri sağlanır
20
KAMU NEDEN DAĞITIM HİZMETİNDE
OLMAMALIDIR?

Elektrik dağıtımı bir hizmet işi olup, yoğun insan
emeğine bağlıdır.

Her an beklenmedik şartlar gelişebildiğinden, hızlı
karar ve eylem ihtiyacı vardır.

Her an genişleme ve yenileme yatırımları gerektirir.

Zamanında verilmeyen bakım-onarım hizmetinin
kıymeti yoktur.

Arızalar çok az olmalı ve zamanında giderilmelidir.
21
KAMU NEDEN DAĞITIM HİZMETİNDE
OLMAMALIDIR?

Elinizdeki elemanları istediğiniz gibi
çalıştıramazsınız

Performans yoksunu çalışanlarınızı işten
çıkartamazsınız

Çalışanların dokunulmazlıkları vardır

İşveren aleyhine politik nedenlerle ağır sendikal
haklar vardır
22
KAMU NEDEN DAĞITIM HİZMETİNDE
OLMAMALIDIR?

İyi yönetici bulmak zordur

Yöneticilerde standart yoktur. Bir yöneticiden hiç
şikayet gelmezken bir başkasından sürekli
şikayet gelmektedir.

Bu sektörde yöneticiler esnek olmalıdır. Kamu
yöneticisi hiç bir esneklik gösterememektedir.
23
5. Özelleştirme
24
ÖZELLEŞTİRME ÇALIŞMALARI

TEDAŞ, Yüksek Planlama Kurulu’nun
kararı ve Özelleştirme Yüksek Kurulu kararı
ile 02.04.2004 tarihinde özelleştirme
kapsamına ve programına alınmıştır.
25
ÖZELLEŞTİRME ÇALIŞMALARI

Bugüne kadar yapılan çalışmalarla;

TEDAŞ’a bağlı 20 şirket kuruldu.

Bağlı şirketlerin Dağıtım, Perakende Satış ve
Perakende Satış Hizmet Lisansı müracaatları
yapıldı.
26
21 ELEKTRİK DAĞITIM BÖLGESİ
13
Edirne
Kırklareli Boğaziçi EDAŞ
İstanbul
And.Yk.
Tekirdağ
.
17
14
15
Bursa
Bilecik
12
Çankırı
9
4
Tokat
Kırıkkale
Sivas
Nevşehir
16
Tunceli
19
Isparta
Niğde
8
Burdur
10
Antalya
Karaman
Iğdır
3
Ağrı
Kayseri
Malatya
7
Bingöl
Muş
5
Elazığ
18
Aksaray
Erzurum
Erzincan
20
Adana
Osmaniye
Adıyaman
Gaziantep
Batman
1
Van
Bitlis
2
Diyarbakır
K.Maraş
Denizli
Kars
6
Kırşehir
Konya
Trabzon
Giresun
Gümüşhane
Ordu
Amasya
Yozgat
Ardahan
Rize
Bayburt
Afyon
İzmi
r
Artvin
Çorum
Kütahya
Uşak
Muğla
21
Eskişehir
Manisa
Aydın
Sinop
Samsun
Karabük
Ankara
Balıkesir
11
Kastamonu
Zonguldak
Düzce
Kocaeli
Sakarya
Bolu
Yalova
Çanakkale
Bartın
Siirt
Şırnak
Hakkari
Mardin
Şanlıurfa
Kilis
Mersin
Hatay
27
ÖZELLEŞTİRME ÇALIŞMALARI

İlk tarife uygulama dönemi olan 5 yıla ilişkin
çalışmalar tamamlanarak:
 Dağıtım
Şirketi Performans Standartları
oluşturuldu
 Hedef
Kayıp-Kaçak Azaltma Programı
belirlendi
28
ÖZELLEŞTİRME ÇALIŞMALARI
 Dağıtım
Bölgelerinin Yük Profilleri çıkartıldı
 Dağıtım
Şirketi Gelir Gereksinimi belirlendi
 Fiyatlandırma
Yöntemi ve Hizmet/Maliyet
Analizi bitirilerek yapılarak 5 yıllık tarife
EPDK’ya gönderildi
29
ÖZELLEŞTİRME ÇALIŞMALARI
 Kurulan
20 şirketle TEDAŞ arasında
imzalanacak İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi
taslağı hazırlandı.
 Özelleştirme
İdaresi Başkanlığı’nın, satış
sonrasında yatırımcı şirketlerle imzalayacağı
İşletme Hakkı Hisse Satış Sözleşmesi taslağı
hazırlandı.
30
TEŞEKKÜRLER
31