Öğrenme Bellek

Ivan Pavlov (1849-1936)
Öğrenme ve bellek

Öğrenme;



Bilgi edinme yolu
bilginin beyine alınması,
nöronal ağlarda işlenmesi ve
beyine ait hale getirilmesi
Bellek;

Bilginin depolanabilmesi ve
yeniden kullanılabilir forma
sokulması, yeniden
kullanabilme yeteneği

Öğrenme,


Deneyime bağlı davranış
modellerinin
değiştirilmesi
Öğrenme ve bellek,

Bireyselliğin, topluma
uyumun ve toplumda yer
edinmenin temelini
oluşturur
Nonasosiyatif öğrenme

Alışkanlık (habituasyon)



Uyaranın önem taşımadığı
öğrenme şekli
Ağrı vermeyen uyarana
cevabın azalması
Duyarlılık (sensitizasyon)



Uyaranın kendisi önemlidir
Keyif - ağrı verici uyaranlara
daha çabuk cevap verme
Önemli olmayan bilginin
sinaptik yollarının
inhibisyonu




Negatif bellek
Koğuşta uyuma
Yoğun ve rahatsız edici
uyarana artmış cevap
Bellek izlerinin
belirginleştirilmesi


Sütten ağzı yanan
Musibet/nasihat
Asosiyatif öğrenme
iki farklı uyaran arasındaki ilişki

Klasik koşullanma




Koşullu reflekslere
dayandırılır
Koşullu bir uyaranla,
koşulsuz bir uyaran
eşleştirilir
Salya salgısı için
fizyolojik uyaran besinin
ağıza alınması, bir süre
sonra besinin görülmesi
Sarı ışıkta geçme

Enstrümental koşullanma

Ödül ve ceza ögeleri
kullanılarak öğrenme şeklidir
Alkoliklerde alkol+emetik verilmesi
Davranış bozuklukları ödüllendirme
yöntemleri ile tedavi edilebilir
Motivasyon ve ödül öğrenmeyi
hızlandırır, limbik sistem ödül ve
ceza mekanizmalarını işletir
Öğrenme ve bellek

Dekleratif




Bilinçli hatırlama,
değerlendirme, karşılaştırma
Önce teorik, sonra bilinçli
hatırlama
Zamanla motor yetenek artışı
Refleksif karakter kazanma

Refleksif




Bilinç dışı
Tekrar ile kalite ve
estetiğinde artma
Hatırlama süresinde kısalma
Refleksif hafızadan
özellikle beyincik,
dekleratif hafızadan
özellikle temporal lob ve
diensefalon sorumludur
•Yürüme, araç kullanma, bisiklete binme,
lisan ve gramer gibi motor beceriler
Öğrenmenin nöronal temeli


Nöronal sistemlerin
adaptasyon yeteneği
Sinaptik plastisite





Anatomik bağlantı
Ateşlenme paternleri
Protein sentez dinamikleri
Nörotransmitter sistemleri
İkinci haberci sistemi




Bebekler deneme-yanılma
yolu ile öğrenir
Dil öğrenimi iki yaşa kadar
birkaç kelime ile sınırlıdır
2-5 yaş arası en hızlıdır (10
kelime/gün)
En hızlı öğrenme beş yaşa
kadardır
bellek





Adınız, doğum gününüz, rakamlar...
Kim olduğunuz,
Nasıl yürüyeceğiniz, konuşacağınız
Kimleri sevip, kimlerden nefret ettiğiniz, hangi takımı
tuttuğunuz...
Bireyselliğin temeli...
kısa süreli/primer bellek





Bilginin kalma süresi sadece birkaç dakika
Bir bilgi üzerinden saatler geçtikten sonra hatırlanabiliyorsa
uzun süreli bellekten bahsetmek gerekir
Uzun süreli bellekte bilgi yıllarca kalabilir
Kısa süreli bellekte bilgilerin çoğu ses olarak saklanır
Yeni bilgiler tarafından maskelendiği için kısa zamanda silinir
veya uzun süreli belleğe aktarılır
Belleğin en önemli ögesi hipokampus, NT’i glutamattır
İntermediate/sekonder bellek


½-3 saatlik sürede bilgiler bu belleğe yerleşir Yıllarca
saklanabilir ancak hatırlanması (bilince çağrılması) zordur
Detaydan çok genelleme ön plandadır, tekrarlama gerektirir
Uzun süreli/tersiyer bellek





Bilginin yerleşimi için süre çok uzun, tekrar çok fazla
olmalıdır
Kapasitesi sınırsızdır
Sözcükler anlamlarına göre saklanır
Görüntü, ses, koku bu bellektedir
Kalıcı fonksiyonel, biyokimyasal ve yapısal nöronal
bağlantılar gerektirir
Bellek bozuklukları



Alzheimer, travma, iskemi, alkol, toksikasyon ve
inflamasyonlar özellikle uzun süreli hafızayı bozar
Genellikle alkoliklerde görülen anterograd ve retrograd
amnezi Karsokoff sendromu olarak bilinir
Hipokampus hasarı
Anterograd amnezi

Asosiyatif kortikal yapı hasarları
Retrograd amnezi

Hasarın durumuna göre
Reversible/irreversible