Diğer Uyku Bozuklukları

UYKU ve PSİKİYATRİ
Doç. Dr. Turan ATAY
Uyku Hastalıkları Sınıflaması
2005 (ICSD-2)








İnsomniler
Uykuyla İişkili Solunum Bozuklukları
Santral Kökenli Hipersomniler (Sirkadiyen Ritm Bozukluğu’na,
Uykuyla İlişkili Solunum Bozuklukları’na veya gece uykusunun
bozulmasına yol açacak diğer nedenlere bağlı olmayan)
Sirkadiyen Ritm Uyku Bozuklukları
Parasomniler
Uykuyla İlişkili Hareket Bozuklukları
İzole Semptomlar, Görünüşte Normal Varyantlar ve Çözümlenmemiş
Konular
Diğer Uyku Bozuklukları
İnsomniler











Adjusment insomnia (akut insomni, geçici insomni)
Psikofizyolojik insomni
Paradoksikal insomni
İdiyopatik insomni
Mental bozukluğa bağlı insomni
Yetersiz uyku hijyeni
Çocukluk çağının davranışsal insomnisi
İlaç veya maddeye bağlı insomni
Tıbbi duruma bağlı insomni
Maddeye veya bilinen fizyolojik duruma bağlı olmayan,
sınıflandırılmamış (organik olmayan) insomni
Fizyolojik (organik) insomni, sınıflandırılmamış
Uykuyla İlişkili Solunum Bozuklukları



Santral Uyku-Apne Sendromları
Primer
Cheyne-Stokes Solunumu Paternine Bağlı
Yüksek İrtifa Periyodik Solunumuna Bağlı
Cheyne-Stokes Olmayan Tıbbi Duruma Bağlı
İlaç veya Maddeye Bağlı
Bebeklik Döneminin Primer Uyku Apnesi
(eski adıyla “yenidoğanın primer uyku apnesi”)
Tıkayıcı Uyku Apne Sendromları
Erişkin
Pediatrik
Uykuyla İlişkili Hipovantilasyon/Hipoksemi Sendromları
Uykuyla İlişkili Tıkayıcı Olmayan Alveolar Hipovantilasyon, idiyopatik
Konjenital Santral Alveolar Hipovantilasyon Sendromu
Uykuyla İlişkili Solunum
Bozuklukları (2)


Tıbbi Duruma Bağlı Uykuyla İlişkili
Hipovantilasyon/Hipoksemi
 Pulmoner Parenkimal veya Vasküler Patolojiye Bağlı
 Alt Solunum Yollarının Tıkanıklığına Bağlı
 Nöromüsküler Hastalıklara veya Göğüs Duvarı Hastalıklarına Bağlı
Uykuyla İlişkili Diğer Solunum Bozuklukları
 Uyku Apnesi / Uykuyla İlişkili Solunum Bozukluğu, sınıflandırılmamış
Santral Kökenli Hipersomniler









Narkolepsi
Katapleksili, Katapleksisiz, Tıbbi Duruma Bağlı, Sınıflandırılmamış
Tekrarlayıcı Hipersomni
Kleine-Levin Sendromu
Menstruasyonla İlişkili Hipersomni
Uyku Süresi Uzun İdiyopatik Hipersomni
Uyku Süresi Uzun Olmayan İdiyopatik Hipersomni
Davranışsal Nedenli Yetersiz Uyku Sendromu
Tıbbi Duruma Bağlı Hipersomni
İlaç veya Madde Kullanımına Bağlı Hipersomni
Maddeye veya bilinen fizyolojik duruma bağlı olmayan,
sınıflandırılmamış (organik olmayan) hipersomni
Fizyolojik (Organik) Hipersomni, sınıflandırılmamış
Sirkadiyen Ritm Uyku Bozuklukları









Gecikmiş Uyku Fazı Tipi
Erken (öne çekilmiş) Uyku Fazı Tipi
Düzensiz Uyku-Uyanıklık Tipi (Düzensiz Uyku-Uyanıklık Ritmi)
Free-Running Tipi (eski adıyla “Non-24-Hour Sleep-Wake Syndrome”)
Jet Lag Tipi
Vardiya Tipi
Tıbbi Duruma Bağlı
Diğer (sınıflandırılmamış)
Madde veya İlaca Bağlı
Parasomniler


Uyanma Bozuklukları (NREM uykusundan)
Konfüzyonel Uyanmalar
Uykuda Yürüme
Uyku Terörü
Genellikle REM Uykusu İle İlişkili Parasomniler
REM Uykusu Davranış Bozukluğu
Tekrarlayıcı İzole Uyku Paralizisi
Kabus Bozukluğu
Parasomniler (2)

Diğer Parasomniler
Uykuyla İlişkili Disosiyatif Bozukluklar
Uyku Enürezisi
Uykuyla İlişkili İnlemeler (Catathrenia)
Exploding Head Syndrome
Uykuyla İlişkili Halüsinasyonlar
Uykuyla İlişkili Yeme Bozukluğu
Parasomni, sınıflandırılmamış
İlaç veya Maddeye Bağlı Parasomni
Tıbbi Duruma Bağlı Parasomni
Uykuyla İlişkili Hareket Bozuklukları








Huzursuz Bacaklar Sendromu
Periyodik Ekstremite (Bacak-Kol) Hareketleri
Uykuyla İlişkili Bacak Krampları
Uykuyla İlişkili Bruksizm (diş gıcırdatma)
Uykuyla İlişkili Ritmik Hareket Bozukluğu
Uykuyla İlişkili Hareket Bozukluğu, sınıflandırılmamış
İlaç veya Maddeye Bağlı
Tıbbi Duruma Bağlı
İzole Semptomlar, Normal Varyantlar,…









Uzun Uyuyanlar
Kısa Uyuyanlar
Horlama
Uykuda Konuşma
Hipnik Jerkler (Sleep Starts)
Bebekliğin Selim Uyku Miyoklonusu
Hipnagojik Ayak Tremoru ve Uykuda Alternan Bacak Kası Aktivasyonu
Uyku Başlangıcındaki Propriospinal Miyoklonus
Fragmante Miyoklonus
Diğer Uyku Bozuklukları



Diğer Fizyolojik (Organik) Uyku Bozuklukları
Madde Kullanımına veya Bilinen Bir Fizyolojik Duruma Bağlı
Olmayan Diğer Uyku Bozuklukları
Çevresel Uyku Bozuklukları
Hekime Uyku Bozukluğu İçin
Başvuran Bir Hasta:

İnsomni (uykusuzluk)

Hipersomni (aşırı uykululuk)
Uykuda veya gece içi uyanıklıklar sırasında ortaya çıkan hareketlerdavranışlar-duyumsamalar yakınmalarından biriyle veya
bunların kombinasyonuyla gelir.


Hasta, bazı semptomların (gece içi hareket veya davranışlar, horlama,
nefes durması vs) farkında olmayabilir.

Ayırıcı tanıya gitmek için önce esas semptom belirlenmelidir

Uykusuzluk yakınması olanlar yakınmalarını abartmaya,

Aşırı uykulu olanlar veya horlayanlar da inkara eğilimlidir.
Bu yüzden, uyku sorunuyla gelen hastanın mutlaka yakınlarından da bilgi
alınmalı,
Gerekirse hastadan uyku düzeni ve süresi hakkında 1-2 hafta süreli günlük
tutması istenerek, daha ayrıntılı bilgi toplanmalıdır.
Sık Görülen Uyku Bozuklukları
En Sık Görülen Uyku Bozuklukları



İnsomni
Uykuda solunum bozuklukları
Huzursuz bacaklar sendromu
İnsomni




Akut insomninin 1 yıllık prevalansı %15-20
Psikofizyolojik insomni oranı genel nüfusta %1-2
Kadınlarda erkeklere göre, yaşlılarda genç erişkinlere
göre daha sık
Paradoksal insomni (uykuyu algılama bozukluğu),
insomnili hastaların %5’inden daha azını oluşturmaktadır
Uyku merkezlerine kronik insomniyle
başvuran hastalar içinde mental
bozukluklara bağlı insomni en sık olanı...
Nüfusun %3’ü bu tanının kriterlerine uygun!
Kronik İnsomniada Uyku Kalitesi



Uyku sırasında ve öncesinde anksiyete ve ajitasyon
Uyku sonrasında yenilenmemiş, dinlenmemiş olma
hissi
Negatif ve hoşa gitmeyen uyku deneyimleri
Kronik İnsomniada
Gündüz Yakınmaları




Uykulu ve yorgun olma
Kötü konsantrasyon
Problem çözmenin kötü olması
Gerginlik, huzursuzluk