Sleep Aids

İnsomni de İlaçlar
Dr. Hakan Kaynak
İnsomni
 Uykuyu başlatma,
 Sürdürme,
 Sabah erken uyanma,
 Uykunun dinlendirici olmaması
Genellikle farklı tipler birarada görülebilir
İnsomni Sıklığı
17,70
16,80
18,00
16,00
14,00
11,70
10,00
12,00
10,20
9,00
10,00
8,00
6,00
4,00
2,00
0,00
Simon 1997
Ford 1989 Ohayon 1998 Ancoli-Israel
1999
İshgooka
1999
Ohayon 2001
% 23.7 si insomniden şikayet ediyor
İnsomni bildirenlerin
% 76 sı tıbbi yardım almamış.
% 17.6 sı klinik insomni.
Aldrich, M.S. Sleep Medicine. 1999; Oxford University Press. 1e.
Yüzde Sıklık
İnsomni Sıklığı Yaşla Artar
30
20
10
0
18-34 35-49 50-64 65-79
Yaş Aralıkları
İnsomni Ayırıcı Tanısı
Tedavi Seçiminde Önemli
Komorbidite
• Psikiyatrik hastalıklar
• Medikal, nörolojik hastaıklar
• İlaç ve/veya madde kullanımı, kötü kullanımı
Diğer uyku hastalıkları
• Uyku-apne sendromu
• RLS- PLMS
• Sirkadiyen ritm bozuklukları
Primer insomniler
• Psikofizyoloıjik insomni
• İdiyopatik insomni
• Paradoksal insomni
İnsomni tedavisinde
İlk Seçenek
Kognitif ve davranışçı tedaviler
 Uzun süre etkinliği devam eder.
 % 100 etkinlik sağlanamamakta.
 Gerektiğinden daha az kullanılmakta.
Antihistaminikler
İnsomi hastalarının % 25 i kullanıyor
% 5 sürekli kullanıyor
Benadryl(diphenhydramine)
Unisom (doxylamine)
Uykuya dalmada etkisi minimum,
Uykunun kalitesini bozuyor,
Ertesi gün uykululuk yapıyor
Doğal maddeler ve
Yiyecekler
Melatonin ve Valerian dışında
veri yok
Standart özellikleri bilinmediğinden
dikkatli ve sınırlı kullanılmalı
Melatonin
Melatonin sirkadiyen ritm düzensizliklerinde
kısa süreli kullanılabilir.,
“Jet lag”, vardiyalı çalışma
Gece kullanıldığında hipnotik etki minimum
Yaşlı hastalar fayda görebilir
Körlerde kullanılabilir
Brzezinsk A. NEJM 1997;336(3):186-195.
Alkol
 Uyku latensini kısaltmak dışında iyi
etkisi yok
 Uykunun kalitesini ( gece içi uyanıklık
süre ve sayısını artırarak) bozuyor
 REM uykusunu azaltıyor
 Bağımlılık ve tolerans riski dolayısı ile
kullanılmamalı
Antidepresanlar
Amitriptyline,
Trazodone [Desyrel],
Mirtazapine [Remeron]
en sık kullanılanlardır.
Antidepresanlar
Uyku latensini ve
Uyku sonrası uyanıklık süresini
azaltırlar.
İnsomni depresyon ile birlikte ise daha
etkilidirler
Trazodone insomni ve depresyon
birlikteliğinde en sık kullanılan ilaç
Depresyon olmadığında etki ???
Antidepresanlar
Trazodone
SSRI kullanan
İnsomni şikayeti olan veya
tedavi sonrasında insomni eklenen
12 kadın hastada
Trazodone eklenmesi ile
insomni şikayetinde
objektif ve subjektif düzelme
Hakan KAYNAK, Derya KAYNAK, Erbil GÖZÜKIRMIZI, Christian GUİLLEMİNAULT,
The effects of Trazodone on sleep in patients treated with stimulant antidepressants.
Sleep Medicine 2004, 5(1) pp15-20
Hipnotikler
Etki Mekanizmaları
Genelllikle
GABAA reseptörü - klor kanal
kompleksindeki
selektif bağlanma yerlerini
aktive ederek etkili olurlar
GABAA Benzodiazepin
reseptörleri
GABAA reseptöründe bilinen
13 alt ünit vardır
Benzodiazepine duyarlı olanlar
α1, α2, α3, α5
Benzodiazepine duyarlı olmayanlar
α4 ve α6
GABAA Benzodiazepin
reseptörleri
α1 sedatif
anterograd amnezi
antikonvülsan etki
α2 anksiyolitik
α3, α5 antikonvülsan
α2, α4 kas gevşetici, alkol
etkisini artırıcı
GABA - A
1
uykuyu en çok etkileyen
alt ünittir.
Barbitüratlar
Uykuya dalmayı kolaylaştırır,
REM süpresyonu yapar
2 haftadan uzun süre ile kullanılmamalı,
Tolerans ve bağımlılık potansiyeli yüksek
Solunum ve kardiyovasküler sistemi
depresyonu
Akut intoksikasyon ve ölüm riski
Benzodiazepinler
Anksiyolitik
Sedatif
Hipnotik
Antiepileptik
(Diazepam, Klonazepam)
Kas gevşetici
(Diazepam, Klordiazepoksid)
Benzodiazepinler
Yan Etkileri
Uyuşukluk, uyuklama
Konfüzyon, amnezi
Dezoriyantasyon, ataksi
Alkolle birlikte fazla doz : ölüm
Artık Etki +++
İlaç kesildiğinde ortaya çıkan
“Rebound” insomni
Benzodiazepinler
FDA tarafından insomni tedavisinde onaylı
Benzodiazepin
Yarı Ömür Doz
Estazolam
ProSom
8-24
1-2 mg
Flurazepam
Dalman
48-120
15-30 mg
Quazepam
Doral
48-120
7.5-15 mg
Temazepam
Restoril
8-20
7.5-30 mg
Triazolam
Halcion
2-4 saat
0.125 mg
Non- Benzodiazepin
Hipnotikler
 Yapı olarak benzodiazepinlerden farklı
 Etki yeri ve şekli olarak
benzodiazepinlere benzer
 Sedatif ve hipnotik etkileri anksiyolitik
etkilerinden daha belirgin
Non- Benzodiazepin
Hipnotikler
 Çabuk emilirler
 Karaciğerde metabolize olurlar
 Böbrek yoluyla atılırlar
 En yüksek plazma konsantrasyonu
genellikle 1 saatte
 Sedasyon sağlarken

anksiyolitik, antikonvülsan ve

kas gevşetici etki göstermezler
 Uykunun yapısını bozmazlar
Non- Benzodiazepin
Hipnotikler
Yan etki : uykuya eğilim,
“diziness”, bulantı
Tolerans seyrek
“Rebound” insomni seyrek
Uygun dozlar kullanıldığında
bağımlılık beklenmez
Non- Benzodiazepin Hipnotikler
Zolpidem- Zolpidem XR
İmidazopiridin türevi
Çabuk emilir
Yarılanma ömrü kısa : 2.5 saat
α1 üzerine etkileri belirgin
α2 ve α3 üzerine BZP den az etkili
α5 üzerine etkisiz
antikonvülsan ve kas gevşetici etki yok
Yan etki : uykuya eğilim, “diziness”, diyare
Zolpidem:
Uyku Latensine Etkisi
5 hafta süreyle kalıcı
*Significantly different from placebo (p<0.05).
Vogel G, et al. Sleep Res. 1989;18:30. Abstract.
Non- Benzodiazepin Hipnotikler
Zaleplon
Pirazolopirimidine türevi
Çabuk emilir
Yarılanma ömrü çok kısa : 1 saat
İstenen uyanma saatinden 4 saat
öncesine kadar kullanılabilir.
α1 üzerinden etkili
Yan etki : uykuya eğilim, “diziness”,
diyare
Non- Benzodiazepin Hipnotikler
Zaleplon
Zolpidem ile karşılaştırıldığında
“rebound” insomni yok
Uykuyu başlatma güçlüğü olan
hastalarda kullanımı
önerilmekte.
Non- Benzodiazepin Hipnotikler
Eszopiclone
Siklopirolon türevi
α1 alt üniti üstünden etkili
olduğu düşünülmekte.
Yarılanma ömrü 6 saat
Scharf MB, Roth T, Vogel GW, Walsh JK. J
Clin Psychiatry. 1994;55(5):192-199.
Non- Benzodiazepin
Hipnotikler
Eszopiclone
6 ay süre ile kullanım sonunda:
Uyku latensi kısa,
Uyku sonrası uyanıklık süresi az,
Uyanıklık sayısı az,
Toplam uyku süresi artmış kalmaya devam
etmekte
Tolerans yok
FDA tarafından uzun süre kullanımı serbest
En sık yan etki : ağızda kötü tat ve bulantı
WALSH JK, KRYSTAL AD, AMATO DA, RUBENS R,
CARON J, WESSEL TC, SCHAEFER K, ROACH J,
Krystal AD, Walsh JK, Laska E, et al. Sleep. 2003;26:793-799.
WALLENSTEIN G, ROTH T.
Sleep 2007;30(8):959-68.
Non – Benzodiazepin
Hipnotikler
Non-Benzodiazepin
Max. Etki Yarı Ömür Doz
Zolpidem
Ambien
Ambien CR
Zaleplon
0.5 saat
2-3 saat
5-10 mg.
Sonata
0.5 saat
1 saat
5-10 mg
1. Ambien [prescribing information]. New York, NY: Sanofi-Synthelabo Inc;2004.
2. Perlis ML, McCall WV, Krystal AD, Walsh JK. J Clin Psych. 2004;65:128-137.
3. Schenck CH, Mahowald MW, Sack RL. JAMA. 2003;289(19):2475-2479.
4. Krystal AD, Walsh JK, Laska E, et al. Sleep. 2003;26:793-799.
5. Roth T, Walsh J, Krystal A, et al. Sleep Med. 2005;6:487-495.
6. Indiplon APA data at: http://abstractsonline.com/viewer/SearchResults.asp. Accessed on March 29, 2006.
Eszopiclone
Lunesta
1 saat
4-6 saat
2-3 mg
Melatonin
Agonistleri
Ramelteon selektif olarak
melatonin MT1 ve MT2
reseptörlerine bağlanır.
2005 yılından beri FDA tarafından
onaylanmıştır.
Ramelteon
Farklı etki mekanizması olan bir
hipnotik : Sedatif etki dışında bir
mekanizma ile
 Uykuya dalma zorluğu ile
şekillenen veya
 Sirkadiyen ritm bozukluğunun
ön planda olduğu uykusuzluklarda
Roth T, Stubbs C, Walsh JK. Sleep. 2005;28:303-307.
Hirai K, Kita M, Ohta H, et al. J Biol Rhythms. 2005;20:27-37.
Ramelteon
Ramelteon-transient Insomnia
Roth T, Stubbs C, Walsh JK. Sleep. 2005;28:303-307.
Ramelteon
Diğer nörotransmitter sistemleri ile
etkileşmediği için ilaç
etkileşimi yok
Bağımlılık ve tolerans yok
1. Roth T, Stubbs C, Walsh JK. Sleep. 2005;28:303-307.
2. Hirai K, Kita M, Ohta H, et al. J Biol Rhythms. 2005;20:27-37.
5HT2A Reseptör
Antagonistleri
• Ritanserin,
• Eplivanserin,
• Volinanserin
Yavaş dalga uykusunda artma
Uykunun sürdürülmesinde güçlük,
gece sık uyanma şikayeti
olduğunda önerilmekte.
5HT2A Reseptör
Antagonistleri
Uyku latensi ve toplam uyku süresi
üzerine etkileri sınırlı
Çalışmalar büyük kısmında durduruldu
Çalışmalar bir kısmında sürmekte
Kombine tedavide kullanılabilir
Orexin Antagonistleri
Orexin-1 (OX1R)
Orexin-2 (OX2R)
Almorexant
OX1 / 2 reseptör antagonisti
2006-2009 yılları arasında
yapılan faz II ve faz III
çalışmalarda
uykusuzlukta etkili
1. Roth T, Stubbs C, Walsh JK. Sleep. 2005;28:303-307.
2. Hirai K, Kita M, Ohta H, et al. J Biol Rhythms. 2005;20:27-37.
Orexin Antagonistleri
Orexin -2 reseptör antagonistleri
Histaminerjik etkili
Orexin -1 reseptör antagonistleri
Dopaminerjik etkili
1. Roth T, Stubbs C, Walsh JK. Sleep. 2005;28:303-307.
2. Hirai K, Kita M, Ohta H, et al. J Biol Rhythms. 2005;20:27-37.
Orexin Antagonistleri
Orexin -2 reseptör antagonistleri
Almorexant a göre
uykusuzlukta daha etkili
1. Roth T, Stubbs C, Walsh JK. Sleep. 2005;28:303-307.
2. Hirai K, Kita M, Ohta H, et al. J Biol Rhythms. 2005;20:27-37.