İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER
BÖLÜM
BÖLÜM 1
KONU
TEST
SAYFA NO
Madde ve Özellikleri
• Dayanıklılık ve Katılarda Boyutlar Arası İlişki . . . . . . . . . . . . . . . . . .1 – 4 . . . . . . . . . .5
• Adezyon - Kohezyon - Yüzey Gerilimi ve Kılcallık . . . . . . . . . . . . . .5 – 8 . . . . . . . . .13
• Gazlar ve Plazmalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9 – 11 . . . . . . . .21
• Madde ve Özellikleri (Çözümlü Test) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12 . . . . . . . . . .27
• Konu Kavrama Soruları (Madde ve Özellikleri) . . . . . . . . . . . . . . . . . .13 . . . . . . . . . .31
BÖLÜM 2
Kuvvet ve Hareket I
• Vektör – Kuvvet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1 – 5 . . . . . . . . .34
• Bağıl Hareket . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6 – 8 . . . . . . . . .44
• Nehir Problemleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9 – 13 . . . . . . . .50
• Kuvvet ve Hareket I (Çözümlü Test) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14 . . . . . . . . . .60
• Konu Kavrama Soruları (Kuvvet ve Hareket I) . . . . . . . . . . . . . . . . . .15 . . . . . . . . . .64
BÖLÜM 3
Kuvvet ve Hareket II
• Hareket ve Grafikler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1 – 5 . . . . . . . . .67
• Dinamik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6 – 10 . . . . . . . .77
• Kuvvet ve Hareket II (Çözümlü Test) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11 . . . . . . . . . .87
• Konu Kavrama Soruları (Kuvvet ve Hareket II) . . . . . . . . . . . . . . . . . .12 . . . . . . . . . .91
BÖLÜM 4
Kuvvet ve Hareket III
• Serbest Düşme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1 – 2 . . . . . . . . .94
• Düşey Atış . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3 – 5 . . . . . . . . .98
• Yatay Atış . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6 – 8 . . . . . . . .104
• Eğik Atış . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9 – 11 . . . . . . . .110
• Etki - Tepki - Eylemsizlik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12 – 15 . . . . . . .116
• Kuvvet ve Hareket III (Çözümlü Test) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16 . . . . . . . . .124
• Konu Kavrama Soruları (Kuvvet ve Hareket III) . . . . . . . . . . . . . . . . .17 . . . . . . . . .128
BÖLÜM
BÖLÜM 5
KONU
TEST
SAYFA NO
Elektrik I
• Elektrostatik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1 – 5 . . . . . . . .131
• Elektrik Kuvveti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6 – 9 . . . . . . . .141
• Elektrik Alanı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10 – 13 . . . . . . .149
• Elektrik I (Çözümlü Test) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14 . . . . . . . . .157
• Konu Kavrama Soruları (Elektrik I) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15 . . . . . . . . .161
BÖLÜM 6
Elektrik II
• Elektrik Potansiyel Enerji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1 – 2 . . . . . . . .164
• Elektriksel Potansiyel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3 – 4 . . . . . . . .168
• Paralel Levhalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5 – 6 . . . . . . . .172
• Elektrik II (Çözümlü Test) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7 . . . . . . . . .176
• Konu Kavrama Soruları (Elektrik II) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8 . . . . . . . . .180
BÖLÜM 7
Elektrik III
• Elektrik Akımı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1 – 7 . . . . . . . .183
• Elektrik Akımı III (Çözümlü Test) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8 . . . . . . . . .197
• Konu Kavrama Soruları (Elektrik Akımı III) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9 . . . . . . . . .201
BÖLÜM 8
Modern Fizik
• Görelilik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1 – 5 . . . . . . . .204
• Görelilik (Çözümlü Test) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6 . . . . . . . . .214
• Konu Kavrama Soruları (Görelilik) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7 . . . . . . . . .219
BÖLÜM 9
Dalgalar
• Yay Dalgaları . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1 – 8 . . . . . . . .221
• Kararlı Dalgalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9 – 10 . . . . . . .237
• Su Dalgalarında Yansıma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11 – 14 . . . . . . .241
• Su Dalgalarında Kırılma ve Kırınım . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15 – 19 . . . . . . .249
• Su Dalgalarında Girişim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20 – 22 . . . . . . .259
• Dalgalar (Çözümlü Test) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23 . . . . . . . . .265
• Konu Kavrama Soruları (Dalgalar) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24 . . . . . . . . .269
Bölüm 1
Madde ve Özellikleri
Dayanıklılık ve Katılarda Boyutlar Arası İlişki
Test: 1
1.
4.
Bir cismin ağırlığına karşı gösterdiği dirence dayanıklılık denir.
Giriş
2 cm
D
Y
Dayanıklılık kesit alanı
hacim
ile hesaplanır.
2 cm
2 cm
Cismin boyutları artarsa
dayanıklılığı artar.
Kenar uzunlukları 2 cm olan şekildeki küpün
1
A)
4
1
B)
3
D
D
yüzey alanı
oranı kaçtır?
hacim
C) 2
D) 3
Küçük kürenin yüzey alanı büyük
küreninkinden azdır.
E) 4
Y
Y
3
4
Bir karıncanın boyutları artarsa kendini taşımakta zorlanır.
D
Y
D
Y
1
2
5
6
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yar-
2.
r = 4 cm
Şekildeki düzgün kürenin yarıçapı 4 cm dir.
Buna göre kürenin kesit alanı kaç cm2 dir? (π = 3)
A) 16
B) 24
C) 32
D) 48
www.sinav.com.tr
gının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendirilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkışa ulaşılır?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 6
E) 72
5.
Aşağıda bazı öğrencilerin ifadeleri verilmiştir.
Buna göre hangi öğrencinin söylediği cisimlerin
kesit alanı πr2 ile hesaplanır?
A)
3.
r
Küre ve
küp
B)
Silindir ve
küp
h
C)
Şekildeki silindirin yarıçapı r, boyu ise h dir.
Dikdörtgen,
küp ve
prizma
D)
Küre ve
silindir
Buna göre, r iki katına çıkarılıp, h yarıya düşürüE)
lürse silindirin hacmi nasıl değişir?
A) 2 kat artar.
B) 4 kat artar.
D) Yarıya düşer.
C) 8 kat artar.
E) Değişmez.
5
Silindir ve
dikdörtgen
prizma
Test: 1
6.
Dayanıklılık ve Katılarda Boyutlar Arası İlişki
Şekilde görülen silindirin yarıçapı r, yüksekliği ise h dir.
9.
r
h
Buna göre, h ve r iki katına
çıkarılırsa silindirin yüzey
alanı kaç katına çıkar?
h
h
h
r
Şekil II
Şekil I
Yüksekliği 2h, taban yarıçapı r olan bir koni yüksekliA) 2
B) 3
C) 4
D) 5
E) 8
ğin orta noktasında tabanına paralel olarak taralı kısım kesilerek Şekil II deki küçük koni elde ediliyor.
Buna göre, küçük koninin hacmi büyük koninin
hacminin kaç katıdır?
A)
yarıçapı 2 katına çıkarılırsa
yüzey alanı
oranı nasıl değihacim
şir?
1
8
C)
1
7
D)
1
4
E)
1
3
40 cm
10.
A) Yarıya iner.
B) 2 katına çıkar.
1
C)
katına iner.
4
D) 4 katına çıkar.
E)
8.
B)
Yarıçapı 40 cm olan kürenin
1
katına iner.
8
Aynı maddeden yapılmış K ve
A) 9
11.
Dayanıklılık
L cisimlerinin dayanıklılıklarına
Yüksekliği 3r, taban yarıçapı r
olan şekildeki silindirin bütün
ayrıtları 3 katına çıkarılırsa
B) 3
C)
1
3
3r
D)
1
9
E)
1
17
Bir kürenin dayanıklılığın yarıçapına bağlı grafiği,
aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A)
ait sütun grafiği şekildeki gibi-
r
yüzey alanı
oranı ilk durumuhacim
nun kaç katı olur?
www.sinav.com.tr
7.
1
9
Dayanıklılık
B)
Dayanıklılık
C)
Dayanıklılık
dir.
K
L
Buna göre, bu iki cisim aşağıdakilerden hangisi
Yarıçap
olabilir?
D)
2r
A)
K
r
r
B)
K
L
Yarıçap
Dayanıklılık
E)
Yarıçap
Dayanıklılık
2r
L
Yarıçap
C)
r
K
L
K
L
DOĞRU SEÇENEKLER
E)
K
Yarıçap
r
D)
2r
L
6
1. D
2. D
3. A
4. A
5. D
7. A
8. E
9. B
10. C
11. E
6. C
Test: 2
Dayanıklılık ve Katılarda Boyutlar Arası İlişki
1.
4.
K
Tablo
1
ile bulunur.
2
πr
2
4
5
a3
L
Küçük silindir
Dayanıklılık
büyük silindire göre
bağlıdır.
4 πr3
3
3
a2
6
πr3
4πr2
M
Küp
Yukarıdaki kavram haritasında boş kutulara yazıGeometrik
Cisim
labilecek en uygun kavramlar hangisidir?
K
–––––––––––
M
––––––––––
A)
Kesit Alanı
Hacim
Az dayanıklıdır.
Boyutlara
Silindir
B)
Kesit Alanı
Hacim
Çok dayanıklıdır.
Boyutlara
Yukarıdaki kavram haritasında boş bırakılan yer-
C)
Yüzey Alanı Az dayanıklıdır.
Hacim
D)
Yüzey Alanı Çok dayanıklıdır.
Hacim
Ağırlığa
E)
Kesit Alanı
Hacim
Ağırlığa
lere tablodaki numaralı formüllerden hangisi yazıBoyutlara
Çok dayanıklıdır.
lamaz?
A) 1
Şekilde görülen küpün bir
kenarı a kadardır.
a
Buna göre, küpün her
www.sinav.com.tr
2.
L
–––––––––––
5.
1
10
B)
D)
D) 5
E) 6
yüzey alanı
oranı kaçtır?
hacim
8 cm
a
a
A)
1
100
1
1000
3
8
B)
2
3
C)
3
4
D)
4
3
E)
8
3
C) 100
E) 1
Yarıçapı r olan şekildeki kürenin kütlesi m1’dir.
6.
r
Yandaki şekilde görülen m kütleli koninin yüksekliği h, taban ya-
Kürenin yarıçapı 2 katına çı-
h
rıçapı r dir.
karıldığında kütlesi m2 oldum1
ğuna göre,
oranı kaçm2
r
Buna göre h iki katına çıkarılıp, r yarıya indirilirse cismin
tır?
A) 1
C) 3
Yarıçapı 8 cm olan şekildeki kürenin
kaç katı olur?
A)
B) 2
(π = 3)
ayrıtı 10 katına çıkarılırkesit alanı
sa küpün
kütle
oranı ilk durumunun
3.
Küre
kütlesi kaç m olur?
B)
1
2
C)
1
4
D)
1
6
E)
1
8
A)
7
1
4
B)
1
2
C) 1
D) 2
E) 4
Test: 2
7.
Dayanıklılık ve Katılarda Boyutlar Arası İlişki
A) 2
8.
10.
Yarıçapı 20 cm olan kürenin
özkütlesi 4 g/cm3 tür.
Kürenin yarıçapı iki katına çıkarılırsa ağırlığı kaç katına çıkar?
I.
B) 4
20 cm
C) 7
D) 8
E) 12
Bir silindirin boyu iki katına çıkarılırsa dayanıklılı-
Yeryüzünde çok yüksek yapılar yapılamamasının
nedeni;
ğı .......................
II. Bir küpün bütün kenarları iki katına çıkarılırsa
I.
binalar büyüdükçe ağırlıklarının büyüme oranına
göre daha fazla artması,
hacmi ................... katına çıkar.
III. Kürenin yarıçapı iki katına çıkarsa ağırlığı ...........
II. depremler,
katına çıkar.
III. yükseklerde rüzgâr hızının fazla olması
Yukarıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere gele-
durumlarından hangileri olabilir?
I
–––––––––––
II
–––––––––––
III
––––––––––
A)
Artar.
Dört
Dört
B)
Azalır.
Dört
Sekiz
C)
Artar.
Sekiz
Dört
D)
Artar.
Sekiz
Sekiz
E)
Azalır.
Sekiz
Sekiz
www.sinav.com.tr
bilecek en uygun kelimeler nedir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) I ve III
11.
c
b
a
Ayrıtları a, b, c olan dikdörtgenler prizmasının
yüzey alanı
oranı μ1 dir. Bu prizmanın ayrıtları üç kahacim
tına çıkarıldığında ise oran μ2 oluyor.
9.
μ1
oranı kaçtır?
μ2
Buna göre,
Şekil I
A)
Şekil II
1
3
B)
1
2
C) 1
D) 3
E) 9
Şekil I deki küpün yüzey alanı S1 dir. Şekil II deki gibi özdeş sekiz prizma elde etmek için parçalandığında toplam yüzey alanı S2 oluyor.
S1
Buna göre,
oranı kaçtır?
S2
A) 8
B) 2
C) 1
DOĞRU SEÇENEKLER
1
D)
2
1
E)
4
8
1. B
2. A
3. E
4. E
5. A
7. D
8. E
9. D
10. A
11. A
6. B
Test: 3
1.
Dayanıklılık ve Katılarda Boyutlar Arası İlişki
Şekildeki silindirin taban yarıçapı r,
yüksekliği ise h’dir.
4.
r
kullanılarak şekildeki gibi
modelleniyor.
Silindirin taban alanı S, hacmi V
h
Silindirlerin yarıçapları
olduğuna göre, r ve h iki katına
S
çıkarıldığında
oranı ilk duruV
munun kaç katı olur?
1
B)
2
1
A)
4
2.
r
1
C) 1
2 katına çıkarıldığında
insanın ağırlığı kaç katına çıkar?
D) 2
E) 4
3
2
h
silindir
3
4r
r
küp
küre
L
M
1
h
A) 2
B) 4
C) 8
D) 12
E) 16
r
r
K
İnsan vücudu silindirler
r
5.
r
1
r
r
b
a
Yukarıdaki tabloda düzgün geometrik cisimler ve bu
Buna göre, aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi
doğrudur?
A) (1 – K) (2 – L) (3 – M)
B) (1 – L) (2 – M) (3 – K)
C) (1 – L) (2 – K) (3 – M)
D) (1 – K) (2 – M) (3 – L)
E) (1 – M) (2 – K) (3 – L)
K
www.sinav.com.tr
cisimlere ait dayanıklılık formülleri verilmiştir.
L
Şekildeki yarıçapı r olan K küresi ile ayrıtları a, b, r
olan L prizmasının kütleleri eşittir.
Buna göre, r uzunluğu iki katına çıkarılırsa cisimΔ mK
kaçtır?
lerin kütle değişimlerinin oranı
Δ mL
A)
1
4
B)
1
2
C) 1
D) 4
E) 7
3.
6.
Fotoğrafta görülen çöl tilkisi vücuduna oranla çok büyük kulaklara sahiptir.
Bunun nedeni,
I.
ortamdaki sesleri daha iyi duyabilmesi,
10 cm
II. temas yüzeyini artırarak vücut sıcaklığını düşürülebilmesi,
Bir kenarı 10 cm olan bir küpün kütlesi m dir.
III. güneşten daha iyi faydalanabilmesi
Buna göre, küpün kenarları kullanılan maddenin
özkütlesi değişmeden 20 cm’ye çıkarılırsa kütlesi
kaç m olur?
durumlarından hangileri olabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) II ve III
A) 2
9
B) 4
C) 6
D) 8
E) 12
Test: 3
7.
Dayanıklılık ve Katılarda Boyutlar Arası İlişki
Aynı maddeden yapılmış
9.
2r
r
r
K, L, M silindirlerinin daya-
10 cm
nıklılıkları sırasıyla DK, DL,
5 cm
K
DM dir.
L
M
Buna göre DK, DL, DM ye ait sütun grafiği nasıl
Şekil I
Şekil II
olabilir?
A)
K
C)
B)
Dayanıklılık
L M
K
D)
Dayanıklılık
Şekil I de görülen 10 cm yarıçaplı portakal yarım kilo
geliyor. Soyulduğunda ise S1 metre kare kabuk çıkıyor. Şekil II deki 5 cm yarıçaplı portakallardan yarım
kilo portakal elde edene kadar n tane portakal soyuluyor ve toplam S2 metre kare kabuk çıkıyor.
S1
Buna göre,
oranı kaçtır?
S2
Dayanıklılık
L M
Dayanıklılık
A)
K
L M
K
E)
1
4
B)
1
2
C) 1
D) 2
L M
Dayanıklılık
10.
www.sinav.com.tr
r
K
L M
X
Yarıçapı r olan X küresi merkezden geçen bir eksen
doğrultusunda kesilerek Y yarım küresi elde ediliyor.
Buna göre, X küresinin yüzey alanı Sx, Y yarım
SX
küresinin yüzey alanı SY ise
oranı kaçtır?
SY
A)
11.
Köpek
r
Y
8.
Tavşan
E) 4
1
2
B)
2
3
C)
3
4
D)
4
3
E)
3
2
Bir cisim dayanıklılığını büyültmek için,
I.
kesit alanı,
II. boyu,
III. ağırlığı
niceliklerinden hangileri artırılmalıdır?
Fare
A) Yalnız I
yüzey alanı
Yukarıda verilen canlıların
oranları
hacim
arasındaki ilişki nedir?
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) I ve III
A ) Fare > Tavşan > Köpek
DOĞRU SEÇENEKLER
B) Köpek > Tavşan > Fare
C) Köpek > Fare > Tavşan
D) Fare > Köpek > Tavşan
E) Fare = Köpek = Tavşan
10
1. B
2. C
3. B
4. B
5. E
7. D
8. A
9. B
10. D
11. A
6. D
Test: 4
Dayanıklılık ve Katılarda Boyutlar Arası İlişki
1.
3.
Eşit hacimli düzgün cisimlerden yüzey alanı en
küçük olan küredir.
a
a
a
Sedat
a
Yüzey alanı
oranı büyük olan canlıların metaHacim
bolizma hızları fazladır.
a
a
Şekil I
Aylin
Kesit alanı
Hacim
dayanıklıdır.
a
a
2
a
2
Şekil II
Kenar uzunlukları a olan Şekil I deki küp Şekil II deki
gibi ortadan ikiye ayrılıyor.
oranı büyük olan canlılar daha
Buna göre, Şekil I deki cismin yüzey alanı S1’in
Şekil II deki cisimlerin toplam yüzey alanları S2’ye
oranı kaçtır?
Sibel
Yukarıdaki öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
A)
1
2
B)
2
3
C)
3
4
D)
3
2
E)
4
3
A) Sedat
B) Aylin
C) Sedat ve Aylin
D) Sedat ve Sibel
4.
www.sinav.com.tr
E) Sedat, Aylin ve Sibel
2.
2h
h
2h
2a
2a
2a
K
2a
a
a
L
M
Aynı maddeden yapılmış K, L, M dikdörtgen prizmaların dayanıklılıkları DK, DL, DM dir.
Buna göre DK, DL, DM arasındaki ilişki nedir?
A) DK = DL = DM
B) DL > DK > DM
C) DK = DL > DM
D) DK = DM > DL
E) DL > DK = DM
Model insan
Şekil I
Şekil II
5.
Şekil I deki gibi modellenmiş insan şeklinin bütün boyutları artırılarak Şekil II elde ediliyor.
Buna göre Şekil I deki modelin boyutları artırılır-
Küpün bütün kenarları iki
katına çıkarılırsa A1 ve A2
kaç katına çıkar?
ken kütlesi ve dayanıklılığı nasıl değişir?
Kütle
Şekildeki küpün kenar uzunlukları a iken yüzey alanı A1,
kesit alanı A2 dir.
Dayanıklılık
A) Artar
Artar
B) Artar
Azalır
C) Artar
Değişmez
D) Azalır
Artar
E) Değişmez
Azalır
11
A1
44
A2
44
A)
4
4
B)
4
8
C)
4
16
D)
16
16
E)
16
64
Küp
a
a
a
Test: 4
Dayanıklılık ve Katılarda Boyutlar Arası İlişki
6.
9.
Yüksekliği h, taban yarıçapı r
olan bir koninin ayrıtları özküt-
r
r
r
X
lesi değiştirilmeden 3 katına çı-
Buna göre, koninin kütlesi
K
Yarıçap r olan K küresi merkezinden geçen bir eksenden kesilerek X ve Y yarım küreleri elde ediliyor.
K nin yüzey alanı SK, X ve Y nin toplam yüzey alaSK
oranı kaçtır?
nı SXY olduğuna göre,
S XY
A)
1
6
h
karılıyor.
Y
B)
1
2
C)
2
3
D) 1
E)
r
kaç katına çıkar?
A) 2
B) 2,5
C) 3
D) 9
3
2
10.
Şekildeki yatay
Küre
Küp
düzlemde küp
7.
r
ve küre verilmiştir.
r
E) 27
r
r
r
2r
Buna göre küp ve kürenin yüzey alanlarına ait
L
Aynı maddeden yapılmış K ve L kürelerinin yarıçapları şekildeki gibidir. Kürelerin yarıçapları iki katına çıkarıldığında K nin kütlesi ΔmK, L nin kütlesi ΔmL kadar değişiyor.
Δ mK
Buna göre,
oranı kaçtır?
ΔmL
A)
1
16
B)
1
8
C)
1
4
D) 4
www.sinav.com.tr
sütun grafiği aşağıdakilerden hangisidir?
K
E) 8
A)
B)
Yüzey alanı
Yüzey alanı
3A
2A
2A
A
A
Küre
Küp
C)
Küp
D)
Yüzey alanı
Yüzey alanı
3A
3A
2A
2A
A
A
Küp
Küre
Küp
E)
Küre
Küre
Yüzey alanı
3A
2A
8.
A
Küp
Küre
Şekil II
Şekil I
Şekil I deki gibi bir dikdörtgenler prizması eşit büyüklükteki küpler hâlinde parçalanarak oluşan parçalarda, bir tanesi Şekil II deki gibi alınıyor.
DOĞRU SEÇENEKLER
Çıkarılan parçanın hacmi, prizmanın hacminin
kaç katıdır?
A)
1
80
B)
1
20
C)
1
8
D) 8
E) 80
12
1. E
2. B
3. C
4. E
7. B
8. A
9. E
10. A
5. A
6. C
Test: 5
1.
Adezyon - Kohezyon - Yüzey Gerilimi ve Kılcallık
Aynı cins sıvı molekülleri
arasındaki çekim kuvvetine kohezyon kuvveti
denir.
I.
Y
Denizden çıkan insanın
vücudunun ıslanması
kohezyona örnektir.
D
Adezyon kuvvet
kohezyondan
büyükse ıslanma gerçekleşir.
1
III. Kılcallık
A) Yalnız I
Y
D
Y
2
3
4
5
D) I ve III
4.
gının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendirilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkı-
2.
1
K
E) 6
Sıvı moleküllerinin birbirini çekmesi olayına
………I……… denir. Sıcaklık arttıkça bu kuvvet
………II……… . Sıvıya karışabilen başka sıvı
eklenirse bu kuvvet ………III……… .
I
www.sinav.com.tr
D) 4
II
III
A) kohezyon
artar
artar
B) kohezyon
azalır
azalır
C) kohezyon
artar
azalır
D) adezyon
artar
artar
E) adezyon
azalır
azalır
3
2
sıvı
E) II ve III
Yukarıdaki boşluklar, aşağıdakilerden hangisi ile
tamamlanabilir?
şa ulaşılır?
C) 3
C) Yalnız III
6
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yar-
B) 2
B) Yalnız II
Y
Su moleküllerinin
cama yapışması
adezyon kuvvet
etkisindendir.
D
A) 1
Adezyon kuvveti
II. Kohezyon kuvveti
Farklı cins moleküller
arası çekim kuvvetine
kohezyon kuvvet denir.
D
Bir sıvının cam yüzeye yapışması, aşağıdakilerden hangileri ile açıklanabilir?
D
Y
3.
Giriş
sıvı
L
adezyon
kohezyon adezyon
=
kuvvet
kuvvet
kuvvet
5.
sıvı
M
kohezyon adezyon
kuvvet
kuvvet
kohezyon
kuvvet
Yukarıdaki tabloda bazı kaplardaki sıvının denge durumu ile bu kaplardaki adezyon ve kohezyon kuvvet
ilişkisi verilmiştir.
Buna göre, bir eşleştirme yapılsa doğru eşleştir-
İdeal bir şemsiye yapmak için seçilen kumaş, aşağıdakilerden hangilerine uygun olmalıdır?
me nasıl olur?
I.
A) (1 – L) (2 – M) (3 – K)
Su ile arasındaki adezyon kuvveti küçük olmalıdır.
B) (1 – L) (2 – K) (3 – M)
II. Şemsiye üzerinde su için Kohezyon < Adezyon
olmalıdır.
C) (1 – M) (2 – L) (3 – K)
III. Yüzey pürüzlülüğü az olan bir kumaş olmalıdır.
D) (1 – M) (2 – K) (3 – L)
A) Yalnız I
E) (1 – K) (2 – M) (3 – L)
B) Yalnız II
D) I ve III
13
C) I ve II
E) II ve III
Test: 5
6.
Adezyon - Kohezyon - Yüzey Gerilimi ve Kılcallık
9.
Bir tüpün içine konulan sıvı şekildeki gibi
Yatay
dengede kalıyor.
I
II
III
Bu denge durumunun değişmesi için;
Bazı sıvı damlalarının yatay düzlem üzerindeki den-
I.
ge durumu Şekil I, II, III teki gibidir.
kabın yapıldığı madde değiştirilmeli,
II. sıvının cinsi değiştirilmeli,
Buna göre sıvıların yüzey gerilim kuvvetleri FI, FII,
III. sıvının içinde bir katı çözülmeli
FIII arasındaki ilişki nedir?
işlemlerinden hangileri yapılabilir?
A) FI > FII > FIII
A) Yalnız II
B) I ve II
D) II ve III
B) FII > FI > FIII
D) FIII > FII > FI
C) I ve III
C) FIII > FI > FII
E) FI = FII = FIII
E) I, II ve III
7.
I
II
III
Şekilde görülen kapların içinde aynı cins sıvılar vardır.
Buna göre, kaplar ile sıvılar arasındaki adezyon
kuvvetleri AI, AII, AIII arasındaki ilişki nedir?
A) AI > AII > AIII
B) AII > AIII > AI
C) AIII > AII > AI
D) AII > AI > AIII
www.sinav.com.tr
10.
Sabahları yaprakların üzerinde oluşan su damlacıkları, şekildeki gibi yaprakların üzerinde durur.
Buna göre,
■ Yüzey gerilimi
E) AIII > AI > AII
■ Adezyon kuvvet
■ Kohezyon kuvvet
etkilerinden su damlalarının fotoğraftaki gibi kalmasına neden olanların başındaki kutu işaretlen-
8.
diğinde, aşağıdakilerden hangisi oluşur?
Bir yüzeyin üzerine su döküldüğünde, yüzey üzerin-
A)
de su damlaları oluşuyor. Aynı yüzey zımparalanıp ci-
■
B)
■
C)
■
D)
■
E)
■
lalandığında üzerine su dökülürse önceki duruma gö-
■
■
■
■
■
re çok daha az miktarda su damlası oluşuyor.
■
■
■
■
■
Buna göre, bu olay;
I.
adezyon kuvvetinin azalması,
II. kohezyon kuvvetinin artması,
III. kılcallığın artması
DOĞRU SEÇENEKLER
durumlarından hangileri ile açıklanabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
14
1. A
2. A
3. A
4. B
7. A
8. A
9. C
10. E
5. D
6. E
Test: 6
Adezyon - Kohezyon - Yüzey Gerilimi ve Kılcallık
1.
4.
Bir kabın içinde bulunan sıvının denge durumu şekildeki gibi olduğuna göre,
I.
Sıvı
Kap plastikten yapılmıştır.
II. Adezyon ve kohezyon kuvvetleri birbirine eşittir.
I
II
III
III. Kohezyon kuvveti oluşmamıştır.
Aynı maddeden yapılmış kapların içinde bulunan sı-
yargılarından hangileri doğrudur?
vıların denge durumları şekildeki gibidir.
A) Yalnız I
Buna göre, sıvı moleküllerinin birbirine uyguladığı kohezyon kuvvetleri FI, FII, FIII arasındaki bü-
B) Yalnız II
D) II ve III
C) I ve III
E) I, II ve III
yüklük ilişkisi nedir?
A) FI > FII > FIII
B) FI = FII = FIII
D) FIII > FII > FI
E) FIII > FI > FII
5.
Şekil I
Sıvıların yüzey gerilimi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A)
Sıvıların yüzey gerilimleri farklı farklıdır.
B)
Su yüzeyinin kirlenmesi yüzey gerilimini etkiler.
C)
Sıcaklığın artması yüzey gerilimini
azaltır.
Buna göre, denge durumunun Şekil II deki gibi
olması için;
I.
ortam sıcaklığı artırılmalı,
II. kabın yapıldığı madde değiştirilmeli,
III. sıvıya içinde çözünebilen katı eklenmeli
işlemlerinden hangileri tek başına yapılabilir?
A) Yalnız I
D)
Suya tuz karıştırıldığında yüzey gerilimi artar.
E)
Şekil II
Bir sıvının cam tüp içindeki denge durumu Şekil I deki
gibidir.
www.sinav.com.tr
2.
C) FI > FIII > FII
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) II ve III
Cıvanın yüzey gerilimi suyunkinden
azdır.
6.
Şekil I
3.
I.
Şekil II
Dolu bardağa az miktarda su eklendiğinde bardaBir su damlasının Şekil I deki durumdan Şekil II
deki duruma gelebilmesi için;
ğın taşmaması
II. Musluktan akan suyun aşağı indikçe kesit alanı-
I.
nın azalması
III. Yağmur damlalarının cam üzerinde kalması
III. yüzey değiştirilmeli
durumlarından hangileri adezyon – kohezyon
işlemlerinden hangileri yapılabilir?
kuvvetleri ile açıklanabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
sıcaklığı azaltılmalı,
II. tuz ilave edilmeli,
C) Yalnız III
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
E) I ve III
15
C) Yalnız III
E) II ve III
Test: 6
Adezyon - Kohezyon - Yüzey Gerilimi ve Kılcallık
7.
9.
Bir sıvının yüzey gerilimini artırmak için,
I. sıcaklığı azaltma,
II. sıvıya şeker ilave etme,
III. hava basıncını artırma
işlemlerinden hangileri yapılabilir?
A) Yalnız I
Yağmur yağdığında arabanın camında su damlaları
B) I ve II
D) II ve III
şekildeki gibi kalıyor.
C) I ve III
E) I, II ve III
Buna göre, camda su damlalarının daha az kalması için;
I.
cam cilalanarak pürüzsüz hâle getirilmeli,
10.
II. su ile arasındaki adezyon etkileşimi daha düşük
olan bir film ile cam kaplamalı,
III. camın eğim açısı azalmalı
işlemlerinden hangileri tek başına yapılabilir?
B) Yalnız II
D) I ve II
8.
C) Yalnız III
E) I ve III
L
M
K
K, L, M sıvılarından eşit hacimde alınarak zemin üze-
Fotoğrafta görülen su damlaları denge durumunu
açıklayabilmek için aşağıdakilerin hangilerinden
yararlanılabilir?
www.sinav.com.tr
A) Yalnız I
I.
Adezyon kuvveti
II. Kohezyon kuvveti
III. Sıvının özkütlesi
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
rine konulduğunda, şekildeki gibi görünüyorlar.
Buna göre bu sıvıların yüzey gerilimlerini göste-
11.
ren sütun grafiği, aşağıdakilerden hangisi gibi
olur?
A)
B)
Yüzey gerilimi
Yüzey gerilimi
I
K
C)
L M
K
D)
Yüzey gerilimi
II
III
Çeşitli maddelerden yapılmış kapların içindeki alkolün denge durumları şekildeki gibidir.
L M
Buna göre, bu kaplardaki alkol ile kap arasındaki
adezyon kuvvetleri F1, F2, F3 arasındaki büyüklük
Yüzey gerilimi
ilişkisi nedir?
A) FI > FII > FIII
B) FII > FI > FIII
D) FI = FII = FIII
K
L M
K
E)
C) FIII > FI > FII
E) FI > FIII > FII
L M
Yüzey gerilimi
DOĞRU SEÇENEKLER
K
L M
16
1. A
2. E
3. E
4. B
5. E
7. D
8. B
9. A
10. D
11. C
6. E
Test: 7
Adezyon - Kohezyon - Yüzey Gerilimi ve Kılcallık
1.
4.
Su damlasının küresel
durması yüzey geriliminin sonucudur.
Giriş
D
Y
Suyun yüzey gerilimi
alkolün yüzey geriliminden fazladır.
Yüksek boyları ile tanıdığımız kavak ağaçları topraktaki suyu kökten uçlarına kadar canlı olmayan odun
boruları yardımıyla enerji harcamadan taşır.
D
D
Yüzey gerilimi sıvının cinsine bağlıdır.
Bu olayda, aşağıdakilerden hangileri etkilidir?
I.
Kohezyon kuvveti
II. Adezyon kuvveti
III. Kılcallık
A) Yalnız II
B) Yalnız III
D) II ve III
Isıtılan sıvının yüzey gerilimi azalır.
D
Y
1
2
Y
Y
3
4
Su içine tuz karıştırılırsa yüzey gerilimi artar.
D
Y
5
6
C) I ve III
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yar-
E) I, II ve III
gının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendirilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkı-
2.
www.sinav.com.tr
şa ulaşılır?
Bir sıvının yüzey gerilimini azaltmak için,
I.
sıvının sıcaklığı azaltılmalı,
II. sıvıya sabun ilave edilmeli,
III. sıvının derinliğini artırmalı
işlemlerinden hangileri yapılabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
3.
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 6
C) Yalnız III
E) II ve III
Musluktan akan suyun altına
bir kumaş şekildeki gibi yerleştiriliyor.
5.
Musluk
Buna göre, kumaşın ıslan-
Bir su damlasının kap içindeki suya düştüğü andaki
maması için sıvının,
görünümü fotoğraftaki gibidir.
I.
Adezyon > Kohezyon
olması,
Buna göre, bu durum;
Kumaş
I.
II. Kohezyon > Adezyon olması,
adezyon kuvveti,
II. kohezyon kuvveti,
III. Yüzey gerilimi artırılması
III. yüzey gerilimi
işlemlerinden hangileri yapılmalıdır?
etkenlerinden hangileri ile açıklanabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
A) Yalnız I
C) Yalnız III
B) Yalnız III
D) I ve III
E) II ve III
17
C) I ve II
E) II ve III
Test: 7
6.
I.
Adezyon - Kohezyon - Yüzey Gerilimi ve Kılcallık
9.
Sıvıların ince borularda yükselmesi olayına
......................... denir.
II. Su damlasının küresel olması ......................... bir
sonucudur.
III. Sıvı molekülleri ile cam arasındaki çekim kuvvetine ......................... kuvvet denir.
Yukarıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere gelebilecek en uygun kavramlar nelerdir?
Gölcük kayakçısı böceği su yüzeyine rahatlıkla durabilir.
I
–––––––––––
II
–––––––––––
III
––––––––––
A)
kılcallık
yüzey gerilimi
kohezyon
Bunun nedeni;
B)
kılcallık
adezyon
kohezyon
I.
C)
yüzey gerilimi
kohezyon
adezyon
II. ağırlığının az olması,
D)
kılcallık
yüzey gerilimi
adezyon
III. adezyon kuvvetleri
E)
yüzey gerilimi
kılcallık
adezyon
faktörlerinden hangileri olabilir?
yüzey gerilimi,
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
E) II ve III
Bir sıvının yüzey gerilimini azaltmak için;
I.
sıcaklığı azaltılmalı,
II. sıvıya tuz ilave edilmeli,
III. sıvıya sabun ilave edilmeli
işlemlerinden hangileri yapılabilir?
A) Yalnız III
D) II ve III
B) I ve II
C) I ve III
E) I, II ve III
www.sinav.com.tr
7.
C) Yalnız III
10.
Bir ataş yavaşça suyun üzerine bırakıldığında şekildeki gibi dengede kalıyor.
8.
Buna göre;
I.
h
Su yerine cıva kullanılırsa ataş batar.
II. Suya tuz ilave edilirse ataş yüzmeye devam eder.
III. Suya sabun ilave edilirse ataş batar.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
Cam kabın içinde bulunan suyun içine cam bir tüp
daldırıldığında su cam tüpte h kadar yükseliyor.
B) Yalnız II
D) I ve III
C) Yalnız III
E) II ve III
Buna göre;
I.
suya sabun ilavesi edilmeli,
II. cam yerine plastik tüp kullanılmalı,
III. sıvının içinde bulunduğu kap değiştirilmeli
DOĞRU SEÇENEKLER
işlemlerinden hangileri tek başına yapılırsa h mesafesi azalır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) I ve III
18
1. E
2. B
3. B
4. A
7. D
8. D
9. A
10. C
5. E
6. D
Test: 8
1.
Adezyon - Kohezyon - Yüzey Gerilimi ve Kılcallık
3S
S
3.
2S
Bir kabın içinde bulunan sıvının denge
durumu şekildeki gibidir.
Buna göre;
K
M
L
I.
sıvı
II. ortam sıcaklığı değiştirilmeli,
Şekildeki kapla sıvı arasındaki adezyon kuvvet ko-
III. sıvının içine alkol ilave edilmeli
hezyon kuvvetten fazladır.
işlemlerinden hangileri tek başına yapılırsa denge durumu değişebilir?
Buna göre K, L, M borularındaki sıvı yüksekliklerine ait sütun grafiği nasıl olur?
A)
B)
Yükseklik
kabın yapıldığı madde değiştirilmeli,
A) Yalnız I
Yükseklik
B) I ve II
D) II ve III
C)
L M
K
D)
Yükseklik
K
L M
L M
Yükseklik
K
4.
Yükseklik
K
E)
L M
L M
www.sinav.com.tr
K
C) I ve III
E) I, II ve III
Bir ataşın su üzerinde fotoğraftaki gibi dengede
kalabilmesi için aşağıdakilerden hangileri gerçekleşmelidir?
I.
Suyun yüzey gerilim kuvveti ataşın ağırlığından
büyük olmalı
II. Ataş ıslanmamalı
III. Ataşın yapısı homojen olmalı
A) Yalnız I
2.
B) I ve II
D) II ve III
Şekil I
E) I, II ve III
Şekil II
Bir kapta bulunan sıvının denge durumu Şekil I deki
gibidir.
5.
Suyun Şekil II deki gibi dengeye gelebilmesi için;
I.
C) I ve III
Hidrofob (sudan kaçan, ıslanmayan) maddelerle ilgili,
I.
sıvının cinsi,
Üzerlerinde bulunan suyun temas açısı 90° den
büyük olur.
II. kabın yapıldığı madde,
II. Kohezyon kuvveti > Adezyon kuvvetidir.
III. kaptaki sıvı yüksekliği
III. Yağlar hidrofob maddelerdir.
niceliklerinden hangileri değiştirilebilir?
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
A) Yalnız II
B) Yalnız II
D) I ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
D) II ve III
19
B) I ve II
C) I ve III
E) I, II ve III
Test: 8
6.
I.
Adezyon - Kohezyon - Yüzey Gerilimi ve Kılcallık
9.
Pipetle kola içilmesi
Bir sıvının yüzey gerilimini artırmak için;
II. Ağaçların suyu yapraklara taşıması
I.
III. Musluktan akan suyun düşerken kesitinin azalması
II. sıvının manyetik alan içerisine konulması,
fiziksel olaylarından hangileri kılcallık ile açıklanabilir?
işlemlerinden hangileri tek başına yapılabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) I ve III
III. sıvıda şeker çözülmesi
A) Yalnız I
C) I ve II
E) I, II ve III
10.
Sudan çıkarılan
fırçanın uçlarının
yapışık durması
Su damlasının küresel
olması
C) I ve III
E) I, II ve III
Nano teknolojiyi kullanarak yapılan yeni nesil kumaşlar su ile ıslanmamaktadır.
Bunun nedeni, aşağıdakilerden hangileri ile açıklanabilir?
I.
Peçetenin suyu
emmesi
B) I ve II
D) II ve III
7.
Sergen
sıcaklığın azaltılması,
Dilek
Kılcallık
II. Adezyon kuvvetinin kohezyona göre büyütülmesi
Sedat
Bir öğretmen öğrencilerine yüzey gerilimi ile ilgili örnek vermelerini istediğinde Sergen, Serkan ve Sedat
yukarıdaki örnekleri veriyor.
Buna göre, hangi öğrenciler yanlış örnek vermiştir?
A) Sergen
B) Dilek
C) Sedat
www.sinav.com.tr
III. Kohezyon kuvvetinin adezyon kuvvetine göre büyütülmesi
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) I ve III
11.
110°
D) Sergen ve Dilek
E) Dilek ve Sedat
40°
1. yüzey
60°
2. yüzey
3. yüzey
Bir su damlasının üç yüzey üzerindeki denge durumları yukarıdaki gibidir.
8.
Sekoya ağaçları 100 m yi
aşan boylarına rağmen
topraktaki suyu kökler
vasıtasıyla alıp en üst
dallara kadar çıkarabilir.
Buna göre,
Bu iletimi sağlayan
odun boruları cansız
olduğuna göre, aşağıdakilerden hangileri bu
olayı açıklamada kullanılabilir?
yargılarından hangileri doğrudur?
I.
I.
1. yüzey ıslanmamıştır.
II. 2. yüzey ıslanmamıştır.
III. 3. yüzey ıslanmıştır.
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) I ve III
Yüzey gerilimi
II. Adezyon kuvveti
DOĞRU SEÇENEKLER
III. Kılcallık
A) Yalnız II
D) II ve III
B) Yalnız III
1. D
2. C
3. E
4. B
5. E
7. C
8. E
9. A
10. C
11. E
C) I ve II
E) II ve III
20
6. C
Test: 9
1.
Gazlar ve Plazmalar
4.
Maddenin plazma hâli ile ilgili,
I.
I.
Elektrik ve manyetik alanlardan etkilenir.
Güneş
II. Serbest elektrik yükleri vardır.
III. Maddenin gaz hâlinin iyonize olması sonucu elde
II.
edilir.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) I ve II
D) II ve III
Nebula
C) I ve III
E) I, II ve III
III.
Kibrit alevi
2.
Yukarıdaki fotoğraflardan hangileri, sıcak plazmaya örnek olarak gösterilebilir?
A) Yalnız I
B) I ve II
I. Güneş
II. Yıldızlar
III. Yanardağ
www.sinav.com.tr
D) II ve III
5.
Maddenin plazma hâli katı, sıvı ve gaz hâline göre oldukça sıcaktır.
II. Elektrik enerjisi yardımıyla üretilebilir.
lık plazmasıdır?
III. Evrenin çoğunluğu plazmadan ibarettir.
B) I ve II
D) II ve III
E) I, II ve III
Maddenin plazma haliyle ilgili,
I.
Yukarıdaki fotoğraflardan hangileri yüksek sıcak-
A) Yalnız I
C) I ve III
yargılarından hangileri doğrudur?
E) I, II ve III
A) Yalnız II
B) I ve II
D) II ve III
3.
C) I ve III
C) I ve III
E) I, II ve III
Maddenin plazma hâli ile ilgili,
I.
Yıldırımlar soğuk plazmadır.
6.
I.
Elektron
II. İyon
II. Soğuk plazma laboratuvar şartlarında elektrik
III. Foton
boşalımları yardımıyla elde edilebilir.
III. Floresan lambalar sıcak plazmadır.
Yukarıdaki niceliklerden hangileri plazmayı oluş-
yargılarından hangileri doğrudur?
turan elemanlardandır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
A) Yalnız I
C) I ve II
B) Yalnız II
D) II ve III
E) II ve III
21
C) I ve II
E) I, II ve III
Test: 9
Dayanıklılık ve Katılarda Boyutlar Arası İlişki
7.
10.
I. Kibritin yanmaya başladığı an
II. Aurora borealis (Kutup ışığı)
III. Floresan lamba
Maddenin plazma hâli ile ilgili;
I.
Elde edilmesi için yüksek enerjiye ihtiyaç vardır.
II. Elektriksel olarak pozitif yüklüdür.
III. Kutup ışıklarında gözlenir.
Yukarıdaki fotoğrafların hangilerinde maddenin
plazma hâli gözlenebilir?
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
A) Yalnız I
B) Yalnız II
8.
C) I ve II
Maddenin;
I.
C) I ve III
E) I, II ve III
E) II ve III
www.sinav.com.tr
D) I ve III
B) I ve II
D) II ve III
katı,
II. gaz,
III. sıvı,
11.
I.
Yıldızlar
II. Floresan lambalar
III. Güneş
Yukarıdakilerin hangilerinde maddenin plazma
hâli gözlenir?
A) Yalnız I
B) I ve II
D) II ve III
IV. plazma
C) I ve III
E) I, II ve III
hâllerinden hangileri elektrik akımını kesinlikle
iletir?
A) Yalnız IV
B) I ve IV
D) I, III ve IV
C) III ve IV
12.
E) II, III ve IV
I.
Oksijen
II. Azot
III. Hidrojen
Gazları atmosferi oluşturan temel gazlardır.
Buna göre, bu gazların atmosferde bulunma yüzdeleri arasındaki ilişki nedir?
9.
A) II > I > III
Maddenin plazma hâli ile ilgili;
B) I > II > III
D) III > I > II
I.
C) II > III > I
E) III > II > I
Elektromanyetik dalgalardan etkilenir.
II. Elektrik alanda sapmaya uğrar.
III. Elektrik iletkenlikleri metallerden daha iyidir.
DOĞRU SEÇENEKLER
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) I ve II
D) II ve III
C) I ve III
E) I, II ve III
22
1. E
2. B
3. C
4. B
5. E
6. E
7. D
8. A
9. E
10. E
11. E
12. A
Test: 10
Gazlar ve Plazmalar
1.
3.
Plazmalarla ilgili,
I.
I.
Evrenin % 99 u plazma hâlindedir.
II. Elektrik arklarında oluşan plazmalar düşük sıcaklık plazmalardır.
Floresan
III. Elektriksel olarak nötrdürler.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) I ve II
D) II ve III
II. Güneş
C) I ve III
E) I, II ve III
4.
Yukarıdaki fotoğrafların hangilerinde maddenin
plazma hâli görülebilir?
A) Yalnız II
B) I ve II
D) II ve III
2.
I.
C) I ve III
E) I, II ve III
Plazma küresi
www.sinav.com.tr
III. Meyveli jöle
Yükseklerde uçan yolcu uçaklarında kabin basıncı
uygulaması yapılır.
Bunun nedeni;
I.
yükseklerde atmosfer tabakasının incelmesi,
II. yükseklerde havadaki oksijen miktarının azalması,
III. uçakların çok yüksek hızlarda sefer yapmaları
durumlarından hangileri ile açıklanabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
II. Yıldırımlar
5.
III. Yıldızlar
C) I ve II
E) II ve III
Maddenin plazma hâli ile ilgili;
I.
Gaz hâline göre yüksek sayıda serbest elektron
ve iyon içerir.
II. Yıldızlar birer plazma oluşumudur.
III. Manyetik alanlardan etkilenir.
Yukarıdakilerden hangileri düşük sıcaklık plazyargılarından hangileri doğrudur?
masıdır?
A) Yalnız I
B) I ve II
D) II ve III
A) Yalnız I
C) I ve III
B) I ve II
D) II ve III
E) I, II ve III
23
C) I ve III
E) I, II ve III
Test: 10
6.
Gazlar ve Plazmalar
9.
Bir hava aracı yükseklere çıktıkça havada kalabilmek
için daha fazla güç harcamalıdır.
Maddenin plazma hâli ile ilgili,
I.
Elektrik akımını iletir.
Bunun nedeni;
II. Isı enerjisini iletmez.
I.
III. Yüksek sıcaklığa sahiptir.
havanın yukarıya çıktıkça özkütlesinin azalması,
II. yukarı çıktıkça rüzgâr hızının artması,
yargılarından hangileri doğrudur?
III. hava sıcaklığının düşük olması
A) Yalnız I
durumlarından hangileri ile açıklanabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
B) Yalnız III
D) I ve III
C) I ve II
E) II ve III
C) Yalnız III
E) I ve III
7.
10.
Dünya'nın etrafını saran atmosfer tabakasında
Dünya'yı zararlı UV ışınlarından koruyan ozon tabakası;
I.
oksijen,
II. hidrojen,
Yukarıdaki fotoğrafta Hawai’de bulunan Keck teleskopları görülmektedir.
Şu an dünyanın en iyi teleskopları olan Keck teleskopları, bunu bulunduğu yüksekliğe de borçludur.
Bunun nedeni;
I.
atmosfer kalınlığının yükseldikçe azalması,
www.sinav.com.tr
III. azot
II. atmosferdeki gaz yoğunluğunun yükseklerde
azalması,
III. yükseklerde havanın daha soğuk olması
durumlarından hangileri ile açıklanabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
gazlarından hangilerini içerir?
A) Yalnız I
D) I ve II
11.
E) II ve III
C) Yalnız III
E) I ve III
Hubble uzay teleskobunun dünyadaki bir teleskoba göre çok daha iyi
görüntü vermesinin nedeni,
I.
C) I ve II
B) Yalnız II
Uzay ile arasında atmosfer tabakasının olmaması,
II. Hubble teleskobunun çözme gücünün yüksek olması
III. Hubble teleskobunun uzaya daha yakın olması
durumlarından hangileri ile açıklanabilir?
8.
A) Yalnız I
Maddenin plazma hâliyle ilgili;
I.
B) I ve II
D) II ve III
iyonizasyon derecesi,
C) I ve III
E) I, II ve III
II. plazma sıcaklığı,
III. debye uzunluğu
niceliklerinden hangileri plazma parametresi olarak kullanılabilir?
A) Yalnız I
B) I ve II
D) II ve III
DOĞRU SEÇENEKLER
C) I ve III
E) I, II ve III
24
1. B
2. B
3. E
4. A
5. E
7. C
8. E
9. D
10. A
11. E
6. A
Test: 11
1.
Gazlar ve Plazmalar
4.
Maddenin plazma hâli,
I.
enerji üretilmesi,
II. ışık elde edilmesi,
III. ısı enerjisi elde edilmesi
teknoloji gelişmelerinin hangilerinde kullanılabilir?
A) Yalnız I
B) I ve II
D) II ve III
I. Floresan lamba
C) I ve III
II. Xenon far
E) I, II ve III
III. Klima
Şekil I, II, III teki araçların hangilerinde maddenin
2.
A) Yağmur
B) Güneş
A) Yalnız I
C) Plazma
B) I ve II
D) II ve III
C) I ve III
E) I, II, ve III
E) Gelgit
www.sinav.com.tr
D) Rüzgâr
3.
plazma hâlinden faydalanılır?
Aşağıdakilerden hangisi sürekli bir enerji kaynağı
olarak kullanılamaz?
I.
5.
Mum alevi
II.
Güneş
Yukarıda Dünya'nın etrafındaki atmosfer tabakasının
modellemesi görülmektedir.
Bu modele bakarak,
III.
I.
Yıldırım
Atmosfer yer çekimi kuvvetinin büyük olduğu yerde daha yoğundur.
II. Ekvatordaki hava yoğunluğu kutuplardan fazladır.
III. Atmosfer kalınlığı ekvatorda daha fazladır.
Yukarıdakilerden hangileri soğuk plazmaya örnek
olarak gösterilebilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I
C) I ve II
B) I ve II
D) II ve III
E) II ve III
25
C) I ve III
E) I, II ve III
Test: 11
Gazlar ve Plazmalar
6.
9.
Bir maddenin plazma hâlinde olup olmadığını anlamak için;
I.
plazma sıcaklığı,
II. iyonizasyon derecesi,
III. plazma yoğunluğu,
IV. özkütle
Atmosfer içinde bulundurduğu yüksek miktardaki
iyon yardımıyla radyo sinyallerini yansıtmak için kullanılır.
niceliklerinden hangileri kullanılabilir?
A) I ve II
D) II, III ve IV
Buna göre, atmosferin hangi katmanı bu işlevi
görür?
A) İyonosfer
B) Radyosfer
D) Troposfer
7.
I.
E) I, II, III ve IV
E) Stratosfer
10.
Maddenin plazma hâliyle ilgili,
I.
II. Metan
İyonize olmuş gazdır.
II. Elektronlarını yitirmiş gaz atomları ve serbest
III. Hidrojen
elektronlardan oluşur.
B) I ve II
D) II ve III
C) I ve III
E) I, II ve III
8.
III. Elektriksel olarak nötrdür.
www.sinav.com.tr
Yukarıdakilerden hangileri atmosferi oluşturan
temel gazlar arasındadır?
I.
C) I, III ve IV
C) Mezosfer
Azot
A) Yalnız I
B) I, II ve III
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) I ve II
D) II ve III
C) I ve III
E) I, II ve III
Kutup ışıkları
11.
Maddenin plazma hâli ile ilgili,
I.
Plazma elektrik ve manyetik alandan etkilenir.
II. Toplam elektrik yükü sıfırdır.
III. Yüksek oranda iyon içerirler.
II. Yanardağlar
yargılarından hangilerinin doğrudur?
A) Yalnız I
B) I ve II
D) II ve III
C) I ve III
E) I, II ve III
III. Mum alevi
DOĞRU SEÇENEKLER
Yukarıdakilerin hangilerinde soğuk plazma gözlenebilir?
A) Yalnız I
B) I ve II
D) II ve III
C) I ve III
E) I, II ve III
26
1. E
2. A
3. D
4. E
5. E
7. C
8. E
9. D
10. E
11. E
6. A
Test: 12
Madde ve Özellikleri (Çözümlü Test)
1.
4.
r
r
2r
K
2h
L
h
r
a
a
a
r
2a
L
K
Masa üzerindeki K silindiri ve L küpünün boyutları şe-
Aynı maddeden yapılmış K ve L dikdörtgen prizmala-
kildeki gibi verilmiştir.
Buna göre, silindir ve küpün hacimleri oranı
kaçtır? (π = 3)
A) 6
2.
B) 4
C) 3
D) 2
Düşey kesiti verilen si-
E)
rının dayanıklılıkları DK ve DL dir.
VK
VL
1
2
A)
nıklılığı D dir.
katına
yükseklik 3 katına çıkarıldığında dayanıklılık kaç D olur? (π = 3)
A)
1
3
B)
2
3
C) 1
D)
3
2
E) 3
www.sinav.com.tr
h
yüksekliği h iken daya-
iki
1
4
oranı kaçtır?
DL
B)
1
2
C) 1
D) 2
E) 4
r
lindirin yarıçapı r ve
Yarıçap
DK
Buna göre
5.
Şekildeki içi dolu silindirin
20 cm
yarıçapı 4 cm, boyu ise
20 cm dir.
Buna göre, bu silindirin
yüzey alanı kaç
cm2
r=4 cm
dir?
(π = 3)
A) 96
B) 176
C) 336
D) 480
E) 576
6.
3.
r
a
h
4r
a
2r
K
K
L
a
a
Şekil I
2r
Şekil II
Bir kenar uzunluğu a olan özdeş 8 küpten oluşan Şe-
r
kil I deki küpün yüzey alanı A1 dir.
Şekildeki K silindiri ile L dikdörtgen prizmasının kesit
Şekil I deki küpten taralı K küpü çıkarıldığında,
alanları AK ve AL dir.
oluşan Şekil II deki küpün yüzey alanı A2 olduğuA1
na göre
oranı kaçtır?
A2
Buna göre
A)
1
3
AK
AL
B)
1
2
oranı kaçtır? (π = 3)
C)
2
3
D) 1
E)
3
2
A)
27
11
12
B)
23
24
C) 1
D)
25
24
E)
13
12
Test: 12
7.
Madde ve Özellikleri
11.
Şekildeki 2 cm yarı-
Sıcak plazma
çaplı kürenin
yüzey alanı
hacim
r
Soğuk plazma
Güneş
oranı
Yıldızlar
kaçtır? (π = 3)
Mum alevi
A) 12
B)
3
2
C)
4
3
D) 1
E)
2
3
Yukarıdaki tabloda güneş, yıldızlar ve mum alevinin sıcak ya da soğuk plazma olduğu kutu işaretlenirse aşağıdakilerden hangisi oluşur?
A) ✓
8.
I.
Bardağın yüzeyine su damlacıklarının yapışması
B) ✓
✓
II. Bazı böceklerin su üzerinde batmadan durması
III. Havuzdan çıkan insanın vücudunun ıslak kalması
✓
✓
✓
✓
D) ✓
E)
✓
B) Yalnız II
✓
C) I ve II
E) I, II ve III
Aşağıdakilerden hangileri plazmaya ait özellik değildir?
A) Elektriği iletirler.
B) Nötr hâldedir.
www.sinav.com.tr
D) I ve III
✓
✓
✓
örnektir?
A) Yalnız I
✓
✓
Yukarıdakilerden hangileri adezyon kuvvetine bir
9.
C)
12.
C) İyonize olmuş gazdırlar.
D) Güneş sıcak plazmadır.
E) Sadece elektronlardan oluşur.
K
L
M
10.
K, L, M cam tüplere farklı cins sıvılar konulduğunda
sıvı yüzeyleri şekillerdeki gibi dengede kalmaktadır.
Buna göre;
I.
K
L
M
K tüpünde adezyon kuvvet, kohezyon kuvvetten
büyüktür.
II. L tüpünde adezyon kuvvet, kohezyon kuvvete
Özdeş cam tüplere K, L, M sıvıları konulduğunda sı-
eşittir.
vı yüzeyleri şekildeki gibi olacak biçimde dengede
III. M tüpünde kohezyon kuvvet, adezyon kuvvetten
kalıyor.
büyüktür.
Buna göre, sıvıların yüzey gerilim kat sayıları ara-
yargılarından hangileri doğrudur?
sındaki ilişki nedir?
A) L > M > K
B) K > M > L
D) L > K = M
A) Yalnız I
C) K = M > L
D) I ve III
E) L > K > M
28
B) Yalnız II
C) I ve II
E) I, II ve III
Test: 12
1.
Çözümler
4.
Silindirin hacmi;
Şekildeki dikdörtgen prizma
VK = πr2.h (h = 2r verilmiş)
için dayanıklılık ifadesi
VK = πr2.2r (π = 3 alınırsa)
a1.a2
kesit alanı
D=
=
hacim
a1.a2 .h
VK = 6r3
Küpün hacmi VL = r3 olur.
VK
VL
=
6r 3
r3
D=
h
a2
1
ile bulunur.
h
a1
K prizmasının yüksekliği 2h, L ninki h dır.
= 6 bulunur.
DK =
Doğru Seçenek A
1
1
, DL = bulunur.
2h
h
1
2h
1
=
= çıkar.
1
2
DL
h
DK
Doğru Seçenek B
5.
Silindirin dayanıklılığı;
1
D = ile bulunur.
h
Yükseklik 3 katına çıkarılırsa;
Dayanıklılık =
1
D
= olur.
3h 3
Doğru Seçenek A
www.sinav.com.tr
2.
h = 20 cm
r=4 cm
2 πr
r=4 cm
2 πr
Silindir açıldığında yukarıdaki şekil oluşur.
İki tane daire ve bir tane dikdörtgen levha oluşur.
Bu şeklin yüzey alanı;
Y.A =
πr 2 +
\
Dairenin
alanı
2πr.h
Z
Dikdörtgenin
alanı
+
πr 2
\
Dairenin
alanı
Değerler yerine yazıldığında;
Y.A = 3.42 + 2.3.4.20 + 3.42 = 48 + 480 + 48 = 576 cm2
bulunur.
Doğru Seçenek E
3.
Silindirin kesit alanı r yarıçaplı dairenin alanıdır.
AK = πr2
(π = 3)
6.
Şekil I deki küpün yüzey alanını oluşturan kısmının
AK = 3r2 olur.
içinde K küpünün üç yüzeyi vardır.
Dikdörtgen prizmanın kesit alanı; tabana ait uzunluk-
K çıkarıldıktan sonra oluşan Şekil II ninde yüzey ala-
ların çarpımıdır.
nını oluşturan kısmının içinde K küpünün çıkarıldığı
AL = r.2r
kısmın yine üç yüzeyi vardır.
AL = 2r2
O hâlde A1 = A2 olur.
AK
3r2
A1
3
Buradan
=
= olur.
AL
2r2 2
A2
Doğru Seçenek E
= 1 çıkar.
Doğru Seçenek C
29
Test: 12
7.
Dayanıklılık ve Katılarda Boyutlar Arası İlişki
10.
Kürenin yüzey alanı Y.A = 4πr2 ile bulunur.
4
Kürenin hacmi V = πr 3 tür.
3
O hâlde
Sıvılar için yüzey gerilim kat sayıları ayırt edici bir
özelliktir.
Sıvı yüzeyi dışbükey olanlar içbükey olanlara göre
yüzey gerilim kat sayısı en büyüktür.
3
4πr2
Y. Alanı
=
= bulunur.
r
4 3
Hacim
πr
3
O hâlde L nin yüzey gerilim kat sayısı en büyük olur.
Yüzeyi içbükey duran sıvılarda ise yüzey eğriliği az
Y. Alanı 3
= çıkar.
2
Hacim
olan sıvının yüzey gerilim kat sayısı fazladır. O hâlde
K > M olur.
Doğru Seçenek B
Bu durumda L > K > M olur.
8.
Adezyon kuvvet farklı cins moleküller arasındaki yapışma kuvvetidir. I ve III numaralı örnekler adezyon
kuvvetinin bir sonucudur.
Böceklerin suda batmadan durması suyun yüzey geriliminin bir sonucudur.
www.sinav.com.tr
Doğru Seçenek E
11.
Güneş ve yıldızlar sıcak plazma iken mum alevi soğuk plazmadır. Gerekli işaretlemeler yapıldığında A
seçeneğindeki gibi bir tablo oluşur.
Doğru Seçenek A
Doğru Seçenek D
12.
Sıvı yüzeyi içbükey olacak şekilde durduğunda adezyon kuvvet büyük, dışbükey olacak şekilde durduğunda kohezyon kuvvet büyük olur.
9.
Plazmalar iyonize olmuş gazlardan ve elektronlardan
Sıvı seviyesi düzgün olduğunda adezyon kuvvet ko-
oluşur. Elektriği iyi iletirler ve nötr hâlde bulunurlar.
hezyon kuvvete eşit olur.
Güneş yüksek sıcaklıktaki plazmalardan biridir.
Doğru Seçenek E
Doğru Seçenek E
30
Test: 13
A.
Konu Kavrama Soruları (Madde ve Özellikleri)
B.
Aşağıdaki verilen cümlelerin yanına doğru ise
1.
(…) Sıvı moleküllerinin birbirine uyguladığı kohezyon kuvveti sıvının cinsine bağlıdır.
2.
1.
Atmosferde en çok rastlanan gaz …………………… .
2.
Bir suyun sıcaklığı artırılırsa yüzey gerilimi …………
………………………
(…) Adezyon kuvveti sıvı ile kap çeper arasında görülür.
3.
(…) Adezyon > kohezyon ise ıslanma gerçekleşmez.
4.
(…) Temas açısı 90° den küçük ise ıslanma gerçek-
3.
4.
(…) Dayanıklılık kesit alanı ile orantılıdır.
7.
(…) Bir sıvının içinde şeker çözülürse yüzey gerilimi
5.
9.
(…) Bir borunun kesiti küçüldükçe sıvı içinde daha
kolay yükselir.
10. (…) Bitkiler suyu kökten yukarı doğru kılcallığı kullanarak alırlar.
11. (…) Sıvı ile kap arasındaki adezyon kuvveti sıvının ve
6.
Bir ipin dayanıklılığı ………………… doğru orantılıdır.
7.
Bir yüzeyde adezyon > kohezyon ise ıslanma ……
8.
kabın yapıldığı maddenin cinsine bağlıdır.
Bir yüzeyde kohezyon > adezyon ise ıslanma ……
…………………… .
9.
Bir cismin dayanıklılığı kesit alanı ile ………………. .
10.
Bir sıvının içine tuz ilave edilirse yüzey gerilimi ……
…………………… .
11.
Kılcallık olayının artması için sıvının içinde yükseldiği
borunun …………………… azaltılmalıdır.
12.
12. (…) Yıldızlar birer sıcak plazma kaynağıdır.
Sıvının içinde bulunduğu kabın yapıldığı madde değiştirilirse adezyon kuvveti …………………… .
13. (…) Maddenin plazma hâli yüksek derecede serbest
iyon içerir.
14. (…)
yüzey alanı
hacim
…………………… .
www.sinav.com.tr
(…) Bir sıvının sıcaklığı artırılırsa yüzey gerilimi artar.
Bir cisim ayrıtları iki katına çıkarılırsa
oranı …………………… katı olur.
artar.
8.
Sıvı moleküllerinin içinde bulundukları kap çeperi ile
birbirini çekme kuvvetine ……………………… denir.
(…) Ayrıtları birbirine eşit olan küp ile küreden, küreyüzey alanı
nin
oranı daha küçüktür.
hacim
6.
Sıvı moleküllerinin birbirine uyguladığı kuvvete ……
…………………… denir.
leşmez.
5.
Aşağıdaki boşlukları uygun kelimelerle doldurunuz.
(D), yanlış ise (Y) yazınız.
13.
Maddenin plazma hâli elektriksel olarak …………… .
14.
Maddenin plazma hâli manyetik alanlardan …………
……………… verilmelidir.
Maddenin plazma hâli elektromanyetik alanlar-
15.
dan etkilenmez.
Maddenin plazma hâlini oluşturabilmek için …………
…………….
15. (…) Maddenin plazma hâli elektriksel alandan etkilenir.
16. (…) Maddenin plazma hâli elektriksel olarak nötrdür.
16.
Güneş bir …………………… plazmadır.
17.
Maddenin plazma hâli enerji üretiminde ……………
…………… .
17. (…) Aurora Borealis (Kuzey ışıkları) sıcak plazmadır.
18. (…)
18.
Atmosfer Dünya'yı Güneş'in zararlı ışınlarından
Atmosferdeki ozon gazının oluşturduğu tabaka dünyayı …………………… karşı korur.
korur.
19. (…) Atmosfer sadece oksijen gazından oluşur.
19.
Atmosferde en fazla ……………… gazları bulunur.
20.
Yükseklere çıkıldıkça atmosferdeki oksijen yüzdesi
…………………………… .
20. (…) Atmosfer yapısı her yerde aynıdır.
31
Test: 13
C.
Konu Kavrama Soruları (Madde ve Özellikleri)
3.
Aşağıda verilen soruların çözümlerini altlarındaki
boşluklara yapınız.
Bir koni ve silindirin birleştirilmesiyle oluşan cismin
ayrıtları şekildeki gibidir.
r
Buna göre, cismin bütün
1.
r
ayrıtları 3 katına çıkarılırsa hacmi kaç katına çı-
2r
kar?
Şekil II
r
Şekil I
Özdeş küplere bölünmüş bir küpten Şekil II deki parça çıkarılırsa Şekil I deki gibi bir cisim oluşuyor.
Buna göre, oluşan cismin yüzey alanının başlangıçtaki küpün yüzey alanına oranı kaçtır?
49
48
www.sinav.com.tr
27
4.
3r
r
r
2.
r
r
r/4
r/4
r
n tane
r
2r
K
Şekil II
L
M
Şekil I
Aynı maddeden yapılmış K, L, M cisimlerinin
Şekil I de görülen kürenin yüzey alanı S1 dir. Küre erir
tilerek Şekil II deki gibi yarıçapı
olan n tane küre
4
yapılıyor.
yüzey alanı
oranları, sırasıyla DK, DL, DM dir.
hacim
Buna göre DK, DL, DM arasındaki ilişki nedir?
Oluşan n tane kürenin toplam yüzey alanı S2 olS1
duğuna göre,
oranı kaçtır?
S2
1
4
D L > DK > DM
32
Konu Kavrama Soruları (Madde ve Özellikleri)
5.
Test: 13
7.
Şekildeki kürenin yarıçapı 4 cm
dir.
r=4 cm
Buna göre, kürenin kesit alanı
kaç cm2 dir? (π = 3)
Şekil I
Küre
Şekil II
Saf bir sıvının iki kap içindeki denge durumu Şekil I
ve II deki gibidir.
Buna göre;
I.
Kaplar farklı maddelerden yapılmıştır.
II. Şekil I deki adezyon kuvveti, Şekil II dekinden küçüktür.
III. Şekil II deki kohezyon kuvveti, adezyon kuvvetinden daha büyüktür.
48
yargılarından hangileri doğrudur?
8.
Boyutları 4 cm, 2 cm
ve 8 cm olan şekildeki prizmanın yüzey
6.
Şekildeki silindirin yarı-
www.sinav.com.tr
I ve III
alanı kaç cm2 dir?
8 cm
2 cm
4 cm
112
h = 10 cm
çapı 2 cm, uzunluğu 10
cm dir.
Buna göre silindirin
yüzey alanı kaç
9.
r=2 cm
Yarıçapları r ve 2r
olan kürelerin kesit
cm2
r
alanları AX ve AY
dir? (π = 3)
2r
dir.
Buna göre
oranı kaçtır?
AX
AY
X
Y
1
4
144
33
Bölüm 2
Kuvvet ve Hareket I
Ve k t ö r - K u v v e t
Test: 1
1.
3.
L
Aynı düzlemdeki K, L , M
L
vektörleri şekildeki gibidir.
ile ölçülür.
büyüklüktür.
K
Buna göre,
birimidir.
Kuvvet
K
K+ L+ M
vektörü aşağıdakilerden
M
M
hangisine eşittir?
İki kuvvetin
toplamıdır.
A) K
B) L
C) M
D)2 K
N
E) 2 M
Yukarıdaki kavram haritasında K, L, M, N kutularına yazılabilecek uygun kavramlar aşağıdakilerden hangisidir?
L
–––––––
M
–––––––
N
–––––––
A) Vektörel
Dinamometre
Newton
Bileşke
B) Vektörel
Terazi
Newton
Bileşke
C) Skaler
Dinamometre
Newton
Bileşke
D) Vektörel
Dinamometre
kg
Bileşke
E) Skaler
Dinamometre
kg
Fark kuvvet
4.
Sayfa düzlemindeki a ,
→
a
b , c , d , e vektörleri
şekildeki gibidir.
www.sinav.com.tr
K
–––––––
→
b
→
c
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yan-
→
e
lıştır?
→
d
A) a = c
B) a + c = b
C) b > c
D) d = 2 a
E) a = e
2.
I
II
III
5.
Yukarıda verilen sistemlerde, kuvvetin hangi etki-
Şekildeki düzleme K, L, M
vektörleri uygulanmıştır.
M
si görülmektedir?
Buna göre;
I
–––––––––––
II
–––––––––––
III
––––––––––
A)
döndürme
itme
durdurma
B)
döndürme
itme
sıkıştırma
C)
döndürme
çekme
sıkıştırma
D)
sıkıştırma
itme
durdurma
E)
döndürme
çekme
durdurma
I.
K
L
K=M
II. M - K = L
III. K + L = M
eşitliklerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
34
C) Yalnız III
E) II ve III
Vektör - Kuvvet
6.
Test: 1
Sayfa düzlemindeki düzgün
altıgen üzerine şekildeki →
F1
kuvvetler uygulanmıştır.
9.
→
F2
tür.
F1 = F2 = F3
II. F1 + F2 + F3 = 0
L
F1 = K + L
M
göre, F1 ve F2 kuvveti-
III. F3 – F1 = F2 dir.
nin büyüklüklerine ait sütun grafiği aşağıdakiler-
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
bidir.
F2 = L + M olduğuna
→
F3
dır.
K
M vektörleri şekildeki gi-
Buna göre;
I.
Aynı düzlemdeki K , L
den hangisidir?
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
A)
B)
Kuvvet
2F
2F
F
F
F1
C)
→
F2
→
F3
→
F1
→
F4
→
F5
Aynı düzlemde verilmiş beş kuvvet şekildeki gibidir.
F1 kuvveti 4 N olduğuna göre, bileşke kuvvet kaç
N dur?
A) 4
B) 6
C) 8
D) 12
E) 15
F2
F1
D)
Kuvvet
3F
3F
2F
2F
F
F
F1
www.sinav.com.tr
7.
Kuvvet
3F
E) I ve III
F2
F1
E)
F2
Kuvvet
F2
Kuvvet
3F
2F
F
F1
F2
10.
K
x
L
M
x
x
Sürtünmesiz yatay düzlemdeki K, L, M cisimlerine
şekildeki gibi ikişer kuvvet uygulanıyor.
8.
Buna göre, hangi cisimler x doğrultusunda hare-
Aynı düzlemdeki K , L ,
ket eder?
M , N vektörleri şekil-
Buna göre;
I.
K+ N = M
II.
K =2 N
A) Yalnız K
M
L
deki gibidir.
B) Yalnız L
D) K ve L
K
C) Yalnız M
E) K ve M
N
III. M + L = K
DOĞRU SEÇENEKLER
eşitliklerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) I ve III
35
1. A
2. B
3. E
4. D
7. D
8. D
9. A
10. A
5. E
6. C
Test: 2
1.
Vektör - Kuvvet
3.
Yön, büyüklük ve başlangıç noktası olan niceliğe vektör denir.
D
Giriş
y
F1
dört kuvvet K noktasına
Y
şekildeki
gibi uygulanmıştır.
İki vektörün eşit olması
için yön ve büyüklüğü
eşit olmalıdır.
Bir vektörü ters çevirirsek işareti değişir.
Aynı düzlemdeki
K
ke kuvvet hangi
F4
F2
F3
yöndedir?
Y
Vektörler uc
uca eklenerek
toplanabilir.
Y
D
D
Y
1
2
3
A) +y yönünde
D
B) +x yönünde
D) F2 yönünde
4
x
Buna göre, bileş-
C) F3 yönünde
E) –x yönünde
5
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yargının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendi-
4.
rilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkı-
B) 2
C) 3
D) 4
→
F2
→
F1
len beş kuvvet şekildeki
şa ulaşılır?
A) 1
Sayfa düzleminde veri-
gibidir.
E) 5
www.sinav.com.tr
2.
F1
→
F3
M
Buna göre, bu kuvvetlerin bileşkesi hangi
→
F5
→
kuvvet doğrultusunda- F
4
dır?
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
A) F1
B) F2
C) F3
D) F4
E) F5
F2
5.
F3
Tablo
Newton
Vektörel
Dinamometre
El kantarı
Skaler
kg-f
Sayfa düzlemindeki F1 , F2 , F3 kuvvetleri şekildeki giBirimidir.
bidir.
Buna göre, üç kuvvetin bileşkesi F1 + F2 + F3 aşağıdakilerden hangisidir?
A)
Kuvvet
B)
Ölçülür.
C)
Niceliktir.
D)
Yukarıdaki kavram haritasındaki boş kutulara, tab-
E)
lodaki bilgilerden hangisi yazılamaz?
A) Newton
B) Vektörel
D) El kantarı
36
C) Kg-f
E) Skaler
Vektör - Kuvvet
6.
Test: 2
9.
Aynı düzlemdeki üç kuvF1
vet K noktasına şekildeki
M
L
K
gibi uygulanmıştır.
K
Buna göre bu kuvvetlerin bileşkesini denge-
Sürtünmesiz yatay düzlemde duran K, L, M cisimleri-
leyen kuvvet aşağıdaki-
F3
lerden hangisidir?
A)
F2
ne üçer kuvvet şekildeki gibi uygulanıyor.
Buna göre, hangi cisimler hareketsiz kalır?
B)
C)
A) Yalnız K
B) Yalnız L
D) K ve M
D)
E)
10.
C) Yalnız M
E) K ve L
K
K
K
X
Y
Z
Sürtünmesiz yatay düzlemde duran özdeş X, Y, Z cisimlerine şekildeki gibi kuvvetler uygulanarak aynı
m noktasal cismi dört
kuvvetin etkisindedir.
F1
Sistem sürtünmesiz
olduğuna göre, m cis-
m
F2
mi hangi yönde hareket eder?
F4
F3
A) F1
B) F2
C) F3
D) F4
E) –x
anda harekete geçiriliyorlar.
www.sinav.com.tr
7.
Cisimlerin K noktasına ulaşma süreleri tx, ty, tz olduğuna göre, bu süreler arası ilişki nedir?
Aynı düzlemdeki aynı yönlü
Büyüklük
dört kuvvetin sütun grafiği
şekildeki gibidir.
B) tx = ty < tz
C) tx > ty > tz
D) tx = ty > tz
E) tx > ty = tz
11.
8.
A) tx < ty < tz
Noktasal O cismine
şekildeki gibi etki
eden aynı düzlemdeki kuvvetlerden hangisi kaldırılırsa bileşke kuvvet F2 yönünde olur?
→
F1
lecek iki kuvvet hangisi-
A) F1
dir?
B) F2
→
F4
→
F5
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
F1 F2 F3 F4
→
F3
O
Buna göre, bileşkesi en
küçük ve en büyük olabi-
→
F2
C) F3
D) F4
en küçük
––––––––
en büyük
––––––––
A)
F1 + F2
F3 + F4
B)
F1 + F3
F2 + F4
C)
F2 + F3
F1 + F4
D)
F1 + F4
F2 + F3
1. A
2. A
3. E
4. C
5. E
E)
F2 + F4
F1 + F3
7. C
8. B
9. D
10. D
11. C
E) F5
DOĞRU SEÇENEKLER
37
6. D
Test: 3
1.
1
Vektör - Kuvvet
2
4.
3
→
F1
1 br
4
5
6
→ →
F1 + F2
→
F3
2 br
2
Bir öğretmen tahtaya çizdiği vektörler ile bu vektörle-
Eşit bölmeli bir düzlemde F1, F3 ve F1 + F2 kuvvetleri
rin bileşkelerini öğrencisinin doğru eşleştirmesini isti-
şekildeki gibidir.
yor.
Buna göre, F2 + F3 kuvveti aşağıdakilerden han-
Buna göre, öğrenci hangi eşleşmeyi doğru yap-
gisi olur?
mıştır?
A)
A) (1 - 2) (5 - 6) (3 - 4)
B)
C)
B) (1 - 6) (2 - 5) (3 - 4)
C) (1 - 4) (3 - 6) (5 - 2)
D) (1 - 4) (5 - 6) (3 - 2)
www.sinav.com.tr
E) (1 - 2) (5 - 4) (3 - 6)
2.
K
L
D)
E)
M
Eşit bölmelere ayrılmış düzlemler üzerindeki K, L
ve M noktalarına şekildeki gibi etki eden aynı düzlemdeki kuvvetlerin bileşkelerinin büyüklükleri
5.
RK, RL ve RM arasındaki ilişki aşağıdakilerden
hangisidir?
A) RL > RK > RM
B) RM > RL > RK
C) RK = RL = RM
D) RK > RL = RM
Sürtünmesiz sayfa düzlemindeki M cismi, aynı düzlemdeki dört kuvvetin etkisinde hareket etmektedir.
→
F1
M
→
F2
→
F3
Buna göre;
→
F4
I.
Cisim F3 yönünde
hareket etmektedir.
II.
F3 kuvveti kaldırılırsa cismin hareket yönü değişmez.
E) RL = RM > RK
III. F3 kuvveti ters çevrilirse cismin hareket yönü değişir.
3.
Bir cisme etki eden
yargılarından hangileri doğrudur?
F1 = 3 N ve F2 = 5 N bü-
yüklüğündeki kuvvetlerin bileşkesinin minimum
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
değeri aşağıdakilerden hangisidir?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
A) Yalnız I
E) 5
B) Yalnız II
D) I ve III
38
C) I ve II
E) I, II ve III
Vektör - Kuvvet
6.
Test: 3
Eşit karelere bölünmüş
9.
→
F1
sürtünmesiz yatay düz-
lemde duran K noktasal
M
lemdeki noktasal M cis-
R
123
lemdeki dört kuvvetin bi-
1 br
Bir süre sonra F
→
F
kuvveti de uygulanırsa, cisim bundan sonra nasıl hareket eder?
F1, F2 ve F3 kuvetleri şekildeki gibi olduğuna göre,
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
uygulanması gereken en küçük F4 kuvvetinin bü-
A) Yavaşlar ve durur.
yüklüğü kaç birimdir?
B) 2
A) 1
C)
2
2
D)
+x
K
reket ettiriliyor.
123
1 br
leşkesi R dir.
→
F1
vetleri uygulanarak ha-
mine etki eden aynı düz→
F2
→
F2
cismine F1 ve F2 kuv-
→
→
F3
+y
Sürtünmesiz yatay düz-
B) Sabit hızla hareket eder.
1
2
E) 2 2
C) Yavaşlar, durur ve – y yönünde hızlanır.
D) Yavaşlar, durur ve F kuvveti yönünde hızlanır.
E) Hızlanır.
1
3
2
Bileşke
F
5
6
Dik iki kuvvetin bileşkesi
4
2
İki kuvvetin
farkı
2
F1 + F2
7
8
Kuvvetin
büyüklüğü
F1 + F2
F1 – F2
Şekildeki numaralandırılmış kutucuklara verilmiş kavramlar ve formüller arasında ilişki kurulması isteniyor.
Buna göre, doğru eşleştirme aşağıdakilerden
hangisi gibidir?
A) (2 - 6), (1 - 7), (4 - 3), (5 - 8)
www.sinav.com.tr
7.
10.
Eşit karelere bölünmüş
→
F1
sürtün-
→
F3
m
mesiz yatay düz-
+x
lemde +x yönün→
F2
de sabit hızla hareket etmekte
olan m noktasal cismine aynı düzlemdeki F1, F2 ve F3
B) (2 - 6), (1 - 7), (3 - 5), (4 - 8)
kuvvetleri etki etmektedir.
C) (2 - 3), (5 - 6), (4 - 8) , (1 - 7)
F3 kuvveti kaldırılırsa;
D) (2 - 6), (1 - 5), (4 - 3), (7 - 8)
I.
E) (1 - 2), (6 - 7), (3 - 4), (5 - 8)
II.
Cismin hareket doğrultusu değişmez.
Cisim aynı yönde sabit hızla hareketine devam
eder.
III. Cisim önce yavaşlar durur, sonra ters yönde hızlanır.
→
F1
8.
yargılarından hangileri doğru olur?
II
I
A) Yalnız I
III
→ →
F1 + F2
→
F3
D) I ve II
DOĞRU SEÇENEKLER
Buna göre, F3 – F2 kuvveti Şekil II dekilerden
hangisidir? (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
B) II
E) I ve III
Şekil II
Şekil I deki sistemde F1 , F1 + F2 ve F3 kuvvetleri verilmiştir.
A) I
C) Yalnız III
IV
V
Şekil I
B) Yalnız II
C) III
D) IV
E) V
39
1. D
2. A
3. B
4. B
7. B
8. A
9. D
10. E
5. C
6. A
Test: 4
Vektör - Kuvvet
1.
3.
→
F
3
Sürtünmesiz yatay
düzlemdeki m cis-
→
F
4
→
F
2
F1
mine şekildeki gibi
üç kuvvet uygulan-
O
Bu sistemle ilgili
→
F
1
F2
m
mıştır.
F3
konuşan Emre,
Nazlı ve Sergen'in
söyledikleri aşağıdaki gibidir.
Üzerine şekildeki kuvvetler uygulanan O noktasal
cismi sürtünmesiz eşit bölmeli düzlemde hareketsiz
Net kuvvet F2
doğrultusundadır.
m cismi
hareket etmez.
tutuluyor.
Cismin serbest bırakıldığında da dengede kalması için;
Bileşke kuvvet
–x yönündedir.
Emre
I.
F3 kuvvetini yok etme,
II.
F1 kuvvetini iki katına çıkarma,
Nazlı
Sergen
III. F2 kuvvetini iki katına çıkarma
Buna göre Emre, Nazlı ve Sergen’in söyledikleriişlemlerinden hangilerini yapmak gerekir?
B) Yalnız II
D) I ve II
2.
C) Yalnız III
E) I, II ve III
→
F1
K
α
β
hangisi doğru olur?
www.sinav.com.tr
A) Yalnız I
nin doğru ya da yanlışlığı için aşağıdakilerden
Emre
––––––––
A)
Doğru
Nazlı
––––––––
Doğru
Sergen
––––––––
Yanlış
B)
Yanlış
Doğru
Doğru
C)
Yanlış
Doğru
Yanlış
D)
Doğru
Yanlış
Doğru
E)
Yanlış
Yanlış
Doğru
→
F1
α
θ
L
4.
→
F2
→
F3
Şekil I
Şekil II
→
F3
2
→ →
F1 + F2
3
1
4
5
Aynı düzlemdeki K ve L noktasal cisimlerine sırayla
Şekil I de F1 ve F2 ; Şekil II de F1 ve F3 kuvvetleri uy→ →
F1 – F2
gulanıyor.
θ > α > β ve cisimler noktasal yolu izlediğine göre,
Şekilde düzleminde F1 + F2 , F1 – F2 ve F3 kuvvetleri
verilmiştir.
F1, F2 ve F3 arasındaki büyüklük ilişkisi nedir?
(Sürtünme yok.)
A) F1 > F2 > F3
B) F2 > F3 > F1
C) F2 > F1 > F3
D) F3 > F1 > F2
Buna göre, 2F1 + F3 kuvveti kesikli çizgilerle gösterilenlerden hangisidir?
A) 5
E) F3 > F2 > F1
40
B) 4
C) 3
D) 2
E) 1
Vektör - Kuvvet
5.
Test: 4
7.
d3
F1
d1
Eşit karelere bölünmüş sür-
I (Ali)
durgun hâldeki noktasal m
cismi aynı düzlemdeki F1,
III (Veli)
F2
F2, F3, F4
K
F3
→
F4
→
F1
tünmesiz yatay düzlemde
m
→
F2
kuvvetlerinin etki-
→
F3
sinde harekete başlamakta-
II (Nuri)
dır.
d2
Şekil II
Şekil I
Buna göre;
I.
Şekil I deki K cismine F1, F2, F3 kuvvetleri uygulan-
Cisim F3 kuvveti ile aynı doğrultuda hareket etmektedir.
mıştır.
II.
Bu kuvvetlerle birlikte Ali, Nuri ve Veli Şekil II deki
F2 kuvveti kaldırılırsa cisim F1 yönünde hareket
eder.
kuvvetleri ayrı ayrı uyguluyor.
B) I ve II
C) I ve III
E) I, II ve III
(Sürtünme yok)
B) Veli
C) Ali ve Veli
E) Ali, Veli ve Nuri
www.sinav.com.tr
Nuri
Buna göre hangilerinin söylediği doğrudur?
D) Ali ve Nuri
yargılarından hangileri doğrudur?
D) II ve III
Veli
A) Ali
gider.
A) Yalnız II
III numaralı kuvveti uygularsam cisim d3 yönünde
gider.
Ali
III. F3 kuvveti iki katına çıkarılırsa cisim sabit hızla
II numaralı kuvveti uygularsam cisim d2 yönünde
gider.
I numaralı kuvveti uygularsam cisim d1 yönünde
gider.
8.
Birden fazla kuvvetin
toplamına bileşke denir.
D
Y
Kuvvet vektörel bir büyüklüktür.
İki kuvvet arası açı artarsa bileşke artar.
D
6.
→
F1
–x
→
F3
m
D
İki kuvvet arasındaki açı azalırsa
bileşke artar.
→
F2
+x
Giriş
D
Y
1
2
Kuvvet dinamometre ile ölçülür.
Y
3
D
Y
4
5
Y
6
IV
I
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yarII
III
gının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendi-
Eşit karelere bölünmüş sürtünmesiz yatay düzlemde-
rilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkı-
ki durgun hâldeki m noktasal cismi aynı düzlemdeki
şa ulaşılır?
F1, F2 , F3 ve F4 kuvvetlerinin etkisinde +x yönünde
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 6
hareket etmektedir.
Buna göre, F4 kuvveti numaralandırılmış kuvvet-
DOĞRU SEÇENEKLER
lerden hangileri kesinlikle olamaz?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve IV
C) I ve II
E) I, II ve IV
41
1. A
2. C
7. C
8. A
3. B
4. E
5. D
6. D
Test: 5
1.
Vektör - Kuvvet
4.
y
O noktasına uygulanan 20 N luk F
37°
keleri Fx ve Fy dir.
x
O
lerin bileşkesi kaç N
dur?
Fy kaçar N dur? (Sin37 = 0,6 Cos37 = 0,8)
(Sin45 =
A)
Fx
––––––––
12
Fy
––––––––
12
B)
12
16
C)
16
12
D)
16
16
E)
9
12
www.sinav.com.tr
2F
mış 2F, 2F ve 5F
5F
60°
şekildeki gibidir.
O
x
60°
Buna göre, bileşke
kuvvet kaç F dir?
3.
A) 7
B) 5
2F
D) 2
O
–x
Buna göre, bu kuvvet-
Yatay düzlemdeki O nok-
y
tasına F1 ve F2 kuvvet-
F1 = 14 N
lanıyor.
37°
Buna göre, bu iki kuv-
x
O
F2 = 10 N
vetin bileşkesi kaç N
dur? (sin37 = 0,6 cos37 = 0,8)
A) 6
C) 6 2
B) 8
E) 10
Aynı düzlemdeki üç kuv-
gibi uygulanıyor.
x
y
F2 = 3 N
F1 = 3 N
Buna göre, bileşke kuvvet kaç N dur?
F
2F
dir?
2F
30° 30°
lerin bileşkesi kaç F
30°
30°
F3 = 4 N
x
K
(sin30 = 0,5)
1
n
2
B) 1
E) 3 2
vet K noktasına şekildeki
30°
yor.
C) 3
leri şekildeki gibi uygu-
6.
F
şekildeki gibi uygulanı-
A) 0
B) 2 2
E) 1
y
Dört kuvvet O noktasına
d sin 30 =
2
)
2
Cos45 =
D) 8 2
C) 3
x
F2 = 3 N
D) 4
5.
şiddetindeki kuvvetler
2
2
A) 2
O noktasına uygulan-
45°
Buna göre, bu kuvvet-
Buna göre Fx ve
1
n
2
F1 = 3 N K
gibi uygulanmıştır.
eksenindeki bileş-
d cos 60 =
F3 = 5 2
vet K noktasına şekildeki
F = 20 N
kuvvetinin x ve y
2.
y
Aynı düzlemdeki üç kuv-
C) 2
D) 3
A) 3
E) 4
42
B) 4
C) 5
D) 4 2
E) 6
Vektör - Kuvvet
7.
Test: 5
Aynı düzlemdeki üç
10.
y
kuvvet O noktasına şekildeki gibi uygulanıyor.
Buna göre, bu kuvvet-
y
F1 = 10 N
x
37
x
F2 = 5 N
dur?
60°
(sin37 = cos53 = 0,6 sin53 = cos37 = 0,8)
A) 3
B) 4
2F
D) 5 2
C) 5
E) 6
Aynı düzlemde bulunan şekildeki kuvvetlerin bi3
1
leşkesi kaç F dir? (sin60° =
, sin60° =
)
2
2
B) 2
A) 0
8.
60°
F
°
lerin bileşkesi kaç N
Aynı düzlemdeki F1, F2,
C) 2 2
D) 3
E) 3 3
y
F2 = 5 N
F3 kuvvetleri şekildeki
11.
gibidir.
x
K
F3 = 5 N
F1 = 4 N
bileşke kuvvet kaç N
dur?
B) 2 2
D) 3 2
C) 3
E) 5
O noktasına etki eden aynı
→
F1
düzlemdeki F1, F2 ve F3 kuv-
www.sinav.com.tr
Buna göre F1 + F2 + F3
A) 2
2F
F
53°
O
F3 = 12 N
vetlerinin bileşkesi sıfırdır.
•
→
F2
O
Buna göre;
I.
F1 = F2 = F3
II.
F2 < F3
III.
F1 = F2
→
F3
eşitliklerinden hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
F
F
120
°
•
F
12
0°
••
F
45°
F
I
12.
F
F
E) II ve III
F
F
30°
30°
9.
C) Yalnız III
F
Büyüklükleri 6 N ve 9 N olan iki kuvvetin bileşkesi
aşağıdakilerden hangisi olamaz?
III
II
A) 2
B) 3
C) 5
D) 10
E) 15
Eşit büyüklükteki kuvvetlerle oluşturulan şekillerdeki
kuvvetlerin bileşkesi R1, R2 ve R3 tür.
Buna göre, bu bileşkeler arasındaki büyüklük ilişkisi nedir?
DOĞRU SEÇENEKLER
A) R1 > R2 > R3
B) R3 > R2 > R1
C) R1 = R3 > R2
D) R2 > R1 = R3
E) R2 > R1 > R3
43
1. C
2. C
3. C
4. B
5. C
6. C
7. C
8. D
9. A
10. B
11. B
12. A
Test: 6
Bağıl Hareket
1.
4.
K nin L ye göre hızı
V cisim - Vgözlemci
ile bulunur.
K
birimidir.
metre
saniye
niceliktir.
K
3V
L
V
4V
Vektörel
K
Yukarıdaki kavram haritasında boş bırakılan yere,
3V 4V
5V
L
hangi kavram getirilmelidir?
4V
A) Hız
B) Yer değiştirme
C) Kuvvet
D) Bağıl hız
K
7V
L
3V
E) Kırıcılık indisi
Yukarıda hareketli K ve L araçlarının hızları ile K nin
L ye göre hızları karışık olarak verilmiştir.
Buna göre, doğru eşleşme yapılacak olursa aşa-
2.
ğıdaki figürlerden hangisi oluşur?
Düz bir yolda hareket
L
K
eden K ve L araçları-
V
A)
B)
C)
–4V
nın yere göre hızları V
ve –4V dir.
Buna göre, K aracının L aracına göre hızı nedir?
C) –5V
D) 3V
K ve L araçları şekildeki
E) 4V
Kuzey
yolda sabit V hızlarıyla
Buna göre, L aracına
Doğu
Batı
hareket ediyor.
V
K
D)
E)
V
göre K aracının hızı
L
aşağıdakilerden han-
L
Güney
gisidir?
A)
B)
K
45°
B
K
2V
5.
K
D
B
G
D)
K
L
ϑL
M
ϑM
Şekildeki konumlardan aynı yönde ϑK, ϑL, ϑM hızla-
53°
G
C)
ϑK
D
rıyla harekete geçen araçların hızları arasındaki ilişki
2V
ϑL > ϑK > ϑM dir.
K
Buna göre, K aracı, L aracını, L aracı da M aracını
B
D
B
°
45°
2V
nasıl görür?
D
45
3.
B) –3V
www.sinav.com.tr
A) 5V
G
G
E)
2V
B
K aracı L yi
2V
444444444
A) Kendine yaklaşıyor.
K
L aracı M yi
44444444444
Kendine yaklaşıyor.
B) Kendinden uzaklaşıyor. Kendinden uzaklaşıyor.
45°
C) Kendine yaklaşıyor.
D
Kendinden uzaklaşıyor.
D) Kendinden uzaklaşıyor. Kendine yaklaşıyor.
E) Duruyor.
G
44
Kendine yaklaşıyor.
Bağıl Hareket
6.
Test: 6
9.
Aynı doğrultuda hareket eden K ve L araçları birbirlerini duruyor gibi görüyor.
VK = 50 km/h
yon verilen yönlerde
Buna göre,
I.
Bir otomobil ve kam-
VO ve VK hızlarıyla V
O
hareket ediyor.
Hareket yönleri aynıdır.
II. Hız büyüklükleri aynıdır.
Kamyonun, otomobile göre hızı 70 km/h ve kam-
III. Araçların uzunlukları aynıdır.
yonun hızı 50 km/h olduğuna göre, otomobilin VO
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
hızı kaç km/h dir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
A) 10
C) I ve II
B) 20
C) 30
D) 40
E) 70
E) I, II ve III
10.
K
Sabit VX ve VY hızla→
VXY
araçlardan X in Y ye
göre hızı Vxy dir.
den hangisidir?
B)
C)
D)
E)
araçlardan L aracı M ye yaklaşırken K aracı da L ye
yaklaşıyor.
Buna göre araçların hızlarına ait sütun grafiği nasıl olur?
A)
C)
B)
Hız
K
K
D)
L M
Hız
K
L M
E)
Aynı doğrultuda hareket
Hız
L M
Hız
K
8.
M
Aynı yolda sabit hızlarla, aynı yönde hareket eden
Buna göre, Y aracının hız vektörü aşağıdakilerA)
L
→
VX
rıyla hareket eden
www.sinav.com.tr
7.
L M
Hız
→
VK
eden K, L, M araç-larının hız vektörleri şekil-
→
VL
deki gibidir.
K
L M
→
VM
K nin L ye göre hızı
V1, L nin M ye göre hızı V2 olduğuna göre,
V1
oranı kaçtır?
V2
A)
1
5
B)
1
4
C)
DOĞRU SEÇENEKLER
1
3
D)
1
2
E) 1
45
1. D
2. A
3. D
4. C
7. B
8. B
9. B
10. C
5. D
6. C
Test: 7
Bağıl Hareket
1.
4.
Sabit hızlı cisim dengelenmiş kuvvetlerin etkisindedir.
D
Bir cismin başka bir cisme göre hızına bağıl hız
denir.
D
Y
D
Y
2
3
D
4
Y
5
6
rilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkışa ulaşılır?
D) 4
Yatay düzlemde
verilen
E) 6
Kuzey
hızlarla
hareket eden X,
X
T
Y, Z, T cisimleri
şekildeki gibidir.
Batı
Doğu
Y
C) Z ve T
E) T ve Y
Doğrusal yol üzerinde şekilde gösterilen hızlarla
hareket eden araçlardan
X aracı, K, L, M, N ve P
araçlarından hangisini kuzeye doğru gidiyor gibi
görür?
A) K
6.
B) L
K
L
M
•
X
N
P
C) M
Z
E) P
L
verilen hızlarla şe-
V
kildeki yolda sabit
M
ediyor.
gi iki cismin bir-
D) N
K, L, M, N araçları
hızlarla hareket
Buna göre, han-
N
V
V
V
Buna göre, öğren-
Güney
birine göre hızı
B) S ve Y
(Bölmeler arasındaki uzaklıklar eşittir.)
www.sinav.com.tr
2.
C) 3
T
D) Y ve Z
gının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendi-
B) 2
Z
gözlemci hangi araçları aynı
A) S ve Z
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yar-
A) 1
Buna göre, X aracındaki
İki araç birbirini duruyor görmesi için
aynı yönde gitmelidir.
D
Y
rür? (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
5.
1
S
yönde gidiyormuş gibi gö-
Y
Cisim üzerine uygulanan net kuvvet
sıfır ise cisim sabit
hızla gider.
X
bidir.
Y
İki araç zıt yönlerde gidiyorsa bağıl hızları en
büyük olur.
X, Y, Z, T ve S araçlarının yere
göre hız vektörleri şekildeki gi-
Giriş
ciler;
en büyüktür?
K
A) X ile Y
B) X ile Z
D) Z ile T
3.
C) Y ile Z
E) T ile X
Ayşe
K, L, M araçları eşit bölmeli
düzlem üzerinde şekildeki gibi
hareket etmektedir.
L
1
2
B)
2
3
C)
3
4
M aracı N aracını duruyor gibi
görür.
L aracı M aracını duruyor gibi
görür.
Nazlı
K
Cem
Buna göre, L nin K ye göre
hız büyüklüğünün K nin M
ye göre hız büyüklüğüne
oranı kaçtır?
A)
K aracı L aracını duruyor gibi
görür.
M
yorumlarını yapıyorlar.
Hangi öğrencilerin yaptığı yorumlar doğrudur?
D)
4
5
E) 1
A) Ayşe
B) Nazlı
C) Cem
D) Ayşe ve Nazlı
E) Nazlı ve Cem
46
Bağıl Hareket
7.
Test: 7
10.
Şekildeki sürtünmesiz sistemde
makara ok yönünde sabit hızla
dönmektedir.
Buna göre, aşağıdaki;
I.
K ile L
K
L
II. K ile N
Doğrusal yolda sabit hızla
hareket eden K, L, M ve N
araçlarının hızları eşit bölmelere ayrılmış şekildeki
düzlem üzerinde gösterilmiştir.
ϑL
ϑK
ϑN
ϑM
Buna göre, araçlardan hangi ikisinin birbirine göN
III. L ile N
re hızı, en büyüktür?
cisimlerinden hangileri birbirlerine göre hareket-
A) K ile L
B) L ile M
sizdir?
D) L ile N
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
E) M ile N
C) Yalnız III
E) II ve III
11.
8.
Rüzgâr hızı
ϑR
•K
olan bir havada rüz-
40 km/h
→
ϑR
gâra göre ϑU hızıyM
la
L
30 km/h
Şekildeki yolda hareket eden araçlardan L nin hızı 30
km/h, M nin hızı 40 km/h dır.
K aracındaki gözlemci L aracını duruyor gördüğüne göre, M aracının K aracına göre hızı kaç k/h
dir?
B)
C)
hareket
•L
•M
eden
•N
→
ϑU
uçağın hız vektörü
•P
şekildeki gibidir.
www.sinav.com.tr
K
A) 50 km/h
C) K ile M
Uçağın ve rüzgârın hız vektörleri sabit kaldığına
göre, uçak hangi noktadan geçer?
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
A) K
B) L
C) M
D) N
E) P
50 km/h
50 km/h
D) 50 km/h
E)
12.
30 2 km/h
1
2
Sabit hızla giden
aracın şoförü
9.
4
X
Ağaçta duran
elma
Kaykayla kayan
çocuk
Yukarıdaki cisimlerden hangileri dengelenmiş
kuvvetlerin etkisindedir?
3
5
A) Yalnız I
→
K
3
B) Yalnız II
D) I ve III
2
C) I ve II
E) I, II ve III
1
Eşit bölmelendirilmiş düzlemde hız vektörü verilen X
gözlemcisi Y aracının hız vektörünü K vektörü gibi
DOĞRU SEÇENEKLER
görüyor.
Buna göre, Y nin yere göre hız vektörü numaralandırılmış hangi vektördür?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
47
1. B
2. E
3. C
4. C
5. A
6. B
7. C
8. C
9. B
10. C
11. C
12. C
Test: 8
1.
Bağıl Hareket
Düz bir yolda aynı yön-
3.
Hız (m/s)
de giden tır, otomobil
90
ve dolmuşun hızlarına
60
ait sütun grafiği şekilde-
Dolmuş
hızlarının
sütun grafiği aşağıda-
Otomobil
Tır
ki gibidir.
dolmuşun
kilerden hangisi olur?
B)
Tıra göre hız
(m/s)
60
30
30
D)
Z
60
60
30
30
Otomobil
Dolmuş
90
A) ϑX > ϑY > ϑZ
B) ϑZ > ϑY > ϑX
C) ϑZ > ϑX > ϑY
D) ϑY > ϑX > ϑZ
Şekildeki eşit bölmeli düzlem
üzerinde A hareketlisinin hızı
Tıra göre hız
(m/s)
90
Otomobil
4.
Tıra göre hız
(m/s)
ϑ AB
ϑA
ϑ A , B hareketlisinin A ya göϑ BC
re hızı ϑ AB ve C hareketlisi-
www.sinav.com.tr
Tıra göre hız
(m/s)
E)
Y
E) ϑY > ϑZ > ϑX
Otomobil
Dolmuş
60
Otomobil
90
Dolmuş
Tıra göre hız
(m/s)
90
C)
X
(Bölmeler arası uzaklıklar eşittir.)
Dolmuş
A)
K
K aracındaki gözlemciye göre X, Y ve Z araçlarının hızlarının büyüklükleri ϑX, ϑY ve ϑZ arasında nasıl bir ilişki vardır?
30
Tıra göre otomobil ve
K, X, Y ve Z araçlarının
yere göre hız vektörleri
şekildeki gibidir.
nin B ye göre hızı ϑ BC verildiğine göre, C nin hızı aşağıdakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)
90
60
Dolmuş
Otomobil
30
5.
ϑA=3 m/s
ϑM=15 m/s
2.
Doğu yönünde hareket eden K, L, M araçlarından K,
8 m/s
L yi batıya; M, L yi doğuya gidiyor görmektedir.
Bir motor, 3 m/s lik sabit akıntı hızına sahip nehirde
akıntı ile aynı yönde suya göre 15 m/s lik sabit hızla
hareket ediyor.
Araçların hız büyüklükleri arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisidir?
A) ϑK > ϑL > ϑM
B) ϑK > ϑM > ϑL
C) ϑM > ϑL > ϑK
D) ϑM > ϑK > ϑL
Nehrin kıyısında 8 m/s lik sabit hızla koşan sporcu, motoru kaç m/s lik hızla gidiyor görür?
E) ϑL > ϑM > ϑK
A) 7
48
B) 8
C) 10
D) 12
E) 26
Bağıl Hareket
Test: 8
6.
9.
2V
I. Hareket hâlindeki bir cisme etki eden net kuvvet
kaldırılırsa cisim ......................... hareket yapar.
Ali
Yunus V hızıyla sola hareket ediyor.
Cem 4V
hızıyla sola hareket ediyor.
II. Sabit hızlı hareket yapan cisme etki eden
...................... sıfırdır.
III. Bir cismin başka bir cisme göre hızına ................
Ali V hızıyla hareket
ediyor.
Cem
denir.
Yukarıdaki yargılarda boş bırakılan yerlere gele-
3V
Yunus
bilecek en uygun kavramlar hangisidir?
V
II
–––––––––––
III
––––––––––
2V hızıyla hareket eden helikopterde Ali varken, Cem
A)
Yavaşlayan
Net kuvvet
Bağıl hız
bisikletle sola 3V hızıyla, Yunus da V hızıyla sağa
B)
Yavaşlayan
Net kuvvet
Toplam hız
C)
Sabit hızlı
Net kuvvet
Bağıl hız
D)
Sabit hızlı
Net kuvvet
Toplam hız
E)
Sabit hızlı
Sürtünme
Bağıl hız
doğru hareket ediyor.
Buna göre, hangilerinin söylediği yargı doğrudur?
B) Cem
D) Ali ve Yunus
C) Ali ve Cem
E) Cem ve Yunus
Bir X aracı yere göre kuzeye 2V hızıyla giderken Y
aracı yere göre güneye 3V hızıyla gidiyor.
Buna göre, X aracındaki bir gözlemci Y aracını
hangi yöne, hangi hızda gidiyor görür?
A) Kuzeye V
B) Güneye 5V
C) Güneye V
D) Kuzeye 5V
www.sinav.com.tr
A) Ali
7.
I
–––––––––––
10.
ϑs = ϑ
ϑsm = 5ϑ
Motor
Suyun yere göre hızı ϑs = ϑ, motorun suya göre bağıl hızı ϑsm = 5ϑ olarak şekilde gösterilmiştir.
E) Doğuya V
Buna göre, motorun yere göre hızının ϑm , yön ve
büyüklüğü ne olur?
A)
C)
6ϑ
4ϑ
Doğu
B)
Doğu
D)
E)
8.
2ϑ
6ϑ
4ϑ
Batı
Batı
Doğu
Batıya doğru 3ϑ hızıyla giden S aracının sürücüsü N
aracını ϑ hızı ile doğuya gidiyor, V aracını da duruyor
görüyor.
Buna göre, N deki sürücü V aracını hangi hızla,
hangi yöne doğru gidiyor görür?
A) ϑ hızı ile batı yönünde
B) ϑ hızı ile doğu yönünde
DOĞRU SEÇENEKLER
C) 2ϑ hızı ile doğu yönünde
D) 2ϑ hızı ile batı yönünde
E) 3ϑ hızı ile batı yönünde
49
1. B
2. A
3. E
4. A
7. B
8. A
9. C
10. A
5. C
6. D
Test: 9
Nehir Problemleri
1.
L
4.
M
K
L
M
N
P
→
Va
–x
+x
→
2V
→
V
X
Suya göre 2 V hızıyla K noktasından suya giren yü-
Akıntı hızı Va olan bir ırmakta bir yüzücü suya göre
zücü M noktasına çıkıyor.
V hızıyla suya giriyor.
Buna göre akıntı hızının yönü ve büyüklüğü ne-
Buna göre yüzücü hangi noktaya çıkar?
dir?
büyüklük
––––––––––
V
B)
–x
V
C)
+x
2V
D)
–x
E)
+x
2V
V
2
www.sinav.com.tr
yön
––––––––––
A)
+x
A) K
2.
Va
M
K
B) L
C) M
5.
D) N
Irmağı geçme süresi
akıntı
K
su motoru
L
E) P
K
M
L
M
Sabit hızlı bir nehre suya göre dik giren K, L, M motorlarının nehri geçme sürelerinin sütun grafiği şekilde verilmiştir.
L
N
Buna göre motorların suya göre hızlarına ait grafik hangisi olabilir? (Motorlar sabit hızlı)
Akıntı hızı sabit ve Va olan bir ırmakta suya göre ve-
A)
Suya göre hız
C)
Suya göre hız
B)
Suya göre hız
D)
Suya göre hız
rilen hızlarla K, L, M, N yüzücüleri yüzmeye başlıyor.
Buna göre hangi yüzücüler aynı yere çıkar?
A) K ile L
B) K ile M
D) L ile N
3.
C) L ile M
K
E) K ile N
L
M
K
L
M
90 m genişliğindeki
nehre suya göre 6
Va = 2 m/s
K
m/s lik hızla giren
M
E)
90 m
motor karşı kıyıya t
L
K
Suya göre hız
Vm = 6 m/s
sürede ulaşıyor.
Buna göre t kaç s dir?
A) 5
B) 9
C) 12
D) 15
K
E) 18
50
L
M
L
M
Nehir Problemleri
Test: 9
6.
9.
→
Va
Suya göre hızı 5V
Va = 3V
olan motor K den L
Vm = 5V
K
L
ye hareket ediyor.
Motorun K den L
→
VK
→
VL
K
ye giderken yere göre hızı V1, L den K ye gelirken ye-
→
VM
L
re göre hızı V2 dir.
V1
Buna göre,
M
A) 8
V2
oranı kaçtır?
B) 4
C) 2
D) 1
E)
Suya göre VK, VL, VM hızlarıyla suya giren yüzücü-
1
4
ler ırmağı tK, tL, tM sürede geçiyorlar.
Buna göre tK, tL, tM arası ilişki nedir?
A) tK = tL = tM
B) tK = tL > tM
C) tK = tL < tM
D) tK < tL < tM
E) tK > tL > tM
10.
Va
K
L
→
VX
M
N
P
L
www.sinav.com.tr
7.
→
VY
Y
X
M
N
K
Suya göre verilen hızlarla suya giren K, L, M, N araçları bir süre sonra karşıya ulaşıyorlar.
Irmağı geçme süreleri eşit olanları taralı kutu yaptığımızda nasıl bir şekil oluşur?
Akıntı hızının sabit olduğu bir nehirde suya göre Vx
ve Vy hızlarıyla iki yüzücü nehre giriyor.
A)
X yüzücüsü K noktasına çıktığına göre, Y yüzücü-
B)
C)
K
L
K
L
K
L
M
N
M
N
M
N
sü nereye çıkar?
A) K
B) L
C) M
D) N
E) P
D)
8.
E)
K
L
K
L
M
N
M
N
5. A
6. C
→
Va = 2 m/s
→
V = 5 m/s
L
K
Suya göre hızı 5 m/s olan bir kayık K noktasından L
noktasına 6 s de geliyor.
DOĞRU SEÇENEKLER
Irmak hızı 2 m/s olduğuna göre, |KL| uzaklığı kaç
1. A
2. B
3. D
4. E
7. A
8. B
9. B
10. E
m dir?
A) 12
B) 18
C) 24
D) 36
E) 42
51
Test: 10
Nehir Problemleri
1.
4.
→
Vm
K
ϑB = 10 m/s
ϑA = 20 m/s
L
A
Batı
B
Doğu
Suya göre hızı Vm olan bir motor K den L ye t1 sü-
Doğuya doğru sabit 20 m/s ve 10 m/s hızlarla ha-
rede gidip geriye t2 sürede dönüyor.
reket eden A ve B araçlarından A daki durgun
gözlemciye göre B nin bağıl hızının yönü ve bü-
t1 > t2 olduğuna göre;
yüklüğü nedir?
Vm hızı akıntı hızından büyüktür.
Su K den L ye
akmaktadır.
10 m/s
10 m/s
A) Batı
B) Doğu
20 m/s
Âdem
20 m/s
C) Batı
Motor K den L
ye giderken akıntı
ile zıt yönde gitmektedir.
D) Doğu
30 m/s
E) Batı
Murat
İpek
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
B) Murat
D) Murat ve İpek
2.
C) İpek
www.sinav.com.tr
A) Âdem
E) Âdem ve Murat
5.
Akıntı hızının sabit olduğu bir nehirde K ve L
verilen hızlarla şekildeki
gibi nehre giriyorlar.
Yatay doğrultuda sabit 4 m/s hızla akan nehirde K
noktasından suya göre sabit hızı 8 m/s olan yüzücü
akıntıya zıt yönde hareket ettiğinde L noktasına 30
saniyede ulaşıyor.
Buna göre yüzücülerin
Buna göre, yüzücü aynı hızla L den K ye kaç saniyede ulaşır?
A)
A) 5
B) 10
C) 14
D) 15
gösteren sütun grafiği
aşağıdakilerden hangisi olabilir?
E) 30
Bir yüzücü nehrin akış yönü ile aynı yönde yüzdüğünde 100 m yolu 25 s de alıyor. Yüzücü aynı uzaklığı
2t
2t
t
t
C) 2
D) 1
L
K
D)
Süre
E)
3t
2t
2t
t
t
L
K
Süre
3t
2t
t
1
2
K
52
L
Süre
3t
E)
Buna göre, yüzücünün suya göre hızı ϑY ile akınϑY
tının hızı ϑa oranı
kaçtır?
ϑa
B) 3
Süre
3t
K
ters yönde yüzdüğünde 50 s de alıyor.
B)
Süre
3t
C)
A) 4
L
K
nehri geçme süresini
K
3.
Va
yüzücüleri suya göre
L
L
Nehir Problemleri
6.
Test: 10
9.
Va
L
N
•
Vy = 4 m/s
•
96 m
Vx = 3 m/s
72 m
X
Y
ϑM=3 m/s
•
K
X ve Y yüzücüleri suya göre 3 m/s ve 4 m/s lik hızlarla suya giriyorlar.
Akıntı hızı sabit ve ϑA olan nehirde, K noktasından bir
X yüzücüsü 12 s de karşıya geçtiğine göre, Y yü-
motor akıntıya dik doğrultuda 3 m/s lik sabit hızla ha-
zücüsü kaç s de geçer?
reket ederek N noktasına çıkıyor.
A) 3
B) 4
C) 5
D) 6
E) 9
Buna göre, motorun yere göre hızı kaç m/s dir?
A) 3
7.
B) 4
C) 5
D) 6
E) 8
•• L
•
N
ϑK=12 m/s
d=60 m
••
K
Genişliği 60 m olan nehrin K noktasından L noktasını
hedef alarak suya giren motorun, suya göre sabit hı-
www.sinav.com.tr
120 m
10.
ϑA=ϑ
K
L
M
N
P
R
S
T
U
2ϑ
V
Y
3ϑ
zı 12 m/s dir.
Akıntı hızının ϑA = ϑ olduğu sabit debili bir nehirde; K
Motor karşı kıyıda N noktasına ulaştığına göre,
ve Y noktalarından yere göre hız büyüklükleri ϑK = 2ϑ,
ϑY = 3ϑ olan yüzücüler birbirine doğru sabit hızlarla
akıntı hızı kaç m/s dir?
yüzüyorlar.
A) 24
B) 20
C) 18
D) 12
E) 10
Yüzücüler aynı anda K ve Y den harekete geçtiklerine göre, hangi noktada karşılaşırlar?
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
A) N
8.
B) P
C) R
D) S
E) T
Bir kayık akıntı yönünde 360 metrelik yolu 18 saniyede, akıntıya ters yönde yüzünce aynı yolu 36 saniye-
DOĞRU SEÇENEKLER
de alıyor.
Buna göre, kayığın suya göre hızı kaç m/s dir?
A) 5
B) 10
C) 15
D) 20
E) 25
53
1. D
2. B
3. B
4. A
7. A
8. C
9. C
10. D
5. C
6. E
Test: 11
1.
Nehir Problemleri
Akıntı hızı sabit ve
20m
L
4.
M
ce akıntı ile aynı yönde 5 s, sonra akıntıya ters yön-
Va olan bir ırmakta
suya göre 4 m/s lik
→
Vy = 4 m/s
hızla giren yüzücü
M noktasına çıkı-
de 10 s yüzüyor.
40 m
Yüzücünün suya göre hızı 4 m/s olduğuna göre,
son durumda başlangıç noktasına uzaklığı kaç m
K
yor.
dir?
Buna göre ırmak hızı Va kaç m/s dır?
A) 1
2.
B) 2
C) 3
A) 10
D) 4
5.
den biri suya göre
"
ϑ2
ϑ
ϑ1
l
ϑ2
hızıyla
K noktasından hare-
K
kete geçiyor.
Tekneler karşı kıyıya vardıklarında aralarındaki
uzaklık kaç l olur? (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
A) 6
3.
B) 3
C) 4
Akıntı hızı Va olan
D) 2
L
bir ırmakta K nok-
→
Va
tasından suya gö-
→
V = 10 m/s
40m
E)
3
2
www.sinav.com.tr
bir nehirde iki tekne"
ϑ1 ,
C) 20
K noktasından suya göre Vm hızıyla
harekete başlayan
D) 25
E) 35
K
→
Vm
L
2 saniyede ulaşıp
geri döndüğünde L den K ye 5 saniyede geliyor.
Buna göre, Vm kaç m/s dir?
A) 9
Yatay
B) 12
C) 15
D) 18
E) 21
doğrultuda
ϑA=10 m/s
sabit hızla akan nehirde bir kayık suya
40 m
60m
→
Va
motor, L noktasına
6.
M
K
L
göre sabit 50 m/s
re 10 m/s lik hızla
hızla K noktasın-
suya giren yüzücü
K
dan L noktasına ulaştığı anda, suya göre hızının bü-
M noktasına çıkı-
yüklüğünü değiştirmeden K noktasına geri dönüyor.
yor.
Kayığın KL arasındaki ortalama hızı kaç m/s dir?
Buna göre, Va kaç m/s dir?
A) 5
B) 15
E) 5
Sabit ϑ hızıyla akan
ikincisi
Akıntının hızının 3 m/s olduğu bir nehirde yüzücü ön-
B) 5 2
C) 10
D) 10 2
E) 20
A) 42
54
B) 48
C) 52
D) 54
E) 56
Nehir Problemleri
Test: 11
7.
9.
K
Va
Va
→
VX
K
→
VY
→
VY
→
VX
X
X
Akıntı hızının Va olduğu bir nehirde suya göre
Y
VX ve VY sabit hızlarıyla suya giren yüzücüler aynı
Akıntı hızının sabit ve Va olduğu bir nehirde suya
anda K noktasına ulaşıyorlar.
VX ve VY hızlarıyla iki yüzücü giriyor.
Buna göre,
Yüzücüler K noktasına çıktığına göre;
I.
VX > Va
Nehri geçme
süreleri eşittir.
II. VX = VY
III. VY > Va
VX hızı suya
göre hızdır.
yargılarından hangileri doğrudur?
B) Yalnız II
D) I ve III
8.
C) I ve II
VY hızı yere
göre hızdır.
Demet
E) I, II ve III
1
2
Va
Va
www.sinav.com.tr
A) Yalnız I
Betül
Emin
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
A) Demet
B) Betül
C) Betül ve Emin
D) Demet ve Betül
E) Demet, Betül ve Emin
2V
V
3
10.
4
2Va
M
L
→
Va
2Va
→
Vm=10m/s
2V
V
37°
K
K noktasından nehre giren motorun suya göre hızı
Bir öğrenci laboratuvar ortamında kanallardan su akı-
10 m/s dir.
tarak oyuncak motorların kanalları geçmesini göz-
Motor L noktasına çıktığına göre Va nehir hızı
lemliyor.
Bu öğrenci “Akıntı hızı kanalı geçme süresini etkile-
kaç m/s dir? (Sin37 = 0,6 Cos37 = 0,8)
miyor.” yargısına ulaşması için hangi iki deneyi
A) 10
B) 8
C) 6
D) 4
E) 3
yapmıştır?
I.
1 ve 3
II. 2 ve 4
DOĞRU SEÇENEKLER
III. 1 ve 2
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ya da II
C) Yalnız III
E) I ya da III
55
1. B
2. E
3. C
4. D
7. E
8. D
9. C
10. B
5. E
6. B
Test: 12
1.
Nehir Problemleri
3.
Irmağı geçme süresi ırmak hızına bağlı değildir.
D
→
VY
Y
Irmağı geçerken yatayda
alınan yol ırmak hızına
bağlıdır.
Suya göre düşey hızı büyük olan ırmağı daha kısa sürede geçer.
Y
D
L
Giriş
→
VX
D
Y
Akıntı yönüne dik
hızları eşit olan yüzücüler aynı sürede ırmağı geçer.
K
Yere göre hız daima ırmak hızından
büyüktür.
D
Y
D
Y
2
3
4
5
M
N
P
R
Suya göre hızları VX ve VY olan yüzücüler K ve L
noktasından suya giriyorlar.
X yüzücüsü L noktasına çıktığına göre, Y yüzücü-
1
sü nereye çıkar?
A) K
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yar-
B) M
C) N
D) P
E) R
gının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendirilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkışa ulaşılır?
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
www.sinav.com.tr
A) 1
2.
K
→
ϑa
4.
L
→
Va
d2
L
→
VY
d1
→
ϑm
K
O
K noktasından yere göre VY hızıyla harekete geçen
yüzücü L noktasına varıyor.
Akıntı hızının sabit ϑa olduğu bir nehirde O nokta-
Buna göre, yüzücünün suya göre hızı aşağıda-
sından suya göre ϑm hızla giden bir motor K nokta-
kilerden hangisidir?
sına varmak isterken L noktasına çıkıyor.
A)
B)
C)
Motorun yere göre hızı ϑY ve d1 > d2 olduğuna
göre, Va, Vm, VY arasındaki büyüklük ilişkisi nedir?
A) ϑm > ϑa > ϑY
B) ϑm > ϑY > ϑa
C) ϑa > ϑY > ϑm
D) ϑm > ϑa = ϑY
D)
E) ϑY > ϑm > ϑa
56
E)
Nehir Problemleri
5.
Test: 12
8.
M
L
160 m
L
Va
V = 5 m/s
M
30 m
ϑN = 3 m/s
37°
K
Hızı 4 m/s olan nehir kıyısındaki bir adam ile suya göre hızı 5m/s olan bir yüzücü aynı anda L den hareket
ederek M ye ulaşıp aynı anda L ye dönmek istiyorlar.
Suya göre hızı 5 m/s olan motor K den L ye yüzmeye
başlayınca sürüklenerek M ye varıyor.
Adam sabit hızla yürüyerek, yüzücü de yüzerek
gidip döndüklerine göre aşağıdakilerden hangisi
bu olay için doğrudur? (Nehrin hızı 3 m/s dir.)
Buna göre, LM uzaklığı kaç m dir?
(Sin37 = 0,6
A) 10
Cos37 = 0,8)
B) 20
C) 30
D) 40
E) 50
A) Yüzücü 20 s sonra gelmiştir.
B) Adam 30 s sonra gelmiştir.
C) Adam 50 s önce gelmiştir.
6.
D) Yüzücü 50 s önce gelmiştir.
Akıntı hızının Va
→
→
olduğu bir nehirde
suya göre VK hı- K
E) Adam 70 s önce gelmiştir.
Va
VK
L
zıyla harekete ge-
ye t1 sürede gidip L den K ye t2 sürede geri dönüyor.
VK hızı artırılırsa t1 ve t2 nasıl değişir?
t2
t1
A) Artar
Artar
B) Artar
Azalır
C) Azalır
Azalır
D) Azalır
Artar
E) Değişmez
www.sinav.com.tr
çen motor K den L
9.
Akıntı hızı Va olan bir ır-
→
Va
makta suya göre Vm hı→
Vm
zıyla suya giren motor M
noktasına çıkıyor.
45°
K
Buna göre;
Değişmez
M
L
■ Motorun suya göre hızı Va nın büyüklüğüne eşittir.
7.
■ KL uzunluğu LM uzunluğuna eşittir.
1 br
678
678
■ Motorun yere göre hızı ırmak hızından büyüktür.
1 br
→
ϑ1
→ →
ϑ2 ϑA
yargılarından doğru olanlar işaretlenirse aşağıdakilerden hangisi oluşur?
A)
Yatay doğrultuda sabit hızla akan nehirde yere
göre hızları verilen yüzücülerle ilgili;
I.
■
■
■
B)
■
■
■
C)
■
■
■
D)
■
■
■
E)
ϑ2 hızıyla yüzen yüzücünün suya göre hızı ϑ1
hızıyla yüzen yüzücünün yere göre hızına eşittir.
II.
Yüzücülerin karşı kıyıya çıkma süreleri eşittir.
III. Yüzücüler karşı kıyıda aynı noktaya çıkarlar.
DOĞRU SEÇENEKLER
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) II ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
57
1. A
2. B
3. C
7. C
8. A
9. A
4. C
5. D
6. C
■
■
■
Test: 13
1.
Nehir Problemleri
3.
Akıntı hızının Va ol→
VY
duğu bir nehirde X ve
Y yüzücüleri suya göre VX ve VY hızlarıyla nehre giriyorlar.
→
Va
→
VX
B)
Aynı süre içinde, O noktasındaki motor da ϑ2 hızı
ϑ1
ile L noktasına ulaştığına göre,
oranı kaçtır?
ϑ2
(sin 53° = 0,8 ; cos 53° = 0,6)
C)
A)
1
3
B)
3
4
3
5
C)
D)
3
8
E)
1
2
E)
4.
2.
www.sinav.com.tr
K
P
→
ϑa
K
O
S noktasından ϑ1 hızı ile N noktasını hedef alan bir
yüzücü, t süre sonra K noktasına ulaşıyor.
hızı aşağıdakilerden hangisidir?
D)
→
ϑ2
S
X
cüsünün Y ye göre
K
L
→
ϑ1 53°
Buna göre X yüzü-
A)
N
Y
M
R
N
→
Va
→
VL
→
VK
L
Akıntı hızının Va olduğu bir nehirde akıntı doğrultusunda suya göre VK ve VL hızlarıyla iki yüzücü harekete geçiyor.
Yüzücüler L noktasında karşılaştıklarına göre;
I.
VK > Va
II. VL = Va
III. VK > VL
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
O
A) Yalnız I
Akıntı hızının sabit ve ϑa olduğu bir ırmağın kenarın-
B) Yalnız II
D) I ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
da O noktasından yüzmeye başlayan K, M, R yüzücülerinin suya göre, N yüzücüsünün yere göre hız
vektörleri şekildeki gibidir.
5.
Buna göre;
I.
α
II. M ve N yüzücüleri P noktasına çıkarlar.
ϑN
Şekildeki nehirde kıyıdaki K noktasından suya
göre ϑT hızıyla harekete geçen teknenin karşı kıyıya ulaşma süresi; ϑT, α, ϑN (nehrin akıntı hızı), ϑR
(rüzgârın hızı) niceliklerinden hangilerine bağlıdır?
N yüzücüsü 2t sürede çıkar.
yargılarından hangileri doğrudur?
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
D) II ve III
→
K
III. K, M, R yüzücüleri karşı kıyıya t sürede çıkarsa,
B) I ve II
ϑR
ϑT
uzaklıkları eşittir.
A) Yalnız I
→
→
K ve R yüzücüleri karşı kıyıya ulaştıklarında P ye
A) Yalnız ϑT
C) I ve III
B) Yalnız ϑN
D) ϑT, ϑN ve ϑR
E) I, II ve III
58
C) ϑT ve α
E) ϑT, α, ϑN ve ϑR
Nehir Problemleri
6.
Test: 13
K
→
ϑS
L M
→
ϑA
O
P
R
8.
T
→
ϑA
→
ϑ2
→
ϑ1
α
→
ϑN
→
ϑV
Yatay doğrultuda sabit hızla akan nehirde suya
göre ϑ 2 ve yere göre ϑ 1 hızıyla aynı anda yüzmeye başlayan yüzücüler aynı noktada eşit süre-
Düzgün akan bir nehrin, K noktasından S, N ve V yü-
de karşı kıyıya çıktıklarına göre;
zücüleri suya göre şekildeki gibi gösterilen sabit ϑS ,
I.
ϑA = ϑ2.cosα
ϑN, ϑV hızları ile aynı anda suya girerek karşı kıyıya
II.
ϑ2 . sinα = ϑ1
III. α = 45
geçiyor.
eşitliklerinden hangileri kesinlikle doğrudur?
Nehrin sabit ϑA hızı şekildeki gibi olduğuna gö-
A) Yalnız I
re;
B) Yalnız II
D) II ve III
I.
C) I ve II
E) I, II ve III
Yüzücüler aynı anda karşı kıyıya varırlar.
II. S yüzücüsü L noktasında karşı kıyıya çıkar.
sında ϑV > ϑN > ϑS ilişkisi vardır.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız III
C) I ve II
D) I ve III
E) II ve III
www.sinav.com.tr
III. Yüzücülerin yere göre hızlarının büyüklükleri ara-
9.
ϑs = 2 m/s
ϑsm = 6 m/s
Batı
Doğu
motor
Suyun yere göre hızı ϑs = 2 m/s doğu yönünde, motorun suya göre bağıl hızı ϑsm = 6 m/s batı yönünde
olacak şekilde verilmiştir.
Buna göre, motorun yere göre hızının ϑ m , yön ve
büyüklüğü ne olur?
A)
7.
2d
d
C)
M
4 m/s
8 m/s
Doğu
B)
Batı
D)
E)
VK
3 m/s
4 m/s
8 m/s
Batı
Doğu
Batı
VL
•
K
L
Akıntı hızının sabit olduğu bir nehirde VK ve VL hızları ile suya göre dik giren yüzücüler M noktasına çıkıyorlar.
DOĞRU SEÇENEKLER
Akıntı ters yöne akarsa yüzücüler karşı kıyıya çıktıklarında aralarındaki uzaklık kaç d olur?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
59
1. D
2. E
3. D
7. D
8. C
9. B
4. B
5. C
6. B
Test: 14
1.
Kuvvet ve Hareket I (Çözümlü Test)
Aynı düzlemdeki kuvvetler
şekildeki gibidir.
4.
→
F1
→
F2
F3 kuvvetinin büyüklüğü
1 N olduğuna göre, bileşke kuvvet kaç N dur?
A)
1
2
→
F3
C) 2
B) 1
Konum
M
x
•
N
Buna göre,
t
E) 5
D) 2
M ile N hareketlilerinin konum - zaman grafiği yanda
verilmiştir.
Zaman
I.
Aralarındaki uzaklık
zamanla değişmez.
II.
M deki bir gözlemci N yi duruyor görür.
-x
III. t anında M, N nin 2x kadar önündedir.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
Şekilde verilen aynı düzlemdeki kuvvetlerin bileşkesi aşağıdakilerden
hangisidir?
→
F1
→
F3
→
F4
A) F3
5.
Akıntı hızının Va ol-
VZ
duğu bir nehirde su-
→
F5
B) – F3
D) 3 F3
→
F2
ya göre VX ve VY ,
www.sinav.com.tr
2.
C) Yalnız III
E) I, II ve III
C) 2 F3
E) – 3 F3
K
VX
L
N
yere göre VZ hızı
ile hareket eden yüzücüler aynı anda
yüzmeye başlıyor.
M
• • • •
• •
P
Va
VY
Buna göre, yüzücüler hangi noktada karşılaşır?
(Birim kareler özdeştir.)
A) K
6.
B) L
C) M
Batı
D) N
E) P
Doğu
K
3.
→
ϑ
y
→
F2 = 4 N
→
F1 = 10 N
37°
2ϑ
x
4ϑ
L
Şekilde verilen aynı düzlemdeki kuvvetlerin bileşkesi kaç Newton büyüklüğündedir?
Şekildeki K aracı doğuya doğru yere göre 4ϑ hızıyla
giderken ve içindeki adam araca göre batıya ϑ hızıyla gitmektedir.
ϑ hızıyla batıya doğru gittiğine
L aracı yere göre 2ϑ
göre, L aracındaki gözlemci K aracındaki adamı
hangi hızla ve hangi yönde hareket ediyor görür?
(sin37° = 0,6 , Cos37° = 0,8)
A) ϑ, Doğu
→
F3 = 3 N
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
B) 2ϑ, Doğu
D) 4ϑ, Batı
E) 5
60
C) 3ϑ, Doğu
E) 5ϑ, doğu
Kuvvet ve Hareket I
7.
Test: 14
20 m
10.
30 m
M
Akıntı hızı sabit
L
N
P
R
S
olan bir ırmakta
suya göre VK ve
VK
VL
K
Buna göre,
3
A)
5
VL
geçiyor.
K
M
K yüzücüsü N noktasına çıktığına göre, M yüzücüsü nereye çıkar?
oranı kaçtır?
A) L
2
B)
3
VM
yüzücü harekete
L
Akıntı hızının sabit olduğu bir nehre VK ve VL hızlarıyla suya giren yüzücüler M noktasına çıkıyorlar.
VK
VK
VM hızlarıyla iki
3
D)
2
C) 1
B) N
C) P
D) R
E) S
5
E)
3
11.
L
N
Va=2 m/s
d = 90 m
O noktasına aynı
VK=6 m/s
y
düzlemdeki üç kuvvet
→
F1 = 10 N
şekildeki gibi uygula→
F2 = 3 N
nıyor.
37°
x
Buna göre, bileşke
kuvvet kaç N dur?
→
F3 = 1 N
(sin 37° = 0,6 ,
cos 37° = 0,8)
A) 3 2
C) 5 2
B) 5
D) 8
E) 10
K
K noktasından suya göre VK = 6 m/s lik hızla hareke-
www.sinav.com.tr
8.
te geçen motor ırmak hızından dolayı sürüklenerek N
noktasına çıkıyor.
Buna göre, |LN| uzunluğu kaç m dir?
A) 15
B) 20
C) 30
12.
K noktasal cismi
L
Batı
→
F1
E) 60
Kuzey
K
9.
D) 45
Doğu
F1 , F2 , F3 kuvvetlerinin etkisinde hareket
K
etmektedir.
Sistem sürtünmesiz
M
→
F2
Yere göre hız vektörleri verilen K, L, M araçları sabit
olduğuna göre,
I.
Güney
x
→
F3
1 br
F1 kuvveti yarıya
hızla hareket etmektedir.
Buna göre, K aracı L yi ve M yi hangi yönde hare-
1 br
–y
indirilmeli,
ket ediyor görmektedir? (Bölmeler özdeş)
K - L yi
II. F2 kuvveti kaldırılmalı,
K - M yi
III. –y yönünde 1 br lik kuvvet uygulanmalı
A) Kuzeydoğu
Güneydoğu
işlemlerinden hangileri tek başına yapıldığında
B) Kuzeydoğu
Kuzey
cisim sabit hızla gider?
C) Güneydoğu
Güney
D) Kuzeybatı
Güney
E) Kuzeybatı
Kuzey
A) Yalnız I
D) I ve III
B) Yalnız II
C) I ve II
E) I, II ve III
61
Test: 14
1.
Çözümler
Kuvvetler uç uca eklenirse bileşke kuvvet R olur.
Burada
Rx = 1N ,
5.
→
F1
→
→ F2
F3
→
R
Ry = 1N
2
R = R2x + R2y
2
1
2
R = 1 + 1 & R = 2 N olur.
ϑX ve ϑY nin yere
göre hız vektörleri
ϑXı ve ϑYı şekildeki gibidir. Z hareϑx
ketlisinin yere göre
hızı ϑZ dir.
ϑz
K
M
ϑx' ϑa N P
ϑy
X, Y ve Z yüzücüle-
Doğru Seçenek C
L
• • •
• •
ϑy'
ri aynı anda hare-
kete başladıklarında L noktasında karşılaşırlar.
Doğru Seçenek B
2.
Kuvvetler uç uca eklenmiştir. Buna göre,
→ →
R2 = F3
→
F1
→
F2
→
F4
→
F5
6.
→ →
R1 = F3
VK = 4ϑ – ϑ
Doğru Seçenek D
10 N luk kuvveti bileşenlere ayırdığımızda, F1y = 6 N,
F1x = 8 N olur.
www.sinav.com.tr
R = R1 + R2 + F3 = 3F3 olur.
VK = 3ϑ olur.
L aracındaki gözlemci K yi gördüğü hız
→
→
→
ϑbağıl = ϑgözlenen – ϑgözlemci ile bulunur.
R = F1 + F2 + F4 + F5 + F3
3.
K aracının içindeki adamın yere göre hızı
ϑb = 3ϑ – (–2ϑ)
ϑb = 5ϑ bulunur.
Sonuç pozitif çıktığı için doğu yönüne gidiyor gibi görür.
Doğru Seçenek E
y
Ry = 3 N
F1 = 10 N
F1y = 6 N
F2 = 4 N
7.
37°
x
⇒
F1x = F1. Cos37° = 8 N
K yüzücüsü yatayda 50 m yol alarak M noktasına
çıkarken L yüzücüsü yatayda 30 m yol alarak M nok-
Rx = 4 N
tasına çıkıyor. Yüzücülere yatayda Va akıntı hızı etki
ettiğine göre;
F3 = 3 N
50 = Va.tK
R2 = R2x + R2y = 42 + 32 & R = 5 N
30 = Va.tL
Doğru Seçenek E
tK
Buradan
tL
=
5
bulunur.
3
Yüzücüler düşeyde eşit yol aldıklarına göre;
4.
d = VK .tK
M ve N aynı zamanda, aynı miktarda yol alır. (I. yargı doğru)
d = VL .tL
4 Her iki denklem eşitlenirse;
VK .tK = VL .tL
M ve N aynı yönde, aynı hızda gittikleri için birbirleri-
VK
ni duruyor gibi göreceklerdir. (II. yargı doğru).
VL
t anında M, N den x kadar öndedir. (III. yargı yanlış).
=
tL
tK
=
3
bulunur.
5
Doğru Seçenek A
Doğru Seçenek D
62
Kuvvet ve Hareket I
Test: 14
8.
10.
→
F1 = 10 N
Fy
→
F2 = 3 N
Vektörel işlem ya-
L
sü N ye çıkabil-
37°
N
P
R
S
parsak K yüzücü-
x
mek için KN yolu-
Fx
Va
VK
Va
nu izlemelidir.
→
F3 = 1 N
VM
Bunun için cismin
K
hız vektörüne ek-
M
F1 kuvvetinin Fx ve Fy bileşenlerini bulalım.
lenecek ırmak hızı (Va) 2 br olmalıdır.
Fx = F1.cos 37°
Aynı Va hızı VM hızının ucuna eklendiğinde M yüzü-
Fy = 6 N
cüsü MP yolunu izleyerek P ye varır.
Fx = 10.0,8
Doğru Seçenek C
Fx = 8 N
F2 = 3 N
Fy = F1.sin 37°
Fx = 8 N
Fy = 10,0,6
F3 = 1 N
Fy = 6 N
Kuvvetler yukarıdaki şekilde yazılıp sadeleşme yapıl-
11.
dığında
5N
Motorun ırmağı geçme süresi;
d = VK.t ile bulunur.
R = 5 2 N bulunur.
90 = 6t
t = 15 saniye çıkar.
(İki kuvvet eşit ve aradaki açı 90° olduğundan bileşke kuvvetlerden birinin 2 katı olur.)
Doğru Seçenek C
9.
www.sinav.com.tr
5N
Motor LN yolunu ırmak hızından dolayı sürüklenerek
almaktadır. O hâlde
|LN| = Va.t
|LN| = 2.15
|LN| = 30 m bulunur.
Doğru Seçenek C
Cismin sabit hızla gitmesi için net kuvvet sıfır olmalıdır. Şekildeki üç kuvvetin bileşkesini bulalım.
+
x
y
F1
0
+2
F2
1
0
F3 –1
–1
R
0
12.
Kuzey
K
Batı
Doğu
+1
M
Üç kuvvetin bileşkesi +y yönünde 1 br dir.
I.
L
VLK
VMK
K
I. işlem yapılırsa +y yönündeki F1 kuvveti yarıya
indiğinde net kuvvet sıfır olur ve cisim sabit hızla
Güney
gider.
K aracı L ve M için gözlemci olduğundan ters çevirip
II. F2 kuvveti yok edildiğinde bileşke sıfır olmaz ve
L ve M nin hız vektörünün ucuna çizersek VLK ve VMK
cisim ivmeli hareket yapar.
bulunur.
III. –y yönünde 1 br uygulandığında net kuvvet sıfır
Buradan VLK kuzeybatı, VMK güney yönünde bulunur.
olur ve cisim sabit hızla hareket eder.
Doğru Seçenek D
Doğru Seçenek D
63
Test: 15
1.
Konu Kavrama Soruları (Kuvvet ve Hareket I)
Aşağıda akıntı hızının 5 m/s olarak verilen nehirlerde yüzücülerin karşı kıyıya geçiş sürelerini ve yatayda aldıkları yolları hesaplayarak verilen tabloyu doldurunuz.
3
1
; sin60 = cos30 =
; sin37 = cos53 = 0,6; sin53 = cos37 = 0,6)
2
2
(sin30 = cos60° =
ϑa
ϑa
120 m
120 m
ϑK = 10 m/s
ϑa
120 m
120 m
ϑM = 20 m/s
ϑa
120 m
ϑN = 4 m/s
ϑL = 2 m/s
ϑa
120 m
ϑP = 3 m/s
ϑX = 5 m/s
120 m
ϑa
ϑY = 6 m/s
ϑa
Yüzücü
ϑa
120 m
ϑZ = 8 m/s
Karşı kıyıya geçiş süresi (saniye)
K
L
M
N
P
X
Y
Z
t
64
ϑa
120 m
ϑt = 12 m/s
Yatayda alınan yol (metre)
Konu Kavrama Soruları (Kuvvet ve Hareket I)
C.
→
F1
→
F2
3.
Aşağıda verilen soruların çözümlerini altlarındaki
boşluklara yapınız.
1.
Test: 15
→
F1
30°
K
30°
60°
→
F3
→
F2
→
F5
K noktasal cismi sürtünmesiz sistemde üç kuvvetin
→
F4
→
F3
etkisinde dengededir.
Buna göre;
I.
de uygulandığında bileşke kuvvet sıfır olmaktadır.
II. F2 > F1
Bu üç kuvvet, aşağıdakilerin hangisinde doğru
III. F2 > F3
verilmiştir? (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
eşitliklerinden hangileri doğrudur?
F1, F2, F4
F1 > F3
www.sinav.com.tr
Şekildeki kuvvetlerden üçü bir noktaya aynı düzlem-
I, II ve III
4.
2.
Sayfa düzlemindeki üç
→
F3
→
F2
kuvvet O noktasına şe-
→
R1
kildeki gibi uygulanmıştır.
Bu kuvvetlerin bileşkesinin yatay bileşeni RX,
→
F1
K
→
R2
O
K noktasına uygulanan F1, F2 ve F3 kuvvetlerinden
→
F1
F1 ile R1 ve R2 kuvvetleri verilmiştir.
düşey bileşeni RY oldu
RX
ğuna göre,
oranı kaçtır?
RY
R1 = F1 + F2 ve R2 = F3 - F1 olduğuna göre,
F2 + F3 kuvvetinin büyüklüğü kaç br dir?
1
2
1
65
Test: 15
Konu Kavrama Soruları (Kuvvet ve Hareket I)
5.
8.
X
→
2ϑ
→ =→
ϑa ϑ
→
ϑ
K
ϑL.g = 4 m/s
Y
→
2ϑ
→
ϑ
ϑk.g
ϑL = 13 m/s
L
ϑA = 12 m/s
ϑK = 42 m/s
L
K
Yatay doğrultuda sabit hızla akan nehirde K ve L kayıklarının suya göre, L kayığının üzerindeki çocuğun
kayığa göre hızları verilmiştir.
Akıntı hızı ϑ olan bir nehirde X ve Y kayıkları suya
K kayığındaki gözlemci L kayığındaki çocuğu duruyor gördüğüne göre, gözlemcinin K kayığına
göre hızı kaç m/s dir?
göre 2ϑ hızıyla zıt yönlerde hareket ederlerken nehir
kıyısındaki K ve L sporcuları da zıt yönlerde ϑ hızıyla koşuyorlar.
Buna göre, hareketlilerden hangileri birbirini duruyormuş gibi görür?
33
9.
Y-L
1 br
6.
Akıntı hızının 1 m/s olduğu nehirde, suya göre hızı
2 m/s olan sandal akıntıya ters yönde gitmektedir.
Yere göre hızı 2 m/s olan yüzücü akıntıyla aynı
yönde giderken sandalın üzerindeki çocuğu duruyormuş gibi gördüğüne göre, çocuğun sandala
göre hızı ve yönü aşağıdakilerden hangisidir?
www.sinav.com.tr
VXY
1 br
VY
VX ve VY sabit hızlarıyla hareket eden araçlardan
VY hızı ve X in Y ye göre hızı V XY şekildeki gibidir.
Buna göre, VX hızı hangi yönde kaç br dir?
Akıntıyla aynı
yönde 3 m/s
Y yle aynı
yönde 1 br
7.
d
3d
M
VK
10.
VL
K
L
Akıntı hızının sabit olduğu bir nehirde suya göre VK
ve VL hızlarıyla suya giren yüzücüler M noktasına çıkabiliyorlar.
Akıntı hızının sabit
olduğu bir nehre 5
m/s lik hızla giren
yüzücü M noktasına
çıkıyor.
Buna göre, nehrin
genişliği kaç m dir?
30 m
L
→
Va = 2 m/s
M
d
V = 5 m/s
K
Buna göre, yüzücülerin nehri geçme süreleri oratK
nı
kaçtır?
tL
4
3
75
66
Bölüm 3
Kuvvet ve Hareket II
Hareket ve Grafikler
Test: 1
1.
4.
Aşağıdaki grafiklerden hangisi, dengelenmiş kuv-
Tablo
1
2
olabilir?
A)
4
B)
V
C)
V
t
D)
E)
V
x son – x ilk
5
6
metre
saniye
metre
Δx
V
t
3
V
t
Nevton
vetlerin etkisindeki bir cismin hız-zaman grafiği
Konum
t
V
Hareket
Yer değiştirme
t
t
Hız
Yukarıdaki kavram haritasında boş kutulara tabloda verilenlerden hangisi yazılamaz?
2.
Doğrusal bir yolda
hareket eden ara-
Hız (m/s)
20
cın hız-zaman grafiği şekildeki gibi4
dir.
4
Buna göre aracın
Zaman (s)
5.
ivmesi kaç m/s2 dır?
A) 2
B) 3
C) 4
D) 6
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
www.sinav.com.tr
A) 1
1
E) 8
K
2
V
F
F
L
Hız
3
V
F
2F
Hız
Zaman
V
2F
M
F
Hız
Zaman
Zaman
Yukarıdaki tabloda V hızıyla giden araçlara uygulanan kuvvetler ve bu araçların hız-zaman grafikleri ve-
3.
Doğrusal bir yolda ha-
rilmiştir.
H›z (m/s)
Buna göre doğru eşleştirme hangisidir?
reket eden bir aracın
hız-zaman grafiği şe-
20
A) (1 - K) (2 - L) (3 - M)
kildeki gibidir.
B) (1 - L) (2 - K) (3 - M)
Buna göre cisim 10s
4
de kaç m yer değiş-
10
C) (1 - M) (2 - L) (3 - K)
t (s)
D) (1 - L) (2 - M) (3 - K)
tirmiştir?
A) 50
B) 75
C) 100
D) 150
E) (1 - K) (2 - M) (3 - L)
E) 200
67
Test: 1
6.
Hareket ve Grafikler
Doğrusal bir yolda aynı
9.
Hız (m/s)
yerden harekete geçen K
K
30
ve L araçlarına ait hız za-
K ve L araçlarına
Konum
K
ait konum-zaman
3x
grafikleri şekildeki
20
man grafiği şekildeki gibi-
gibidir.
L
dir.
Buna göre araç-
4 Zaman (s)
4 s sonra araçların ko-
L
2x
x
ların hızlarının
VK
oranı kaçtır?
VL
numları için söylenebilir?
A) K 100 m öndedir.
A)
B) L 40 m geridedir.
1
2
B)
t
2
3
C)
2t
3
4
D)
Zaman
3t
3
2
E) 3
C) K 60 m öndedir.
D) L 140 m geridedir.
E) K 60 m geridedir.
10.
Doğrusal bir yolda hareket
V(m/s)
eden aracın hız-zaman
40
grafiği şekildeki gibidir.
Buna göre aracın yavaş-
Aynı yerden harekete ge-
V (m/s)
çen K ve L araçlarının
K
10
hız-zaman grafiği şekil4
deki gibidir.
t(s)
–5
Buna göre, 4s sonra
L
araçlar arası uzaklık
kaç m olur?
A) 10
B) 20
C) 30
D) 40
www.sinav.com.tr
7.
16
lama ivmesi kaç m/s2
dır?
A) 2
6
B) 4
C) 6
t(s)
D) 8
E) 12
E) 60
11.
Doğrusal bir yolda hare-
Hız (m/s)
ket eden cismin hız-za-
30
man grafiği şekildeki gibidir.
VO
Cismin hızlanma ivme-
t(s)
5
si 4 m/s2 olduğuna göre, VO hızı kaç m/s dir?
A) 5
8.
Düzgün bir yolda hareket
B) 6
C) 10
D) 12
E) 20
V(m/s)
eden aracın hız-zaman
60
grafiği şekildeki gibidir.
20
Aracın K ve L bölgesin-
L
K
4
deki ivmelerinin büyük-
8
t(s)
DOĞRU SEÇENEKLER
aK
lüğü aK ve aL olduğuna göre,
oranı kaçtır?
aL
A) 1
B)
3
4
C)
2
3
D)
1
2
E)
1
3
68
1. E
2. C
3. C
4. A
5. D
7. D
8. D
9. E
10. B
11. C
6. C
Test: 2
Hareket ve Grafikler
1.
4.
Vektörel
Hız
ϑ
niceliktir
metre
birimidir.
hesaplanır.
K
s2
Hız
Zaman
II
0
III
Zaman
I
sembolüdür
–ϑ
a
Hız - zaman grafiği şekildeki gibi olan hareketlinin
I, II ve III aralıklarında hareketi nasıldır?
Yukarıdaki kavram haritasında K yerine gelebilecek en uygun kavram hangisidir?
A) İvme
B) Hız
D) Kuvvet
2.
I
444444
C) Yer değiştirme
E) Konum
II
44444
III
4444444
A) Yavaşlayan
Hızlanan
Hızlanan
B) Yavaşlayan
Hızlanan
Yavaşlayan
C) Hızlanan
Hızlanan
Yavaşlayan
D) Hızlanan
Yavaşlayan
Hızlanan
E) Hızlanan
Hızlanan
Hızlanan
Hız(m/s)
2
I
II
4
0
8 Zaman(s)
Hız - zaman grafiği şekildeki gibi olan hareketlinin
I. bölgedeki ivmesi kaç m/s2 dir?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
www.sinav.com.tr
6
5.
Dengelenmiş kuvvetlerin
etkisindeki cisim sabit
hızla hareket yapar.
D
3.
Giriş
Y
Hız (m/s)
Dengelenmemiş kuvvetlerin etkisindeki cisim ivmeli hareket yapar.
2V
Konum zaman grafiğinde eğim hızı verir.
D
D
V
I
II
III
Zaman(s)
t
2t
Hızlanan cismin ivme vektörü ile hız
vektörü aynı yönlüdür.
Cismin hız değişimi varsa ivmeli hareket yapar.
3t
Hız - zaman grafiği şekildeki gibi olan hareketlinin
ivmesi için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) III. bölgede ivme negatiftir.
D
Y
Y
D
Y
1
2
3
4
5
Y
6
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yar-
B) II. bölgede ivme sabittir.
gının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendi-
C) III. bölgede ivme sabittir.
rilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkı-
D) II. bölgede ivme pozitiftir.
şa ulaşılır?
A) 1
E) I. bölgede ivme negatiftir.
69
B) 2
C) 3
D) 4
E) 6
Test: 2
6.
Hareket ve Grafikler
Doğrusal yörüngede
hareket eden aracın
hız - zaman grafiği şekildeki gibidir.
8.
Hız
8
2
0
Buna göre, aracın ivme - zaman grafiği
-8
aşağıdakilerden hangisidir?
A)
0
2
4 6
D) 28
E) 40
Zaman
0
4 6
-4
D)
4
9.
İvme
4
4
6
2
2
4
Düz bir yolda ϑ0 hızıyla giden bir araca ait hız-zaman
grafiği verilmiştir.
Grafikte; V, V0 ve t bilinenleri ile;
Zaman
0
Zaman
6
Hız(m/s)
V
V0
0
t Zaman(s)
-4
-4
E)
İvme
4
2
www.sinav.com.tr
0
Zaman
6
-4
Doğrusal bir yolda
Hız
V
grafiği şekildeki gibidir.
hareketlinin ivmesi,
II.
hareketlinin t anındaki konumu,
t
2t
3t
A) Yalnız I
D) I ve III
K ve L araçlarının hız zaman grafikleri şekildeki gibidir.
V
3V
K
2V
L
olduğuna göre,
aK
oranı kaçtır?
aL
Araç 2t-3t
arasında sabit
hızlıdır.
A)
Araç t-2t arasında hızlanmıştır.
C) I ve II
E) II ve III
yüklüğü aK, L nin aL
Buna göre;
Sedef
B) Yalnız II
K nin ivmesinin bü-
Zaman
–V
Araç t anında yön değiştirmiştir.
niceliklerinden hangileri kesin bulunabilir?
10.
hareket eden araca ait hız-zaman
I.
III. hareketlinin t süre içindeki ortalama hızı
4
7.
C) 12
Zaman(s)
İvme
Zaman
C) İvme
0
B) 10
5
4
2
-4
Zaman
A) 8
B)
İvme
6
4
Hız - zaman grafiği
Hız(m/s)
şekilde verilen ci10
sim (0 - 5) s aralı3 4
ğında kaç metre 0
2
yer değiştirmiştir? –10
2
3
t
t
B) 1
C)
3
2
D) 2
E)
Elif
Yasin
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
A) Sedef
B) Elif
C) Sedef ve Elif
D) Elif ve Yasin
DOĞRU SEÇENEKLER
E) Sedef, Elif ve Yasin
70
1. A
2. A
3. E
4. B
7. E
8. B
9. D
10. C
5. A
6. D
5
2
Test: 3
Hareket ve Grafikler
1.
3.
Hız
K
L
M N
P
R
hız
zaman
S 2V
bulunur
V
birimidir
1
t
Şekil I
2t
2
3t Zaman
Şekil II
metre
birimidir.
3
saniye
Şekil I’deki konumdan harekete geçen araca ait hız-
Yukarıdaki kavram haritasında 1, 2, 3 numaralı
zaman grafiği Şekil II’deki gibidir.
kutulara hangi kavramlar yazılabilir?
t anında araç L de olduğuna göre, 3t anında nerede olur? (Aralıklar eşit)
B) N
C) P
2.
D) R
Konum
+X
Zaman
0
t
2t
A)
2
–––––––––––
metre
3
––––––––––
hız
B)
ivme
saniye
hız
C)
hız
metre
––––––––
saniye
ivme
D)
ivme
metre
––––––––
(saniye)2
hız
E)
ivme
metre
––––––––
(saniye)2
konum
E) S
3t
–X
www.sinav.com.tr
A) M
1
–––––––––––
ivme
4.
Durgun hâlden hareke
te geçen bir aracın iv-
İvme (m/s2)
20
me-zaman grafiği şeBir cismin konum - zaman grafiği şekildeki gibidir.
kildeki gibidir.
Buna göre, cismin hız - zaman grafiği aşağıdaki-
Buna göre, 5s sonra
5
3
Zaman (s)
–10
cismin hızı kaç m/s
lerden hangisi gibi olur?
dır?
Hız
A)
ϑ
Zaman
t
2t
t
A) 20
B) 40
C) 60
D) 80
E) 100
2t 3t Zaman
3t
–ϑ
–ϑ
Hız
C)
Hız
B)
ϑ
5.
ϑ
Zaman
t
Hız
D)
Zaman
t
2t 3t
fiği şekildeki gibidir.
10 s sonra cismin hı-
Hız
zı 50 m/s olduğuna
ϑ
Zaman
t
2t
a (m/s2)
cın ivme - zaman gra-
2t 3t
–ϑ
E)
İlk hızı V0 olan bir ara+10
4
10
t(s)
–10
göre, V0 hızı kaç m/s
3t
dır?
–ϑ
A) 10
71
B) 15
C) 20
D) 25
E) 30
Test: 3
6.
Hareket ve Grafikler
9.
t
0
1
2
3
4
5
6
7
x
3
4
7
12
19
28
39
52
Konum(m)
+X
Tabloda cismin aldığı x yolunun zamana bağlı değişi-
Zaman(s)
0
t
mi gösterilmiştir.
2
2
B)
İvme(m/s )
İvme(m/s )
0
2
İvme(m/s )
C)
Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
2
2
1 Zaman(s)
Zaman(s) 0
0
3t
Doğru boyunca hareket eden cismin konum-zaman
grafiği şekildeki gibidir.
Bu bilgiye göre, cismin a - t grafiği nasıl olur?
A)
2t
1
A) t anında hız sıfırdır.
2 Zaman(s)
B) (t - 3t) aralığında ivme sıfırdır.
2
İvme(m/s )
D)
2
İvme(m/s )
E)
C) Bir defa yön değiştirmiştir.
4
2
D) Hareketinin ilk hızı sıfırdır.
E) (0 - t) aralığında X kadar yer değiştirmiştir.
0
Zaman(s)
0
1
Zaman(s)
I. Birim süredeki hız değişimine ...............................
denir.
II. ...................... grafiğinde doğrunun eğimi ivmeyi
verir.
III. Hız - zaman grafiğinin ................ yer değiştirmeyi
verir.
Yukarıdaki yargılarda boş bırakılan yerlere yazılabilecek en uygun kavramlar nedir?
I
–––––––––––
II
–––––––––––
III
––––––––––
A)
ivme
hız-zaman
eğimi
B)
ivme
hız-zaman
alanı
hız-zaman
eğimi
C) yer değiştirme
D)
ivme
E) yer değiştirme
konum-zaman
eğimi
hız-zaman
alanı
10.
www.sinav.com.tr
7.
1
Duruştan harekete ge-
İvme
çen bir cismin ivme - za-
a
man grafiği verilmiştir.
3t
t
Buna göre, hareketli-
2t
Zaman
–a
nin hız - zaman grafiği
aşağıdakilerden hangisi gibi olur?
A)
B)
Hız
Hız
Zaman
t
C)
2t
Zaman
3t
D)
Hız
t
Hız
2t
3t
t
2t
3t
Zaman
t
2t
Zaman
3t
E)
Hız
8.
Zaman
I
Sabit hızla uçan
helikopter
II
Duvarda asılı
olan saat
t
III
2t
3t
Hızlanan yarış
arabası
DOĞRU SEÇENEKLER
Yukarıdaki fotoğrafların hangilerinde dengelenmiş kuvvetlerin etkisinden bahsedilebilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) I ve III
72
1. E
2. D
3. D
4. B
7. B
8. D
9. D
10. B
5. E
6. C
Test: 4
1.
Hareket ve Grafikler
0
A) 90
2.
4.
Hız - zaman grafiHız(m/s)
ği şekilde verilen
cisim (0 - 10) s ara- 8
lığında kaç metre
I
yer değiştirmiştir?
B) 80
II
10
5
C) 60
Zaman(s)
D) 30
Doğrusal bir yolda hareket
A) 35
E) 20
Hız değişimi
5.
eden araçların eşit süredeki hız değişimlerine ait
sütun grafiği şekildeki giL
M
B) 40
Konum (m)
45
5
2 Zaman (s)
C) 45
Bir hareketlinin konum - zaman grafiği şekildeki gibidir.
Araçlar
2t
t
dakilerden hangisi olur?
nasıl olur?
A)
İvme
L M
K
D)
İvme
L M
İvme
3t 4t
0
www.sinav.com.tr
C)
C)
K
L M
E)
t
0
2t
Zaman
–v
D)
Hız
Hız
+v
+v
4t
0
4t
Zaman
–v
t
2t
2t 3t 4t
Zaman
t
0
Zaman
–v
–v
E)
K
Hız
+v
t 2t
K
Zaman
3t 4t
B)
Hız
+v
B)
İvme
E) 55
x
Buna göre, araçların ivmelerine ait sütun grafiği
A)
D) 50
Konum
Buna göre, hare- o
ketlinin hız - za- –x
man grafiği aşağı-
bidir.
K
Konum - zaman grafiği
verilen bir hareketlinin
t = 0 anında hızı 10 m/s
dir.
Buna göre, hareketlinin 4. saniyedeki anlık hızı kaç m/s olur?
Hız
+v
L M
t
İvme
0
2t 3t
4t
Zaman
–v
K
L M
6.
3.
Hız - zaman grafiği
şekildeki gibi olan ve
aynı anda, aynı yerden harekete geçen
K ve L araçları hangi
bölgelerde birbirlerine yaklaşır?
A) Yalnız I
Hız
I
II
K
L
t
0
B) Yalnız II
D) I ve II
III
2t
3t
Durgun hâlden haİvme
rekete geçen cisme 4a
ait ivme-zaman gra3a
fiği şekilde verilmiştir. Hareketlinin t, 2t 2a
ve 3t anlarındaki
a
hızları ϑ1, ϑ2 ve ϑ3
tür.
t
2t
3t Zaman
Buna göre, ϑ1, ϑ2
ve ϑ3 hızları arasındaki büyüklük ilişkisi nedir?
Zaman
A) ϑ3 < ϑ2 < ϑ1
C) Yalnız III
C) ϑ3 > ϑ2 = ϑ1
B) ϑ1 = ϑ2 = ϑ3
D) ϑ3 > ϑ1 > ϑ2
E) ϑ3 > ϑ2 > ϑ1
E) I, II ve III
73
Test: 4
7.
Hareket ve Grafikler
10.
İvme(m/s2)
Doğrusal yörüngede
İvme
hareket eden aracın
ivme - zaman grafiği
2
0
2
4
3t
0
şekildeki gibidir.
Zaman(s)
6
2a
2t
t
Zaman
–a
a ve t bilinenleri ile;
–5
I.
hareketlinin son hızı,
İlk hızı ϑ0 = 5 m/s olan bir hareketlinin ivme - zaman
grafiği şekildeki gibidir.
II.
hızdaki değişme miktarı,
Buna göre, hareketlinin 6 s sonundaki hızı kaç
m/s dir?
değerlerinden hangileri kesinlikle hesaplanabilir?
A) 1
A) Yalnız I
B) 6
C) 8
D) 10
III. yer değiştirme miktarı
E) 15
B) Yalnız II
D) I ve III
8.
Durgun hâlden harekete ge
C) I ve II
E) I, II ve III
İvme
a
grafiği şekildeki gibidir.
Zaman
Aracın, (0 - t) zaman aralıt
0
ğında aldığı yol ΔX1, (t - 2t)
2t
3t
aralığında ΔX2 ve (2t - 3t) aralığında ΔX3 olduğuna
göre; ΔX1 , ΔX2 ve ΔX3 arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisidir?
A) ΔX1 > ΔX2 > ΔX3
B) ΔX2 > ΔX1 > ΔX3
C) ΔX3 > ΔX2 > ΔX1
D) ΔX3 > ΔX1 > ΔX2
www.sinav.com.tr
çen bir aracın ivme - zaman
Başlangıçta yan yana
1
2
Hız
Hız
Zaman
3
Zaman
4
Hız
Hız
Zaman
Zaman
Yukarıdaki tabloda verilen grafiklerden hangisi
E) ΔX2 > ΔX1 = ΔX3
9.
11.
pozitif, hangisi negatif ivmeye sahiptir?
Hız
olan K ve L hareketlileri-
A)
Pozitif ivme
–––––––––––
1 ve 2
Negatif ivme
–––––––––––
3 ve 4
B)
1 ve 4
2 ve 3
C)
1 ve 3
2 ve 4
D)
2 ve 3
1 ve 4
E)
2 ve 4
1 ve 3
K
nin hız-zaman grafiği
şekildeki gibidir.
L
Hareketlilerin 2t anında aralarındaki uzak-
0
2t
4t
Zaman
DOĞRU SEÇENEKLER
lık d olduğuna göre, 4t
anında aralarındaki uzaklık nedir?
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
A)
d
2
B) d
C)
3d
2
D) 2d
E)
5d
2
74
1. C
2. B
3. B
4.D
5. A
7. B
8. C
9. A
10. B
11. C
6. E
Test: 5
1.
Hareket ve Grafikler
İlk hızı ϑ0 = 16 m/s
4.
İvme(m/s2)
olan bir hareketlinin ivme - zaman grafiği şe- 1
kildeki gibidir.
0
Buna göre, hareketli-
2
4
K
Buna göre,
yede sıfır olur?
7
2
B) 6
15
D)
2
C) 7
İvme
Zaman(s)
–2
nin hızı kaçıncı sani- –4
A)
t = 0 anındaki hızı sıfır
olan bir hareketlinin ivme
- zaman grafiği şekildeki
gibidir.
L
M
2t
t
0
Zaman
3t
I.
Hareketli K, L ve M aralıklarında hızlanmıştır.
II.
Hareketli M aralığında başlangıç noktasına
yaklaşmaktadır.
E) 8
III. Hareketli L aralığında düzgün doğrusal hareket
yapmıştır.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) I ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
2.
İvme
+2a
+a
II 2t 3t
t
–a
III
4t
Zaman
IV
İvme-zaman grafiği verilen hareketli durgun hâlden
harekete başlıyor.
Buna göre, I, II ve III zaman aralıklarında yaptığı
yer değiştirmeler X1, X2 ve X3 büyüklüklerine sahip ise aralarındaki ilişki nedir?
A) X1 = X2 = X3
B) X1 > X2 > X3
C) X3 > X1 = X2
D) X3 > X2 > X1
www.sinav.com.tr
I
5.
K, L, M araçlarının t = 0
teren sütun grafiği şekildeki gibidir.
K
I. Cisim pozitif yönde hızlanırsa ivme pozitiftir.
■
II. Cisim negatif yönde hızlanırsa ivme pozitiftir.
■
III. Cisim sabit hızlı ise ivme sıfırdır.
■
IV. Cisim negatif yönde yavaşlarsa ivme pozitiftir.
■
C)
B)
İvme
L M
L M
İvme
E)
K
75
L M
L M
İvme
K
E)
tusu işaretlendiğinde, nasıl bir görüntü oluşur?
D)
İvme
K
D)
İvme
K
Yukarıda verilen yargılardan doğru olanların ku-
C)
M
grafiği nasıl olur? (Cisimler sabit ivmeli)
K
B)
L
ivmelerine ait sütun
A)
A)
ilk hız
daki son hızlarını gös-
Buna göre, araçların
E) X2 > X3 > X1
3.
son hız
anındaki hızı ile t anın-
L M
Test: 5
6.
Hareket ve Grafikler
Konum - zaman grafiği
şekilde verilen K ve L
fiği şekildeki gibi-
0
t
ğında yaptıkları yer
Zaman
V
dir.
L
t
–x
değiştirmeler eşittir.
II.
3V
cın hız-zaman gra-
K
(0 - t) zaman aralı-
Hız
Doğrusal bir yolda
hareket eden ara-
x
araçları ile ilgili;
I.
9.
Konum
K aracı hızlanmış, L aracı yavaşlamıştır.
lerden hangisi olur?
yargılarından hangileri doğrudur?
A)
B) Yalnız II
D) I ve III
C) I ve II
B)
İvme
3a
t
E) II ve III
C)
2t
3t
t
3t
D)
İvme
a
ği şekildeki gibi olan
3t
hareketlinin, hangi
t
x
II
2t
3t
E)
–x
B) Yalnız II
D) I ve III
8.
C) Yalnız III
E) I, II ve III
ilk hız
ilk hız
3a
t
2t
3t
–2a
10.
Hareketli
cisimler
2t
İvme
Zaman
nün işareti aynıdır?
A) Yalnız I
t
www.sinav.com.tr
I
3t
2t
III
t
bölgelerde, hız vektörü ile ivme vektörü-
İvme
3a
a
Konum
2t
–a
3a
Konum - zaman grafi-
İvme
a
–2a
7.
3t Zaman
Buna göre, aracın ivme zaman grafiği aşağıdaki-
III. Araçların ivmeleri aynı yöndedir.
A) Yalnız I
2t
Hız
ilk hız
V
2V
V
son hız
son hız
son hız
t
2V
V
V
K
L
M
2t
3t
4t
5t
Zaman
Doğrusal KM yolunda hareket eden aracın hız-za-
K, L, M hareketlilerinin hızlarına ait tablo şekildeki gi-
man grafiği şekildeki gibidir.
bidir.
Araç yolun tamamını 5t sürede aldığına göre, yo-
Buna göre K, L, M araçlarının yaptıkları hareketle-
lun ilk yarısını kaç t sürede alır?
ri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) 1
B) 2
C) 2,5
L
M
A) Hızlanan
Yavaşlayan
Sabit hızlı
B) Hızlanan
Yavaşlayan
Yavaşlayan
C) Hızlanan
Hızlanan
Sabit hızlı
1. D
2. D
3. C
4. A
D) Yavaşlayan
Yavaşlayan
Sabit hızlı
7B
9. A
9. A
10. B
E) Yavaşlayan
Hızlanan
Sabit hızlı
K
D) 3
E) 4
DOĞRU SEÇENEKLER
76
5. A
6. E
Test: 6
1.
Dinamik
→
F2 = 8 N
m = 4 kg
4.
→
F1 = 20 N
F
m
I
Sürtünmesiz yatay düzlemdeki 4 kg kütleli cisme
F1 ve F2 kuvvetleri şekildeki gibi uygulanıyor.
m
m
2F
m
II
F
III
Sürtünmesiz yatay düzlemlerdeki kütlelere F, 2F ve F
Buna göre, cismin hareket ivmesi kaç m/s2 dir?
kuvvetleri uygulandığında sistemlerin ivmesi a1, a2
A) 2
ve a3 oluyor.
B) 3
C) 4
D) 5
E) 6
Buna göre a1, a2, a 3 arası büyüklük ilişkisi nedir?
A) a1 = a2 = a3
B) a2 > a1 > a3
C) a3 > a1 > a2
D) a1 = a2 > a3
E) a1 = a3 > a2
2.
2m
→
F1
→
F2
5m
Sürtünmesiz yatay düzlemde F1 ve F2 kuvvetleriyle
5.
çekilen 2m ve 5m kütleli cisimlerin ivmeleri eşittir.
F1
Buna göre,
oranı kaçtır?
F2
3.
2
C)
3
5
E)
2
4
D)
5
Kütle
düzlemde duran K,
L, M, N ve P cisimlerinin kütlesinin süwww.sinav.com.tr
3
B)
5
2
A)
5
Sürtünmesiz yatay
tun grafiği şekildeki
gibidir.
Buna göre, bu ci-
K
L
M
N
P
Zaman
simlere eşit kuvvetler uygulandığında hangi cisimin ivmesi en
büyük olur?
A) K
B) L
C) M
D) N
E) P
HAREKET
Dengelenmiş kuvvetlerin
etkisinde hareket
Dengelenmemiş kuvvetlerin etkisinde hareket
6.
Düzgün doğrusal hareket
Sürtünmesiz yatay düzlemdeki
V
cisim V sabit hızıyla hareket
Düzgün değişen doğrusal hareket
F
ederken cisme F kuvveti uygulanıyor.
Buna göre, kuvvet uygulandıktan sonra cismin
I
II
hız-zaman grafiği nasıl olur?
A)
Şekildeki kavram haritasında I ve II numaralı kutulara aşağıdaki hangi örnekler getirilebilir?
I
––––––––––––––––
A) Hızlanan araç
II
––––––––––––––––––
Daldan düşen armut
B) Masada duran vazo
Daldan düşen armut
C) Daldan düşen armut
Hızlanan araç
D) Daldan düşen armut
Masada duran vazo
E) Masada duran vazo
Yavaşlayan araç
B)
Hız
C)
Hız
Hız
V
V
V
Zaman
D)
t Zaman
Zaman
E)
Hız
Hız
V
V
t Zaman
77
t Zaman
Test: 6
Dinamik
7.
X
2 kg
10.
Y
ip
F = 30 N
8 kg
Sürtünmesiz yatay düzlemdeki X ve Y kütleleri 30N
Sürtünmesiz zemin
üzerinde duran cisme
uygulanan kuvvetin
zamanla değişim grafiği yandaki gibidir.
Kuvvet
Zaman
luk kuvvetle şekildeki gibi çekiliyor.
Buna göre, cismin
ivme - zaman grafiği aşağıdakilerden hangisidir?
Buna göre, cisimler arasındaki ip gerilmesi kaç N
dur?
A)
A) 2
B) 3
C) 4
D) 6
E) 8
B)
İvme
İvme
Zaman
Zaman
D)
C)
İvme
İvme
Sürtünmesiz yatay düz-
→
F = 25 N
lemdeki 4 kg kütleli cis37°
me 25 N luk kuvvet şe-
E) İvme
kildeki gibi uygulanıyor.
Buna göre, cismin ivmesi kaç m/s2 dir?
(Sin37 = 0,6 Cos37 = 0,8)
A) 2
B) 4
Zaman
Zaman
C) 5
D) 6
E) 8
www.sinav.com.tr
8.
Zaman
11.
Sürtünmesiz yatay düzlem-
m = 6 kg
de duran 6 kg kütleli cisme
9.
F1 = 30 N
30 N luk kuvvet uygulanı-
Sürtünmesiz zemindeki m
→
kütlesi F1 ve F2 kuvvetleriy-
F1
a
m
yor.
→
F2
Buna göre, cismin 2 saniyede kazandığı hız m/s2
le ok yönünde a ivmesi ile
dir?
hızlanıyor.
A) 2
B) 5
C) 10
D) 12
E) 20
Buna göre;
I.
F1 kuvvetini yok etme,
II.
F2 kuvvetini azaltma,
III. m kütlesini arttırma
işlemlerinden hangileri tek başına yapılırsa cis-
DOĞRU SEÇENEKLER
min ivmesi azalır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ya da III
1. B
2. A
3. B
4. B
5. A
7. D
8. C
9. E
10. B
11. C
C) I ya da II
E) II ya da III
78
6. B
Test: 7
1.
1
Dinamik
2
Hız
Zaman
4
3.
3
Kütle x ivme
Newton
5
İvme
Zaman
6
Yer değiştirme
Zaman
metre
saniye
Bu cismin harekete başladıktan 3 saniye sonraki
hızı kaç m/s dir?
Tablo
A) 6
Hız
Dinamik
Duran bir cisim sabit ivmeyle hızlanarak 5. saniye
içinde 18 metre yol alıyor.
B) 9
C) 10
D) 12
E) 18
Kuvvet
4.
İvme
T1
m1
m2
T2
F
m3
Yukarıdaki kavram haritadaki boş kutulara tablodaki hangi kavram yazılamaz?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
Şekildeki sürtünmesiz sistemde cisimler F kuvveti ile
çekilirken ip gerilmeleri T1 ve T2 oluyor.
E) 5
T1
oranını bulmak için m1, m2, m3 ve F den hanT2
gilerini bilmek gerekli ve yeterlidir?
Yatay yolda hareket
eden bir cismin hız zaman grafiği şekildeki gibidir.
Hız
Buna göre, cisme etZaman
t
2t
3t
0
ki eden net kuvvetin
zamana bağlı grafiği aşağıdakilerden hangisi gibi
olur?
A) F
www.sinav.com.tr
2.
A) Yalnız F
B) Yalnız m3
D) m1 ve m2
5.
Sürtünmesiz yatay
düzlemdeki 2 kg
B) F
C) m2 ve m3
E) m3 ve F
→
F2 = 10 N
2 kg
→
F1 = 6 N
kütleli cisme F1 ve F2 kuvvetleri şekildeki gibi uygulanıyor.
2F
F
Buna göre;
F
0
t
2t
t
3t
0
2t
t
3t
t
Cisim F2 nin
yönünde gider.
-F
C) F
D) F
t
2t
t
3t
F2 kuvveti artarsa
cismin ivmesi
artar.
Serkan
F
F
0
-F
Cismin ivmesi
2 m/s2 dir.
0
t
2t
3t
Cem
t
E) F
Elif
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
F
0
-F
t
2t
3t
t
A) Serkan
B) Cem
C) Serkan ve Cem
D) Serkan ve Elif
E) Serkan, Cem ve Elif
79
Test: 7
6.
Dinamik
Şekildeki sürtünmesiz
9.
m
sistem serbest bırakıldı-
5 kg
Y
ğında cisimler a büyüklüğünde ivme kazanıyor.
Cisimler yer değiştirir-
4m
se sistemin ivmesi kaç
1
4
B)
1
2
2 kg
Sürtünmesiz sistemde birbirine bağlı X, Y ve Z cisimleri şekildeki gibi serbest bırakılıyor.
a olur?
A)
Z
X
3 kg
C) 1
D) 2
Buna göre, sistemin ivmesi kaç m/s2 dir?
E) 4
(g = 10 m/s2)
A) 1
7.
Bir cisim 2ϑ hızıyla giderken 2a ivmesi ile fren yapıp
B) 2
10.
2x kadar yol alıp duruyor.
T1
2m
ϑ hızıyla giderken 3a ivmesiyle yavaşBu cisim 6ϑ
C) 3
D) 4
T2
3m
E) 5
F
5m
Sürtünmesiz yatay düzlemde F kuvvetinin etkisiy-
larsa kaç x yol alıp durur?
le hareket eden 2m, 3m, 5m kütleli cisimleri birbi-
8.
B) 6
C) 9
Sürtünmesiz yatay
D) 12
E) 14
www.sinav.com.tr
A) 4
Kuvvet (N)
düzlemdeki 2 kg
30
kütleli cisme uygulanan net kuvvetin za-
rine bağlayan iplerdeki gerilme kuvvetlerinin büT1
yüklükleri oranı
nedir?
T2
A)
2
3
B)
4
Zaman (s)
E)
2
7
m
30°
60°
I
B)
a(m/s2)
15
10
5
Buna göre, cisimlerin t sürede aldıkları yollar X1,
X2, X3 arasındaki ilişki nedir?
(sin30° =
2
t(s)
D)
a(m/s )
III
a(m/s2)
30
2
II
Sürtünmesiz yatay düzlemde durmakta olan m, 2m
ve m kütleli cisimlere F, 2F ve F kuvvetleri şekildeki
gibi etki etmektedir.
our?
4
t(s)
2
a(m/s )
15
5
3
1
; cos30° =
)
2
2
A) x2 > x1 > x3
B) x1 > x3 > x2
C) x1 > x2 > x3
D) x1 = x3 > x2
E) x2 > x3 > x1
5
4
1
3
F
2m
F
Buna göre, bu cismin ivme zaman grafiği nasıl
C)
D)
•
2
4
2
5
2F
m
10
kildeki gibidir.
2
C)
11.
manla değişimi şe-
A)
1
2
t(s)
t(s)
E)
a(m/s2)
30
DOĞRU SEÇENEKLER
10
2
4
t(s)
80
1. D
2. E
3. D
4. D
5. E
7. D
8. B
9. A
10. C
11. C
6. A
Test: 8
Dinamik
1.
K
m
3.
L
→
F
→
F
K
X
Y
Bir cisim 2 m/s lik ilk hızla hızlanarak 5 saniyede 20
metre yol alıyor.
Buna göre, cismin 2 saniye içinde aldığı yol kaç
metre olur?
Z
m kütleli K cismi sürtünmesiz yatay düzlem üzerinde
A) 3
B) 3,2
C) 4
D) 4,2
E) 5,6
yatay F kuvvetiyle şekildeki X noktasından çekilmeye başlanıyor. Cisim Y noktasına geldiğinde üzerine
m kütleli L cismi konuluyor.
Buna göre,
İvme
Konum
Hız
4.
X
Buz
İp
Zaman
I
Zaman
II
Sürtünmesiz yol üzerinde ip ile birbirine bağlı m kütleli buz kalıbı ile m kütleli X cismi F kuvveti ile çekiliyor.
Sistem harekete geçtikten sonra buz düzgün olarak
erimeye başlıyor.
Zaman
III
grafiklerinden hangileri K cisminin X – Z noktaları
arasındaki hareketine ait olabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
Sistemin ivmesi ve ipteki gerilme kuvveti nasıl
değişir?
C) I ve II
İvme
2.
E) I, II ve III
Kuvvet
1
ile
birimidir.
3
m
birimidir.
2
www.sinav.com.tr
D) I ve III
F
İp gerilmesi
A) Artar
Artar
B) Artar
Değişmez
C) Artar
Azalır
D) Azalır
Azalır
E) Azalır
Değişmez
s2
hesaplanır.
niceliktir.
5.
Vektörel
Eşit bölmeli düzlemde m kütleli
K cismine F1, F2, F3 ve F4 kuvvet-
Yukarıdaki kavram haritasında 1, 2, 3 numaralı
leri etki etmektedir. Bu parçacık
kutulara hangi kavramlar getirilmelidir?
A)
bu kuvvetlerle a ivmesi kazanı-
1
–––––––––––
2
–––––––––––
3
––––––––––
Kuvvet
–––––––
Kütle
ivme
N
Kuvvet
–––––––
Kütle
hız
Kuvvet
–––––––
Kütle
ivme
Kuvvet
–––––––
Kütle
ivme
Kuvvet
–––––––
Kütle
hız
yor.
→
F1
→
F2
K
→
F3
→
F4
Sistem hareket hâlindeyken F4 yok edilip F2 nin
büyüklüğü iki katına çıkarılınca cismin bundan
B)
N
sonraki hareketi için ne söylenebilir?
(Bölmeler eşit aralıklı, sürtünme yok)
C)
D)
E)
kg
A) Yavaşlar durur.
B) Yavaşlar durur –
N
a
ivmesi ile hızlanır.
2
C) Sabit hızla gider.
D) 2a ivmesi ile hızlanır.
N
E) İvmesi değişmez.
81
Test: 8
6.
Dinamik
9.
Şekildeki sürtünmesiz sistem ok yö-
Dengelenmemiş kuvvet
etkisindeki cisim ivmeli
hareket yapar.
nünde hareket ederken cisimlerin
ivmesi a, ipteki gerilme kuvveti T dir.
mX kütlesi artırılırsa, a ve T nasıl
D
Giriş
Y
değişir?
mX
a
44444
mY
Cisime uygulanan net
kuvvet sıfırsa cismin ivmesi sıfırdır.
Tip
444444
A) Azalır
Azalır
B) Artar
Artar
C) Artar
Azalır
D) Değişmez
Azalır
E) Azalır
Değişmez
İvme birimi
D
Y
D
metre
dir.
saniye
İvme vektörü ile
kuvvet vektörü aynı yönlüdür.
Kuvvet birimi Newton'dur.
D
Y
D
Y
1
2
3
4
Y
5
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yargının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendi-
7.
Sürtünmelerin önemsiz
rilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkı-
Halka
olduğu düzenek serbest
X
K
İp
lanma ivmesinin büyüklü-
şa ulaşılır?
T
A) 1
•
Y
ğü a, ip gerilmesi T oluyor.
Kanca
X cismi K nin içinden çıkarılıp Y deki kancaya takılırsa sistemin ivmesi a ve ipteki gerilme kuvveti
T için ne söylenebilir?
T
a
A) Değişmez
Değişmez
B) Artar
Azalır
C) Artar
Artar
D) Azalır
Değişmez
E) Artar
Değişmez
www.sinav.com.tr
bırakılınca sistemin hız-
10.
B) 2
C) 3
D) 4
E) 6
Kuvvet
I
II
IV
Zaman
III
Sürtünmesiz bir ortamda durgun hâldeki bir cisme
uygulanan kuvvetin zamana göre grafiği şekilde verilmiştir.
Buna göre, cisim hangi bölgelerde kesinlikle yavaşlamıştır?
8.
Hız
A) Yalnız II
V
0
I
II
III
D) I ve II
Zaman
IV
B) Yalnız III
C) Yalnız IV
E) I ve III
V
–V
Bir hareketlinin eşit zaman aralıklarındaki hız grafiği
şekildeki gibidir.
Buna göre, hangi aralıklarda hareketlinin ilk hareket yönüne ters yönde bir kuvvet uygulanmıştır?
A) I ve III
B) II ve III
D) III, IV ve V
DOĞRU SEÇENEKLER
1. C
2. A
3. E
4. C
7. E
8. B
9. A
10. B
C) III ve V
E) II, III ve V
82
5. B
6. B
Test: 9
1.
Dinamik
1
2 Hızlanan Araç
4
Dengelenmemiş
Kuvvet
6
5
F
m
4.
3
Dengelenmiş
Kuvvet
Sürtünme Yok
2 kg
1 kg
K
L
M
F=12 N
Yatay
Şekildeki sürtünmesiz sistemde birbirine iple bağlı,
F
m
F
3 kg
durmakta olan K, L ve M cisimleri 12 N luk F kuvveti
ile yatay düzlemde çekilirken M cisminin ivmesi a1
Masadaki Kutu
oluyor.
Yukarıdaki tabloda verilenler üçerli eşleştirilecek
Belli bir süre sonra L - M arasındaki ip koptuğuna1
da M cisminin ivmesi a2 olduğuna göre, a ora2
olursa aşağıdaki hangi eşleşme doğru olur?
A) (1 - 4 - 6) (2 - 3 - 5)
B) (1 - 2 - 4) (3 - 5 - 6)
nı kaçtır?
C) (2 - 4 - 5) (1 - 3 - 6)
D) (2 - 3 - 4) (1 - 6 - 5)
A)
1
6
1
3
B)
C) 2
D) 3
E) 6
E) (1 - 4 - 5) (2 - 3 - 6)
2.
k=0
T1
T2
X
Y
Sürtünmesiz sistem serbest bırakıldığında a ivmesi
ile harekete geçerek iplerde T1 ve T2 gerilmeleri oluşuyor.
t süre sonra L cisminin kinetik enerjisi E, yer değiş-
www.sinav.com.tr
L
5.
Yatay düzlemdeki X, Y, Z ci-
ivme
kütle
simlerinin kütleleri ve hareket
ivmelerine ait sütun grafiği
verilmiştir.
Buna göre, cisimlere etki
eden net kuvvetlerin bü-
X
Y
Z
yüklükleri Fx, Fy, Fz arasındaki ilişki nedir?
tirmesi Δx ; X ile Y yer değiştirilirse aynı sürede a,
A) Fx = Fy = Fy
B) Fx = Fy > Fz
C) Fz > Fx = Fy
D) Fy > Fz > Fx
T1, T2, E ve Δx ten hangileri ilk duruma göre değiş-
E) Fy = Fz > Fx
mez?
A) Yalnız a
B) T1 ve T2
D) a ve Δx
C) E ve Δx
E) Yalnız E
6.
3.
Sürtünmesiz yatay düzlemde duran bir cisme yatay
F1 kuvveti uygulandığında cismin ivmesinin büyüklü-
t(s)
0
1
2
3
4
V(m/s)
0
2
8
18
32
Yukarıdaki çizelgede, doğrusal bir yörüngede hareket
ğü a1 oluyor. Aynı cisme yatay F2 kuvveti uygulandı-
eden bir cismin hızının zamana bağlı değişimi veril-
ğında cismin ivmesi a2 oluyor.
miştir.
a1
4
=
olduğuna göre,
kaçtır?
a
5
F2
2
Buna göre, (0 - 3)s aralığında cismin ortalama iv-
F1
A)
4
5
B) 1
C)
5
4
D)
mesi kaç m/s2 dir?
4
3
E) 2
A) 12
83
B) 8
C) 6
D) 4
E) 2
Test: 9
7.
Dinamik
10.
Sürtünmesiz bir yol
X
Y
üzerinde özdeş platT1
formlara mX ve mY
İp
kütleleri Şekil I deki
gibi konulup 3F ile
Şekil I
Y
X
çekilince ipteki gerilme kuvveti T1, cisimT2
ler Şekil II deki gibi
İp
yer değiştirilip F kuvŞekil II
veti ile çekildiğinde
ipteki gerilme kuvveti T2 oluyor.
mX
T1 = T2 olduğuna göre, m oranı kaçtır?
Y
A)
1
2
B)
1
3
C)
1
4
D)
1
5
3F
Cisimler serbest bırakılırsa ip-
F
A)
E)
K
1
3
B)
4
7
L
1
2
C)
M
T1
(Sürtünmeler önemsizdir.)
D)
2
3
E) 6
4
Zaman(s)
1
6
Kuvvet(N)
L
10
T2
K
lerde oluşan gerilme kuvvetleT1
ri oranı
kaçtır?
T2
11.
8.
K, L ve M cisimlerinin kütleleri
sırasıyla 3 kg, 4 kg ve 3 kg dır.
Sürtünmesiz yatay düzHız(m/s)
lemde hareket eden 18
K
mK = 2m , mL = 3m kütle- 8
li K ve L cisimlerinin hız L
zaman grafikleri şekilde0
3
ki gibidir.
a
İvme(m/s2)
ML
F=30 N
Şekil 2
K ve L cisimlerine ait kuvvet-ivme grafiği şekildeki gibidir. Bu iki kütle, birbirine bağlanıp 30 Newton'luk
kuvvet, durmakta olan sisteme yatay doğrultuda uygulanıyor.
5. saniye içinde K cisminin yer değiştirmesi kaç
Buna göre, cisimlere etki eden kuvvetlerin büyükFK
lükleri oranı
kaçtır?
FL
www.sinav.com.tr
1
2
Şekil 1
MK
A)
1
2
B) 1
C) 2
D) 3
E) 4
metredir? (Sürtünme ihmal ediliyor.)
A) 9
B) 10
C) 12
D) 14
12.
E) 16
Bir cisim üzerine uygulanan net kuvvet sıfırdan
farklı ise cisim kesinlikle hızlanır.
Bir cisme etki eden net kuvvet 2 F den F e düşürülürse cisim yavaşlar.
Cisme hareketine zıt yönlü bir kuvvet uygulanırsa
cisim yavaşlar.
9.
kuvvet
kütle
kuvvet
kütle
Yukarıdaki etkinlikte doğru olan yargıların başın-
kuvvet
kütle
daki kutu işaretlenirse aşağıdakilerden hangisi
oluşur?
A)
K
L
B)
C)
D)
E)
N
K, L, N cisimlerinin kütleleri ile bu cisimlere uygulanan net kuvvetlerin sütun grafiği şekildeki gibidir.
Cisimlerin ivmeleri aK, aL, aN olduğuna göre bu
DOĞRU SEÇENEKLER
ivmeler arası büyüklük ilişkisi nedir?
A) aK > aL > aN
B) aK > aL = aN
C) aL = aN > aK
D) aN > aL > aK
E) aK = aN > aL
84
1. A
2. E
3. A
4. A
5. C
6. C
7. B
8. A
9. B
10. B
11. C
12. D
Test: 10
Dinamik
1.
4.
F
m
F
2m
1
Kuvvet(N)
2
K
L
48
2F
m
2F
2m
3
M
24
4
4
8
12
İvme(m/s2)
Şekil 1
Bir öğrenci ivmenin kuvvetle ilişkisini bulmak
için şekilde verilen,
I.
a
1 ve 2
MK
T2
ML
MM
F=100 N
II. 1 ve 3
Şekil 2
III. 2 ve 4
K, L, M cisimlerine ait kuvvet-ivme grafiği Şekil 1 deki
gibidir. Bu üç kütle birbirine iplerle bağlanıp Şekil 2
IV. 2 ve 3
deki gibi 100 Newton'luk kuvvetle yatay doğrultuda
deneylerinden hangi ikisini yapmalıdır?
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) I ya da III
çekiliyor.
C) I ya da II
Duruş hâlinden harekete başlayan sistemde T1 ve
T1
T2 iplerindeki gerilme kuvvetleri oranı
kaçtır?
T2
E) II ya da III
Şekildeki sistemde A ve B cis-
F=90 N
mi düşey düzlemde aşağı yön-
rilme kuvveti T kaç New-
T
ton'dur? (g = 10 m/s2)
A) 10
B) 15
C) 18
mA=8 kg
A
de hareket ederken ipteki ge-
B
mB=2 kg
D) 20
E) 28
www.sinav.com.tr
A)
2.
T1
5.
1
3
B)
2
3
C) 1
D)
4
3
E)
5
3
Hızı ϑ olan bir hareketli a ivmesi ile düzgün yavaşlayarak hızı yarıya ininceye kadar x yolunu yol alıyor.
a
Hareketli daha sonra
ivmesi ile yavaşlamaya baş2
lıyor.
Buna göre, cismin hızı sıfır oluncaya kadar aldığı
yol nedir?
A)
3.
x
3
B)
2x
3
C)
3x
2
D) 2x
E) 3x
Şekildeki düzenekte 3m kütleli X
cismi ile m kütleli Y cismi hare-
6.
X
ketsiz hâldeyken serbest bırakı-
Y
F=36 N
3m
lıyor.
5 kg
X
10m
Cisimler kaç saniye sonra ay-
X, Y ve Z cisimleri sürtünmesiz düzenekte yatay F
kuvvetiyle itilmektedir.
m
nı yatay hizaya gelir?
Z
3 kg 1 kg
Y
Buna göre, Z cismine etki eden kuvvet kaç N
olur?
(Makara sürtünmesi yok, g: 10 m/s2)
A)
1
2
B) 1
C)
3
2
D) 2
E) 2
A) 4
85
B) 8
C) 16
D) 24
E) 36
Test: 10
7.
Dinamik
İlk hızı sıfır olan bir cismin
10.
Kuvvet
kuvvet - zaman grafiği şekildeki gibidir.
F
Bu cisim 0 - t zaman
0
aralığında 2x yolunu al-
-F
t
2t
3t
Serbest bırakılan bir cismin hız - zaman grafiği
yanda verilmiştir.
Buna göre, cisim aşağıdaki düzlemlerin hangisinde hareket ediyor olabilir? (Sürtünmeleri önemsenmeyecektir.)
t
dığına göre, 0 - 3t zaman aralığında aldığı yol kaç x olur?
A) 2
B) 4
C) 6
D) 8
A)
E) 10
B)
m
m
C)
D)
m
m
8.
Durmakta olan 1 kg
Kuvvet(N)
kütleli cisme ait kuvvet
- zaman grafiği şekildeki gibidir.
Buna göre, cismin 3s
20
10
O
1
2
3
Zaman(s)
sonunda aldığı yol
kaç metre olur? (Sürtünme önemsenmeyecektir.)
A) 65
B) 60
C) 45
D) 35
E) 30
www.sinav.com.tr
E)
11.
m
Aşağıda verilen cisimlerin hareket yönleri şekildeki
gibi olduğu anda cisimlere belirtilen yönlerde kuvvet
uygulanıyor.
Buna göre aşağıdaki hangi cismin hareketi diğerlerinden kesinlikle farklı olur?
A)
ϑ
F
F
C)
ϑ
B)
ϑ
2F
ϑ
D)
F
F
E)
9.
ϑ
F
İlk hızı ϑ0 olan bir hareketli düzgün yavaşlamaya
başlıyor. İlk t1 sürede x1 kadar, bundan sonraki t2 sürede x2 kadar yol alıp duruyor.
t1
t2
=
2
A)
9
x1
1
olduğuna göre,
oranı kaçtır?
x
3
2
5
B)
9
7
C)
9
9
D)
7
DOĞRU SEÇENEKLER
10
E)
7
86
1. E
2. C
3. D
4. B
5. B
7. D
8. A
9. C
10. B
11. C
6. A
Test: 11
1.
Kuvvet ve Hareket II (Çözümlü Test)
t = 0 anında durgun
İvme
olan ve ivme-zaman
grafiği şekildeki gibi 2a
olan bir hareketlinin a
t1, t2 ve t3 anlarında0
t1
ki hızlarının büyüklükleri ϑ1, ϑ2 ve ϑ3 tür.
4.
K
L
1 kg
4 kg
F=20 N
Yatay
10 m
t2
t3
Zaman
Sürtünmesiz yatay düzlemde durgun hâldeki K ve L
cisimleri birbirine iple bağlanarak yatay F kuvveti ile 2
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
saniye çekildikten sonra ip kopuyor.
A) ϑ1 > ϑ2 > ϑ3
B) ϑ1 > ϑ2 = ϑ3
Buna göre, ip koptuktan 4 saniye sonra araların-
C) ϑ3 > ϑ2 > ϑ1
D) ϑ3 = ϑ2 > ϑ1
daki uzaklık kaç m olur? (g = 10 m/s2)
E) ϑ1 = ϑ2 = ϑ3
2.
A) 40
B) 50
C) 60
D) 80
E) 90
ϑ (m/s)
20
S
N
0
V
5.
Doğu
10
D
B
R
C
• • • • • • •
0
•
2
4
6
t (s)
8
–20
Doğrusal bir yörüngenin V noktasından batı yönünde
harekete başlayan aracın hız-zaman grafiği şekildeki
gibidir.
www.sinav.com.tr
Batı
F=10 N
37°
1 kg
Yatay
Sürtünmesiz yatay düzlemdeki 1 kg lık kütleye 10 N
luk F kuvveti şekildeki gibi uygulanıyor.
Cisim kayarak hareket ettiğine göre, ivmesi kaç
m/s2 dir?
Noktalar eşit aralıklı ve her bir aralık 20 m olduğu-
(sin 37° = 0,6; cos 37° = 0,8 ve g = 10 m/s2)
na göre, hareketli 8 saniye sonunda nerededir?
A) 8
A) C noktasında
B) R noktasında
C) B noktasında
D) B – R arasında
B) 6
C) 4
D) 3
E) 2
E) D – B arasında
3.
m=2 kg
•
6.
F=6 N
ϑ =0
32 m
•
yatay
K
0
S
Sürtünmesiz yatay düzlemde duran m = 2 kg lık cis→
me yatay F kuvveti 2s uygulanıyor.
O noktasında durmakta olan araç, sabit 4 m/s2 lik iv-
Buna göre, cismin harekete geçtiği andan itiba-
Buna göre, araç harekete başladıktan kaç saniye
ren 4 saniyede aldığı yol kaç m olur?
sonra S noktasından geçmiştir?
A) 6
B) 8
C) 12
D) 18
me ile hızlanarak KS arasını 2 saniyede katediyor.
E) 20
A) 5
87
B) 6
C) 8
D) 10
E) 12
Test: 11
7.
Kuvvet ve Hareket II
Sürtünmesiz düzlemdeki
2m
cisimler yatay F kuvveti
F
ile çekiliyor.
a=
10.
g
4
F(N)
8
4
g
Sistem
ivmesi ile F
4
yönünde hızlandığına
4
0
6
t(s)
2
2m
–4
göre, F kuvveti kaç mg
Duruş hâlinden harekete geçen ve bir doğru boyunca
dir?
A) 1
hareket eden 1 kg kütleli cisme etkiyen net kuvvetin
B) 2
C) 3
D) 4
zamana bağlı değişim grafiği şekildeki gibidir.
E) 5
Buna göre, cismin 6 saniye sonra hızı kaç m/s
dir?
A) 2
8.
B) 4
C) 6
D) 12
E) 16
Hız (m/s)
40
K
0
L
2
6
t(s)
Doğrusal yolda hareket eden cismin hız - zaman grafiği şekildeki gibidir.
Cismin K ve L bölgesindeki ortalama hızlarının
ϑK
büyüklükleri oranı
kaçtır?
ϑL
A)
2
5
B)
1
2
C)
2
3
D) 1
E)
www.sinav.com.tr
60
11.
m
L
m
1
Yatay
2
K
5
2
N
37°
m
53°
Şekildeki sürtünmesiz düzenekte özdeş K, L ve N cisimleri serbest bırakılıyor.
Sistemin ivmesinin yönü ve büyüklüğü aşağıdakilerden hangisidir?
(g= 10 m/s2 ; sin37° = 0,6 ; sin53° = 0,8)
9.
→
F = 30 N
X
Y
6 kg
4 kg
Yönü
Büyüklüğü (m/s2 )
A)
2
2
3
B)
1
2
3
C)
2
1
D)
1
1
E)
2
4
3
Sürtünmesiz yatay düzlemdeki X ve Y kütleleri 30 N
luk kuvvetle şekildeki gibi itiliyor.
Buna göre, Y cisminin X e uyguladığı tepki kuvveti kaç N dur?
A) 3
B) 4
C) 6
D) 12
E) 18
88
Test: 11
1.
Çözümler
4.
Hız
Cisimler birlikte giderken hareket ivmeleri;
F = (mK + mL) a
ϑ2=ϑ3
20 = (1 + 4) a
ϑ1
a = 4 m/s2 olur.
0
t1
t2 t3
Zaman
Cisimle F ile 2 saniye çekilince hızları ϑ = a.t den
Hareketlinin hız-zaman grafiği; şekildeki gibi olur.
Burada ϑ2 = ϑ3 > ϑ1 dir.
ϑ = 4.2
ϑ = 8 m/s olur.
Doğru Seçenek D
ϑ = 8 m/s
ϑ0= 8 m/s
1 kg
4 kg
F=20 N
Yatay
10 m
1 kg kütleli cisim ϑ = 8 m/s ile 4 saniye sabit hızla
gider. Bu sürede aldığı
doğu yönünde hareket etmiştir.
4 kg lık cisim a =
(0 – 2) ve (2 – 4) saniyeleri arasında aldığı yollar zıt
saniyede;
yönde eşit büyüklükte olduğundan, araç 4 saniye
xL = ϑ.t +
sonunda başlangıç konumu olan V noktasındadır.
(4 – 6) saniyeleri arasında; (20 + 10) . 2 = 30 m dir.
2
(6 – 8) saniyeleri arasında; 2 . 10 = 20 m olur.
(0 – 8) saniyeleri arasındaki yer değiştirme doğu yönünde 50 m dir. Araç B – R arasında bulunur.
Doğru Seçenek D
3.
x = ϑ.t den x = 8.4 ⇒ x = 32 m olur.
Araç (0 – 2) saniye batı yönünde, (2 – 8) saniyede
Cisim önce F kuvveti ile hızlanır. Kuvvet kaldırıldıktan sonra
www.sinav.com.tr
2.
1 2
1
at den xL = 8.4 +
5.42
2
2
xL = 72 m yol alır.
L cismi 72 m yol alınca K nin 82 m önünde olur. K de
32 m yol aldığı için 82 – 32 = 50 m geride kalır.
Doğru Seçenek B
V
6
5.
sabit hızla gider.
→
→
F = m. a
2
4
1 kg
37°
t
6 = 2.a ⇒ a = 3m/s2 ⇒ ϑ = a.t = 3.2 = 6 m/s
Fy
G
Kuvvet kaldırıldıktan sonra cisim sabit hızla hareket
Fx
F=10 N
Fnet = m . a
eder.
Tx =
20
F
=
= 5 m/s2 lik ivme ile 4
m
4
Fx = m . a
6.2
+ 6.2
2
10 . cos 37° = 1 . a
8 = a ⇒ a = 8 m/s2 bulunur.
Δx = 18 m olur.
Doğru Seçenek A
Doğru Seçenek D
89
Test: 11
6.
Kuvvet ve Hareket II
9.
Hareketlinin hız-zaman grafiğini çizelim.
32 = (
4t + 4t + 8
).2
2
Cisimlerin hareket ivmesi;
F = mT . a
V(m/s)
32 = 8t + 8 ⇒ 8t = 24
30 = (6 + 4).a
a = 3 m/s2 olur.
4t+8
t = 3s
4t
Y cismine uygulanan net kuvvet;
32m
Harekete başladık-
Fy = my.a dan
tan 3s sonra K nok-
0
t
t+2
Zaman
Fy = 4.3
tasından, 5s sonra
Fy = 12 N olur.
S noktasından geçmiştir.
Bu kuvvet Y nin X e uyguladığı kuvvettir.
Doğru Seçenek A
Doğru Seçenek D
10.
Bir cismin kuvvet zaman grafiği a - t grafiği ile aynı
şekle sahiptir. Değerleri F = m.a dan bulunur.
m = 1 kg olduğundan F - t grafiği a - t nin aynısıdır.
FNet = mTop . a dan
F – 2mg = (2m+2m) . a
g
F–2mg = 4m .
4
F = 3mg bulunur.
Doğru Seçenek C
www.sinav.com.tr
7.
İvme - zaman grafiğinde doğru altında kalan alan hız
değişimini verir. Zaman ekseninin üstündeki alan pozitif hız değişimini, altındaki alan negatif hız değişimini verir.
a(m/s2)
8
4
8
16
0
2
t(s)
6
4
–8
–4
İvme-zaman grafiği;
Δϑ=16 + 8 – 8=16 m/s dir.
8.
ϑ = ϑ0 + Δϑ = 0 + 16 = 16 m/s olur.
Doğru Seçenek E
Cismin ortalama hızı
Vort =
x toplam
t
ile bulunabilir.
Cisimlerin K ve L bölgesinde aldıkları yollar; doğru al-
11.
m
L
tındaki alanlar ile bulunur. O hâlde
40.2
= 40 m
2
xK =
xL =
(60 + 40) (6 - 2)
2
m
=
mgsin37°
100.4
2
40
= 20 m/s
2
ϑL =
200
= 50 m/s
4
ϑK
ϑL
=
2
N
37°
53°
m
mgsin53°
Fnet = Σm . a
xL = 200 m olur.
ϑK =
1
K
mgsin53°– mgsin37° = 3m . a
m.10.0,8 – m.10.0,6 = 3m . a
8 – 6 = 3a
2
a = m/s2
3
20 2
= bulunur.
50 5
mgsin53°> mgsin37° olduğundan sistem 2 yönünde
hareket eder.
Doğru Seçenek A
Doğru Seçenek A
90
Test: 12
A.
1.
Konu Kavrama Soruları (Kuvvet ve Hareket II)
3.
Aşağıda verilen soruların çözümlerini altlarındaki
boşluklara yapınız.
F kuvveti uygulanan K ve L cisimleri arasındaki ipte oluşan gerilme
kuvveti 8 N dur.
Sistem aşağıya doğru hareket ettiğine göre, F kuvveti kaç Newton'dur?
F
K
m
Yatay
2 kg
h=10 m
Buna göre, m kütlesi
kaç kg dır?
Yatay
mK=3 kg
T=8 N
L
Sürtünmesiz düzenekte
m kütlesi serbest bırakıldığında 2 kg lık cisim 5
saniye sonra yere çarpıyor.
(g = 10 m/s2)
mL=1 kg
(g = 10 m/s2)
23
4.
Duruştan sabit ivmeyle harekete geçen bir araç
beşinci saniye içinde 18 metre yol aldığına göre,
32
2.
F=100 N
K
L
M
5 kg 3 kg 2 kg
www.sinav.com.tr
ivmesi a kaç m/s2 olur?
Yatay
4
5.
Şekildeki sistem sürtünmesizdir. K, L ve M cisimleri-
İvme
a
nin kütleleri sırasıyla 5 kg, 3 kg ve 2 kg dır.
I
0
100 N luk F kuvveti şekildeki gibi uygulandığına
III
II
t
2t
3t
Zaman
–a
göre, K cisminin L ye uyguladığı kuvvet kaç N
dur?
Duruş hâlinden harekete geçen ve bir doğru boyunca
hareket eden cismin ivme-zaman grafiği şekildeki gibidir. Cismin I, II ve III zaman aralıklarındaki yer değiştirmeleri XI, XII ve XIII tür.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
50
XI = XII = XIII
91
Test: 12
6.
Konu Kavrama Soruları (Kuvvet ve Hareket II)
Yatay düzlemde düzgün
yavaşlayan hareket yapan 2 kg kütleli cismin ilk
hızı 40 m/s dir. Şekilde
böyle bir hareketin konum-zaman grafiği verilmiştir.
9.
Konum(m)
300
Y
ϑK = 10 m/s
ϑ = 40 m/s
X
76
O 2
Yatay
240 m
Zaman(s)
10
Yatay yolda 40 m/s sabit hızla hareket etmekte olan
X aracı Y aracını gördüğü anda aralarındaki uzaklık
240 m dir.
Buna göre cisme uygulanan net kuvvet kaç Newton’dur?
Buna göre, X aracının Y aracına çarpmaması için
ivmenin en küçük değeri kaç m/s2 olmalıdır?
4
15
8
10.
7.
Kuvvet (N)
m1
T1
•
m2 •
F
m2
Yatay
T2
•
m1 •
2F
Yatay
10
0
5
Zaman (sn)
–5
t = 0 anında hızı ϑo = 10 m/s olan 2 kg lık cisme yatay düzlemde uygulanan net kuvvetin zamana bağlı
değişim grafiği şekildeki gibidir.
Cisim kaçıncı saniyede bir an durur?
www.sinav.com.tr
+10
Sürtünmesiz yatay düzlemde, F ve 2F büyüklüğünde
kuvvetler ile birbirine bağlanmış m1 ve m2 kütleleri
çekilmektedir.
İplerdeki gerilme kuvvetlerinin büyüklükleri arasında T2 = 3T1 ilişkisi olduğuna göre, cisimlerin
m1
kütlelerinin
oranı kaçtır?
m2
2
3
24
11.
Hız (m/s)
+6
X
8.
Aynı noktada durmakta olan K ve L araçlarından K
aracı 80 m/s hızla harekete geçtiği anda L aracı da
10 m/s lik ivme ile hızlanmaya başlıyor.
0
–4
Buna göre, iki araç kaç saniye sonra yan yana gelir?
37°
Zaman (s)
53°
Y
Doğrusal yolda hareket eden X ve Y araçları t = 0
anında yan yanadır.
Buna göre, araçlar durduğu anda aralarındaki
uzaklık kaç m dir?
(sin 53° = 0,8 ; sin 37° = 0,6)
16
30
92
Konu Kavrama Soruları (Kuvvet ve Hareket II)
B.
Test: 12
Aşağıdaki sistemlerde cisimlerin hareket ivmelerini hesaplayarak verilen tabloyu doldurunuz.
M = 4 kg
K
F = 20 N
M = 3 kg
M = 8 kg
L
M
F = 15 N
Fs = 0
Fs = 0
Fs = 10 N
F = 100 N
M = 2 kg
M = 2 kg
F = 50 N
P
Fs = 10 N
F = 15 N
F = 28 N
m = 5 kg
F = 10 N
R
30°
Fs = 0
Fs = 0
M = 5 kg
37°
F1 = 60 N
F2 = 10 N
37°
N
F = 50 N
m = 5 kg
m = 10 kg
S
T
W
F = 17 N
53°
37°
Fs = 0
30°
Fs = 0
Fs = 0
(g = 10 m/s2, sin37 = 0,6, sin53 = 0,8, cos37 = 0,8, cos53 = 0,6; sin30 = cos60 = 0,5 sin60 = cos30 =
Cisim
Fnet
93
İvme
3
)
2
Bölüm 4
Kuvvet ve Hareket III
Serbest Düşme
Test: 1
1.
4.
1
m, m ve 2m kütleli K, L, N
L m
cisimleri hava direncinin
etkisindedir
Serbest
düşen cisim
önemsiz olduğu bir ortamhareket
eder
da aynı anda serbest bıra-
2
N
K
m
2m
kılıyor.
hızı
Buna göre;
3
N cismi K den önce yere çarpar.
Yukarıdaki kavram haritasında 1, 2, 3 numaralı
kutulara yazılabilecek en uygun kavramlar aşağıSinem
dakilerden hangisidir?
2
–––––––––––
3
––––––––––
A)
Yer çekimi
iki boyutta
düzgün artar.
B)
Yer çekimi
tek boyutta
düzgün artar.
C)
Yer çekimi
tek boyutta
düzgün azalır.
D)
Yer çekimi
tek boyutta
sabittir.
E)
Kütle
iki boyutta
sabittir.
x
Sürtünmesiz ortamda 45m
Hava direnci önemsiz olduğu için
kütleler düşme süresini etkilemez.
Betül
En son L cismi yere çarpar.
www.sinav.com.tr
2.
1
–––––––––––
Samet
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
A) Sinem
B) Betül
D) Betül ve Samet
C) Samet
E) Sinem ve Samet
yüksekten serbest bırakılan x cismi t süre sonra ye-
45m
re çarpıyor.
Buna göre, t kaç s dir?
(g = 10 m/s2)
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
5.
3.
Sürtünmesiz ortamda 180m
ve L cisimleri verilen yük-
K
K cismi tK, L cismi de tL
Buna göre, ϑ kaç m/s dir?
(g = 10
süre sonra yere çarptığına göre,
ϑ
m/s2)
B) 20
C) 30
D) 60
9h
4h
kılıyor.
180m
yor.
A) 10
K
sekliklerden serbest bıra-
yüksekten serbest bırakılan
cisim ϑ hızıyla yere çarpı-
L
Sürtünmesiz ortamdaki K
A)
E) 80
94
1
3
B)
4
9
C)
2
3
tK
tL
D)
oranı kaçtır?
3
4
E)
3
2
Serbest Düşme
6.
Test: 1
K seviyesinden serbest bırakı-
9.
K
lan cisim K-L arasını t1 sürede
Buna göre,
t1
t2
M
da K noktasından serbest bı-
2
3
B)
VL = 20 m/s
M
rakıldığında L noktasından
(g = 10 m/s2)
A)
L
Bir cisim sürtünmesiz ortam-
35 m
oranı kaçtır?
K
10 m/s dir.
L
KM arasını t2 sürede alıyor.
Bilgi: Serbest bırakılan cisim
her saniyede hızındaki artış
45 m
VM = 30 m/s
20 m/s M noktasından 30
3
4
C)
4
3
D)
3
2
m/s lik hızla geçiyor.
E) 3
Buna göre |KL| uzaklığının |KM| uzaklığına oranı
KL
7.
kaçtır?
KM
1
A)
3
Hava direncinin önemsiz
B)
4
9
C)
2
3
D)
3
4
E)
3
2
Bırakıldıkları yükseklik
olduğu bir ortamda serbest bırakılan cisimlerin
bırakıldıkları yüksekliği
10.
gösteren sütun grafiği şekildeki gibidir.
K
L
Serbest düşen cisim tek boyutta hareket yapar.
M
Sürtünmesiz ortamda serbest düşen cisim
yer çekimi ivmesi ile hareket eder.
Buna göre, cisimlerin uçuş sürelerini gösteren
sütun grafiği aşağıdakilerden hangisidir?
B)
Uçuş süresi
K
C)
K
L M
D)
Uçuş süresi
K
Uçuş süresi
L M
Uçuş süresi
K
E)
L M
Sürtünmesiz ortamda serbest bırakılan cisim
eşit zamanda eşit yol alır.
www.sinav.com.tr
A)
Yukarıdaki yargılardan doğru olanların başındaki
kutu işaretlenirse aşağıdaki şekillerden hangisi
oluşur?
A)
B)
C)
D)
E)
L M
Uçuş süresi
11.
Sürtünmesiz ortamda K nokta-
K
sından serbest bırakılan cisim
40 m/s lik hızla yere çarpıyor.
K
h
L M
Buna göre, cismin bırakıldığı
yükseklik h kaç m dir?
(g = 10
8.
Sürtünmesiz ortamda K seviyesinden serbest bırakılan
cismin t süre sonra L seviyesinden geçiyor.
Buna göre, cisim bırakıldıktan 2t süre sonra nere-
A) 40
x
B) N
C) P
VÇ = 40 m/s
B) 60
C) 80
D) 90
E) 120
K
L
M
N
P
R
S
DOĞRU SEÇENEKLER
den geçer?
A) M
L
m/s2)
D) R
E) S
95
1. B
2. C
3. D
4. D
5. C
7. A
8. C
9. B
10. C
11. C
6. B
Test: 2
Serbest Düşme
1.
4.
Serbest bırakılan cisim
yer çekimi kuvveti etkisinde kalır.
Y
Hız
man grafiğini şekildeki gibi çizmiştir.
D
Sürtünmesiz ortamda
serbest bırakılan cismin
düşme süresi kütleden
bağımsızdır.
Bir öğretmen yağmur
damlasının hız-za-
Giriş
Buna göre;
Sürtünmesiz ortamda
serbest düşen cisim her
saniyede hızı 10 m/s
değişir.
D
D
Yağmur damlası
düşerken hava direncinin etkisinde
kalır.
Hava direncinin olduğu yerde bırakılan cisim sürekli
hızlanmaz.
Y
Y
D
Y
1
2
3
4
5
II
t
2t Zaman
Yağmur damlasına hava direnci etki
etmiştir.
Y
D
I
Ayşe
Yağmur damlası t anında limit hıza
ulaşmıştır.
Osman
6
Yağmur damlası t-2t arasında dengelenmiş kuvvetlerin etkisindedir.
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yargının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendiSüleyman
rilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkışa ulaşılır?
2.
B) 2
C) 3
Serbest düşen bir cismin hız-zaman grafiği
şekildeki gibidir.
D) 4
E) 5
Hız
2V
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
www.sinav.com.tr
A) 1
A) Ayşe
B) Osman
C) Ayşe ve Osman
D) Osman ve Süleyman
E) Ayşe, Osman, Süleyman
V
Cisim 0-t arasında 6h
6h
yolunu aldığına göre,
t
t-2t arasında hangi
5.
2t Zaman
yükseklik
çarpma hızı
yükseklik
çarpma hızı
yolu alır?
A) 6h
B) 9h
C) 12h
D) 18h
E) 24h
K
L
Serbest düşen K ve L cisimlerinin bırakıldıkları yük-
3.
seklik ile yere çarpma hızlarını gösteren sütun grafiği
Şekilde verilen konumdan serbest bırakılan cisim K ve L noktaları arasını 1 saniyede geçtiğine göre, h yüksekliği
kaç metredir?
(g = 10m/s2 sürtünmeler
önemsizdir.)
A) 240
B) 260
D) 300
şekildeki gibidir.
Buna göre, bu grafiklerden,
I.
h
K cismi sürtünmeli ortamdadır.
II. L cismi sürtünmeli ortamdadır.
K
III. L cismi sürtünmesiz ortamdadır.
75m
L
yargılarından hangilerine kesinlikle ulaşılabilir?
Yer
C) 280
A) Yalnız I
E) 320
D) I ve II
96
B) Yalnız II
C) Yalnız III
E) I ve III
Serbest Düşme
6.
Test: 2
Hava direncinin önem- K 9m
senmediği ortamda K,
L, M noktalarından
L 4m
serbest bırakılan cisimlerin yere çarpma
9h
M m
süreleri t1, t2, t3 ara4h
sındaki ilişki nasıl
h
olur?
9.
2m
m
3h
m
2m
2h
h
h
I
II
III
IV
Yatay
A) 2t1 = 3t2 = 6t3
B) 2t1 = 6t2 = 3t3
Bir öğrenci sürtünmesiz ortamda serbest bırakılan
C) 6t1 = 3t2 = 2t3
D) t1 = t2 = t3
cismin kütlesinin düşme süresine etkisini bulmak istiyor.
E) t1 = 2t2 = 3t3
Buna göre, bu öğrenci yukarıdaki hangi iki ölçümü kullanmalıdır?
A) I ve II
B) I ve III
D) II ve IV
7.
Sürtünmesiz ortamdaki
C) II ve III
E) I ve IV
Y
serbest bırakılıyor.
X
X cismi yere çarptık-
h
45 m
tan 2s sonra Y cismi
yere çarptığına göre,
h yüksekliği kaç m dir?
A) 60
B) 80
C) 90
D) 125
E) 145
www.sinav.com.tr
X ve Y cismi aynı anda
10.
Serbest düşen bir cismin hız vektörü ile ivme
vektörü arasındaki açı 0° dir.
Serbest düşen bir cismin t anındaki hızı V = g.t
ile bulunabilir.
Sürtünmesiz ortamda serbest bırakılan cisim
düzgün doğrusal hareket yapar.
Yukarıdaki etkinlikte doğru olan yargıların başındaki kutucuk işaretlendiğinde, aşağıdakilerden
hangisi oluşur?
A)
8.
Hava direncinin önemsenmediği ortamda K noktasından serbest düşmeye bırakılan cismin KL arasını alma
süresi t1, LM arasını alma
B)
C)
D)
E)
ϑ0 = 0
K
h
L
3h
M
süresi t2, MN arasını alma
5h
süresi t3 tür.
N
Buna göre; t1, t2, t3 arasın-
Yatay
daki eşitlik nasıl olur?
A) t1 = 2t2 = 3t3
B) t1 = 3t2 = 2t3
C) 3t1 = 2t2 = t3
D) t1 = t2 = t3
DOĞRU SEÇENEKLER
E) 2t1 = 3t2 = t3
97
1. D
2. D
3. E
4. E
7. D
8. D
9. E
10. C
5. B
6. A
Test: 3
1.
Düşey Atış
1
2
3
4
D
Y
D
Y
4.
K
K seviyesinden 10 m/s lik
hızla aşağı doğru fırlatı-
V0 = 10 m/s
lan cisim 60 m/s lik hızla
6
Aşağıdan yukarıya
fırlatılan cisim atıldığı
hızla yere çarpar.
Y
Yukarıya atılan cismin
hız vektörü ile ivme
vektörü aynı yönlüdür.
D
D
Aşağı atılan cisim her saniyede 10 m/s lik hız kazanır.
yere çarpıyor.
5
Sürtünme
Y
göre, cisim kaç saniye
olmadığına
V = 60 m/s
havada kalmıştır? (g = 10 m/s2)
Aşağı atılan cisim düzgün hızlanan hareket
yapar.
A) 2
B) 4
C) 5
D) 6
E) 7
Y
D
Yukarı atılan cisim
düzgün yavaşlar.
Giriş
5.
Atış Hareketleri
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yarSerbest
düşme
gının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendi-
Yukarıya
düşey atış
Aşağıya
düşey atış
rilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkışa ulaşılır? (Sistem sürtünmesiz)
2.
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
h yüksekliğinden 15 m/s lik
hızla aşağıya doğru fırlatıV = 15 m/s
lan cisim 2 s sonra yere
çarpıyor.
www.sinav.com.tr
A) 1
Elmanın dalından
düşmesi
Kayakla yüksek
atlama
K
L
örnekleri verilmiştir.
Buna göre, örneklerin doğru olanlarına D, yanlış
olanlarına Y dersek aşağıdakilerden hangisi doğru olur? (Hava direnci ihmal edilecek)
h
A) D, D, D
B) D, Y, D
D) Y, D, D
duğuna göre, h kaç m
dir? (g = 10
M
Yukarıdaki etkinlikte bazı atış hareketleri için K, L, M
Hava direnci önemsiz ol-
A) 20
Hakem atışında
hakemin topu
yukarı atması
C) D, Y, Y
E) D, D, Y
m/s2)
B) 30
C) 40
D) 45
E) 50
6.
20 m/s lik hızla yukarı doğru fırlatılan cisim t süre
sonra V hızıyla yere çarpıyor.
3.
Hava direnci olmadığına
K noktasından 40 m/s lik
göre, t ve V nedir?
hızla düşey yukarı atılan
bir cisim şekildeki yolu
izleyerek t süre sonra ye-
t(s)
––––––––
A)
2
V = 40 m/s
re çarpıyor.
K
Buna göre, t kaç s dir?
(g = 10 m/s2)
A) 2
B) 4
C) 6
V0 = 20 m/s
D) 8
E) 10
98
V(m/s)
––––––––
10
B)
2
20
C)
4
10
D)
4
20
E)
4
40
Düşey Atış
7.
Test: 3
10.
105 m yüksekten 20 m/s lik
hızla aşağıya fırlatılan cisim
t saniye sonra yere çarpıyor.
yere çarpıyor.
105 m
Hava direnci olmadığına
Buna göre cisim atıldıktan t
göre, t kaç s dir?
ve 2t süre sonra hangi nok-
(g = 10 m/s2)
talarda olur?
A) 2
8.
Yerden V hızıyla yukarı fırlatılan cisim 4t süre sonra aynı
V0 = 20 m/s
B) 3
C) 4
D) 5
A)
E) 6
V
B)
C)
Bir cisim yerden Vo hızıyla
yukarı fırlatıldığında şekil-
K
D)
L
deki yolu izleyerek yere
E)
M
çarpıyor.
V0
Cisim K, L, M noktalarından geçerken sahip olduğu hızların büyüklüğüne ait sütun grafiği nasıl
olur?
B) Hız
K
L
M
K
C) Hız
L
www.sinav.com.tr
A) Hız
M
D) Hız
11.
Hız
İvme
ϑ
0
2t
t
2t
t
0
Zaman
Zaman
–ϑ
–g
I
II
Konum
X
K
L
M
K
L
M
0
E) Hız
t
2t
Zaman
III
Şekil I, II, III teki grafiklerden hangileri hava direncinin önemsenmediği ortamda, aşağıdan yukarıya düşey fırlatılan cisme aittir?
K
L
M
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) I ve II
9.
C) II ve III
E) I, II ve III
30 m/s lik hızla yukarı atılan cisim şekildeki yolu izhmaks.
leyerek yere çarpıyor.
V = 30 m/s
DOĞRU SEÇENEKLER
Buna göre, hmax kaç m
dir?
A) 20
B) 25
C) 30
D) 45
E) 80
99
1. A
2. E
3. D
4. C
5. B
7. B
8. C
9. D
10. E
11. D
6. D
Test: 4
1.
Düşey Atış
Yerden yukarıya doğru V hızıy-
4.
K
Bir K cismi serbest bırakıldığı
K
anda başka bir L cismi yer-
la fırlatılan cisim şekildeki yolu
izliyor.
den V0 hızıyla yukarı fırlatıl-
L
dığında şekildeki yolu izliyor.
V
V0
K cismi 2 saniye sonra yere
çarptığına göre, Vo hızı kaç
Buna göre;
L
m/s dir?
(Sürtünme yok ve g = 10 m/s2)
K noktasında cismin hızı sıfırdır.
A) 10
B) 20
C) 30
D) 40
E) 60
Esra
L noktasındaki hız V den büyüktür.
Selvi
5.
K noktasından yukarı doğru
30 m/s lik hızla fırlatılan ci-
Cisim yere –V hızıyla çarpar.
30 m/s
K
sim yere 40 m/s lik hızla
çarpıyor.
Nuri
Hava sürtünmesi önemsiz
A) Esra
B) Selvi
olduğuna göre, cismin
C) Selvi ve Nuri
D) Esra ve Nuri
E) Esra, Selvi ve Nehri
2.
Hava direncinin önemsenmediği ortamda bir cisim
aşağıdan yukarıya 40 m/s hızla atıldığı anda başka
bir cisim yerden h kadar yüksekteki bir noktadan serbest bırakılıyor.
www.sinav.com.tr
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
A) 3
D) 150
B) 4
C) 5
D) 6
E) 7
6.
Serbest düşme
Hız vektörü
ile ivme
vektörü
arasındaki açı
(g = 10 m/s2)
B) 130
V = 40 m/s
(g = 10 m/s2)
Cisimler üç saniye sonra karşılaştıklarına göre, h
yüksekliği kaç metredir?
A) 120
L
uçuş süresi kaç s dir?
Yukarıdan aşağıya
düşey atış
Aşağıdan yukarı
düşey atış
C) 140
E) 160
Yukarıdaki etkinlikte boş kutulara yazılabilecek
açılar kaç derecedir?
A)
3.
Hava direncinin önemsenmediği ortamda, bir cisim
h1 yüksekliğinden serbest düşmeye bırakıldığı anda
başka bir cisim yerden düşey yukarı yönlü atılıyor.
B)
0
C)
0
60
0
90
90
180
180
Düşey yukarı yönlü fırlatılan cismin çıkabileceği
D)
maksimum yükseklik h2 ve cisimler aynı anda yere
h1
çarptıklarına göre,
oranı kaçtır?
h2
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
100
0
180
E)
180
0
0
90
180
Düşey Atış
7.
Test: 4
10.
Hava direncinin
Hız
önemsenmediği orϑ1
tamda yerden h yüksekliğindeki bir noktadan düşey yukarı
yönde atılan cismin
yere ulaşıncaya kaϑ2
dar hız - zaman grafiği şekildeki gibi olmaktadır.
t1
t2
Zaman
ϑ1
II.
ϑ2
K
A) 240
ϑ0 = 0
h
Cisimler 6 saniye sonra
yan yana geldiklerine göre, h yüksekliği kaç metredir?
Cismin atıldığı noktanın yerden yüksekliğinin bulunabilmesi için;
I.
Hava direncinin önemsenmediği ortamda K noktasındaki cisim serbest bırakıldığı
anda L noktasındaki cisim
düşey doğrultuda atılıyor.
ϑ0 = 40 m/s
Yatay
L
B) 260
C) 280
D) 320
E) 360
III. “g” yer çekim ivmesi
niceliklerinden hangilerinin bilinmesi gereklidir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) I ve III
E) I, II ve III
11.
Hava sürtünmesinin olmadığı bir yerde X cismi serbest bırakıldıktan 1 s sonra Y, 2s sonra Z cismi ser-
Hava direncinin önemsenmediği ortamda aşağıdan
yukarıya ϑ hızıyla atılan cisim için;
I.
II.
M
K
K noktasındaki hızı L
noktasındaki hızına eşittir.
L
ϑ
KM arasında geçen süre ML arasında geçen
süreye eşittir.
Yatay
www.sinav.com.tr
best bırakılıyor.
8.
Buna göre Z cismi bırakıldığı anda X, Y ve Z cisimlerinin konumları ne olur?
(Her bölme 5m ve g = 10 m/s2)
A)
B)
Z
Y
C)
Z
Y
X
Y
X
III. Cismin ivmesi hareketi boyunca “g” yer çekimi ivmesidir.
X
D)
E)
Z
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) II ve III
Z
Y
C) I ve II
E) I, II ve III
Y
X
9.
Z
Hava direncinin önem- ϑ = 40 m/s
01
senmediği ortamda şekildeki gibi atılan cisimler 3 saniye sonra karşılaştıklarına göre, h
yüksekliği kaç metredir? (g = 10 m/s2)
ϑ = 50 m/s
X
h
DOĞRU SEÇENEKLER
02
Yatay
A) 180
B) 240
C) 250
D) 270
E) 290
101
1. D
2. A
3. D
4. B
5. E
7. E
8. D
9. D
10. A
11. A
6. B
Test: 5
1.
Düşey Atış
ϑ
K ve L cisimleri yerden yuka-
4.
2ϑ
rıya doğru ϑ ve 2ϑ hızlarıyla
fırlatılıyor.
K
L
Buna göre cisimlerin çıkabilecekleri maksimum
yüksekliklerine ait sütun grafiği hangisi gibi olur?
B) Yükseklik
4h
4h
4h
3h
3h
3h
2h
2h
2h
h
h
h
K
L
K
D) Yükseklik
K
L
E) Yükseklik
4h
4h
3h
3h
2h
2h
h
h
K
2.
L
L
I.
ϑ1 artırılırsa cisimlerin karşılaştıkları noktanın yerden yüksekliği azalır.
II.
Yer çekim ivmesi artırılırsa karşılaşma süreleri
azalır.
A) Yalnız I
Yer
D) 60
B) Yalnız III
D) I ve III
L
Buna göre cisimler atıldıkları noktadan kaç metre
aşağıda yan yana gelir? (g = 10 m/s2 sürtünme yok,
cisimler yerden yeterince yüksektedir.)
C) 50
ϑ2
(Sürtünmeler önemsizdir.)
K
B) 40
h
III. h artırılırsa karşılaşma süreleri artar.
yargılarından hangileri doğrudur?
Bir cismin serbest bırakıldığı noktadan 2 saniye sonra aynı yerden aşağı yönlü 30 m/s hızla başka bir cisim atılmaktadır.
A) 20
ϑ1
Buna göre;
C) Yükseklik
www.sinav.com.tr
A) Yükseklik
Yerden h yükseklikte bir
cisim ϑ1 hızıyla düşey
aşağı atıldığı anda başka
bir cisimde şekildeki gibi
ϑ2 hızıyla atılıyor.
5.
K
ϑK = 0
E) 80
C) I ve II
E) I, II ve III
L
ϑL = 10 m/s
M
ϑM = 20 m/s
Yatay
3.
Sürtünmesiz ortamda
aynı anda şekildeki konum ve hızlarla fırlatılan cisimlerden L cismi
yere çarptığı anda K
cisminin yerden yüksekliği 120 m olmaktadır.
Hava direncinin önemsenmediği ortamda K cismi
serbest düşmeye bırakıldıktan iki saniye sonra L cismi 10 m/s hızla düşey aşağı yönde, L cismi atıldıktan
iki saniye sonra da M cismi 20 m/s hızla düşey aşağı
yönde atılıyor.
K
ϑ1 = 20 m/s
100 m
L
Cisimlerin hareketleri süresince birbirlerine göre
konumları nasıl olur?
ϑ2 = 30 m/s
A) L en önde, sonra K, en arkada M olur.
Yer
Buna göre, L cismi
atıldığı anda yerden kaç metre yüksekliktedir?
B) M en önde, sonra K, en arkada L olur.
C) M en önde, sonra L, en arkada K olur.
(g = 10 m/s2)
A) 60
B) 80
D) K en önde, sonra L, en arkada M olur.
C) 100
D) 120
E) K en önde, sonra M, en arkada L olur.
E) 140
102
Düşey Atış
6.
Test: 5
1
2
V0 – gt
3
2V0
g
K Çıkabilecek
maksimum
yükseklik
9.
V02
1 Hız
2 Hız
3 Hız
2g
L
M
Herhangi bir
andaki hız
Zaman
Uçuş süresi
Zaman
a
Zaman
b
Yukarıdaki tabloda bazı formüller verilmiştir.
V0 = 0
c
V
V
Buna göre, bu tablodan yapılabilecek doğru eşleşme hangisidir?
A) (1 - K) (2 - L) (3 - M)
B) (1 - L) (2 - M) (3 - K)
Yukarıdaki tabloda bazı cisimlerin yaptığı harekete
C) (1 - M) (2 - L) (3 - K)
göre hız-zaman grafikleri verilmiştir.
D) (1 - L) (2 - K) (3 - M)
Buna göre, yapılabilecek doğru eşleştirme hangi-
E) (1 - K) (2 - M) (3 - L)
sidir?
A) (1 - b) (2 - a) (3 - c)
B) (1 - a) (2 - b) (3 - c)
C) (1 - b) (2 - c) (3 - a)
D) (1 - a) (2 - c) (3 - b)
Hava direncinin önemsenmediği ortamda bir cisim
serbest düşmeye bırakıldıktan 3 saniye sonra aynı
yükseklikten başka bir cisim 10 m/s hızla aşağı yönde düşey atılıyor.
İkinci cisim atıldıktan iki saniye sonra aralarındaki düşey uzaklık kaç metre olur? (g = 10 m/s2)
A) 40
B) 65
C) 85
D) 125
E) 130
E) (1 - c) (2 - a) (3 - b)
www.sinav.com.tr
7.
10.
Hava direncinin önemsenmediği ortamda K noktasındaki cisim serbest bırakıldığı
anda L noktasındaki cisim ϑ
hızıyla düşey yukarı yönde
atılıyor.
K
ϑ0 = 0
h
ϑ
L noktasından atılan cisim
yükselirken karşılaştıklarına göre, karşılaşma süreleri;
Yatay
L
8.
ϑB = 10 m/s
I.
“h” yüksekliği,
II.
“g” yer çekimi ivmesi,
III. “ϑ” hızı
h = 20m
ϑC = 10 m/s
niceliklerinden hangilerine bağlıdır?
A) Yalnız I
Yatay
B) Yalnız II
D) II ve III
C) I ve III
E) I, II ve III
Düşey yukarı ϑB = 10 m/s hızla yükselen balon yerden 20m yüksekteyken balona göre ϑC = 10 m/s hızla bir cisim şekildeki gibi atılıyor.
DOĞRU SEÇENEKLER
Cisim yere çarptığı anda balonun yerden yüksekliği kaç metredir?
A) 30
B) 40
C) 45
D) 60
E) 70
103
1. D
2. E
3. B
4. D
7. C
8. B
9. A
10. C
5. D
6. B
Test: 6
1.
Yatay Atış
1
2
Y
3
D
4
3.
5
K noktasından 10 m/s lik
K
V0 = 10 m/s
hızla yatay fırlatılan ci-
Y
sim yatayda x yolunu
Yatay atılan cisim
yatayda dengelenmiş
kuvvetlerin etkisinde
kalır.
alarak L noktasına çarD
Y
80 m
pıyor.
x
L
Sürtünme olmadığına
D
göre, x uzaklığı kaç m
dir? (g = 10 m/s2)
Yatay atılan cismin düşey hızı g.t ile bulunur.
Yatay atılan cisim yatayda sabit hızlı hareket eder.
A) 20
Yatay atılan cismin hareket ivmesi yer çekim
ivmesidir.
D) 50
E) 60
Giriş
4.
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yar-
K noktasından Vo hızıyla
V0
K
yatay fırlatılan cisim L
gının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendi-
noktasına düşüyor.
rilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkı-
Bu cismin hareketi ile
şa ulaşılır?
B) 2
C) 3
D) 4
K noktasından yatay fırlatı-
K
lan cisim şekildeki yolu izleyerek L noktasına çarpıyor.
Buna göre, cismin yatay ve
düşey hızı zmanla aşağıda-
L
ilgili;
E) 5
Cisim hem yatayda hem düşeyde yer
değiştirmiştir.
www.sinav.com.tr
2.
C) 40
Y
D
A) 1
B) 30
Cihan
Yatay V0 hızı hareket süresince değişmez.
Demet
Cismin hareket ivmesi V0 hızına diktir.
L
kilerden hangisi gibi değiSamet
şebilir? (Sürtünme yok)
A)
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
B)
Hız
Hız
Hız
Hız
A) Cihan
B) Demet
C) Cihan ve Demet
D) Demet ve Samet
E) Cihan, Demet ve Samet
yatay
Zaman düşey Zaman
C)
yatay
Zaman düşey Zaman
D)
Hız
Hız
Hız
Hız
5.
h yüksekliğinden 20 m/s lik
V0 = 20 m/s
hızla yatay fırlatılan cisim K
yatay
Zaman düşey Zaman
yatay
Zaman düşey Zaman
noktasına çarpıyor.
h
E)
Hız
Sürtünme olmadığına gö-
Hız
re, h yüksekliği kaç m
40 m
K
dır? (g = 10 m/s2)
yatay Zaman
A) 5
düşey Zaman
104
B) 15
C) 20
D) 45
E) 80
Yatay Atış
6.
Test: 6
45 m yüksekten 30 m/s lik
K
9.
V0 = 30 m/s
hızla yatay fırlatılan cisim t
Yatay olarak fırlatılan K, L,
Uçuş süresi
M cisimlerinin uçuş sürele-
süre sonra yere çarpıyor.
rine ait sütun grafiği şekil45 m
deki gibidir.
Buna göre, t ve x nedir?
x
(Sürtünme yok ve
L
Buna göre, cisimlerin atıldıkları yüksekliklere ait
g = 10 m/s2)
K
L
M
sütun grafiği hangisidir?
t(s)
––––––––
A)
2
x(m)
––––––––
60
B)
3
30
C)
3
60
D)
3
90
E)
4
90
A) Yükseklik
K
B) Yükseklik
L
M
K
C) Yükseklik
K
L
M
L
M
D) Yükseklik
L
M
K
7.
Hava direncinin önemsenmediği ortamda yatay V hızıyla atılan cis- h1
min yörüngesi şekildeki gibidir.
h1
Buna göre,
oranı h2
h2
kaçtır?
V
K
3x
A) 3
B)
9
4
C)
9
7
D)
x
16
9
E)
www.sinav.com.tr
E) Yükseklik
K
L
M
25
16
10.
80 m yüksekten 30 m/s
V0 = 30 m/s
lik hızla yatay atılan cisim V hızıyla yere çar80 m
pıyor.
Buna göre, V kaç m/s
dir?
V
(Sürtünme yok, g = 10 m/s2)
A) 30
8.
h yüksekliğinden yatay
B) 40
C) 30 2
D) 45
E) 50
V0 = 30 m/s
30 m/s lik hızla atılan
cisim şekildeki yörünh
geyi izliyor.
Sürtünme olmadığına
DOĞRU SEÇENEKLER
göre, cisim atıldıktan
3s sonra hızı kaç m/s olur? (g = 10 m/s2)
A) 30
B) 30 2
C) 40
D) 40 2
E) 50
105
1. B
2. A
3. C
4. E
7. C
8. B
9. B
10. E
5. C
6. D
Test: 7
1.
K
Yatay Atış
L
V
h
3.
V
Yatay atılan cisim iki boyutta hareket eder.
Yatay atılan cismin yatay hızı hareket boyunca değişmez.
4h
Yatay atılan cismin yere çarpma süresi yatay
hızına bağlı değildir.
Şekil l
Şekil ll
Yukarıdaki yargılardan doğru olanların başındaki
kutular işaretlendiğinde, aşağıdakilerden hangisi
h ve 4h yüksekliğinden aynı yatay hızla fırlatılan K ve
oluşur?
L cisimleri bir süre sonra yere çarpıyorlar.
A)
Buna göre, cisimlerin uçuş sürelerine ait sütun
B)
C)
D)
E)
grafiği nasıl olur?
B) Süre
C) Süre
4t
4t
4t
3t
3t
3t
2t
2t
2t
t
t
K
t
L
K
D) Süre
L
K
4t
4t
3t
3t
2t
2t
t
t
K
L
E) Süre
L
K
www.sinav.com.tr
A) Süre
L
4.
Bir x cismi sürtünme-
V = 10 m/s
siz ortamda 10 m/s
K
lik hızla yatay atıldıktan 1 s sonra K nok-
M
tasından geçiyor.
L
R
Buna göre, cisim
P
N
atıldıktan 2 s sonra
nerede olur? (Bölmeler eşit)
A) L
2.
B) M
C) P
D) R
E) N
ϑ0
h = 45 m
5.
y
80 m yüksekten
20 m/s
20 m/s lik hızla
K
L
yatay atılan ci-
α
sim 2 s sonra K
ϑson= 50 m/s
çiyor.
Hava direncinin önemsenmediği ortamda şekildeki gibi yatay atılan cisim yatay düzleme 50 m/s
hızla çarptığına göre, KL uzaklığı kaç metredir?
B) 45
noktasının koordinatları nedir? (g = 10
A) (20, 20)
C) 65
D) 80
x
Buna göre, K
(g = 10 m/s2)
A) 25
K
80 m
noktasından ge-
B) (20, 40)
D) (40, 60)
E) 120
106
m/s2)
C) (40, 40)
E) (60, 40)
Yatay Atış
6.
Test: 7
→
ϑ3
Hava direncinin
önemsenmediği
ortamda
9.
Yatay Atılan
Cisim
5x
→
ϑ2
ϑ1, ϑ2, ϑ3 hızlarıyla atılan cisimlerin
izledikleri yörünge şekildeki gibidir.
3x
→
ϑ1
x
Buna göre, ϑ1,
ϑ2, ϑ3 hız büyük-
K
L
M
yatayda
K
Düzgün
Doğrusal
Hareket
Serbest
Düşme
ivmesi
ivmesi
L
M
N
lükleri arasındaki ilişki nedir?
A) ϑ1 = ϑ2 = ϑ3
B) ϑ1 > ϑ2 > ϑ3
C) ϑ3 > ϑ2 > ϑ1
D) ϑ2 > ϑ1 > ϑ3
Yukarıdaki etkinlikte K, L, M kutularına yazılabilecek uygun ifade aşağıdakilerden hangisidir?
7.
→
V
Şekildeki sürtünmesiz
ortamda V hızıyla ya-
K
tay atılan cisim yere
17 V büyüklüğündeki
h
hızla çarpmaktadır.
h
Buna göre,
oranı
x
kaçtır?
A) 1
B)
3
2
L
x
C) 2
D)
5
2
www.sinav.com.tr
E) ϑ3 > ϑ1 > ϑ2
K
–––––––––––
L
–––––––––––
M
––––––––––
A)
düşeyde
sıfır
yer çekim
ivmesi
B)
düşeyde
sıfır
sıfır
C)
düşeyde
yer çekim ivmesi
sıfır
D)
yatayda
Sıfır
sıfır
E)
düşeyde
yer çekim ivmesi
yer çekim
ivmesi
10.
K V
L
E) 3
R S M N P
8.
Hava direnci-
K
nin önemsenmediği ortam-
Hava direncinin önemsenmediği ortamda şekildeki gibi yatay atılan cisim t süre sonra L noktasından geçtiğine göre, atıldıktan 3t süre sonra hangi
noktadan geçer?
ϑ0 = 30 m/s
h
da K nokta-
A) R
sından yatay
B) S
C) M
D) N
E) P
L
53°
50 m/s
x
atılan cisim L
noktasında
h
yere 50 m/s hızla çarptığına göre, x oranı kaçtır?
DOĞRU SEÇENEKLER
(g = 10 m/s2, sin53° = 0,8 , cos53° = 0,6)
1
A)
3
2
B)
3
3
C)
4
4
D)
5
9
E)
16
107
1. B
2. E
3. B
4. E
7. C
8. B
9. A
10. C
5. D
6. A
Test: 8
1.
Yatay Atış
Sürtünmesiz ortamda K
V=0
K
L
3.
V
K
cismi serbest bırakıldığı
→
ϑ
anda başka bir L cismi
V hızı ile yatay atılıyor.
h1= 120 m
Bu iki cismin hareketi
L
ile ilgili;
h2
x
K cismi L den önce yere çarpar.
Hava direncinin önemsenmediği ortamda şekildeki gibi yatay atılan cisim üç saniye sonra L nokx
tasına 50 m/s hızla çaptığına göre,
oranı kaçh2
tır? (g = 10 m/s2)
Ferit
Cisimler aynı anda yere çarpar.
A)
7
4
B)
8
5
C)
3
2
D)
10
7
E)
11
8
Fatma
L cisminin yere çarpma hızı daha
büyüktür.
Samet
4.
A) Ferit
B) Fatma
C) Ferit ve Fatma
D) Fatma ve Samet
E) Ferit, Fatma ve Samet
www.sinav.com.tr
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
Fırlatma hızı
K
Hareket süresi
L
M
K
L
M
Yatay fırlatılan K, L, M cisimlerinin fırlatılma hızı ve
hareket sürelerine ait sütun grafikleri şekildeki gibidir.
Buna göre, bu cisimlerin yatayda aldıkları yollar
xK, xL, xM arasındaki ilişki nedir?
2.
Sürtünmesiz bir ortam-
K
da ϑ hızıyla yatay fırla-
A) xK = xL = xM
B) xK > xL > xM
C) xL > xM > xK
D) xK > xM > xL
E) xL = xM > xK
ϑ
tılan cisim t süre sonra
L noktasına çarpıyor.
h
Cismin atıldığı yükseklik (h) artırılırsa t
ve x nasıl değişir?
x
5.
L
Şekildeki eğik düzle-
K
5V
Yatay
min K noktasından 5V
büyüklüğündeki hızla
t
444
x
4444
yatay atılan cisim eğik
A) Artar
Artar
düzlemin L noktasına
B) Artar
Değişmez
C) Artar
Azalır
13V hızıyla çarptığına
h
göre,
oranı kaçtır?
X
D) Azalır
Azalır
E) Azalır
Artar
A)
108
3
2
B)
4
3
h
L
α
x
C)
5
4
D)
6
5
E)
7
6
Yatay Atış
6.
Test: 8
K
h yüksekliğinden V hı-
8.
V
zıyla yatay atılan cisim L noktasına çarpıh
yor.
x
V hızı artırılırsa;
L
Daldan kopan armut
Cisim daha kısa sürede yere çarpar.
Uçaktan bırakılan bomba
Yukarıdaki sistemlerde hava direnci ve sürtünmeler olmadığı varsayıldığında, armut ve bombanın
yapacağı hareket aşağıdakilerden hangisidir?
Samet
Armut
x uzaklığı artar.
Merve
Cismin yere çarpma hızı artar.
Bomba
A) Serbest düşme
Serbest düşme
B) Serbest düşme
Düşey atış
C) Düşey atış
Serbest düşme
D) Düşey atış
Yatay atış
E) Serbest düşme
Yatay atış
Zehra
A) Samet
B) Merve
C) Samet ve Merve
D) Merve ve Zehra
E) Samet, Merve ve Zehra
7.
V0
www.sinav.com.tr
öğrenci yorumlarından hangileri doğru olur?
9.
Serbest düşen cismin bıra-
V.t
kıldığı yükseklik
Düşey yukarı atılan cismin
1 g.t2
2
çıkabileceği yükseklik
Yatay atılan cismin yatayda
V2
aldığı yol
2g
2V0
Yukarıdaki etkinlikte yapılabilecek doğru eşleştirh
meyle aşağıdakilerden hangisi oluşur?
2h
A)
l
B)
C)
ll
V0
3V0
D)
2h
E)
h
lll
lV
Bir öğrenci yatay atılan bir cismin yere düşme süresinin yüksekliğe nasıl bağlı olduğunu öğrenmek için
bazı atış deneyleri yapıyor.
DOĞRU SEÇENEKLER
Buna göre, bu öğrenci yukarıdaki hangi iki deneyi
yaparsa sonuca ulaşabilir?
A) I ve II
B) I ve III
D) III ve IV
1. D
2. A
3. B
7. B
8. E
9. A
C) II ve III
E) I ve IV
109
4. C
5. D
6. D
Test: 9
1.
Eğik Atış
1
2
3
Y
D
Y
Eğik atılan cismin maksimum yükseklikteki hızı sıfırdır.
4
4.
5
50 m/s lik hızla şe-
50 m/s
kildeki gibi eğik atı-
hmaks.
lan cisim şekildeki
37°
gibi yol izliyor.
D
Y
K
L
Hava sürtünmesi önemsiz olduğuna göre, cismin
çıkabileceği maksimum yükseklik kaç m dir?
D
(Sin37 = 0,6
Eğik atılan cismin hızı
hareketi boyunca değişmez.
Eğik atılan cismin hareket ivmesi yer çekim
ivmesine eşittir.
A) 20
Cos37 = 0,8 g = 10 m/s2)
B) 25
C) 45
D) 80
E) 125
Y
D
Eğik atılan cisim iki
boyutta hareket eder.
Giriş
5.
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yargının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendirilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkışa ulaşılır?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
Topa vurulduğunda Uçaktan bırakılan
topun hareketi
bombanın hareketi
2.
www.sinav.com.tr
l
50 m/s lik hızla şe50 m/s
kildeki gibi eğik atılan cisim t süre
sonra L noktasına
53°
K
Yükselen balondan bırakılan taşın hareketi
ll
lll
Yukarıdaki resimlerde verilen örnekler, hangi atış
hareketi ile ilgilidir?
I
––––––––––
L
düşüyor.
Sistem sürtünmesiz olduğuna göre, t kaç s dir?
II
–––––––––––
III
––––––––––
A)
yatay atış
serbest düşme serbest düşme
B)
yatay atış
yatay atış
serbest düşme
C)
eğik atış
yatay atış
serbest düşme
D)
eğik atış
yatay atış
düşey atış
E)
eğik atış
yerçekim ivmesi
düşey atış
(g = 10 m/s2)
A) 4
B) 6
C) 8
D) 9
E) 12
6.
Şekildeki gibi eğik
atılan cisim KO,
O
K
h
OL ve LM arasın-
3h
M
da izlediği yolu t1,
3.
Vo hızıyla şekildeki
gibi eğik atılan cisim en fazla 80 m
t2, t3 sürede ala-
V0
80 m
rak M noktasına düşüyor.
30°
Buna göre, t1, t2, t3 arası ilişki nedir?
yükselerek yere
çarpıyor.
A) t1 = t2 = t3
B) t1 > t2 > t3
Buna göre Vo hızı kaç m/s dir? (Sürtünme yok)
C) t1 = t2 > t3
D) t3 > t1 = t2
A) 20
B) 30
C) 40
D) 60
E) t3 > t2 > t1
E) 80
110
L
V
Eğik Atış
7.
Test: 9
K noktasından 50
m/s lik hızla fırla-
10.
40 m/s
1 br
50 m/s
hmaks.
tılan cisim maksi-
1 br
mum yükseklikte
K
hızı 40 m/s dir.
L
L
Buna göre, hmaks. kaç m dir?
A) 25
B) 30
C) 45
D) 80
E) 90
K
8.
Hava direncinin önemsenmediği ortamda şekildeki gibi eğik atılan cisim, atıldıktan 6 s sonra L
noktasından geçtiğine göre, atıldıktan kaç saniye
sonra M ye çarpar?
M
K noktasından eğik
atılan cisim şekilde-
M
V0
ki yörüngeyi izleye-
A) 7
B) 8
C) 9
D) 10
E) 11
rek L noktasına çarK
pıyor.
L
Bu cismin hareketi ile ilgili;
Ali
Cisim atıldığı hıza eşit hızla yere çarpar.
Cem
Cismin K den M ye gelme süresi M
den L ye gelme süresine eşittir.
www.sinav.com.tr
Cismin hareketi boyunca yatay hızı
değişmez.
11.
ϑ0 = 0
L
K
Senem
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
Hava direncinin önemsenmediği ortamda K noktasın-
(Sürtünme yok)
dan eğik atılan cisimle L noktasından serbest bırakı-
A) Ali
B) Cem
D) Ali ve Senem
lan cisimlerin yörüngeleri şekildeki gibidir.
C) Ali ve Cem
E) Ali, Cem ve Senem
Cisimlerin havada kalma süreleri oranı
tır?
A)
1
4
B)
1
2
tK
tL
D) 2
C) 1
E) 4
9.
ϑ
37°
Hava direncinin önemsenmediği ortamda şekildeki gibi ϑ hızıyla eğik atılan cismin çıkabileceği
maksimum yükseklik 180 m olduğuna göre, ϑ hızı m/s dir?
DOĞRU SEÇENEKLER
(g = 10 m/s2 ; sin37°= 0,6 ; cos 37° = 0, 8)
A) 100
B) 110
C) 120
D) 130
E) 140
111
1. C
2. C
3. E
4. C
5. D
7. C
8. D
9. A
10. B
11. D
kaç-
6. A
Test: 10
1.
Eğik Atış
Hava direnci-
4.
L
nin önemsen-
K
V0
45 m
cisim bir süre
mediği ortamda şekildeki gi-
K noktasından
eğik atılan bir
M
hmax
ϑ
α
bi eğik atılan
90 m
sonra L nokta-
K
L
0
sına çarpıyor.
cisim için,
Cismin çıkabileceği maksimum yükseklik 45 m ve
I.
|OL| = 90 m olduğuna göre, V0 hızı kaç m/s dir?
K noktasındaki hızının büyüklüğü M noktasındaki hızının büyüklüğüne eşittir.
II.
A) 30
K’den L ye gelme süresi L den M ye gelme süre-
C) 30 2
B) 40
D) 50
E) 50 2
sine eşittir.
III. ϑ hızı sabit tutularak α açısı dar açı olacak şekilde artırılırsa cismin havada kalma süresi artar.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) II ve III
Hava direncinin
önemsenmediği
ortamda şekildeki gibi atılan cisim 6 saniye son-
50 m/s
h
53°
1444442444443
x
ra düşey duvara
h
çarptığına göre, x oranı kaçtır?
(g = 10
A) 1
m/s2
, sin53° = 0,8 , cos53° = 0,6)
B)
1
2
C)
1
3
D)
1
4
E)
1
5
www.sinav.com.tr
2.
C) I ve II
E) I, II ve III
5.
V0
V0 hızıyla eğik atılan cismin hareket süresi 4t dir.
Cismin t, 3t ve 4t anlarındaki düşey hızlarının büyüklüğü V1, V2 ve V3 olduğuna göre, bu hızlarının
sütun grafiği aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hız
3.
Serbest
Düşme
İlk hızı
sıfırdır.
B) Hız
V1
V2
V3
C) Hız
Atış
Hareketleri
Yatay
Atış
İki boyutta
harekettir.
Eğik atış
Hız vektörü
sürekli
değişir.
V1
V2
V3
V1
V2
V3
D) Hız
V1
V2
V3
E) Hız
Yukarıdaki etkinlikte doğru bilgiler karşısındaki
kutular işaretlenirse nasıl bir görüntü ortaya çıkar?
A)
B)
C)
D)
E)
V1
112
V2
V3
Eğik Atış
Test: 10
6.
9.
L
K
ϑ
hmax
h1
α
M
h2
x
N
Hava direncinin önemsenmediği ortamda eğik atılan
cismin yörüngesi şekildeki gibidir.
Aralıklar eşit olduğuna göre,
h1
h2
X noktasından eğik atılan cisim 4t süre sonra N noktasına çarpıyor.
oranı kaçtır?
Buna göre, hangi anlarda K ve M noktasından ge16
A)
9
5
C)
3
B) 2
7.
4
D)
3
çer?
E) 1
K
––––––
A)
t
B)
t
M
––––––
2t
3t
C)
2t
3t
D)
2t
3,5t
E)
1,5t
3t
N
L
ϑ0
hmax
α
14444442444443
X
Hava direncinin önemsenmediği ortamda eğik atılan
cismin yörüngesi şekildeki gibidir.
Buna göre,
I.
K noktasındaki hızının büyüklüğü L noktasındaki
hızına eşitir.
II.
www.sinav.com.tr
K
10.
L
K
ϑ0 ve α açısının trigonometrik değeri bilinirse X
Hava direncinin önemsenmediği ortamda K noktasından eğik atılan cisimle L noktasından serbest bırakılan cisimlerin hareket süreleri eşit olduğuna göre, X uzaklığı kaç metredir?
III. Cismin minimum kinetik enerjisi N noktasındadır.
yargılarından hangileri doğrudur?
B) Yalnız II
D) I ve III
30°
X
uzaklığı bulunabilir.
A) Yalnız I
h = 80 m
ϑ0
C) Yalnız III
E) I, II ve III
A) 40 3
B) 60 3
D) 80 3
8.
Sabit 40 m/s hızla
hareket eden K
aracındaki cisim
araca göre, 10 m/s
hızla düşey yukarı
yönde atılıyor.
B) 80
C) 70 3
E) 120 3
ϑL = 10 m/s
ϑK = 40 m/s
DOĞRU SEÇENEKLER
Cisim yatayda kaç metre yol aldıktan sonra aracın içine düşer?
A) 70
3
)
2
(g = 10 m/s2, sin30° = 0,5 cos30° =
C) 90
D) 100
E) 110
113
1. E
2. C
3. A
4. C
7. E
8. B
9. B
10. D
5. C
6. A
Test: 11
1.
Eğik Atış
1
2
V
Vx
Vy
3.
3
Vx
Vy
–V
K
L
Hava direncinin önemsenmediği ortamda şekildeki
gibi eğik atılan cisimlerin
menzil uzaklıkları eşit olduğuna göre,
α
ne eşittir.
V0
V0
V0
ϑ2
θ
ϑ1, ϑ2 nin hız büyüklüğü-
I.
M
ϑ1
II.
Havada kalma süreleri eşittir.
III. α ve θ açıları eşittir.
yargılarından hangileri doğru olabilir?
A) Yalnız I
Yukarıda verilen bazı atış hareketlerine ait hız-zaman
B) Yalnız II
D) II ve III
grafikleri verilmiştir.
C) I ve III
E) I, II ve III
Grafiklerdeki hareket türleri arasında doğru eşleştirme aşağıdakilerden hangisidir?
4.
A) (1 - M) (2 - K) (3 - L)
1 br
B) (1 - M) (2 - L) (3 - K)
1 br
C) (1 - K) (2 - M) (3 - L)
→
ϑ1
D) (1 - K) (2 - L) (3 - M)
2.
V0 hızıyla K nok-
V0
tasından eğik atılan
noktasına çarpıyor.
hm
θ
cisim t süre sonra L
→
ϑ2
www.sinav.com.tr
E) (1 - L) (2 - K) (3 - M)
K
K
Hava direncinin önemsenmediği ortamda K noktasından iki cisim ϑ1 ve ϑ2 hızlarıyla şekildeki gibi atılıyor.
Buna göre, cisimlerin menzil uzaklıkları oranı
L
kaçtır?
θ açısı azaltılırsa;
A) 1
Cismin çıkabileceği hm yüksekliği azalır.
B)
3
4
C)
3
2
D)
1
3
E)
1
4
Cismin hareket süresi azalır.
5.
Eda
X1
X2
Galip
Cismin yatay
hızı azalır.
Coşkun
öğrenci yorumlarından hangileri doğru olur?
A) Eda
B) Galip
C) Eda ve Galip
D) Galip ve Coşkun
Hava direncinin
önemsenmediği
ϑ0
ortamda şekildeki
α
gibi eğik atılan ci- Yatay
sim atıldıktan 6
saniye sonra, K
noktasından, atıldıktan 8 saniye
Yatay
sonra L noktasından geçmektedir.
h1
Buna göre,
oranı kaçtır?
h2
A)
E) Eda, Galip, Coşkun
114
1
5
B)
6
25
C)
7
25
h
1
K
h2
L
D)
8
25
E)
9
16
Eğik Atış
6.
Test: 11
Hava sürtünme-
K
sinin önemsen-
9.
ϑ=50 m/s
L
ϑ
mediği şekildeki
tasından atılan
h
α
sistemde K nok-
x1
100 m
3h
cisim L noktasından yere çarp-
x2
53°
maktadır.
L
x
Hava direncinin önemsenmediği ortamda eğik atılan
cismin yörüngesi şekildeki gibidir.
Buna göre, X uzaklığı kaç metredir?
(g=10 m/s2, sin37°=0,6, cos37°=0,8)
A) 60
B) 70
C) 80
M Yatay
N
D) 90
E) 100
L noktası maksimum yükseklik olduğuna göre, X1
X1
ve X2 uzaklıklarının oranı
A)
7.
Sürtünmesiz ortam-
2
3
B)
1
2
C)
X2
kaçtır?
1
3
D)
1
4
E)
1
5
25 m/s
da 25 m/s hızla
atıldığı
www.sinav.com.tr
53°
eğik atılan cismin
noktanın
yerden yüksekliği h,
hareket süresince
h
yatayda aldığı yolda x tir.
x
2
h
x oranı 3 olduğuna göre, h yüksekliği kaç metredir?
B) 80
C) 100
ϑ
h
θ
K
L
x
Sürtünmesiz bir ortamda K noktasından ϑ hızıyla
fırlatılan cisim L noktasına çarpıyor.
(g = 10 m/s2, sin37° = 0,6 sin53° = 0,8)
A) 60
10.
D) 120
θ açısı küçültülürse h ve x nasıl değişir?
E) 130
h
x
A) Artar
Artar
B) Artar
Azalır
C) Azalır
Azalır
D) Azalır
Artar
E) Azalır
Değişmez
8.
ϑ = 30 m/s
A
37°
B
72 m
Şekildeki sürtünmesiz ortamda ϑ = 30 m/s hızla
DOĞRU SEÇENEKLER
eğik atılan cismin izlediği yörüngeye göre |AB|
uzaklığı kaç metredir?
(g = 10m/s2, sin37° = 0,6 , cos37° = 0,8)
A) 2
B) 3
C) 4
D) 6
E) 9
115
1. A
2. C
3. C
4. A
7. A
8. E
9. B
10. C
5. E
6. A
Test: 12
Etki - Tepki - Eylemsizlik
1.
4.
L
F
cisim
durgunken
yönü
K
Sürtünme
kuvveti
birimidir
M
G
G
G
K
L
M
Yukarıdaki etkinlikte K, L, M kutularına aşağıda-
Yatay zemin üzerinde duran özdeş cisimler şekildeki
kilerden hangisi yazılabilir?
gibi dengededirler.
K
––––––––––
L
–––––––––––
Buna göre, zeminin cisimlere uyguladığı tepki
M
––––––
A) Harekete zıttır. Statik sürtünme
N
B) Harekete zıttır. Dinamik sürtünme
N
C) Hareketle aynı Statik sürtünme
yöndedir.
N
D) Hareketle aynı Statik sürtünme
yöndedir.
N
–––
kg
E) Harekete zıttır. Statik sürtünme
N
–––
kg
kuvvetlerinin sütun grafiği, aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A)
2 kg
lemde duran 2 kg küt-
F = 30 N
leli cisim 30 N luk kuvk=1
vetle çekildiğinde a iv-
Tepki kuvveti
K
L M
D)
Tepki kuvveti
www.sinav.com.tr
Sürtünmeli yatay düz-
B)
Tepki kuvveti
K
C)
2.
F
K
Tepki kuvveti
L M
K
E)
L M
L M
Tepki kuvveti
K
L M
mesiyle hareket ediyor.
Buna göre, a kaç m/s2 dir?
A) 2
B)
5
2
C) 5
D) 10
E)
15
2
5.
F
m
m
F
α
Yatay
•
Yatay
Şekil II
Şekil I
Şekil I deki m kütleli cisme sürtünmeli yüzeyde yatay
F kuvveti uygulanıyor.
F kuvveti Şekil II deki gibi uygulanırsa;
3.
X
Sürtünmesiz yatay
düzlemdeki X ve Y
F = 30 N
4 kg
Y
I.
Sürtünme kuvveti azalır.
2 kg
II.
Cismin ivmesi artar.
cisimleri 30 N luk
III. Cisme etki eden net kuvvet azalır.
kuvvetle itiliyor.
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
Buna göre, Y cisminin X cismine tepkisi kaç N
A) Yalnız I
dur?
A) 5
B) 10
C) 15
D) 20
E) 30
B) Yalnız II
D) I ve II
116
C) Yalnız III
E) I ve III
Etki - Tepki - Eylemsizlik
6.
Yatay ve sürtünmeli bir
Test: 12
9.
Hız(m/s)
yolda 50 N luk yatay kuvvetle çekilen m kütleli cis-
30
min hız - zaman grafiği
10
yanda verilmiştir.
4
m = 3 kg olduğuna gö-
Zaman(s)
Şekildeki sürtünmesiz makara sisteminde cisimlerin kütleleri arasında mK = mM > mL ilişkisi vardır.
Sistem serbest bırakıldıktan bir süre sonra L ve M cisimleri arasındaki ip kopuyor.
re, cisme etki eden sürtünme kuvveti kaç N dur?
İp koptuktan sonra K cismi nasıl
hareket eder?
A) 25
A) 2 yönünde hızlanır.
B) 30
C) 35
D) 40
E) 45
1
2
K
L
M
B) 2 yönünde sabit hızlı hareket eder.
C) 2 yönünde yavaşlar durur, sonra 1 yönünde hızlanır.
D) 1 yönünde yavaşlar ve durur.
7.
D
Hareketli
cisim
F > Fsürtünme
Cisim
hızlanır.
F = Fsürtünme
Cisim sabit
hızla gider.
F > Fsürtünme
Cisim ivmeli
hareket
yapar.
E) 1 yönünde yavaşlar durur, sonra 2 yönünde hızlanır.
Y
10.
Yukarıdaki etkinlikte verilen bilgiler doğru ise D
kutuları, yanlış ise Y kutuları işaretlenirse nasıl
bir görünüm oluşur?
A)
B)
C)
www.sinav.com.tr
m
Şekildeki sürtünmesiz sistemin üst noktasından m
kütleli bir cisim serbest bırakılıyor.
Buna göre, cisme etki eden net kuvvetin zamanla
değişimi nasıl olabilir?
A)
D)
B)
E)
D)
8.
C)
Sürtünme kat sayısının
5 kg
0,2 olduğu sistem ser-
X
best bırakıldığında ipte-
E)
T
k=0,2
ki gerilme kuvveti T, kaç
DOĞRU SEÇENEKLER
5 kg
N olur?
(g = 10 m/s2)
A) 10
B) 20
C) 30
D) 40
E) 50
117
1. A
2. C
3. B
4. A
7. D
8. C
9. C
10. C
5. A
6. C
Test: 13
1.
Etki - Tepki - Eylemsizlik
Şekildeki sistemde
4.
m2 = 4 kg
2 kg
tünmelidir.
k = 0,5
Buna göre, siste-
3 kg
mesi kaç m/s2
B) 3
C) 4
D) 5
L
F=10 N
Yatay
Sürtünmesiz yatay düzlemde durmakta olan K ve L
cisimleri birbirine iple bağlıdır. 10 N luk F kuvveti
şekildeki gibi K ve L cisimlerini çekmektedir.
m1 = 6 kg
min hareket ivdir?
A) 2
İp
K
yatay düzlem sür-
Belli bir süre sonra K ve L arasındaki ip koparsa
cisimlerin hareketi nasıl olur?
E) 6
A) K hızlanır.
B) L yavaşlayarak durur.
C) K hızlanır, L yavaşlar.
D) K sabit hızla hareket eder, L hızlanır.
E) L yavaşlar, K sabit hızla hareket eder.
2.
G
G
G
Dinamometre
Sürtünmeli yüzey
K
Dinamometre
S
Sürtünmeli yüzey
L
2G
G
2S
Dinamometre
2S
Dinamometre
Sürtünmeli yüzey
M
Sürtünmeli yüzey
N
Bir öğrenci sürtünme kuvvetinin yüzey alanına nasıl
bağlı olduğunu görmek için iki deney yapıyor.
Buna göre, bu öğrenci;
I.
www.sinav.com.tr
S
5.
m kütleli cisim sabit sürtünmeli bir eğik düzlemde
şekildeki gibi sabit ϑ hızıyla hareket ediyor.
ϑ
m
Buna göre, eğik düzlemin sürtünme kat sayısını veren bağıntı aşağıdakilerden hangisidir?
α
K ve L
A) sinα
II. K ve M
B) cosα
C) tanα
D) cotα
III. L ve N
E) secα
deneylerinden hangilerini yapmış olabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ya da III
C) I ya da II
E) II ya da III
6.
Sürtünmesiz eğik
düzlemde özdeş K
ve L cisimleri serbest bırakılıyor.
İp
L
mL=1 kg
K
3.
Şekildeki sürtünmeli sistemde kütleler hareket
ederken ip gerilmesi T
Buna göre, K ve L
mK=3 kg
cisimlerini birbirine bağlayan ipteki
gerilme kuvveti T, kaç N olur?
5 kg
k=1
dir.
ip
5 kg
(sin37° = 0,6 ; g = 10 m/s2)
Buna göre, T kaç N dur?
A) 10
B) 20
C) 25
37°
D) 30
A) 12
E) 50
118
B) 18
C) 20
D) 24
E) 28
Etki - Tepki - Eylemsizlik
7.
Hareket yönünde 5 N luk
Test: 13
10.
Hız(m/s)
F1 = 10 N
2 kg
kuvvetin etkisiyle hareket 16
eden m = 2 kg kütleli bir
2 kg
k=1
F2 = 20 N
2 kg
k=1
F3 = 30 N
k=1
cismin hız - zaman grafiği 6
Sürtünmeli yatay düzlemdeki 2 kg kütleli cisme sıra-
şekildeki gibidir.
0
Zaman(s)
4
sıyla F1, F2 ve F3 kuvvetleri etki ediyor.
Buna göre, yatay düz-
Bu kuvvetler uygulanırken cisme etki eden sür-
lem ile cisim arasındaki sürtünme kuvvetinin bü-
tünme kuvvetleri sırasıyla f1, f2 ve f3 olduğuna gö-
yüklüğü kaç Newton'dur?
re, bu kuvvetlerin sütun grafiği nasıl olur?
A) 7
B) 10
C) 12
8.
M
D) 14
E) 16
A) Sürtünme kuvveti
Hız(m/s)
f1
f2
B) Sürtünme kuvveti
f3
f1
C) Sürtünme kuvveti
f3
F
K
Zaman
L
Şekil I
Şekil II
Düşey kesiti Şekil I deki gibi olan bir yolda F kuvvetiyle çekilen m kütleli cisim, K noktasından M noktasına
gelene kadar hız - zaman grafiği şekildeki gibidir.
F kuvveti L noktasına kadar uygulandığına göre;
I.
Yolun K - L bölümü sürtünmelidir.
II.
Yolun L - M bölümü sürtünmesizdir.
III. Yolun L - M bölümünde cismin kinetik enerjisi
azalır.
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
f1
www.sinav.com.tr
m
f2
D) Sürtünme kuvveti
f2
f3
f1
f2
f3
E) Sürtünme kuvveti
f1
f2
f3
C) I ve II
E) I, II ve III
11.
Şekildeki sistemde
2 kg
yatay düzlem sür-
9.
K
M
Buna göre, siste-
N
F
ip
k = 0,5
tünmelidir.
3 kg
5 kg
min hareket ivmesi
m/s2
kaç
dir?
L
A) 0,2
M
B) 0,5
C) 1
D) 2
E) 2,5
Düşey kesiti şekildeki gibi verilen bir yolda K noktasındaki m kütleli cisim K den N ye kadar F kuvveti ile
çekiliyor.
Sistem sürtünmesiz olduğuna göre, hangi bölge-
DOĞRU SEÇENEKLER
lerde cisim sabit hızla hareket edebilir?
A) Yalnız KL
B) Yalnız LM
D) KL ve MN
C) Yalnız MN
E) LM ve MN
119
1. C
2. E
3. E
4. D
5. C
7. B
8. D
9. C
10. B
11. C
6. A
Test: 14
1.
Etki - Tepki - Eylemsizlik
Sürtünmesiz eğik düzlem
üzerindeki X ve Y cisimleri şekildeki konumdan serbest bırakılınca cisimler arası uzaklık d ve Y nin ivmesi aY iken Y
nin kütlesi artırılıyor.
3.
Y
3m
F
d
X
F
Şekil I
Y
+x
F
F
F
F
Z
fs=F
fs=0
Şekil II
Şekil III
m
Şekil I ve II de sürtünme kuvveti sabit ve F, Şekil III te
sürtünme kuvveti ihmal edilmiştir. (+x) yönünde hareket eden X, Y ve Z cisimlerine şekildeki kuvvetler uygulanıyor.
aY
444444
A) Azalır
Değişmez
B) Değişmez
Artar
C) Azalır
Artar
D) Artar
Değişmez
E) Değişmez
Değişmez
Buna göre, hangileri sabit hızla hareketini sürdürür?
A) Yalnız X
B) Yalnız Y
D) X ve Y
Sürtünmesiz eğik
düzlem üzerinde
m
www.sinav.com.tr
2.
2F
X
–x
+x
–x
fs=F
Buna göre, cisimler aşağı
inene kadar d ve aY nasıl değişir?
d
444444
+x
–x
hareket eden m
4.
Sürtünmeli yatay düz-
C) Yalnız Z
E) X ve Z
Fy
F
lemde duran cisme
θ
yatayla θ açısı yapacak şekilde F kuvveti
Fx
uygulanıyor.
kütleli cisimle ilgili;
Bu cismin hareketi ile ilgili;
θ
Kuvvetin Fy bileşkesi sürtünme kuvvetini azaltır.
Cisim düzgün doğrusal (sabit hızlı)
hareket yapar.
Elif
Kevser
Kuvvetin Fx bileşkesi cismi hareket
ettirebilir.
Cismin ivmesi m kütlesine bağlı değildir.
Zehra
Âkif
Sürtenme kuvveti Fx bileşkesine
zıttır.
θ açısı artarsa hareket ivmesi artar.
Ersin
Yasir
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
A) Kevser
B) Âkif
C) Âkif ve Ersin
D) Kevser ve Âkif
A) Elif
B) Zehra
C) Zehra ve Yasir
D) Elif ve Zehra
E) Elif, Zehra ve Yasir
E) Kevser, Âkif, Ersin
120
Etki - Tepki - Eylemsizlik
5.
Test: 14
Şekildeki sistemde N cismi
serbest bırakıldığında ipteki gerilme kuvveti 20 N olduğuna göre, M cismine
yatay düzlem tarafından
uygulanan sürtünme kuvveti kaç N dur? (g = 10 m2/s)
A) 2
B) 4
8.
3 kg
m1=10 kg
M
K
yatay
k=0,2
L
İp
m2=20 kg
N 5 kg
C) 6
D) 8
Yatay düzlem ile K cismi arasıdaki sürtünme kat sayısı 0,2 dir. Sistem serbest bırakıldıktan 2s sonra K
ile L arasındaki ip kopuyor.
E) 10
Buna göre, K cisminin hız-zaman grafiği aşağıdakilerden hangisidir? (g = 10 N/kg)
6.
ϑ hızıyla hareket
etmekte olan yatay
düzlemdeki bir cisme F kuvveti uygulanıyor. Cisim ile
zemin arasındaki
sürtünme kuvveti
Fs dir.
A) Hız (m/s)
B) Hız (m/s)
12
12
Hız
V
II
I
0
3t Zaman
t
–V
II.
II. aralıkta F kuvveti ile Fs kuvveti zıt yönlüdür.
III. II. aralıkta F > Fs dir.
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) II ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
12
Y
L
m
2m
0
6 Zaman
(s)
2
E) Hız (m/s)
12
0
2
K noktasında serbest bırakılan m kütleli cisim
sürtünmeli eğik düzlemde a = 6 m/s2 lik ivme
K
4 Zaman
(s)
m
53°
m
θ
A
θ
Yatay
Buna göre, eğik düzlem ile m cismi arasındaki
sürtünme kat sayısı kaçtır?
X
m
8 Zaman
(s)
2
kazanıyor.
K
Zaman
(s)
8
12
0
9.
7.
2
D) Hız (m/s)
www.sinav.com.tr
I. aralıkta cisme uygulanan F ve Fs kuvveti cismin hareket yönüne ters yönlüdür.
0
4 Zaman
(s)
C) Hız (m/s)
Cismin hız-zaman grafiği şekildeki gibi olduğuna
göre;
I.
2
B
(g = 10 m/s2, sin53° = 0,8 , cos53° = 0,6)
Sürtünmesi önemsiz A ve B eğik düzlemleri üzerindeki K ve L ile X ve Y cisimleri serbest bırakılıyor.
A)
1
2
B)
1
3
C)
1
4
D)
1
5
E)
Buna göre, cisimler eğik düzlem üzerindeyken K
ile L ve X ile Y arasındaki uzaklık nasıl değişir?
K ile L arası
444444
A)
Azalır
X ile Y arası
4444444
Azalır
DOĞRU SEÇENEKLER
B)
Azalır
Değişmez
C)
Değişmez
Azalır
1. E
2. C
3. E
D)
Değişmez
Değişmez
7. D
8. D
9. B
E)
Azalır
Artar
121
4. E
5. A
6. D
1
6
Test: 15
1.
Etki - Tepki - Eylemsizlik
1
2
3
4
D
Y
D
Y
3.
İvme (m/s2)
Yatay düzlemde
hareket eden
cismin kuvvet -
Durgun cisme etki
eden sürtünme kinetik sürtünmedir.
D
Sürtünme kuvvetinin
hareket ettirici özelliği yoktur.
5
kildeki gibidir.
Y
D
Buna göre, bu
Y
Sürtünme kuvveti
sürtünen cisimlerin
yüzey alanına bağlı değildir.
3
ivme grafiği şe-
4
Kuvvet
(N)
10
cisimle ilgili;
Hareket hâlindeki
cisme etki eden sürtünme sitatik sürtünmedir.
Yatay düzlem
sürtünmelidir.
Cismin kütlesi
2 kg dır.
Y
D
Sürtünme kuvveti
daima harekete
zıt yönlüdür.
Giriş
Halit
Cisimle yüzey arasındaki sürtünme
kuvveti 4 N dur.
Ersin
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yargının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendirilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkıCem
şa ulaşılır?
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
www.sinav.com.tr
A) 1
A) Halit
B) Ersin
C) Halit ve Ersin
D) Halit ve Cem
E) Halit, Ersin ve Cem
4.
2.
F
37°
m
m=10,2 kg
k=0,2
37°
a
Yatay
Sürtünmeli yatay yolda 10,2 kg kütleli M cismine F
kuvveti yatayla 37° lik açı yapacak şekilde etki et-
Sürtünmesiz eğik düzlem üzerindeki m kütleli cisim
mektedir.
ok yönünde a ivmesi ile hızlanmaktadır.
Cisim hareket etmediğine göre, en büyük F kuv-
a kaç
m/s2
veti kaç N olur?
olmalı ki m kütleli cisim dengede kal-
sın? (g = 10 m/s2)
A) 2
B) 3
(g = 10 m/s2 , sin37° = 0,6 ; cos37° = 0,8)
C)
9
2
D) 5
E)
15
2
A) 5
122
B) 10
C) 20
D) 25
E) 30
Etki - Tepki - Eylemsizlik
5.
Sürtünmelerin önemsiz
olduğu düzenekte X ve
Y cisimleri ip ile birbirine
bağlanarak serbest bırakılıyor.
Test: 15
7.
1
mK=2 kg
2
F=20 N
T
mL=3 kg
K
L
Yatay
X
Y
Sürtünmeli yatay düzlemde birbirine dokunacak
Sistem harekete geçα
•
tikten sonra T ip gerilmesi Y nin ağırlığından küçük olduğuna göre;
şekilde konmuş K ve L cisimleri yatay F kuvveti ile iti-
I.
0,2 olduğuna göre, K cisminin L ye uygulandığı
liyor.
Cisimlerle yüzey arasındaki sürtünme kat sayısı
Sistem 2 yönünde hızlanmaktadır.
II. Eğik düzlemin eğim açısı α azaltılırsa ipteki T ge-
kuvvet kaç N olur? (g = 10 N/kg)
rilmesi artar.
A) 2
B) 4
C) 6
D) 8
E) 12
III. X ve Y cisimleri yer değiştirilirse sistemin ivmesi
değişmez.
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) II ve III
8.
V0
L
N
M
m=5 kg
K
37°
53°
Cisimle zemin arasındaki sürtünme kat sayısının her
yerde aynı ve k = 3/4 olduğu ortamda m cismi K noktasından ϑ0 hızıyla gönderiliyor.
www.sinav.com.tr
6.
F=40 N
m=4 kg
37°
Yatay
4 kg kütleli cisim F kuvveti ile yatay düzlemde şekildeki gibi çekiliyor.
Cisimle yüzey arasındaki sürtünme kat sayısı sabit olup k = 0,5 olduğuna göre, sistemin ivmesi
kaç m/s2 dir?
(g = 10 m/s2 , sin37° = 0,6, cos 37° = 0,8)
Buna göre, cismin KL, LM ve MN yollarındaki hareketlerini gösteren hız - zaman grafiği, aşağıdakilerden hangisi gibidir?
A) 2
B) 3
C) 4
D) 5
E) 6
(sin37° = cos53° = 0,6 ; sin53° = cos37° = 0,8 ;
g = 10 N/kg)
A) Hız
B) Hız
Zaman
C) Hız
Zaman
D) Hız
Zaman
Zaman
DOĞRU SEÇENEKLER
E) Hız
Zaman
123
1. B
2. E
7. E
8. E
3. E
4. E
5. A
6. E
Test: 16
1.
Kuvvet ve Hareket III (Çözümlü Test)
Havasız ortamda ilk hızsız hare-
4.
t=0
kete geçen cisim hareketinin son
35 m
duğuna göre,
D) 105
E) 125
h1
h2
h2
Z
oranı kaçtır?
3V
(g = 10 m/s2)
A)
h yüksekliğinden serbest bı-
Y
Hava sürtünmesi önemsiz ol-
(g = 10 m/s2)
2.
h1
zıyla çarpıyor.
yüksekliği kaç m dir?
C) 80
V
zıyla geçerek Z noktasına 3V hı-
h
Buna göre, cismin bırakıldığı h
B) 45
X
latıldığında Y noktasından 2V hı-
saniyesinde 35 m yol almaktadır.
A) 25
Bir X cismi V hızıyla aşağıya fır-
1
2
B)
3
5
C)
4
9
D) 1
E)
5
3
V0 = 0
rakılan cisim t süre sonra 30
m/s lik hızla yere çarpıyor.
h
Hava direnci önemsiz olduğuna göre, t ve h kaçtır?
VÇ = 30 m/s
h(m)
t(s)
A)
2
20
B)
3
45
C)
3
80
D)
4
45
E)
4
80
3.
5.
www.sinav.com.tr
(g = 10 m/s2)
Bir X cismi 60 m yüksekten V0 hı-
X
zıyla aşağıya fırlatıldığı anda Y cis-
V0
mi yerden V0 hızıyla yukarıya fırla60 m
tılıyor.
V0
Cisimler 2 saniye sonra karşı-
Y
laştıklarına göre, V0 hızı kaç m/s
dir? (g = 10 m/s2 ve hava direnci önemsiz)
A) 5
B) 10
C) 15
D) 20
E) 30
Y
V0 = 10 m/s
X
45 m
6.
Şekil II
Şekil I
Yerden düşey yukarı doğru V0
Şekil I deki X cismi serbest bırakıldığı anda Şekil II
hızıyla fırlatılan cisim 6s sonra
deki Y cismi de 10 m/s lik hızla aynı anda aşağıya fır-
aynı hızla yere çarpmaktadır.
latılıyor.
hmax.
Buna göre, cismin çıkabilece-
Cisimler aynı anda yere düştüklerine göre, Y cisminin atıldığı yükseklik kaç m dir? (g = 10
m/s2
ği yükseklik (hmax) kaç m dir?
ve
V0
(g = 10 m/s2)
V0
sürtünme yok)
A) 45
B) 55
C) 60
D) 75
E) 80
A) 20
124
B) 25
C) 40
D) 45
E) 80
Kuvvet ve Hareket III
7.
Test: 16
10.
K noktasından 40 m/s
lik hızla düşey yukarı
hızla
L
fırlatılan cisim t süre
yor.
siz olduğuna göre, t
kaç saniyedir? (g = 10 m/s2)
(g = 10 m/s2)
K
C) 5
D) 6
E) 7
A)
8.
11.
V = 100 m/s
L
M
Duvar
K hizasındaki namludan çıkan bir mermi L noktasına
hedeflenmişken saparak M noktasına çarpıyor.
Sürtünmeler önemsiz olduğuna göre, KL arası
9.
C) 60
45 m yüksekten 50 m/s
4
5
3
4
C)
D)
X
5
4
E) 2
Yerden 50 m/s lik
VX
yükseklikten ge-
D) 50
K
hmaks.
37°
çerken yatay hızı
K
L
VX oluyor.
Hava direnci önemsiz olduğuna göre, hmaks. ve VX
kaçtır? (g = 10 m/s2)
Vx
hmax
uzaklık kaç m dir? (g = 10 m/s2)
B) 80
B)
2X
cisim maksimum 50 m/s
5m
A) 100
3
5
M
L
K
hızla eğik atılan
www.sinav.com.tr
K
h2
Hava direnci önem-
V0=40 m/s
Hava direnci önem-
B) 4
V0
h1
tasına düşüyor.
siz olduğuna göre,
h1
oranı kaçtır?
h2
A) 3
P
fırlatıldığında
bir süre sonra M nok-
V=10 m/s
sonra L noktasından
10 m/s lik hızla geçi-
Bir P cismi V0 yatay
E) 40
A) 30 m
30 m/s
B) 45 m
30 m/s
C) 45 m
40 m/s
D) 60 m
30 m/s
E) 80 m
30 m/s
V0 = 40 m/s
lik hızla yatay fırlatılan
12.
cisim L noktasına V hızıyla çarpıyor.
Şekildeki sistemde yatay
ip
6 kg
düzlem sürtünmelidir.
45 m
k = 0,5
Cisimler serbest bırakıl-
Hava direnci önemsiz
L
olduğuna göre, V hızı
dığında ip gerilmesi kaç
V
A) 30
B) 40
C) 50
4 kg
N olur? (g = 10 m/s2)
kaç m/s dir? (g = 10 m/s2)
D) 60
A) 12
E) 80
125
B) 18
C) 24
D) 32
E) 36
Test: 16
1.
Çözümler
Serbest düşen cisim eşit zaman aralıklarında aldığı
4.
Cismin aldığı yol bulunurken zaman verilmediği için
yollar
zamansız hız formülü kullanılabilir.
1. saniye 5 m
V2son = V2ilk + 2 g.h
2. saniye 15 m
Vy2 = Vx2 + 2 g.h1 ⇒ (2V)2 = V2 + 2g.h1
3. saniye 25 m
3V2 = 2 g.h1 ⇒ h1 =
4. saniye 35 m olur.
3V2
bulunur.
2 g
Aynı şekilde
Cisim son saniyede 35 m yol aldığına göre, hareketinin son saniyesi 4 tür. O hâlde cisim 4s havada kal-
Vz2 = Vy2 + 2 g.h2 ⇒ (3V)2 = (2V)2 + 2g.h2
mıştır.
9V2 = 4V2 + 2 g.h2
Bırakıldığı yükseklik h =
h=
1 2
gt den
2
5V2
bulunur.
2 g
5V2 = 2 g.h2 ⇒ h2 =
1
. 10 . 42
2
Oran yapılırsa
h = 80 m bulunur.
h1
h2
=
Doğru Seçenek C
3V2
2 g
5V2
2 g
=
3
bulunur.
5
Doğru Seçenek B
2.
Cismin yere çarpma hızı;
Vç = g.t ile bulunur.
30 = 10.t
t = 3s olur.
Bırakıldığı yükseklik; h =
h=
1 2
gt ile hesaplanır.
2
1
. 1. 10 . 32 & h = 45 m çıkar.
2
www.sinav.com.tr
5.
X cisminin t saniyede aldığı yol;
hX = V0.t +
1 2
gt
2
Y cisminin t sürede aldığı yol;
hY = V0.t –
1 2
gt dir.
2
hX + hY = 60 m olduğuna göre
V0.t +
1 2
1 2
gt + V0.t –
gt = 60
2
2
2V0.t = 60
t = 2s yerine yazılırsa
Doğru Seçenek B
4V0 = 60
V0 = 15 m/s bulunur.
Doğru Seçenek C
3.
6.
X cismi 45 m den serbest bırakıldığı için yere çarpma
lunabilir.
süresi;
1 2
1
h=
gt den 45 = . 10 . t2 & t = 3s bulunur.
2
2
Cismin uçuş süresi t =
Cisimlerin uçuş süreleri aynı olduğundan Y cisminin
6=
de yere ulaşma süresi 3s olur. Buradan
1 2
gt
hy = V0.t +
2
hy = 10 . 3 +
Cismin hareket süresi verildiğinden fırlatılma hızı bu-
2 V0
10
2 V0
g
ile bulunur.
& V0 = 30 m/s
Cismin çıkabileceği maksimum yükseklik
1
. 10 . 32
2
hmaks. =
hy = 30 + 45
hmaks. =
hy = 75 m bulunur.
Doğru Seçenek D
V20
2 g
den
(30) 2
2.10
& hmax =
900
= 45 m bulunur.
20
Doğru Seçenek D
126
Kuvvet ve Hareket III
7.
Test: 16
10.
Aşağıdan yukarıya doğru fırlatılan cismin herhangi
bir andaki hızı Vson = Vilk – gt ile bulunur.
Cismin yatay hızı sabit olduğundan yatayda aldığı yol
zamanla doğru orantılı olur. KM arası X, KL arası 2X
Değerler yerine yazılırsa;
olduğundan KL arasında 2t, LM arasında t süresi ge-
–10 = 40 – 10.t
çer. Bu süreler aynı zamanda düşeyde geçen sürelerdir. O hâlde h1 yolunu 2t sürede h1 + h2 yolunu 3t
10t = 50
sürede alır.
t = 5 saniye bulunur.
Yatay atılan cisim düşeyde serbest düştüğü için;
1
1
h1 =
g(2t)2
h1 + h2 =
g(3t)2
2
2
L noktasındaki hızı aşağı doğru olduğu için bu hızın
değeri negatif alınır.
Doğru Seçenek C
h1 =
1
g4t2
2
9 2
gt
2
h 1 + h2 =
↓
8.
h1 = 2 g.t2
2 gt2 + h2 =
Mermi düşeyde serbest düşme hareketi yaparak M
ye çarpmıştır.
5=
5 2
gt bulunur.
2
h2 =
O hâlde;
1 2
h=
gt
2
h1
Buradan
h2
=
1
. 10 . t2
2
2 gt2
5 2
gt
2
=
9 2
gt
2
4
bulunur.
5
Doğru Seçenek B
t=1s
11.
Mermi yatayda sabit hızlı hareket yaptığından;
|KL| = V0 . t
|KL| = 100 . 1
|KL| = 100 m bulunur.
Doğru Seçenek A
9.
K
Cismin yatay hızı
VX
VX = V.cos 37°
www.sinav.com.tr
Merminin hareket süresi 1s dir.
VX = 50.0,8
VY
VX = 40 m/s dir.
V = 50 m/s
37°
VX
K
Hareket boyunca
L
yatay hız değişmeyeceğinden maksimum yükseklikteki hızı VX = 40 m/s dir.
Düşey hız;
VY = V.sin 37°
V0
VY = 50.0,6 ⇒ VY = 30 m/s dir.
Cismin çıkabileceği maksimum yükseklik;
45 m
V0 = 40 m/s
hmaks. =
L
V2Y
2 g
& hmaks. =
(30) 2
2.10
& hmaks. =
900
20
= 45 m bulunur.
V
VY = 30 m/s
Doğru Seçenek B
Yatay fırlatılan cisme yatay doğrultuda hiçbir kuvvet
12.
etki etmediğinden yatay hız değişmez.
Sistemin ivmesi
FNet = mg.a dan
bulunur.
VY düşey hızını bulalım.
VY2 = 2 g.h
VY2 = 2.10.45 ⇒ VY2 = 900 ⇒ VY = 30 m/s bulunur.
V çarpma hızı V0 ile VY nin bileşkesidir.
T
6 kg
fs = mgk
mg – fs = mg.a
fs = 6.10.0,5
40 – 30 = (6 + 4)a
fs = 30 N
T
4 kg
m.g = 4.10
10 = 10.a
Pisagordan;
a=1
V2 = V02 + VY2
İp gerilmesini 4 kg lık kütleden hesap edebiliriz.
V2 = (40)2 + (30)2 ⇒ V2 = 1600 + 900 ⇒ V2 = 2500
mg – T = m.a
V = 50 m/s bulunur.
40 – T = 4.1 ⇒ T = 36 N olur.
m/s2
olur.
Doğru Seçenek E
Doğru Seçenek C
127
Test: 17
A.
Konu Kavrama Soruları (Kuvvet ve Hareket III)
Aşağıda verilen ifadelerden doğru olanın başına
B.
Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun
kelimelerle doldurunuz.
1.
Bir cismin şeklini değiştirebilen etkiye .................. de-
(D), yanlış olanın başına (Y) yazınız.
1.
( ) Bir sistem dengede ise bileşke kuvvet sıfırdır.
2.
( ) Bir cismin üzerine etki eden bileşke kuvvet sıfır
nir.
2.
Kuvvet ........................... büyüklüktür.
3.
Bir cismin üzerine etki eden kuvvetin büyüklüğü sıfır
ise cisim kesinlikle durur.
ise cisim ........................... denir.
3.
( ) Bir cismin ivmesi varsa hızlanan hareket yapar.
4.
( ) Bir nehirde hareket eden yüzücünün karşı kıyıya
4.
90° ise bileşke kuvvet kuvvetlerden bir tanesinin bü-
geçiş süresi akıntı hızına bağlıdır.
5.
yüklüğünün ........................... katına eşittir.
5.
( ) Eğik atış hareketinde maksimum yükseklikte
yatayda aldığı yol maksimum olur.
7.
( ) Yatay atış hareketinde cismin uçuş süresi ilk hızına bağlı değildir.
8.
( ) Aynı yönde eşit hızla hareket eden iki koşucu
6.
www.sinav.com.tr
( ) Eğik atış hareketinde cisim 45° lik açı ile atılırsa
Eylemsizlik ........................................ ölçüsü olarak
kullanılabilir.
7.
Etki-tepki kuvvetin büyüklükleri ...........................
8.
Bir cismin ivmesi varsa hızı ...........................
9.
Bir nehirde karşı kıyıya geçiş süresi hareketlinin
hızının akıntıya ........................... bileşenine bağlıdır.
birbirini duruyormuş gibi görür.
9.
Bir cisme kuvvet etki ediyorsa cisim ..................... kazanır.
cismin hızı sıfırdır.
6.
İki kuvvet büyüklükleri birbirine eşit aralarındaki açı
( ) Ortalama hız bir cismin birim zamandaki yer de-
10.
Hız-zaman grafiğinin eğimi ........................... verir.
11.
Konum-zaman grafiğinin eğimi .......................... verir.
12.
İvme-zaman
ğiştirmesidir.
10.
( ) Yer değiştirme miktarı bir cismin ilk ve son konumları arasındaki en kısa mesafesidir.
grafiğinin
altında
kalan
alan
........................... verir.
11.
( ) Serbest düşen cisimlerin yere çarpma hızı, ha-
13.
vasız ortamda cismin kütlesine bağlı değlidir.
12.
havasız ortamda kütleye ...........................
( ) İki cismin atış açılarının toplamı 90° ise, menzil
14.
uzaklıkları her zaman eşittir.
13.
Serbest düşme hareketinde yere düşme süresi
Bir cismin havada kalma süresi çekim ivmesine
...........................
15.
( ) Aynı konumdan eğik atılan iki cismin hızlarının
Eğik atış hareketinde birbirini 90° ye tamamlayan
düşey bileşenleri eşit ise havada kalma süreleri
açılarla atılan ve hızlarının büyüklükleri eşit olan iki
de eşittir.
cisim için menzil uzaklıkları ........................... .
128
Konu Kavrama Soruları (Kuvvet ve Hareket III)
C.
Aşağıda verilen soruların çözümlerini altlarındaki
boşluklara yapınız.
1.
Hava direncinin önemsenmediği ortamda bir cisim
serbest düşmeye bırakıldıktan dört saniye sonra ikinci bir cisim aynı yükseklikten ϑ hızıyla düşey aşağı
yönde atılıyor.
Test: 17
3.
Birinci cisim bırakıldıktan 7 saniye sonra cisimlerin hızları eşit olduğuna göre, ϑ hızı kaç m/s dir?
Şekildeki sürtünmeV1 = 9 m/s
siz sistemde yeterinV2 = 4 m/s
ce yüksek bir noktadan birbirlerine zıt
h
yönde verilen hızlarla
aynı anda yatay atılan
cisimlerin hız vektörleri arasındaki açı cisimler atıldıktan kaç saniye sonra 90° olur?
(g = 10 m/s2)
(g = 10 m/s2)
3
5
4.
X Vx = 2V
40
www.sinav.com.tr
2.
X
K
h1
2V
h
Vy = V
h2
Şekildeki sürtünmesiz ortamdan yatay atılan cih1
simlerin izledikleri yörüngelere göre
oranı
h2
kaçtır?
L
11 h
5
4
Y
VI
Yerden aynı yükseklikte bulunan K cismi serbest bırakıldığında L noktasına V hızıyla, X cismi de aşağı
yönlü 2V hızıyla atıldığında Y noktasına V' hızıyla
çarpıyor.
5.
10 m/s
K
h=?
ϑ0
Buna göre, V' kaç V dir? (Sürtünme yok.)
50 m/s
L
ϑX
Hava direncinin önemsenmediği ortamda eğik atılan
cismin K ve L noktalarındaki hız bileşenleri şekildeki
gibi olmaktadır.
Buna göre, K ve L noktaları arasındaki düşey
uzaklık kaç metredir? (g = 10 m/s2)
4
120
129
Test: 17
6.
Konu Kavrama Soruları (Kuvvet ve Hareket III)
9.
Hava direncinin
önemsenmedi-
ϑ0
ği ortamda şe-
Sürtünmesiz düzlemdeki
α
Sistem
da L noktasına
Yatay
2m
göre, F kuvveti kaç mg
L
X = 1440 m
g
4
g
ivmesi ile F
4
yönünde hızlandığına
h
saniye sonunçarpmaktadır.
a=
F
ile çekiliyor.
K
kildeki gibi eğik Yatay
atılan cisim 12
2m
cisimler yatay F kuvveti
dir?
Cisim 10 saniye sonunda K noktasından geçtiğine göre, ϑ0 hızı kaç m/s’dir? (g = 10 m/s2)
130
3
7.
10.
α
4x
hmax
h1
m=2 kg
h2
F=24 N
Yatay
2x
3x
3x
Hava direncinin önemsenmediği ortamda eğik atılan
cismin yörüngesi şekildeki gibidir.
h1 ve h2 yükseklikleri oranı
h1
h2
kaçtır?
K
www.sinav.com.tr
ϑ0
K noktasında durmakta olan 2 kg kütleli cisme yatay
24 N luk kuvvet uygulandığında, cisim 3 saniyede
18m yol alıyor.
Buna göre, cisimle yer arasındaki sürtünme kat
sayısı kaçtır? (g = 10 m/s2)
32
27
4
5
8.
→
ϑ
45°
11.
yatay
K
m=2 kg
•
40 m
F=6 N
yatay
37°
Sürtünmesiz yatay düzlemde duran m = 2 kg lık cis→
me yatay F kuvveti 2s uygulanıp kaldırılıyor.
Şekildeki gibi ϑ hızıyla atılan cisim K noktasına çar-
Buna göre, cismin harekete geçtiği andan itiba-
pıyor.
ren 4 saniyede aldığı yol kaç m olur?
Buna göre; ϑ kaç m/s dir? (g = 10 m/ s2)
18
10 3
130
Bölüm 5
Elektrik I
Test: 1
Elektrostatik
1.
3.
Yük alışverişi
olur.
+
–
+
+
1
Eşit büyüklükte
zıt cins
yüklenme olur.
2
3
Elektriklenme
Kutuplanma
olur.
l
ll
nötr
+
Yukarıdaki etkinlikte 1, 2, 3 numaralı elektriklenme çeşidi, aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
1
––––––––––
2
–––––––––––
lll
3
––––––––––
A)
Etki
Dokunma
Sürtünme
Bir öğrenci yukarıdaki deneyleri yaparak cisimlerin
B)
Sürtünme
Dokunma
Etki
birbirine uyguladıkları kuvvetleri aşağıya yazıyor.
C)
Dokunma
Etki
Sürtünme
Buna göre, bu öğrenci hangi seçeneği yazmış
D)
Dokunma
Sürtünme
Etki
olabilir?
E)
Etki
Sürtünme
Dokunma
www.sinav.com.tr
I
––––––––––
2.
Birbiri ile temas hâlindeki yalıtkan
K, L cisimlerinden L cismi, K cismine sürtülerek çekiliyor.
K
+
+
+
+
+ +
K
+ +
+
+
+
+
– – – – B)
–
+
–
–
+
– L –
–
–
+
–
–
– ––
4.
A)
Çekme
İtme
İtme
B)
Çekme
İtme
Etkilemez
C)
Çekme
İtme
Çekme
D)
Çekme
Çekme
İtme
E)
İtme
Çekme
İtme
nötr
Nötr iletken çubuğun L
K
ucuna - yüklü bir küre
K
L
–
–
–
–
–
şekildeki gibi dokunduruluyor.
Buna göre, çubuğun
K ve L ucunun yük cinsi ne olur?
C) –
–
–
–
K
L
+ D)
+
+
+
E)
K
+
+
+
K
+
+
+
–
–
–
–
–
+
+
+
+
+
III
––––––––––
L
Bu işlem sırasında yüklenen
cisimlerin yük dağılımları, aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir?
A)
II
–––––––––––
L
A)
L
131
K
––––
nötr
L
––––
–
B)
nötr
+
C)
+
–
D)
–
–
E)
–
+
–
L –– –
–
Test: 1
5.
Elektrostatik
8.
Nötr iletken çubuk K, L, M
bölmelerinden oluşmuştur. (–) yüklü X cismi şekildeki gibi L bölgesine
yaklaştırılıyor.
–
K
X
L
M
Buna göre; K, L, M bölgelerinin yük işaretleri
nasıl olur?
K
L
M
A)
+
+
+
B)
–
+
–
C)
+
–
–
D)
+
+
Nötr
E)
–
Nötr
–
Şekildeki düzenekte iletken K, L, N cisimleri nötr,
M cismi ise yalıtkandır.
(+) yüklü bir X cismi L
cismine dokundurulup
ayrıldıktan sonra N deki
toprak hattı kesiliyor.
M
N
–
–
–
–
A)
C)
TV'ye yaklaşınca
koldaki tüylerin
hareketi
İki insanın elleri
birbirine değince
çarpılması
Yukarıda verilen örnekler, elektriklenmenin hangi
çeşidine örnektir?
I
––––––––––
II
–––––––––––
III
––––––––––
A)
Etki
Etki
Etki
B)
Etki
Etki
Dokunma
C)
Dokunma
Etki
Etki
D)
Dokunma
Dokunma
Etki
E)
Etki
Dokunma
Dokunma
www.sinav.com.tr
Yüklü balon
muslukta akan
suya yaklaşınca
suyun bükülmesi
K
L
Yalıtkan Zemin
Buna göre K, L ve N cisimlerinin yük dağılımları
aşağıdakilerden hangisi gibi olur?
K
–+
–+
–
–+
L
++
++
++
M
N
–+
–+
–
–+
N
–
–
–
–
B)
D)
K
L
++
++
++
++
N
+–
+–
–
+–
––
––
––
E)
6.
M
N
N
–
+–
+–
–
+–
M
M
M
L
K
+–
+–
–
+–
++
++
++
L
K
+–
+–
+–
+–
+–
–
+–
K
–
–
–
–
–
L
++
++
++
++
9.
+
–
nötr
X
Y
Z
Şekildeki X cisminin yükü pozitif, Y nin yükü negatif
ve Z nin yükü ise nötrdür.
Buna göre,
I.
X cisminde sadece + cins yükler vardır.
II. Y cisminde (–) cins yükler (+) cins yüklerden fazladır.
7.
III. Z cisminde (+) ve (–) cins yükler bulunmamaktadır.
Cisimlerin elektriklenmesi ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
A) Yalıtkan bir çubuğun uçları etki ile elektriklenme
sonucu kutuplanabilir.
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) I ve III
B) Dokunma ile elektriklenme iletken cisimler arasında olur.
C) İletken katı cisimlerin elektriklenmesi elektronların yer değiştirmesi sonucunda olur.
DOĞRU SEÇENEKLER
D) Birbirine dokundurulan iletken yüklü küreler toplam yükü yarıçapları ile orantılı paylaşırlar.
E) Pozitif yükle yüklenen cisim elektron kaybetmiştir.
132
1. D
2. D
3. C
7. A
8. A
9. B
4. D
5. B
6. B
Test: 2
Elektrostatik
1.
4.
+ yüklü cisim
+ yüklü cismi
X
K
Nötr
Y
a
b
+ + +
K
Yükler
+ yüklü cisim
nötr cismi
L
– yüklü cisim
nötr cismi
M
Yalıtkan ayak üzerindeki iletken nötr K çubuğunun
yanına şekildeki gibi (+) yüklü iletken L cismi yerleştiriliyor.
Yukarıdaki etkinlikte K, L, M kutularına aşağıdaki-
Buna göre;
lerden hangisi yazılabilir?
K
––––––––––
L
–––––––––––
L
I.
M
––––––––––
K çubuğunun X, Y uçları eşit ve zıt yükle yüklenir.
II. K çubuğunun X ucundan Y ucuna (+) yükler hareket eder.
A)
Çeker
Etkilemez
Etkilemez
B)
Çeker
İter
İter
C)
İter
Çeker
Çeker
III. L cisminin a ucundan b ucuna doğru (–) yük geçişi olur.
D)
İter
Etkilemez
Etkilemez
yargılarından hangileri doğrudur?
E)
İter
Çeker
Etkilemez
A) Yalnız I
B) I ve II
2.
Sürtünme sonucu elektriklenmeyle ilgili;
Nötr iki iletken birbirine sürtülürse cisimlerde
elektriklenme olmaz.
Bir iletken ile yalıtkan birbirine sürtülürse cisimlerde elektriklenme olur.
Sürtünme sonucu cisimler eşit ve zıt yüklerle
www.sinav.com.tr
D) II ve III
yüklenir.
5.
raklanmış nötr
nötr
L
+
iletken çubuğa
+ yüklü bir küre
şekildeki
yanlış ise (Y) yazıldığında aşağıdakilerden hangi-
yaklaştırılıyor.
si oluşur?
Buna göre;
B)
K
L ucundan top-
yargılarının başlarındaki kutulara doğru ise (D)
A)
C) I ve III
E) I, II ve III
C)
D)
gibi
Topraklama
E)
İletkenin K ucuna topraktan elektron
gelir.
Selin
İletkenin K ucundan toprağa + yük
geçer.
3.
r ve 2r yarıçaplı iletken
K ve L kürelerinin yükü
sırasıyla +2q ve –11q
Gizem
– 11q
+ 2q
2r
K r
L
İletkenin K ucu –, L ucu nötr olur.
dur.
Ali
Buna göre K küresi L
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
küresine
A) Selin
B) Gizem
C) Selin ve Ali
D) Selin ve Gizem
dokundu-
rulduğunda K nin son yükü ne olur?
A) –2q
B) –3q
C) +3q
D) –6q
E) +6q
E) Gizem ve Ali
133
Test: 2
Elektrostatik
6.
X
K
8.
L
( ) Yalıtkan maddeler dokunma ile elektriklenebilir.
( ) İletken maddeler dokunma ve etki ile elektrikle-
+
nebilir.
( ) İki iletken cisim dokundurulduğunda yük alışverişi yapmıyorsa potansiyelleri eşittir.
Şekil I
Yukarıda verilen yargılardan doğru olanın başına
Y
M
N
D, yanlış olanın başına Y yazıldığında aşağıdakilerden hangisi doğru olur?
+
A) D, Y, D
B) D, Y, Y
D) Y, D, Y
C) Y, D, D
E) Y, Y, D
Şekil II
Yalıtkan ayaklar üzerindeki nötr iletken KL ve MN çubukları iletken tel ile topraklanmıştır.
Bu çubukların K ve M uçlarının yanına (+) yüklü X
ve Y cisimleri Şekil I ve II deki gibi yaklaştırılırsa
K
L
M
N
A)
+
–
+
–
B)
–
+
–
+
C)
+
–
–
+
D)
–
Nötr
–
Nötr
E)
–
Nötr
Nötr
–
www.sinav.com.tr
çubukların K, L, M ve N uçlarının yük cinsleri ne
olur?
9.
Pozitif yüklü
cisim
(+) yük sayısı
(–) yükten fazladır.
Nötr cisim
Hiç (–) yükü yoktur.
Negatif yüklü
cisim
Hiç (+) yükü yoktur.
Cisim
Yukarıdaki etkinlikte doğru verilen yargıların karşısındaki boş kutu işaretlenirse nasıl bir görünüm oluşur?
A)
7.
3
4
D
Y
1
2
+ yükler hareket
etmezler.
D
Y
D
Zıt cins yükler
birbirini çeker.
Aynı cins yükler
birbirini iter.
Y
B)
C)
D)
E)
5
D
Y
Yük alışverişi sırasında
sadece elektron alışverişi olur.
Giriş
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yar-
DOĞRU SEÇENEKLER
gının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendirilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkışa ulaşılır?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
134
1. C
2. A
3. B
7. C
8. C
9. D
4. C
5. C
6. D
Test: 3
1.
Elektrostatik
1
2
D
3
Y
D
(+) ve (–) yük sayısı
eşit olan cisimlere
nötr cisim denir.
4.
4
grafiklerinde K ve
Y
Y
Yalıtkan cisimler
sürtünme ile
elektriklenebilir
+ yük sayısı
+ yük sayısı
– yük sayısı
– yük sayısı
L cisimlerinin +
Ebonit çubuk
dokunma ile
elektriklenebilir.
D
Şekildeki sütun
ve – yük sayısı
D
5
gösterilmektedir.
Y
Buna göre;
Yüklü cam çubuk bir
iletkene dokunursa
yükünü kaybetmez.
K
L
L cismi
nötr dür.
K cismi +
yüklüdür.
Y
D
İletken cisimler hem
etki ile hem de dokunma
ile elektriklenebilir.
Giriş
K cismi L
cismini çeker.
Ali
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yar-
Nuri
gının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendirilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkışa ulaşılır?
A) 1
Fatma
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
2.
Yarıçapları r, 3r
K
L
M
ve 2r olan K, L,
M
kürelerinin
r
2r
3r
yükleri sırasıyla
–q, +4q ve Q
–q
+ 4q
Q
www.sinav.com.tr
A) Ali
D) Ali ve Fatma
5.
C) Ali ve Nuri
E) Ali, Nuri ve Fatma
Yükleri qX, qY, yarıçapları rX, rY olan iki iletken küre
birbirine dokunduruluyor.
X, Y cisimlerinin yük miktarları değiştiğine göre,
I.
dur.
qX ≠ qY
II. rX ≠ rY
Üç küre aynı anda birbirine dokundurulduğunda
III.
nötr olduklarına göre Q yükü nedir?
A) +3q
B) Nuri
B) –3q
C) 2q
D) –2q
E) –q
qX
rX
≠
qY
rY
bağıntılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
3.
6.
Yükleri farklı iki iletken küre birbirine dokundurulduğunda aralarınnda yük alışverişi oluyor.
E) II ve III
r ve 2r yarıçaplı iletken küreler yalıtkan
C) Yalnız III
X
•
S
r
•
2r Y
ayaklar üzerindedirBuna göre, cisimlerin;
I.
ler. Küreler arasında-
yük miktarları,
ki S anahtarı kapatı-
II. yük işaretleri,
lırsa küreler arasında yük alışverişi gerçekleşiyor.
III. yük değişim miktarları
X küresinin yük değişim miktarı qX, Y küresinin
niceliklerinden hangileri kesinlikle aynı olur?
yük değişim miktarı qY ise,
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) I ve III
C) I ve II
A)
E) II ve III
135
1
4
B)
1
2
C) 1
qX
qY
oranı kaçtır?
D) 2
E) 4
Test: 3
7.
Elektrostatik
Eşit yarıçaplı K ve L ilet-
K
ken küreleri sırasıyla
9.
L
r
+
r
–3q ve –q yüklüdür.
K
– 3q
Anahtar kapatıldığın-
d
l
M
L
–q
da;
Kürelerin son
yükü – 2q olur.
Yalıtkan ayaklar üzerindeki nötr K, L iletken çubuk ile
(+) yüklü M küresi şekildeki gibi yerleştirilmiştir.
K dan L ye
– q yükü geçer.
Buna göre,
I.
Cem
Selim
Kürelerin potansiyelleri eşit olur.
Çubuğun K ve L ucu eşit fakat zıt yüklenir.
II. M küresi ile çubuğun L ucu arasındaki d mesafesi artarsa K ucunun yükü azalır.
III. Çubuğun boyu l azaltılırsa K ve L nin yük miktarları artar.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
Yasin
B) I ve II
D) II ve III
C) I ve III
E) I, II ve III
hangi öğrencilerin yorumu doğru olur?
A) Cem
B) Selim
C) Cem ve Selim
www.sinav.com.tr
D) Selim ve Yasin E) Cem, Selim ve Yasin
8.
S1
K
+2q
L
S2
X
+q
+q
Y
–q
10.
X
+
•
Y
r
•
Z
r
•
r
İletken, nötr, r yarıçaplı X, Y, Z küreleri yalıtkan ayaklar üzerinde birbirine değmektedir. Bu kürelerin yanına (+) yüklü K küresi şekildeki gibi konuluyor. Sistemden önce Z küresi, sonra da Y küresi yalıtkan ayaklarından tutularak uzaklaştırılıyor.
Buna göre;
I.
Şekil I
K
Y ve Z (+) yükle yüklenmiştir.
II. X in yük miktarı Z nin yük miktarından büyük olur.
Şekil II
III. X ile Y zıt yüklüdür.
Yarıçapları eşit iletken K, L, X ve Y kürelerinin yükleri Şekil I ve II deki gibidir.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
S1, S2 anahtarı kapatıldığında,
q
I. K küresinden L küresine + yüklü geçmiştir.
2
II. L küresinden K küresine –
B) I ve II
D) II ve III
C) I ve III
E) I, II ve III
q
yükü geçmiştir.
2
III. Y küresinden X küresine –q yükü geçmiştir.
DOĞRU SEÇENEKLER
yargılarından hangileri doğru olur?
(İki sistem birbirinden etkilenmiyor.)
A) Yalnız II
D) II ve III
B) Yalnız III
C) I ve II
E) I ve III
136
1. A
2. B
3. E
4. E
7. E
8. D
9. E
10. E
5. C
6. C
Test: 4
1.
1
Elektrostatik
2
Elektriklenme
Yük
4.
3
Yük
r, r ve 2r yarıçaplı
Zaman
K
iletken
L
M
Coulomb
Akım
2r
r
r
+ 4q
nötr
K, L, M küreK
M
L
lerinin yükleri
Sürtünme
sırasıyla
4q,
nötr ve –q dur.
Yukarıdaki etkinlikte doğru eşleştirme yapılırsa
–q
Küreler birbirine dokundurulup ayrıldığında son
aşağıdakilerden hangisi doğru olur?
yüklerini gösteren sütun grafiği aşağıdakilerden
A) (1 - L) (2 - M) (3 - K)
hangisi gibi olur?
B) (1 - L) (2 - K) (3 - M)
A) Yük
B) Yük
C) (1 - K) (2 - M) (3 - L)
D) (1 - K) (2 - L) (3 - M)
E) (1 - M) (2 - L) (3 - K)
K
L
M
K
C) Yük
2.
L
M
L
M
D) Yük
–3q yüklü içi boş kürenin içine
+q yüklü bir X cismi dokunduX
rulup çekiliyor.
Buna göre içi boş kürenin
– 3q
yük dağılımı aşağıdakilerden
hangisi gibi olur?
A) –
–
+
+
–
–
+
+
+
B) +
–
+
–
+
–
–
+
–
–
–
+
–
+
E) –
–
–
–
+
–
–
+
+
D)
–
–
C) +
+
–
–
–
+
+
+
–
www.sinav.com.tr
+q
–
–
L
M
K
E) Yük
K
L
M
5.
–
–
K
–
Z
X
+
+ q
q
Y – q
K
L
M
3.
+
–
Y
Z
Özdeş yüksüz ve iletken K, L, M kürelerinde, eşit yük
miktarlı X, Y, Z iletken cisimleri şekildeki gibi yeteri
kadar bekletiliyor.
+
X
Buna göre K, L, M kürelerinin dış yüzeylerindeki
yük cinsleri aşağıdakilerden hangisi gibi olur?
İçi boş iletken ve nötr X, Y, Z kürelerinden X küresinin
içine + yüklü cisim dokundurulurken Y nin içine + yük-
K
L
M
lü cisim, Z nin içine de - yüklü cisim yaklaştırılıyor.
A)
+
+
–
Buna göre, hangi kürenin iç yüzeyi pozitif yükle-
B)
–
–
+
nir?
C)
–
+
+
D)
+
–
+
E)
Nötr
–
+
A) Yalnız X
D) X ve Z
B) Yalnız Y
C) Yalnız Z
E) Y ve Z
137
Test: 4
Elektrostatik
6.
K
X
8.
Y
d
X
+++++
+q
Hava
İletken
tel
–
Y
–––––
–q
L
Yalıtkan
ayaklar
Şekildeki elektroskop yüksüz, X çubuğu (+q) yüklü ve
Y çubuğu ise –q yüklüdür.
Nötr K elektroskobu ile nötr iletken X, Y levhaları şekildeki gibi yerleştirilmiştir. (–) yüklü L küresi Y levhasına dokundurulup uzaklaştırılıyor.
Buna göre;
I.
Buna göre;
I.
Elektroskobun yaprakları (–) yükle yüklenir.
II. X in yanına Y cismi şekildeki gibi yaklaştırılırsa
yapraklar tamamen kapanır.
II. X, Y arasındaki d mesafesi azaltılırsa yaprakların
açıklığı artar.
III. Y cismi, X cismine dokundurulursa yapraklar tamamen kapanır.
III. X, Y levhaları arasına cam konulursa, yapraklar
biraz kapanır.
yargılarından hangileri doğrudur?
yargılarından hangileri doğrudur?
B) I ve II
D) II ve III
7.
– 2q
E) I, II ve III
+ 3q
+q
2r
A) Yalnız I
C) I ve III
r
r
–q
r
B) I ve II
D) II ve III
www.sinav.com.tr
A) Yalnız I
Elektroskoba sadece X cismi yaklaştırılırsa yapraklar + yükle yüklenerek açılır.
9.
C) I ve III
E) I, II ve III
Birbirine değmekte olan
L
K
K ve L kürelerine şekil-
r
+++
2r
deki gibi + yüklü çubuk
yaklaştırılıyor.
Buna göre K ve L nin
P
K
L
nötr
yük miktarlarına ait
M
nötr
sütun grafiği; aşağıdakilerden hangileri olabilir?
Üç öğrenci verilen kürelerden iki tanesini birbirine dokunduruyor.
Yük miktarı
Yük miktarı
Yük miktarı
Buna göre;
K ile L
P ile M
K
L
K
A) Yalnız I
K ile M
Zehra
L
K
B) Yalnız II
D) I ya da II
L
C) Yalnız III
E) I ya da III
Yasir
Rabia
DOĞRU SEÇENEKLER
hangi öğrencilerin dokundurma işleminde yük
alışverişi olmaz?
A) Zehra
B) Yasir
D) Zehra ve Yasir
C) Rabia
E) Zehra ve Rabia
138
1. A
2. E
3. C
7. B
8. C
9. A
4. B
5. D
6. E
Test: 5
1.
Elektrostatik
1
2
D
Y
4.
Nötr elektroskoba
yüklü cisim yaklaşırsa
topuz ve yapraklar
farklı cins yüklenir.
D
3
4
5
Y
D
Y
Nötr elektroskobu
yüklersek
yaprakları açılır.
K
Elektroskop “aynı
cins yükler birbirini
iter” prensibine göre
çalışır.
L
M
N
P
R
Negatif yüklü özdeş iletken K, L, M, N, P, R kürelerinin yük miktarlarına ait sütun grafiği şekildeki gibidir.
Bu kürelerden K ile L, M ile N ve P ile R birbirine
Y
D
Yük miktarı
dokundurulunca hangisinden diğerine yük geçişi
Cisimlerin yüklü olup olmadığını anlamamıza
yarayan cihaza elektroskop denir.
olur?
Giriş
K ile L
––––––––––
P ile R
––––––––––
A)
K den L ye
M den N ye
P den R ye
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yar-
B)
K den L ye
M den N ye
R den P ye
gının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendi-
C)
L den K ye
N den M ye
P den R ye
rilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkı-
D)
L den K ye
M den N ye
R den P ye
E)
K dan L ye
N den M ye
R den P ye
şa ulaşılır?
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
– yüklü bir elektroskobun to-
Y
– – –
X
––
–
puzuna – yüklü bir Y çubuğu
şekildeki gibi yaklaştırılıyor.
Buna göre, elektroskobun
yaprakları arası açıklık na-
–
–
–
–
www.sinav.com.tr
A) 1
2.
M ile N
–––––––––––
sıl değişir?
A)
5.
+5q
Değişmez.
+q
S
B) Biraz kapanır.
C) Biraz daha açılır.
D) Önce kapanıp sonra açılır.
E) Önce açılıp sonra kapanır.
K
3.
–q yüklü bir elektroskoba +5q
–q
+
– ++
+ 5q
yüklü bir çubuk şekildeki gibi
5q ve q yüklü özdeş K, L elektroskopları arasın-
dokunduruluyor.
daki S anahtarı kapatılırsa;
Buna göre, elektroskobun
yapraklarının hareketi nasıl
L
–
–
I.
–
–
K nin yaprakları biraz kapanır.
olur?
II. L nin yaprakları biraz açılır.
A) Tam kapanır.
III. L den K ye +2q yükü geçmiştir.
B) Biraz kapanır.
yargılarından hangileri doğru olur?
C) Biraz daha açılır.
A) Yalnız I
D) Önce kapanıp sonra açılır.
B) Yalnız II
D) I ve III
E) Değişiklik olmaz.
139
C) I ve II
E) II ve III
Test: 5
Elektrostatik
6.
K
8.
L
İletken
M
–
K
Yüklü K elektroskobuna yaklaştırılan L cismi elektroskoptan uzaklaştırıldığında yaprakların biraz açıldığı gözleniyor.
Yüksüz iletken K küresi ile L elektroskobu iletken telle birbirine bağlanmıştır.
K küresinin içine (–) yüklü M küresi şekildeki gibi
Buna göre;
I.
L
sarkıtıldığında;
K ve L zıt yüklüdürler.
I.
K nin içi (+) yükle yüklenir.
II. L nötrdür.
II. L elektroskobunun yaprakları (–) yükle yüklenir.
III. L cismi K elektroskobuna dokundurulursa yaprakların konumunda değişim olmaz.
yargılarından hangileri doğru olabilir?
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız II
A) Yalnız II
B) Yalnız III
C) I ve II
E) II ve III
K
Yüklü K elektroskobuna iletken
B) I ve II
D) II ve III
L
L çubuğu yaklaştırıldığında θ
açısı artıyor.
www.sinav.com.tr
D) I ve III
7.
III. K den L ye elektron akışı olur.
9.
C) I ve III
E) I, II ve III
Yalıtkan ayaklar üzerinr
kürelerinin yükleri – 4q
birlerine dokundurulup
L
K
leri qK ve qL olmaktadır.
Buna göre;
Buna göre, qK ve qL kaçtır?
Elektroskop
negatif yüklüdür.
Serkan
2r
ve +10q dur. Küreler bir-
ayrıldıklarında son yükθ
+10q
– 4q
de duran şekildeki K, L
Elektroskop ile L
çubuğu aynı cins
elektrikle yüklüdür.
qL
qK
L çubuğu
yüklüdür.
Emin
A) +q
+2q
B) –2q
+4q
C) +2q
+4q
D) +3q
+3q
E) +2q
+6q
Mete
DOĞRU SEÇENEKLER
öğrenci yorumlarından hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Serkan
D) Emin ve Mete
B) Emin
C) Serkan ve Emin
E) Serkan, Emin ve Mete
140
1. A
2. C
3. D
7. D
8. E
9. C
4. A
5. C
6. C
Test: 6
Elektrik Kuvveti
1.
3.
L
niceliktir
doğru
K
orantılı
I.
ters
Elektrik
kuvveti
İki yüklü cisim arasındaki elektriksel kuvvet için
yazılan;
II. Hareket ettirici özelliği vardır.
M
orantılı
Temas gerektirmeyen kuvvettir.
III. Cisimlerin kütlelerinden bağımsızdır.
birimidir
yargılarından hangileri doğrudur?
Nevton
A) Yalnız II
B) I ve II
D) II ve III
C) I ve III
E) I, II ve III
Yukarıdaki kavram haritasında K, L, M kutularına
yazılabilecek doğru kavram aşağıdakilerden hangisidir?
K
––––––––––
L
–––––––––
M
––––––––––
A) Yüklerin
çarpımıyla
B) Yüklerin
çarpımıyla
Vektörel
Uzaklıkla
Skaler
Uzaklıkla
C) Yüklerin
çarpımıyla
Vektörel
Yük cinsi
D) Uzaklıkla
Vektörel
Uzaklığın
4.
X
Y
Z
qy
qx
qz
E) Yüklerin
çarpımıyla
2.
Vektörel
www.sinav.com.tr
karesiyle
Uzaklığın
karesiyle
Sürtünmesiz yatay düzlem-
X, Y, Z noktasal cisimlerden Y cismi serbest bırakıldığında dengede kalmaktadır.
Sistem sürtünmesiz olduğuna göre
qx
oranı kaçqz
tır?
A)
4
9
B)
2
3
C) 1
D)
3
2
E)
9
4
F
deki yüklü X, Y, Z cisimlerinin K cismine uyguladığı bi-
X
Y
K
leşke kuvvet F oluyor.
Buna göre;
Z
X ile Y aynı
cins yüklüdür.
Z ile K aynı
cins yüklüdür.
5.
Ahmet
X ile Y nin yük
büyüklüğü eşittir.
X
Emin
+q
Y
X
+q
+ 3q
Noktasal X, Y, Z cisimlerinin yükleri sırasıyla +q, +q
ve +3q dur.
Musa
X cisminin Y cismine uyguladığı elektriksel kuv-
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
vet F ise Y cismine etki eden bileşke kuvvet ne-
A) Ahmet
dir?
B) Emin
D) Emin ve Musa
C) Ahmet ve Emin
A) –2 F
E) Ahmet, Emin ve Musa
141
B) – F
C) F
D) 3 F
E) 4 F
Test: 6
6.
Elektrik Kuvveti
9.
Aynı düzlemdeki X ve
T1
Y noktasal yüklerinin
X
pozitif Z yüküne uygu-
Y
T2
q
Z
ladığı bileşke kuvvet
2q
2q
4q
Şekil - l
Şekil - ll
sıfırdır.
qY
Buna göre
1
A) 16
qX
Yukarıdaki sistemlerde ip gerilmeleri T1 ve T2 dir.
oranı kaçtır?
Buna göre
1
B) 4
1
D)
4
1
C)
16
1
E)
2
A)
7.
1
4
T1
T2
B)
oranı kaçtır?
1
2
C) 1
D) 2
E) 4
10.
+
q
q
+
+
l
q
+
q
Yalıtkan ip
ll
2q
+
2q
+
2q
lll
+
lV
Bir öğrenci yükler arasındaki uzaklık ile elektriksel
kuvvet arasındaki ilişkiyi bulmak için iki ölçüm yapıyor.
Buna göre, bu öğrenci yukarıdaki hangi iki deneyi yapmış olabilir?
A) I ve II
B) I ve III
C) I ve IV
Z
X
Şekil I
Şekil II
Asılı X küresinin yanına Şekil I ve II deki gibi Y ve Z
kürecikleri yaklaştırılıyor.
X küresi oklar yönünde harekete geçtiğine göre;
I.
D) II ve III
Yalıtkan ip
Y
X
www.sinav.com.tr
q
+
X küresi nötrdür.
II. Z küresi yüklüdür.
E) III ve IV
III. X ile Z aynı cins yüklüdür.
yargılarından hangileri kesin doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
8.
q1 = 2.10–5
Şekildeki yüklü küreler birbirine F
C) I ve II
E) II ve III
q2 = 8.10–5
F
F
büyüklüğünde
kuvvet uyguluyorlar.
d = 4.10–1m
DOĞRU SEÇENEKLER
Buna göre F kuvveti kaç N dur?
1. E
2. E
3. E
4. A
(k = 9 . 109 Nm2/c2)
7. A
8. E
9. C
10. E
A) 0,1
B) 1
C) 5
D) 9
E) 90
142
5. A
6. B
Test: 7
1.
Elektrik Kuvveti
3.
Uzaklık
Özdeş yüklü iki cisim K, L, M
Yatay düzleme sabitlen-
tutulduğunda
miş X ve Z noktasal yük-
aralarındaki uzaklığa ait sütun
leri Y yüküne kuvvet uy-
grafiği şekildeki gibidir.
guluyorlar.
Buna göre cisimlerin birbir-
Buna göre Y cismine et-
konumlarında
K
lerine uyguladıkları elektrik
L
X
hangileri olabilir?
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yalnız 1
K
C) Kuvvet
B) Kuvvet
L
M
Z
B) Yalnız 2
D) 1 ya da 2
K
D) Kuvvet
L
Y
3
ki eden bileşke kuvvet
M
kuvvetlerine ait sütun grafiği
A) Kuvvet
2
1
E) 2 ya da 3
4.
M
C) Yalnız 3
qY=–4q
qX=q
2r
r
d
L
M
K
L
E) Kuvvet
K
L
Yükleri q ve –4q olan X, Y iletken küreleri şekildeki
konumda iken aralarındaki elektriksel kuvvetin büyüklüğü F dir.
M
www.sinav.com.tr
K
M
İki küre birbirine dokundurulup tekrar aynı konumlarına konulursa aralarındaki elektriksel kuvvetin büyüklüğü kaç F olur?
A)
5.
2.
Y
1
8
B)
1
4
C)
1
2
D) 1
E) 2
1
2
3
4
5
D
Y
Y
D
Y
4q
Yükler birbirinden
uzaklaşırsa coulomb
kuvveti değişmez.
2d
D
K
d
X
q
d
q
Z
Coulomb kuvveti
vektöreldir.
q
Şekildeki noktalara yerleştirilmiş yüklerden X yükü-
D
nün K ya uyguladığı kuvvet F dir.
Coulomb kuvveti
yüklerin çarpımıyla
doğru orantılıdır.
Y
Yükler arasındaki
etkileşim kuvvetine
coulomb kuvveti denir.
Buna göre K ya etki eden bileşke kuvvet aşağıda-
Giriş
kilerden hangisidir?
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yarA)
B)
C)
F
F
D)
gının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendi2F
E)
rilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkışa ulaşılır?
2F
2F
A) 1
143
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
Test: 7
6.
Elektrik Kuvveti
9.
Şekildeki sistemde yüklü
Yalıtkan ip
X küresinin yanına yüksüz iletken Y cismi şekil-
Y
X
deki gibi konuluyor.
Buna göre, X cisminin
X ile Y arasındaki elektriksel kuvvet cisimlerin
ağırlığına eşit olduğuna
göre, T1, T2, T3 arasındaki ilişki nedir?
denge durumu;
α
X
Y
β
Y
X
Kütleleri ve yük miktarları
eşit X, Y, Z cisimleri şekildeki gibi dengede iken iplerdeki gerilme kuvvetleri
T1, T2, T3 oluyor.
Y
T1
+
T3
+
X
X
d
Y
–
+
Z
T2
X
(Cisimlerin çapraz etkileşimi önemsenmiyor.)
I.
II.
III.
A) T1 = T2 = T3
B) T1 = T3 > T2
C) T1 > T2 = T3
D) T2 = T3 > T1
şekildekilerden hangileri gibi olabilir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
E) T1 > T3 > T2
C) Yalnız III
E) I ve III
10.
7.
www.sinav.com.tr
q
Yüklü X küresi G
ağırlıklı Y küresi-
37°
X
ne yaklaştırıldı-
F
Y
ğında F kuvveti
uygulayarak şekildeki konumda
denge tutuyor.
F
Buna göre
oranı kaçtır?
G
3
5
B)
3
4
F
q
3q
q
Buna göre doğru eşleştirme aşağıdakilerden hanD)
4
3
E)
gisidir?
5
3
A)
B)
D)
α
C)
E)
.
α
α
α α
X
F
3
2q
elektrik kuvvetleri karışık olarak verilmiştir.
C) 1
8.
2F
Yukarıdaki sistemlerde yüklerin birbirine uyguladığı
(Sin37 = 0,6 Cos37 = 0,8)
A)
q
Y
X
I
Y
X
II
Y
III
DOĞRU SEÇENEKLER
Kütleleri farklı yüklü X, Y cisimlerinin denge durumu Şekil I, II, III tekilerden hangileri olamaz?
1. B
2. A
3. E
4. E
A) Yalnız I
7. B
8. E
9. C
10. D
B) I ve II
D) II ve III
C) I ve III
E) I, II ve III
144
5. B
6. E
Test: 8
Elektrik Kuvveti
1.
3.
Kuvvetler
Elektrik Kuvveti
α α
Kütle Çekim Kuvveti
q
Uzaklığın karesi ile ters
orantılıdır.
1
Çekme
ya da itme
kuvvetlidir.
3
Uzaklığın
karesi ile
ters orantılıdır.
4
Güçlü
bir kuvvettir.
2
2m
Sadece
çekme
kuvvetlidir.
5
α α
q
q
m
m
l
α θ
2q
2q
q
m
m
α>θ
lll
ll
2m
Yukarıdaki yüklü kürelerden hangisinin denge ko-
Zayıf bir
kuvvettir.
6
numu doğru verilmiştir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
Yukarıdaki kavram haritasında elektrik ve kütle çeki-
C) Yalnız III
E) II ve III
mi kuvvetinin özellikleri verilmiştir.
Buna göre, bu iki kuvvet arasındaki benzerlikler
ve farklılıklar aşağıdakilerin hangisinde doğru ve-
4.
rilmiştir?
Farklılıklar
A)
(1 - 4)
(2 - 5) (3 - 6)
B)
(1 - 4) (2 - 5)
(3 - 6)
C)
(1 - 4) (3 - 6)
(2 - 5)
D)
(2 - 5)
(1 - 4) (3 - 6)
E)
(3 - 6)
(1 - 4) (2 - 5)
X
qX=q
T
qY=3q
+
d
+
S
d
www.sinav.com.tr
Benzerlik
Y
Şekil I
Şekil II
m kütleli özdeş X, Y küreleri yatay sürtünmesiz yalıtkan zeminde Şekil I deki gibi dengede iken yalıtkan
ipteki gerilme kuvveti mg olmaktadır.
Bu iletken küreler birbirine dokundurulup sonra
Şekil II deki gibi yalıtkan iplerle asıldığında S ipindeki gerilme kuvveti kaç mg olur?
(g: yer çekim ivmesi)
A) 2
2.
q1
q2
+
+
B)
4
3
C) 1
D)
7
3
E)
8
3
d
q1, q2 yükleri arasındaki mesafe d kadar iken iki yük
arasındaki elektriksel kuvvetin büyüklüğü F dir.
5.
Yükler arasındaki mesafe 2d yapıldığında;
I.
q1 yükünün değerini iki katına çıkartma,
II. q2 yükünün değerini iki katına çıkartma,
III. q1 ve q2 yüklerini birbirine dokundurma
işlemlerinden hangileri yapılırsa, yükler arasında-
(+) yüklü m ve 2m kütleli X, Y cisimleri yalıtkan iplerle şekildeki gibi dengededir.
X, Y cisimleri yer değiştirirse
iplerdeki gerilme kuvvetleri T1
ve T2 nasıl değişir?
X
A) İkisi de değişmez.
Y
B) İkisi de azalır.
ki elektriksel kuvvetin büyüklüğü yine F olur?
C) T1 değişmez, T2 artar.
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
D) T1 değişmez, T2 azalır.
E) II ve III
E) İkisi de artar.
145
T1
+
m
T2
+
2m
Test: 8
Elektrik Kuvveti
6.
8.
+q
+q
+ 2q
l
–q
+ 2q
ll
+ 2q
lll
Noktasal yükler şekildeki gibi yerleştirilerek birbirine
uyguladıkları kuvvetler inceleniyor.
Bu sistemlerle ilgili;
l. sistemdeki coulomb kuvveti en küçüktür.
Yalıtkan iplerle birbirine bağlanmış özdeş X, Y kürelerinin
yükleri q ve –3q dur. Küreler
şekildeki gibi dengede iken S
ipindeki gerilme kuvveti T1
olmaktadır. Küreler birbirine
dokundurulup tekrar denge
sağlandığında aynı ipteki gerilme kuvveti T2 olmaktadır.
T1
Buna göre,
Ceren
A)
1
4
T2
B)
S
+
qX=q
–
qY=–3q
d
oranı kaçtır?
1
2
C) 1
D) 2
E) 3
ll. sistemde yükler birbirine çekme
kuvveti uyguluyor.
Cafer
9.
l
q
lll. sistemdeki coulomb kuvveti en büyüktür.
B) Cafer
C) Ceren ve Cafer
D) Cafer ve Cemile
E) Ceren, Cafer ve Cemile
q
+
F2
q
+
–
Yalıtkan Zemin
Yalıtkan Zemin
I
II
www.sinav.com.tr
A) Ceren
q
+
Cemile
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
l
F1
+
Yalıtkan İp
q
F3
l
–
q
III
Yük işaretleri şekildeki gibi olan cisimler arasına l
uzunlukta yalıtkan yaylar bağlanıyor. Sistemler serbest bırakıldıklarında özdeş yaylarda F1, F2, F3 büyüklüğünde kuvvetler oluşuyor.
Buna göre;
7.
I.
α
α α
β
X
Düşey
Y
II. F1 > F3
III. F3 = F2
Z
X
bağıntılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
α >β
Şekil I
F1 < F2
(Sürtünmeler önemsiz)
Şekil II
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
mX, mY, mZ kütleli X, Y, Z cisimleri Şekil I ve II deki gi-
C) Yalnız III
E) II ve III
bi dengededir.
α > β olduğuna göre, mX, mY ve mZ kütleleri arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisidir?
A) mX = mY = mZ
B) mX = mY > mZ
C) mZ > mX = mY
D) mX > mY > mZ
DOĞRU SEÇENEKLER
E) mZ > mX > mY
146
1. A
2. D
3. E
7. C
8. C
9. A
4. D
5. D
6. E
Test: 9
1.
Elektrik Kuvveti
1
2
3.
3
+q
+
d
+
d
K
L
qX, qY ve qZ yükleri şekildeki gibi yerleştirilmiştir. O
noktasında bulunan qZ yüküne uygulanan bileşke
kuvvet F şekildeki gibidir.
Buna göre,
–
elektron
qX
qY
F
O
qZ
qX
qY
oranı
kaçtır? (Bölmeler eşit.)
A)
+3q yüklü K küresi ile qL yüklü L küresinin tam arası-
2
2
B) 2
C) 2 2
D) 1
E) 2
na bir elektron fırlatılıyor.
Buna göre;
qL = q ise elektron
2 yolunu izler.
qL > q ise elektron
1 yolunu izler.
4.
q2
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
B) Yasir
D) Zehra ve Yasir
2.
F
d2
l
Latife
A) Zehra
F
Yasir
qL = – q ise elektron 3 yolunu izler.
C) Latife
E) Zehra ve Latife
www.sinav.com.tr
Zehra
F
1/d2
ll
lll
Yukarıda, iki tane q yükünün aralarındaki uzaklık d
iken birbirlerine uyguladıkları kuvvetin q2, d2 ve 1/d2
ye bağlı grafikleri verilmiştir.
Doğru grafiğe D, yanlış grafiğe Y denilirse aşağıdakilerden hangisi doğru olur?
A) D, Y, D
B) D, D, D
D) D, Y, Y
C) Y, D, D
E) D, D, Y
q1
5.
O
q
Bir kenarı 1 m olan
qX=q
eşkenar üçgenin kö-
q3
şelerine qX, qY ve qZ
yükleri şekildeki gibi
yerleştirilmiştir. X yü-
q2
1m
1m
küne uygulanan bileşke elektriksel kuv-
Aynı işaretli q1, q2 ve q3 yüklerinin O noktasındaki q
vet F1 , Z yüküne uy-
yüküne uyguladıkları bileşke elektriksel kuvvet sıfır-
1m
qY=q
qZ=–q
gulanan bileşke elek-
dır.
triksel kuvvet F2 dir.
Buna göre; q1, q2, q3 arasındaki ilişki nedir?
(Bölmeler eşit.)
Buna göre,
A) q1 = q2 = q3
B) q1 > q2 > q3
C) q1 = q2 > q3
D) q3 > q1 = q2
F1
oranı kaçtır?
F2
A) 3
E) q1 = q3 > q2
147
B) 2
C) 2
D) 1
E)
3
3
Test: 9
6.
Elektrik Kuvveti
8.
Sürtünmesiz yatay düzlemdeki Y cismine X ve
X
Z cisimlerinin uyguladı-
+
X
ğı bileşke kuvvet F dir.
ε0
Z
Aralarında d uzaklığı bulunan (+) ve (–) yüklü X, Y cisimleri arasındaki elektriksel kuvvetin büyüklüğü F
dir.
Z cismi ile Y
cismi aynı cins
yüklüdür.
Buna göre;
I.
X ile Z cismi
aynı cins yüklüdür.
Ceren
–
d
Y
Buna göre;
X cismi Y
cismini itmiştir.
Y
d uzaklığı 2d yapılırsa elektriksel kuvvetin büyükF
lüğü
olur.
4
ε0 artarsa F aza-
II. Ortamın elektriksel geçirgenliği
Cafer
lır.
III. Cisimler birbirine dokundurulup aynı yerlerine konulursa F kuvveti değişmez.
yargılarından hangileri doğrudur?
Cemile
A) Yalnız I
A) Ceren
B) Cafer
C) Ceren ve Cafer
D) Ceren ve Cemile
7.
E) Ceren, Cafer, Cemile
www.sinav.com.tr
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
Sürtünmesiz yatay
B) Yalnız II
D) I ve III
9.
C) I ve II
E) II ve III
Eşit kütleli X, Y, Z cisimlerinden X ve Y (–) yüklü, sabitlenmiş Z cismi ise (+) yüklüK
dür. X – Z cisimleri arasında-
düzlemdeki X ve Z
ki elektriksel kuvvet cisimler-
noktasal yüklerinin
X
Y
Z
Y
Y yüküne uygula-
d
–
dıkları kuvvetlerin
K makarasının ağırlığının X
Z
şiddetleri FX ve FZ dir.
cisminin ağırlığına eşit ol-
Y yüküne uygulanan net kuvvet sıfır olduğuna gö-
duğu sistem dengede ise
re, FX ve FZ ye ait sütun grafiği aşağıdakilerden
X, Y cisimlerinin yüklerinin oranı
hangisidir?
A) Kuvvet
B) Kuvvet
3F
3F
2F
2F
2F
F
F
F
FZ
FX
D) Kuvvet
FZ
qX
qY
3F
2F
2F
F
F
FZ
2
3
B)
1
2
C) 1
D)
4
3
E)
FZ
DOĞRU SEÇENEKLER
FX
Z
kaçtır?
E) Kuvvet
3F
FX
+
sizdir.)
A)
FX
d
+
X
(Zemin ve ipler yalıtkandır, çapraz etkileşimler önem-
C) Kuvvet
3F
FX
–
den birinin ağırlığı kadardır.
FZ
148
1. A
2. C
3. B
7. D
8. C
9. B
4. B
5. E
6. E
3
2
Test: 10
Elektrik Alanı
1.
X
+
Y
–
K
d
Şekil I
X
+
L
d
d
d
4.
Y
–
+
M
Şekil II
–
–
–
Şekil III
I
II
X ve Y yüklerinin d uzağında bulunan K, L, M noktalarındaki elektriksel alanın yönü, hangi şekilde
doğru verilmiştir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
+
+
C) I ve II
III
E) II ve III
Şekildeki (+) ve (–) yükler arasındaki elektriksel
alan çizgileri hangi sistemlerde yanlış çizilmiştir?
2.
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
X
C) Yalnız III
E) II ve III
Y
X, Y yükleri arasındaki elektriksel alan çizgileri şekildeki gibidir.
I.
X (+) yüklüdür.
II. X in yükü daha fazladır.
III. X ve Y zıt yüklüdür.
yargılarından hangileri kesin doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
C) Yalnız III
E) II ve III
www.sinav.com.tr
Buna göre;
5.
X
–
L
K
Yalıtkan ayak üzerindeki iletken ve yüksüz K-L çubu-
3.
ğunun yanına şekildeki gibi (–) yüklü X cismi yerleştiriliyor.
K
Buna göre, yalnız K, L noktaları arasındaki elek-
M
L
triksel alan çizgileri, aşağıdakilerden hangisi gibi
olur?
K, L, M yükleri arasındaki elektriksel alan çizgileri şekildeki gibidir.
A)
B)
K
L
K
L
K
L
Buna göre;
K
L
M
I.
+
–
–
II.
–
+
+
III.
+
–
+
C)
D)
K
E)
yukarıda verilenlerden hangileri olabilir?
K
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) II ve III
149
L
L
Test: 10
Elektrik Alanı
6.
8.
Z
M
K
L
+
X
Y
Şekil I
Şekil II
Şekil I de yüklü X küresi ile Y çubuğu arasındaki elektriksel alan çizgileri, Şekil II de ise sonsuz uzunluktaki yüklü Z çubuğunun çevresindeki elektriksel alan
çizgileri görülmektedir.
Topraklanmış nötr ve iletken K–L çubuğunun yanına
şekildeki gibi + yüklü M cismi konulmuştur.
Toprak hattı kesildikten sonra çubuk ile M cismi
arasındaki elektriksel alan çizgileri, aşağıdakilerden hangisi gibi olur?
Buna göre, hangi cismin yükü pozitiftir?
A) Yalnız X
B) Yalnız Y
D) X ve Z
7.
K
X
C) Yalnız Z
E) Y ve Z
A)
L
C) K
K
B)
M
L
D) K
M
L
K
L
M
M
L
+
d
Temas hâlindeki iletken ve nötr K, L kürelerinin yanına şekildeki gibi (+) yüklü X cismi konuluyor. K, L cisimleri yalıtkan ayaklarından tutulup birbirinden ayrılarak d uzaklığa konuyor.
Buna göre X, K ve L yükleri arasındaki elektriksel
alan çizgileri, aşağıdakilerin hangisinde doğru
verilmiştir?
A)
B)
X
X
K
K
www.sinav.com.tr
E) K
M
L
9.
K
L
L
3d
M
2d
d
Elektriksel alan çizgileri verilen K, L, M yükleri arasındaki uzaklıklar şekildeki gibidir.
L
Buna göre; qK, qL ve qM yükleri arasındaki büyüklük ilişkisi nedir?
C)
X
K
A) qK = qL = qM
L
B) qK > qL > qM
C) qK = qL > qM
D) qM > qL > qK
E) qM > qL = qK
D)
X
K
L
E)
X
K
L
DOĞRU SEÇENEKLER
150
1. C
2. C
3. D
7. A
8. C
9. B
4. E
5. B
6. B
Test: 11
1.
Elektrik Alanı
1
2
D
Y
4.
L
birimidir
Bir noktadan bir
tane elektrik alan
çizgisi geçer.
doğru
K
D
3
4
5
Y
D
Y
K
––––––––––––––––
Bir birim yük başına
düşen elektrik kuvvetine
elektrik alanı denir.
A)
Yük ile
B)
Yük ile
C)
Yük ile
L
––––––
N
C
Giriş
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yarrilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkı-
Sayfa düzleminde gösterilen yöndeki elektrik alanı
içinde (+) yüklü X cismi, (–)
yüklü Y cismi ve yüksüz Z
cismi vardır.
D) 4
E) 5
E
+
FY
FX
–
Y
X
FZ
N
Z
Bu cisimlere etki eden FX,
FY, FZ elektriksel kuvvetlerden hangisinin yönü
doğru verilmiştir?
www.sinav.com.tr
2.
C) 3
N.C
E
q
D) Yüklerin çarpımı ile
N
C
F
q
E) Yüklerin çarpımı ile
N
C
q2
5.
B) Yalnız FY
D) FX ve FZ
ğu bileşke elektrik alanı sıfırdır.
qx
Buna göre
oranı kaçtır?
qy
C) Yalnız FZ
A) -
6.
3.
B) -
3
2
C) 1
D)
4
9
E)
9
4
Şekildeki gibi yerK
L
+q
+ 4q
+q yüklerinin K
– 2q
K
9
4
leştirilen +4q ve
Y
+q
Y
Noktasal X ve Y yüklerinin K noktasında oluşturdu-
E) FY ve FZ
X
K
X
(Cisimlerin birbiri ile etkileşimi önemsenmeyecektir.)
A) Yalnız FX
F
q
N
şa ulaşılır?
B) 2
M
––––––
F
q
C2
gının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendi-
A) 1
M
yazılabilecek en uygun kavramlar hangisidir?
Y
D
bulunur
Elektrik
Alanı
Yukarıdaki kavram haritasında K, L, M kutularına
Elektrik alanı
+ yükten – yüke
doğrudur.
Elektrik alanı
skaler niceliktir.
orantılıdır
ve L noktalarında
oluşturdukları biŞekildeki sistemde X yükünün K noktasında oluştur-
leşke elektrik alanlarının büyüklüğü EK ve EL dir.
duğu elektrik alanı E dir.
Buna göre
Buna göre K noktasındaki bileşke elektrik alanı
EK
EL
oranı kaçtır?
kaç E dir?
A) –2
B) –1
C) 1
D) 2
A) 6
E) 3
151
B) 3
C) 2
D)
1
2
E)
1
6
Test: 11
7.
Elektrik Alanı
Noktasal K, L, M cisimleri-
9.
Yük miktarı
L
nin yük miktarlarına ait sütun grafiği şekildeki gibidir.
1
Buna göre, bu yüklerin
kendinden d kadar uzak-
M
K
ta oluşturduğu elektrik
K
L
M
4
2
3
alanlarının sütun grafiği aşağıdakilerden hangisidir?
A)
B)
Kuvvet
Kuvvet
Noktasal K ve L yükleri şekildeki M noktasında elektrik alanı oluşturuyor.
Buna göre M noktasındaki bileşke elektrik alanı
K
C)
L
M
K
D)
Kuvvet
L
M
hangi yönlerde olamaz?
Kuvvet
A) Yalnız 1
B) Yalnız 2
D) 1 ve 3
L
M
E)
K
L
M
Kuvvet
K
L
www.sinav.com.tr
K
C) Yalnız 4
E) 2 ve 4
M
10.
L
K
O
Yüklü K, L iletken kürelerinin O noktasında oluşturdukları bileşke elektriksel alan sıfırdır.
qK
Buna göre, kürelerin yüklerinin oranı
kaçtır?
qL
8.
X
→
K E
(Noktalar eşit aralıklıdır.)
→
E
→
E
A) 4
B) 2
C) 1
D)
K
Y
1
2
E)
Z
Aynı düzlemdeki X, Y, Z yüklerinin K noktalarında
oluşturdukları elektrik alan vektörleri şekildeki gibidir.
Buna göre; X, Y, Z yüklerinin cinsi nedir?
A)
X
––––––
Pozitif
Y
––––––
Negatif
Z
––––––
Pozitif
B)
Pozitif
Pozitif
Negatif
C)
Pozitif
Negatif
Negatif
D)
Negatif
Pozitif
Pozitif
E)
Negatif
Negatif
Pozitif
DOĞRU SEÇENEKLER
152
1. C
2. A
3. E
4. A
7. B
8. A
9. E
10. C
5. D
6. A
1
4
Test: 12
1.
Elektrik Alanı
2
3
Y
D
3.
Y
x
sarkıtılıyor.
D
1
Tip
küresi şekildeki gibi
Faraday Kafesi küre
içinde elektirik alanı
olmadığını anlatır
Nötr cisim elektrik
alanında hareket
etmez.
E elektrik alanı içine G ağırlıklı bir x
4
5
Y
D
Buna göre;
Elektrik alanı
+ yükten – yüke
doğrudur.
Eksi yüklü cisim elektrik alanına zıt yönde
hareket eder.
X küresi pozitif
yüklü iseTip > G
olur.
X küresi negatif
yüklü ise Tip > G
olur.
Y
D
→
E
Giriş
Sedef
X küresi nötr
ise Tip = G dir.
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yar-
Aylin
gının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendirilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkışa ulaşılır?
2.
B) 2
C) 3
D) 4
Salih
E) 5
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
www.sinav.com.tr
A) 1
K ve L noktasal yüklerinin M noktasında
oluşturduğu bileşke K
L
A) Sedef
B) Aylin
C) Salih
D) Sedef ve Salih
E) Aylin ve Salih
M
elektrik alanı sıfırdır.
Buna göre;
4.
K ve L aynı
cins yüklüdür.
K ve L zıt
cins yüklüdür.
→
E
q1
K
Murat
K yükünün
büyüklüğü L ninkinden fazladır.
Emre
q2
Noktasal q1 ve q2 yüklerinin K noktasında oluşturduEmin
ğu bileşke elektrik alanı E dir.
öğrenci yorumlarından hangileri doğru olur?
A) Murat
B) Emre
C) Emin
D) Murat ve Emin
Buna göre
A) -
E) Emre ve Emin
153
9
4
q1
oranı kaçtır?
q2
B) -
2
3
C)
2
3
D)
4
9
E)
9
4
Test: 12
Elektrik Alanı
5.
8.
→
E
O
qX
Sabitlenmiş qX, qY yüklerinin O noktasında oluşturdukları bileşke elektriksel alan E dir.
qX
9
B)
2
9
A) –
2
3
D)
2
C) 1
T=
5
mg
4
→
E
m
q
→
E
alanın şiddeti aşağıdakilerden hangisidir?
(g= yer çekimi ivmesi, sürtünmeler önemsizdir.)
oranı kaçtır? (Bölmeler eşittir.)
qY
α
Yalıtkan ipte oluşan geril5
me kuvveti T= mg oldu4
ğuna göre, elektriksel
qY
Buna göre,
Şekildeki elektriksel alandaki m kütleli q yüklü cisim
dengededir.
A)
3
E) –
2
3 mg
4 q
B)
1 mg
4 q
5 mg
3 q
D)
C)
E)
4 mg
3 q
2 mg
3 q
6.
r
r
r
r
9.
r
→
E
L
q yüklü r yarıçaplı iletken kürenin K noktasında oluşturduğu elektriksel alan EK , L noktasında oluşturduğu elektriksel alan EL dir.
Buna göre, EK ve EL arasındaki ilişki nedir?
A) EL = 2EK
B) EL = –2EK
C) 9EK = –4EL
D) 4EK = –9EL
www.sinav.com.tr
K
T1
X
–
Y T
2
+
d
Elektriksel alanın E olduğu ortamda (–) yüklü X ile
(+) yüklü Y cisimleri şekildeki gibi dengede iken iplerde oluşan gerilme kuvvetleri T1 ve T2 oluyor.
Buna göre;
I.
Elektriksel alan şiddeti artarsa T1, T2 azalır.
II. Yükler arası uzaklık d azalırsa T1, T2 artar.
E) EK = EL
III. İplerdeki gerilme kuvvetleri cisimler arasındaki
elektriksel kuvvete eşittir.
yargılarından hangileri kesin doğrudur?
(Zemin yalıtkan ve sürtünmesizdir.)
7.
m kütleli q yüklü bir cisim yalıtkan ip ile tavana asıldığında ipte3
ki gerilme kuvveti
mg oluyor.
2
Elektrik alanın yönü şekildeki
gibi olduğuna göre, elektrik
alanın şiddeti nedir?
A) Yalnız III
T=
E
B) I ve II
D) II ve III
3
mg
2
C) I ve III
E) I, II ve III
q
(g= yer çekimi ivmesi, sürtünmeler önemsizdir.)
A)
mg
q
B)
D)
mg
2q
2mg
q
C)
E)
DOĞRU SEÇENEKLER
2q
mg
mg
4
154
1. C
2. E
3. D
7. D
8. C
9. B
4. A
5. B
6. C
Test: 13
1.
1
Elektrik
Kuvveti
a
k.
q
d
Elektrik Alanı
2
Elektrik
Alanı
3
q
t
c
b
2
3.
Elektrik
Akımı
k.
de olan her şeyi dışarıdaki elektriksel olaydan
q1.q2
d
Faraday Kafesi, içerisin-
koruyan kafestir.
2
Buna
Yukarıdaki tabloda kavramlar ile bu kavramların
göre
Faraday
Kafesi ile ilgili;
hesaplanışlarına ait formüller verilmiştir.
Buna göre doğru eşleşme aşağıdakilerden hangisidir?
A) (1 - a) (2 - c) (3 - b)
Michael Faraday
adlı fizikçinin
buluşudur.
B) (1 - a) (2 - b) (3 - c)
C) (1 - c) (2 - a) (3 - b)
İletken kafes
içindeki elektrik
alanı sıfırdır.
D) (1 - c) (2 - b) (3 - a)
E) (1 - b) (2 - c) (3 - a)
Faraday Kafesi
insanları yıldırımdan
koruyabilir.
Ali
+
Pozitif yüklü r yarıçaplı kürenin
+
+
oluşturduğu elektrik alanı E dir.
+
merkezine
uzaklığa
bağlı
+
r
Buna göre E nin, kürenin
+
+
Gaye
www.sinav.com.tr
2.
Nuri
öğrencilerin söylediklerinden hangileri doğrudur?
A) Ali
B) Nuri
C) Ali ve Nuri
D) Ali ve Gaye
E) Ali, Nuri ve Gaye
+
grafiği aşağıdakilerden hangisi olur?
A) E
B) E
4.
K, L, M kürelerinin
Yük miktarı
yük miktarları ile
Yarıçap
yarıçaplarına ait
Uzaklık
C) E
Uzaklık
sütun grafiği şekil-
D) E
deki gibidir.
Buna göre, bu
kürelerin yüzey-
K
L
M
lerindeki elektrik alan şiddetleri EK, EL, EM arası
Uzaklık
E) E
ilişki nedir?
Uzaklık
A) EK = EL = EM
B) EK > EL > EM
C) EM > EL > EK
D) EK > EM > EL
E) EK > EL = EM
Uzaklık
155
Test: 13
5.
Elektrik Alanı
X, Y, Z noktasal yük-
7.
Y
r
2r
K
oluşturduğu bileşke
elektrik alanı E dir.
qL
qK
lerinin K noktasında
L
→
E
X
K
Şekildeki qK, qL yüklü iletken kürelerin yüzeyinde K
ve L noktalarındaki elektriksel alan şiddetlerinin oranı
EK 1
=
dir.
EL 2
Z
Buna göre;
Y ve Z nin
yük cinsi aynıdır.
X yükü
pozitiftir.
Kürelerin yarıçapları r ve 2r olduğuna göre,
oranı kaçtır?
A) 8
Eda
Y ve Z nin yük
büyüklüğü eşittir.
B) 4
1
4
C)
D)
1
2
E)
qK
qL
1
8
Gaye
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
A) Eda
B) Gaye
C) Eda ve Gaye
D) Gaye ve Cem
E) Eda, Gaye ve Cem
www.sinav.com.tr
Cem
8.
+q ve +4q yüklü küresel kabuklar şekildeki gibi iç içe
d
d
–q
r
K
Buna göre K ve L noktalarındaki elektrik alan şiddetleri EK ve EL olduğuna
A)
d
r
yerleştirilmiştir.
göre
6.
+4q
+q
1
2
EK
EL
oranı kaçtır?
B)
4
5
C) 1
D)
5
4
E) 2
+q
K
L
N
M
+q yüklü içi boş iletken silindir, şekildeki gibi yerleştirilmiştir. K noktasından –q yüklü X cismi serbest bırakılıyor.
Buna göre,
I.
X cismi K - L arasında hızlanır.
II. X cisminin silindir içindeki hızı sabittir.
III. X cisminin N noktasındaki hızı sıfırdır.
DOĞRU SEÇENEKLER
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız II
D) II ve III
B) I ve II
C) I ve III
E) I, II ve III
156
1. C
2. D
7. E
8. B
3. E
4. B
5. E
6. E
L
Test: 14
1.
Elektrik I (Çözümlü Test)
4.
Bir parça ipek kumaşa cam çubuk sürtülüyor.
Cam
Buna göre;
Yarıçapları r, 3r
–q
ve 2r olan K, L,
+3q
M iletken kürele-
r
+4q
3r
2r
ri yalıtkan ayakI.
Cam (+), ipek (–) yüklenir.
larından tutulaİpek kumaş
II. Cam elektron kaybeder
rak aynı anda
ipek kumaş ise elektron ka-
birbirine dokun-
zanır.
duruluyor.
III. Sürtünme sırasında toplam yük korunur.
B) Yalnız II
D) I ve III
2.
K
C) I ve II
A) +q
E) I, II ve III
Özdeş K ve L kürelerinin
K
yükleri sırasıyla –q ve +q
M
L
Buna göre K, L, M kürelerinin son yükleri nedir?
yargılarından hangileri doğru olur?
A) Yalnız I
K
L
r
L
M
+3q
+2q
B) +q
+q
+q
C) +q
+2q
+3q
D) +2q
+3q
+q
E) +q
+4q
+2q
r
iken kürelerin birbirlerine
–q
+q
d
veti F dir.
+9q yüklü r yarıçaplı bir M küresi K küresine dokundurulup çekildikten sonra küreler arasındaki
uzaklık 2d yapılırsa birbirlerine uyguladıkları
elektrik kuvveti kaç F olur?
A) –2
B) –1
C) 1
D) 2
E) 4
www.sinav.com.tr
uyguladıkları elektrik kuv-
5.
Yüklü bir K küresi iletken L küresine yaklaştırıldığında şekil-
θ
L
K
deki gibi dengede kalıyorlar.
Buna göre;
I.
K ile L küresi zıt cins yüklüdür.
II. L küresi nötrdür.
3.
–
III. K ve L (+) yüklüdür.
–
–
X
–
+2q
–
r
–
3r
+2q
yargılarından hangileri doğru olabilir?
r
A) Yalnız I
Y
–
–
D) I ve III
–6q
L
–6q
K
B) Yalnız II
C) I ve II
E) I, II ve III
–6q yüklü 3r yarıçaplı özdeş ve iletken K ve L içi boş
kürelerinden K küresinin içine +2q yüklü X cismi içerden dokundurulurken L küresinin dışına +2q yüklü Y
6.
küresi dokunduruluyor.
X
A) Nötr
q2
q1
Buna göre, X veY küresinin son yükü ne olur?
+q
Y
Aynı düzlemdeki q1 ve q2 yükünün +q yüküne uygu-
+q
B) Nötr
–q
C) +2q
+q
D) +2q
–q
E) –2q
–q
ladıkları net kuvvet sıfırdır.
q1
Buna göre
oranı kaçtır?
q2
A)
157
5
3
B)
5
4
C)
25
4
D) -
5
4
E) -
25
4
Test: 14
7.
Elektrik I
r ve 3r yarıçaplı X
10.
+4q
+4q
ve Y iletken küre-
r
leri +4q yüklerine F
sahip iken birbir-
3r
F
K
L
M
X
lerini F kuvveti ile
Y
d
itiyorlar.
Küreler birbirlerine dokundurulup aynı yere ko-
Sabit noktasal K, L, M yüklerinin etrafında oluşturdu-
nulduğunda yeni kuvvet kaç F olur?
ğu elektrik alan çizgileri şekildeki gibidir.
A)
8.
4
9
B)
2
3
C)
3
4
D)
4
3
E)
9
4
Buna göre K, L, M yüklerinin işaretleri aşağıdakilerden hangisidir?
Noktasal q1 ve q2 yüklerinin
K
L
M
A)
+
–
–
B)
+
+
–
C)
+
–
+
D)
–
+
+
E)
+
+
+
O noktasındaki +q yüküne
q1
→
F
F dir.
Buna göre,
q1
q2
+q
q2
oranı kaç-
tır?
A)
2
9
B)
1
2
C) 2
D)
9
4
E)
9
2
www.sinav.com.tr
uyguladıkları bileşke kuvvet
11.
qL = q
d
9.
K
qK = 2 3 q
–q
O
O
30°
d
→
E
d
d
30°
d
qM = q
d
+q
qK, qL, qM yükleri belirtilen noktalara yerleştirilmiştir.
–q
K
M
Buna göre, O noktasındaki bileşke elektrik alanı
kaç k.q/d2 dir?
Bir eşkenar üçgenin köşelerine +q, –q, –q yükleri ko-
e cos 30° =
nulmuştur.
3
1
, sin 30° = o
2
2
K noktasındaki yükün O noktasında oluşturduğu
elektrik alanı E ise O noktasındaki bileşke elek-
A)
trik alanı kaç E dir?
A) 2
B) 2
3
2
B) 3
D) 3 3
C) 3
D) 2
E) 3
158
C) 2 3
E) 4 3
Test: 14
1.
Çözümler
5.
Cam çubuk ipek kumaşa sürtüldüğünde yapıldıkları
K küresi yüklü iken L küresini çektiğine göre L küresi
maddelerin cinsinden dolayı cam (+), ipek (–) yükle-
K nın elektrik yükünün zıt cinsi ile yüklü olabilir. Bu
nir. (I doğru)
durumda I doğru III yanlış olur.
Cam elektron kaybederek + yük fazlalığı oluşurken
Yüklü küreler nötr cisimleri de çektiği için L küresi
camın kaybettiği elektronu ipek alarak – yük fazlalığı
nötr de olabilir. (II doğru)
olur. (II doğru)
Doğru Seçenek C
Sürtünme sırasında toplam yük değişmez. (III doğru)
Doğru Seçenek E
2.
Kürelerin birbirine uyguladıkları elektrik kuvveti;
F =-k
q.q
d2
6.
dir.
F1
+9q yüklü M küresi K küresine dokundurulursa son
q2
q1
F2
+q
yükleri,
qKı =
(9q - q)
2r
qK = 4q bulunur.
r
q yüküne uygulanan bileşke kuvvet sıfır olduğundan
q1 yükü çekme kuvveti uyguluyorsa q2 yükü itme kuv-
Son durumda elektrik kuvveti,
k.4q.q
] 2dg 2
veti uygular.
= - F bulunur.
Doğru Seçenek B
3.
X küresi içi boş K küresinin içine dokundurulduğu için
tüm yükünü kaybederek nötr olurken K nın yükü –4q
www.sinav.com.tr
F' =
Uyguladıkları F1 ve F2 kuvvetleri eşit ve zıt yönlü olursa net kuvvet sıfır olur. O hâlde
F1 = – F2 ise
k.
q1
25
q1.q
q2 .q
=-k .
52
=-
q2
4
&
olur.
22
q1
q2
=-
25
bulunur.
4
Doğru Seçenek E
Y küresi L küresine dokundurulduğu için toplam yükü
paylaşırlar.
q'Y = e
- 6q + 2q
3r + r
o=
- 4q
4r
.r
q'Y = - q bulunur.
7.
Doğru Seçenek B
4.
Yüklü kürelerin ilk durumda birbirlerine uyguladıkları
kuvvetler;
4q.4q
F = k.
d2
Üç küre aynı anda birbirine dokundurulduğu için top-
kq2
F = 16 .
d2
lam yük toplam yarıçapa oranlayarak birim yarıçapa
düşen yük miktarını bulalım.
Yükler birbirine dokundurulduğunda, kürelerin son
Toplam yük
yükleri,
Toplam yarıçap
+ 3q - q + 4q
r + 3r + 2r
bulunur.
6q
q
=
=
r
6r
r yarıçapına +q yükü düştüğüne göre K küresine +q,
L küresine +3q, M küresine +2q yükü düşer.
qıX = f
q Toplam
qıX = e
4q + 4q
rToplam
r + 3r
qıX = 2q
Doğru Seçenek A
159
p . rX
o .r
qıY = f
q Toplam
qıY = e
4q + 4q
rToplam
r + 3r
qıY = 6q
p . rY
o . 3r
Test: 14
Elektrik I
Son durumda kürelerin birbirine uyguladığı elektrik
10.
kuvveti,
doğrudur. Bu durumda K ve L (+), M(–) olur.
k . qıX . qıY
F' =
Elektrik alan çizgileri + yükten dışa doğru, – yükte içe
d2
F' = 12 kq2
d2
= k.
Doğru Seçenek B
2q.6q
d2
bulunur. Buradan F' =
3
F çıkar.
4
Doğru Seçenek C
8.
F kuvvetini bileşenlerine
ayırdığımızda FX = 2 br
FX=2 br
q1
FY = 1 br bulunur.
→
F
FX kuvvetini q1 yükü
+q
11.
FY=1 br
FY kuvvetini q2 yükü oluş-
qK = 2 3 q
turduğu için;
k.q1.q
FY =
32
.
2=
22
.
k.q1.q
1=
9
k.q1.q = 18
k.q2 .q
4
k.q2 .q = 4
Bulunan sonuçlar oranlanırsa;
k.q1.q
k.q2 .q
=
30°
30°
d
k.q2 .q
q1 9
18
&
= bulunur.
q
2
4
2
Doğru Seçenek E
www.sinav.com.tr
FX =
qL = q
EM
q2
d
+1
O
30°
EK
30°
d
EL
qM = q
O noktasında +1 br yük var gibi düşünülürse qK, qL,
qM yüklerinin O noktasındaki elektrik alan vektörleri
şekildeki gibi olur.
Elektrik alan şiddetleri;
EK = k .
2 3q
EL = k .
d2
q
d2
EM = k .
q
d2
olur.
EL ile EM eşit olduğundan;
k.q
9.
K
d2
–q
= 1 dersek
EK = - 2 3
EL=E
60°
60°
+1
O
→
E
EK = 2 3
d
ELM = 3
–q
K
EM = 1 olur.
EM = 1
EM=E
+q
EL = 1
M
EL = 1
O noktasında +1 br yük var gibi düşündüğümüzde +q
yükünün oluşturduğu alan E ise L ve M deki yüklerin
EL ile EM nin bileşkesi ELM = 3 br olur.
oluşturduğu alan da kendilerine doğru E olur.
L ve M nin oluşturduğu alanlar E ka-
EToplam = EK – ELM
dar ve aralarındaki açı 120° olduğuna
göre bileşkeleri E olur. Birde K nın
oluşturduğu alan E olduğu için bileşke alan 2 E olur.
EK ile ELM zıt yönlü olduğundan; net elektrik alanı,
EL=E
60°
60°
E
E Toplam = 2 3 - 3
E Topla = 3 bulunur.
EM=E
Doğru Seçenek B
Doğru Seçenek D
160
Test: 15
A.
Konu Kavrama Soruları (Elektrik I)
Aşağıdaki cümlelerden doğru olanların yanına
B.
Aşağıdaki boşlukları uygun ifadelerle tamamlayınız.
1.
İki .................... cisim sürtünme ile elektriklenmez.
2.
Aynı cins yükler birbirine .................... kuvveti uygu-
“D”, yanlış olanların yanına “Y" yazınız.
1.
( ) Pozitif yüklü bir cisim nötr cismi çeker.
2.
( ) Yalıtkan bir çubuğun yanına yüklü bir cisim yak-
lar.
laştırılırsa, çubuğun uç kısımları elektrik yükü ile
yüklenir.
3.
3.
( ) Yüklü kürenin iç kısmında elektriksel alan sıfırdır.
4.
( ) Yüklü cisimler arasındaki elektriksel kuvvet, ara-
yüklüktür.
4.
( ) Yüklü bir cisim, yüklü bir elektroskoba dokundurulursa, elektroskobun yaprakları önce açılıp
sonra kapanabilir.
7.
www.sinav.com.tr
6.
5.
( ) Pozitif yüklü bir cisim topraklanırsa, (+) yükler
toprağa akar.
Akışkan maddelerde elektriksel iletkenlik ...................
sağlanır.
larındaki uzaklığın karesi ile ters orantılıdır.
5.
Elektriksel kuvvet ve elektrik alanı .................... bü-
Fotokopi makineleri .................... etkileşim kurallarına göre çalışır.
6.
Elektriksel alan çizgileri ........................... yükten
.................... yüke doğrudur.
7.
Elektriksel alanın birimi .................... dür.
8.
Elektriksel kuvvet, kütle çekimi kuvvetinden ...............
( ) Elektriksel alanın bulunduğu ortama pozitif yüklü bir cisim bırakılırsa, elektriksel kuvvetin yönü,
elektriksel alanın yönü ile aynı olur.
kuvvettir.
8.
( ) Elektroskobun yaprakları arasındaki açıklık miktarı, yükünün cinsine bağlıdır.
9.
Birbirine dokundurulan yüklü küreler, toplam yükü
.................... doğru orantılı paylaşır.
9.
( ) Aynı cins yüklü cisimler birbirine dokundurulursa, aralarında kesinlikle yük alışverişi olur.
10.
Yüklü cisimler iletken tellerle .................... nötr hâle
getirilir.
10.
( ) Elektriksel kuvvet temas gerektirmeyen kuvvettir.
11.
11.
Serbest bırakılan yüklü cisimler .................... sayesinde hareket eder.
( ) Pozitif yükler, yüksek elektriksel potansiyelden
düşük elektriksel potansiyele doğru hareket
eder.
161
Test: 15
C.
Konu Kavrama Soruları (Elektrik I)
3.
Aşağıda verilen soruların çözümlerini boşluklara
yapınız.
1.
X
3
2
4
S
O
1
5
α
β
X
Y
Y
Yalıtkan ve sürtünmesiz zeminde X, Y yüklü cisimleri
sabitlenmiştir.
Özdeş X, Y elektroskopları qX, qY yükleri ile yüklüdür.
S anahtarı kapatıldığında X elektroskobunun yaprakları önce kapanıp sonra açılıyor ve yapraklar arasındaki açı yine α oluyor.
O noktasından serbest bırakılan bir yükün harekete geçme yönü oklarla gösterilen yönlerden
hangisi olamaz? (Bölmeler eşit.)
Buna göre,
Y nin yaprakları biraz kapanır.
qX
1
tür.
3
III. Son durumda Y nin yaprakları arasındaki açı α
kadar olur.
II.
qY
=
ifadelerinden hangileri doğrudur?
I, II, III
2.
www.sinav.com.tr
I.
2
4.
S2
S1
F
q1
O
q
q2
X
Z
Şekildeki düzenekte q1, q2, yüklerinin O noktasındaki
q yüküne uyguladıkları bileşke elektriksel kuvvet F
verilmiştir.
q1
Buna göre,
oranı kaçtır? (Bölmeler eşit.)
q2
Y
X, Y elektroskopları ile Z iletken küresinin yük miktarları qX=2q, qY=–3q, qZ=q kadardır.
Sistemdeki S1, S2 anahtarları kapatılırsa,
I.
X in yaprakları önce kapanır sonra açılır.
II. Y nin yaprakları tamamen kapanır.
III. Z nin son yükü sıfırdır.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
8
5
5
II ve III
162
Konu Kavrama Soruları (Elektrik I)
5.
1
2
Test: 15
7.
3
X
K
Y
+q
L
q1 = q
Şekilde X, Y yükleri sabitlenmiş +q yükü serbest
bırakılmıştır.
Eşkenar üçgenin K ve M noktalarında q1, q2 yükleri
bulunmaktadır.
Buna göre;
I.
M
q2 = 2q
O →
E
Bu yüklerin O noktasında oluşturdukları bileşke
elektriksel alanın büyüklüğü E ise, K noktasında
oluşturdukları bileşke elektriksel alanın büyüklüğü kaç E dir?
X, Y yükleri negatif yüklü ve qx > qY ise q yükü 1
yolunu izler.
II. X, Y yükleri zıt yüklü ise q yükü 3 yolunu izler.
III. X ve Y nötr cisimler ise q yükü 2 yolunu izler.
ifadelerinden hangileri kesin doğrudur?
I
www.sinav.com.tr
(Noktalar eşit aralıklıdır.)
6
4
8.
→
E
6.
ip
K
Şekil I
L
M
8m
N
8m kütleli yüklü iletken küre yalıtkan bir iple bağlandığında ipteki gerilme 10 mg oluyor.
Şekil II
İletken küre negatif yüklü olduğuna göre, küreye
etki eden elektrik kuvveti kaç mg dır?
Yüklü K, L, M ve N levhaları arasındaki elektriksel
alan çizgileri şekilde verilmiştir.
Buna göre, hangi levhalar negatif yüklüdür?
2
L ve N
163
Bölüm 6
Elektrik II
Elektrik Potansiyel Enerji
Test: 1
1.
Elektrik
potansiyeli
Elektrostatik
4.
kq
d
Elektrik
potansiyel
enerjisi
k.q
d2
Elektrik
alanı
kq2
d2
2q
D)
–3q
+
+
–
Şekil – II
enerjileri E1 ve E2 oluyor.
E1
E2
Vektörel
Coulomb kuvveti
Elektrik alanı
Elektrik potansiyeli
vektörel oluşlarına göre tablo işaretlenirse nasıl
bir görünüm oluşur?
C)
2
3
K noktasında bulunan
D) 1
K
E)
3
2
A)
L
q=2c
noktasına götürmek
için yapılan iş 60 joule dür.
Buna göre KL noktaları arasındaki potansiyel fark
kaç volt tur?
C) 60
D) 90
B)
D)
2 coulombluk yükü L
B) 30
Skaler
Yukarıda verilen tabloda niceliklerin skaler ya da
oranı kaçtır?
1
2
5.
Elektrik potansiyel
enerjisi
Yukarıdaki sistemlerde toplam elektrik potansiyel
A) 15
L
E) X-Y yükleri arasındaki elektriksel potansiyel
enerji değişmemiştir.
E)
–2q
–
Şekil – I
3.
M
D) Sistemin elektriksel potansiyel enerjisi azalır.
www.sinav.com.tr
C)
2.
B)
K
C) Elektriksel kuvvete karşı iş yapılmıştır.
B)
1
4
+
B) X, Z yükleri arasındaki elektriksel kuvvet azalır.
lerden hangisi oluşur?
A)
–
A) X, Z yükleri arasındaki elektriksel potansiyel
enerji artar.
Doğru verilmiş formüller işaretlenirse aşağıdaki-
Buna göre
Y
+
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
ler verilmiştir.
q
Z
Şekildeki X, Y yükleri sabit tutulmaktadır. M noktasındaki (+) yüklü Z cismi ok yönünde hareket ettiriliyor.
Yukarıdaki etkinlikte bazı nicelikler karşısına formül-
A)
X
E) 120
164
C)
E)
Elektrik Potansiyel Enerji
6.
Test: 1
9.
2q
–
M 2q
Pozitif K, L, M, N
yükleri şekildeki
M
gibi yerleştirildiğinde K ile L, M
d
d
K
q +
K
ile L ve N ile L
q
arasındaki elek-
L
+ q
d
L
3q
trik potansiyel
N q
enerjileri EKL, EML, ENL dir.
Şekildeki sistemde K ile L yükleri arasındaki elektrik
Buna göre, bu enerjilerin sütun grafiği aşağıdaki-
potansiyel enerjisi E dir.
lerden hangisidir?
Buna göre, sistemin enerjisi kaç E dir?
A) –3
B) –2
C) 1
D) 2
A)
Enerji
C)
Enerji
EKL
7.
B)
Enerji
D)
Enerji
E) 3
d
şekildeki sistemde
EML
ENL
EKL
EML
ENL
EML
ENL
d
K, L, M yükleri
K
varken
+
q
sistemin
L
M
+
+
q
q
elektrik potansiyel
EKL
Buna göre, E aşağıdakilerden hangisidir?
A)
kq 2
B)
d
D)
2kq 2
C)
d
5kq 2
E)
4d
8.
3kq 2
4d
5kq 2
8d
K
L
ENL
E)
EKL
Enerji
EKL
10.
+q
E
EML
www.sinav.com.tr
enerjisi E dir.
EML
Şekildeki K, L, M eşkenar
üçgenin köşelerine yüklü
cisimler yerleştirildiğinde,
sistemin elektriksel potansiyel enerjisi 100 J oluyor.
ENL
K
X
Y
Bu yüklü cisimler X, Y, Z
eşkenar üçgeninin köşeL
lerine yerleştirilirse yeni
sistemin elektriksel potansiyel enerjisi kaç J olur?
M
Düzgün E elektrik alan içindeki +q yüklü parçacık oklarla gösterilen yönlerde sabit hızla K den L ye, L den
M ye ve M den K ye taşınıyor.
A) 400
B) 200
C) 100
Z
D) 50
M
E) 25
Buna göre, elektriksel potansiyel enerji;
I.
KL arasında artar.
II. LM arasında değişmez.
III. MK arasında değişmez.
DOĞRU SEÇENEKLER
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız III
D) II ve III
B) I ve II
1. E
2. B
3. B
4. D
7. D
8. B
9. C
10. B
C) I ve III
E) I, II ve III
165
5. D
6A
Test: 2
Elektrik Potansiyel Enerji
1.
3
4
D
Y
3.
1
Şekildeki K ve L
noktalarına q
1
2
Zıt işaretli iki yükün
potansiyel enerjisi
negatiftir.
D
Y
D
Elektrik potansiyel
enerji birimi
joule dür.
q
M
K
muştur. L nokta-
L
3
sındaki yükü 1,
2, 3 yollarını izleyerek M ye getirdiğimizde sistemdeki elektrik potansiyel enerjideki değişim ΔE1, ΔE2,
Elektrik potansiyel
enerjisi skalerdir.
ΔE3 oluyor.
5
Y
Buna göre ΔE1, ΔE2, ΔE3 arası ilişki nedir?
Y
D
2
q
yükleri konul-
Sonsuz uzaklıktaki iki
yük arasında elektrik
potansiyel enerjisi sıfırdır.
Giriş
A) ΔE1 > ΔE2 > ΔE3
B) ΔE1 < ΔE2 < ΔE3
C) ΔE1 = ΔE2 = ΔE3
D) ΔE1 = ΔE3 > ΔE2
E) ΔE2 > ΔE3 > ΔE1
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yargının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendirilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkı-
4.
şa ulaşılır?
2.
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
Pozitif K ve L yükK
leri ile negatif M
L
+
+
O
M
yükü şekildeki gibi
yerleştirildiğinde,
–
yerleştirilen yükler
q
arasındaki elektrik
K
D) 4E
E) 8E
+ q
M
K
N
L
+ q
–
Y
Yüklü X, Y cisimleri, yalıtkan ve sürtünmesiz yatay
zemine sabitlenmiştir. K ve L noktalarındaki +q yüklü
cisimler FK ve FL kuvvetleri ile hareketsiz tutulmaktadır.
ELM azalır.
Buna göre,
Hacer
K noktasındaki q yükünü M noktasına getirmek
için elektriksel kuvvete karşı iş yapmak gerekir.
II. L noktasındaki q yükü serbest bırakılırsa elektriksel kuvvet iş yapar.
Emre
III. FK ve FL kuvvetleri zıt yönlüdür.
öğrenci yorumlarından hangileri doğru olur?
C) Elif ve Hacer
C) 3E
+
I.
A) Elif
B) 2E
X
L yükü O noktasına getirilirse;
EKM değişmez.
L
lan iş nedir?
A) E
K ile M arası elektrik potansiyel enerji EKM oluyor.
Elif
M
Buna göre L deki yükü M ye götürmek için yapı-
L ile M arası elektrik potansiyel enerji ELM
EKL artar.
+
E dir.
5.
K ile L arası elektrik potansiyel enerji EKL
2q
+
potansiyel enerjisi
www.sinav.com.tr
A) 1
K ve L noktalarına
B) Hacer
yargılarından hangileri doğrudur?
D) Hacer ve Emre
A) Yalnız II
E) Elif, Hacer ve Emre
D) II ve III
166
B) I ve II
C) I ve III
E) I, II ve III
Elektrik Potansiyel Enerji
6.
Şekildeki sistemde
Test: 2
2.10–5C
L noktasındaki yü-
30 cm
K
9.
3.10–5C
M
30 cm
q
+ L
L
kü M noktasına
getirmek için yapılan iş E dir.
Buna göre, E kaç jouledür? (k = 9.109 Nm2/c2)
A) 6
B) 9
C) 18
D) 27
–q –
K
E) 36
M
N
Eşkenar üçgenin K ve L köşelerine –q ve +q yükleri
konulmuştur. Bu durumda sistemin elektriksel potansiyel enerjisi E, N noktasındaki elektriksel potansiyel
V dir.
L noktasındaki +q yüklü cisim M noktasına taşınırsa E ve V nasıl değişir?
7.
q
+
d
O
K
d
L
A) İkisi de değişmez.
B) İkisi de artar.
C) İkisi de azalır.
D) E değişmez, V artar.
Buna göre,
A)
1
4
WK
WL
B)
oranı kaçtır?
1
2
C) 1
D) 2
E) 4
www.sinav.com.tr
E) E artar, V değişmez.
Şekildeki O noktasına +q yükü sabitlenmiştir. Sonsuzdaki başka bir +q yükünü K noktasına getirebilmek için elektrik kuvvetine karşı yapılan iş WK, sonsuzdaki –2q yükünün L noktasına gelmesi için elektriksel kuvvetin yaptığı iş WL dir.
10.
r
r
M
N
+
O
–q
–
K
r
L
q
Şekildeki r yarıçaplı dairenin merkezine +q yükü sabitlenmiştir. K noktasında bulunan –q yükü oklarla
belirtilen yörüngeyi izleyerek N noktasına getiriliyor.
Buna göre;
I.
8.
I.
KL arasında elektriksel kuvvet iş yapmıştır.
II. LM arasında sistemin potansiyel enerjisi değişmemiştir.
Birim yük başına düşen enerjiye ................. denir.
II. Elektrik potansiyel enerji birimi ................... dür.
III. M-N arasında elektriksel kuvvete karşı iş yapılmıştır.
III. Elektrik potansiyeli ..................... büyüklüktür.
Yukarıdaki etkinlikte boş bırakılan yerlere getirile-
yargılarından hangileri doğrudur?
bilecek en uygun kavramlar aşağıdakilerden han-
A) Yalnız II
gileridir?
B) I ve II
D) II ve III
I
––––––––––
II
––––––––
III
–––––––
A) elektrik potansiyeli
Joule
vektörel
B) elektrik potansiyeli
watt
skaler
C) elektrik potansiyel
enerjisi
Joule
vektörel
D) elektrik potansiyel
enerjisi
Joule
skaler
E) elektrik potansiyeli
Joule
skaler
C) I ve III
E) I, II ve III
DOĞRU SEÇENEKLER
167
1. A
2. D
3. C
4. A
7. C
8. E
9. D
10. E
5. E
6. B
Test: 3
Elektriksel Potansiyel
1.
2
4.
3
Y
leşke elektrik potansiyeli sıfırdır.
Elektrik potansiyeli
birimi volttur.
+q
4
D
Y
–2q
O noktasındaki bi-
D
1
Şekildeki düzlemde
D
Bir noktadaki
+1 br lik yüke düşen
elektrik potansiyel elektrik potansiyeli
q
enerjisine elektrik
k
ile bulunur.
potansiyeli denir.
d
D
nün değeri nedir?
Y
5
3q
A) +q
B) –q
C) +2q
Giriş
5.
gının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendi-
trik potansiyeli VK
rilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkı-
ve VL dir.
şa ulaşılır?
Buna göre;
D) 4
2.
+
K
K
L
E) 5
VK , VL
den büyüktür.
www.sinav.com.tr
C) 3
M
q
+
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yar-
noktasındaki elek-
q
E) –3q
M noktasındaki +q
yükünün K ve L
B) 2
D) –2q
Y
Elektrik potansiyeli
skaler bir büyüklüktür.
A) 1
K
O
Buna göre K yükü-
L
Yük K noktasına
gelirse VK artar.
Yük L noktasına
gelirse VK değişmez.
Cem
Eda
Gaye
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
Şekildeki düzlemde verilen +q yükünün K noktasında
oluşturduğu elektrik potansiyeli 8 Volttur.
A) Cem
B) Eda
Buna göre L noktasındaki elektrik potansiyeli kaç
C) Cem ve Eda
D) Eda ve Gaye
E) Cem, Eda ve Gaye
volttur?
A) 2
B) 4
C) 6
D) 8
E) 16
6.
Elektrik potansiyeli birimi volttur.
Elektrik potansiyeli vektörel bir büyüklüktür.
3.
Yüklü bir kürenin yüzeyindeki ve merkezindeki elektrik potansiyeli eşittir.
Şekildeki X yükünün
K noktasında oluşturduğu elektrik potansiyeli V dir.
Y
X
q
K
Yukarıdaki yargılardan doğru olanların başındaki
2q
kutu işaretlendiğinde aşağıdakilerden hangisi
oluşur?
Buna göre K noktasındaki bileşke
A)
Z
elektrik potansiyeli
–q
kaç V dir?
A) –1
B) 1
C) 2
D) 3
E) 4
168
B)
C)
D)
E)
Elektriksel Potansiyel
7.
Test: 3
10.
+q yükünün K noktasında oluş
+
turduğu elektrik po-
K
L
q
r
tansiyeli 6 volttur.
r
K
Buna göre K ve L
L
X
noktaları arasındaki elektrik potansiyeli VKL kaç
Y
volttur?
A) 3
B) 6
C) 12
D) 18
Yarıçapları r ve 2r olan iletken X, Y kürelerinin yüzeylerindeki elektriksel potansiyeller sırasıyla 2V ve –V
dir.
E) 24
Buna göre,
I.
8.
Yarıçapları rX, rY yükqX
leri qX, qY ve potansiyelleri VX, VY olan iletrX
ken küreleri birbirine
bağlayan S anahtarı
kapatıldığında kürelerin yük miktarları değişmiyor.
K noktasının bileşke elektriksel alanı sıfırdır.
qY
II. K noktasındaki toplam elektriksel potansiyel V dir.
rY
III. L noktasındaki toplam elektriksel potansiyel sıfırdır.
S
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız II
B) I ve II
D) II ve III
C) I ve III
E) I, II ve III
I.
qX > qY
II. rX > rY
III. VX = VY
bağıntılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) I ve III
www.sinav.com.tr
Buna göre,
11.
Y
X
K
O r
L
2r
İç içe geçmiş iletken X, Y kürelerinin yarıçapları r ve
3r dir.
9.
r
S1
VY=2V
Küreler üzerindeki K ve L noktalarındaki potansiVK
yellerin oranı
= 2 olduğuna göre, kürelerin
VL
S2
r
2r
VX=V
yüklerinin oranı
VZ=–4V
A)
1
3
Yarıçapları r, r, 2r, yüzeyindeki potansiyelleri V, 2V, ve
–4V olan iletken X, Y, Z küreleri şekildeki gibi yerleştirilmiştir. Önce S1 anahtarı kapatıldığında X, Y kürelerinin ortak potansiyeli V1, daha sonra S2 anahtarı
da kapatılınca sistemin ortak potansiyeli V2 olmaktadır.
Buna göre,
A) 6
V1
V2
B)
3
2
B)
qX
qY
1
2
kaçtır?
C) 1
D) 2
E) 3
DOĞRU SEÇENEKLER
oranı kaçtır?
C) 1
D) –
3
2
E) –6
169
1. B
2. B
3. C
4. D
5. E
7. C
8. C
9. E
10. E
11. C
6. B
Test: 4
1.
Elektriksel Potansiyel
–q yüklü iletken kürenin K, L, M noktalarında oluşturduğu
elektriksel potansiyelleri VK, VL ve VM
arasındaki ilişki nedir?
4.
–q
K
M
L
Yarıçapları r ve 2r olan
iletken X, Y kürelerinin
potansiyelleri –V ve 3V
dir.
Y
X
B) VK = VL > VM
C) VK > VL > VM
A)
D) VM > VK = VL
5
4
B)
3
2
2r
VX=–V
S anahtarı kapatıldığında sistemin ortak
potansiyeli kaç V olur?
A) VK = VL = VM
•S
•
r
VY=3V
C) 2
D)
9
4
E)
5
3
E) VM > VL > VK
5.
2.
1
2
3
Newton
Coulomb
4
kq
d
Volt
Coulomb
Newton
5
kq2
d2
6
kq
d2
İletken X, Y kürelerinin potansiyelleri
VX > VY dir.
S anahtarı kapatıldığında ortak potansiyel
V olmaktadır.
VY
VX
•
•
•
S
•
Tablo
Buna göre,
Elektrik
kuvveti
I.
VX > V > VY dir.
www.sinav.com.tr
II. Y küresinden X küresine elektron geçişi olur.
Elektrik
alanı
Elektrostatik
Elektrik
potansiyeli
III. X küresi elektron kaybetmiştir.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
C) I ve II
E) II ve III
Yukarıdaki etkinlikte boş kutulara tablodaki bilgilerden hangisi yazılamaz?
A) 1
B) 2
6.
C) 3
D) 4
E) 5
Şekildeki sütun grafiğindeki
Elektrik potansiyeli
K ve L kürelerinin elektrik
potansiyelleri verilmiştir.
Buna göre K ve L küresi
3.
K
A)
r
B)
2q
q
q
+
+
ğıdakilerden hangisidir?
L
den hangisi olabilir?
+
+
rik potansiyelinin merkezinden
olan uzaklığına bağlı grafiği, aşa-
ve yükleri aşağıdakiler-
+
r yarıçaplı yüklü bir kürenin elekt-
2r
q
r
r
r
+
A)
E. potansiyeli
E. potansiyeli
B)
C)
K
L
K
E. potansiyeli
C)
D)
2q
q
q
2q
2r
r
r
E. potansiyeli
E)
K
L
E. potansiyeli
E)
q
2q
r
r
2r
r
r
r
K
D)
L
K
r
170
r
L
L
Elektriksel Potansiyel
7.
X
Test: 4
d
d
K
10.
Y
d
+
L
qX= –2q
3
2
C)
3
2
D) 1
d
K
L
M noktasındaki sabitlenmiş +q yükünün K ve L noktalarında oluşturduğu potansiyeli VK ve VL dir.
Buna göre,
VKL = –VLK dir.
I.
Buna göre; K, L noktaları arasındaki potansiyel
q
fark VKL kaç k dir?
d
B) –
d
M
q Y= q
qX ve qY yükleri şekildeki gibi yalıtkan zemine sabitlenmiştir.
A) 0
q
II. VKL = –
E) –1
III.
VK
VL
=
k.q
2d
dir.
1
tür.
4
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız II
B) I ve II
D) II ve III
1
2
Elektrik
potansiyeli
a
Coulomb
kuvveti
b
c
k.q
d2
E) I, II ve III
3
Elektrik alanı
kq
d
kq2
d2
Yukarıdaki tabloda elektrikle ilgili bazı kavramlar ve
bu kavramlara ait formüller karışık olarak verilmiştir.
Buna göre doğru eşleştirme aşağıdakilerden
hangisidir?
A) (1 - b) (2 - a) (3 - c)
B) (1 - b) (2 - c) (3 - a)
C) (1 - c) (2 - b) (3 - a)
D) (1 - c) (2 - a) (3 - b)
www.sinav.com.tr
8.
C) I ve III
11.
q
r
K
r
L
O
q yüklü iletken küre için,
I.
E) (1 - a) (2 - b) (3 - c)
Kürenin O noktasında elektriksel alan sıfırdır.
II. O ve L noktasındaki potansiyeller eşittir.
III. K, L arasındaki potansiyel fark sıfırdır.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız II
B) I ve II
D) II ve III
9.
C) I ve III
E) I, II ve III
( ) Faraday kafesine yıldırım düştüğünde kafesteki
kişi zarar görmez.
( ) Yüklü bir kürenin içinde elektrik alanı oluşmaz.
( ) Yüklü bir kürenin içinde elektrik potansiyeli sıfırdır.
Yukarıda verilen yargılardan doğru olanlara (D)
yanlış olanlara (Y) yazılırsa aşağıdakilerden han-
DOĞRU SEÇENEKLER
gisi doğru olur?
A) D
B) Y
C) D
D) Y
E) D
Y
D
D
Y
D
D
Y
Y
Y
D
171
1. D
2. C
3. B
4. E
5. C
7. C
8. B
9. C
10. B
11. E
6. D
Test: 5
Paralel Levhalar
1.
4.
Y
+
–
–
–
–
–
+
+
+
X
X –
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
I
Y
K
+
– Y
+
–
+
–
+
–
d
d
L
q
+
+
+
+
+
2d
M
q
Şekildeki paralel levhalar eşit +q yüklüdür.
II
X
+
+
+
+
+
d
Buna göre K, L, M noktalarında oluşan elektrik
alan şiddetleri EK, EL, EM arasındaki ilişki nedir?
III
A) EK = EL = EM
B) EK > EM > EL
C) EK = EL > EM
D) EL > EM > EK
E) EK > EL > EM
Yük miktarları eşit X, Y levhaları arasındaki elektriksel alan çizgileri, hangi sistemde doğru verilmiştir?
B) Yalnız II
D) I ve II
2.
E) I ve III
İletken levhalar şekildeki
gibi V gerilimine bağlanmıştır.
K
d
+
V
–
d
L
M
d
Buna göre;
I.
5.
C) Yalnız III
d
K, L, M noktalarındaki
elektriksel alan şiddetleri eşittir.
II. K, L, M noktalarının elektriksel potansiyelleri VK >
X, Y iletken levhaları şekildeki gibi V gerilimli üretece bağlanmıştır. K, L
noktaları arasındaki potansiyel fark V1, K, M ara-
X
Y
K
M
sındaki potansiyel fark V2
ve L, M arasındaki potansiyel fark V3 tür.
www.sinav.com.tr
A) Yalnız I
L
+ –
Buna göre; V1, V2, V3
V
potansiyel farklarının
büyüklükleri arasındaki ilişki nedir?
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
VL > VM dir.
A) V1 = V2 = V3
B) V1 = V3 > V2
C) V2 > V1 = V3
D) V1 > V2 > V3
III. L noktasındaki elektriksel potansiyel sıfırdır.
E) V3 > V2 > V1
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız II
B) I ve II
D) II ve III
C) I ve III
E) I, II ve III
6.
İletken X, Y levhaları şekildeki gibi V gerilimine bağlanmıştır.
X
Y
d
a
b
Buna göre;
3.
İletken X, Y levhaları şekil-
X
I.
K
Y
deki gibi üretece bağlanmışL
tır.
Buna göre K, L, M noktalaleri EK, EL, EM arasındaki
+
E
+
–
V
II. Levhalar arasına cam konulursa levhalardaki yük
miktarı artar.
M
rındaki elektrik alan şiddet-
Levhalar arasındaki d mesafesi azaltılırsa levhalar arasındaki elektriksel alan şiddeti artar.
III. Levhalar arasındaki d mesafesi artarsa a, b arasındaki potansiyel fark Vab azalır.
–
ilişki nedir?
A) EK = EL = EM
B) EK = EL > EM
yargılarından hangileri doğrudur?
C) EL = EM > EK
D) EK > EL > EM
A) Yalnız I
E) EL > EM > EK
B) Yalnız II
D) I ve III
172
C) I ve II
E) II ve III
Paralel Levhalar
q ve –q yüklü X, Y levhaları arasındaki mesafe d iken levhalar
arasında oluşan elektriksel alan
şiddeti E, elektriksel potansiyel
V olmaktadır.
10.
Y
–
–
–
–
–
E
q
Buna göre;
+
–
A) 2
C) I ve II
11.
+V
B)
3
2
C) 1
D)
1
2
ϑ0
III. Cismin kinetik enerjisi değiştirilmeden hızı artırılırsa cisim (+) yüklü levhaya doğru sapar.
yargılarından hangileri doğrudur?
www.sinav.com.tr
–V
B) Yalnız II
tün grafiği aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Elektrik Alanı
K
C) I ve II
K
B) Elektrik Alanı
K
K
C) Elektrik Alanı
E) I, II ve III
Düşey düzlemdeki lev+
halar V gerilimli üretece
V
–
–
şekildeki gibi bağlanmıştır. Levhalar arasına
–q yüklü cisim ϑ0 hızı
ile girdiğinde sapmadan ilerliyor.
L
M
Buna göre EK, EL, EM ye ait sü-
– – – – – –
q (–) yüklüdür.
K
alanlar EK, EL, EM dir.
II. Cisme etki eden elektriksel kuvvet cismin ağırlığına eşittir.
1
K
ϑ0
K
K
K
D) Elektrik Alanı
K
K
K
K
E) Elektrik Alanı
2
Buna göre, cisim;
I.
K
q yükünün miktarı artırılırsa 1 yolunu izler.
K
K
II. V gerilimi azaltılırsa 2 yolunu izler.
III. Levhalar birbirinden uzaklaştırılırsa sapma gözlenmez.
DOĞRU SEÇENEKLER
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
2
3
E)
Şekildeki yüklü levhalar arasındaki K, L, M noktalarında elektrik
+ + + + +
Buna göre,
9.
mL
E) II ve III
Düşey düzlemdeki paralel yüklü
levhalar arasına yatay ϑ0 hızıyla
atılan q yüklü cismin şekildeki gibi
sapmadan ilerlediği gözleniyor.
D) II ve III
mK
kaçtır?
B) Yalnız II
A) Yalnız I
V2=2V
+
Buna göre; K, L cisimlerinin kütleleri oranı
yargılarından hangileri doğrudur?
I.
–
+
V1, V2 gerilimli üreteçlere bağlanmış iletken paralel
levhalar arasında –2q ve +q yüklü K, L cisimleri
şekildeki gibi dengededir.
III. Ortamın elektriksel geçirgenlik kat sayısı artarsa
E artar, V azalır.
8.
q
2d
–q
II. d aralığı artırılırsa, V artar.
D) I ve III
d
L
d aralığı azaltılırsa, E artar.
A) Yalnız I
–2q
V1=V –
K
+
I.
d
X
+
+
+
+
+
–
7.
Test: 5
C) I ve II
E) II ve III
173
1. A
2. E
3. C
4. B
5. C
7. B
8. E
9. C
10. A
11. B
6. C
Test: 6
1.
Paralel Levhalar
Yüklü levhalar arasına – yüklü bir
K
3.
L
cisim bırakıldığında ok yönünde
hareket ediyor.
Şekildeki iletken levhalar
100 voltluk gerilime bağlanmıştır.
1m
20 cm
30 cm
–
K noktasından bir elektron serbest bırakıldığında, L noktasından
kaç J lük kinetik enerji
ile geçer?
Buna göre;
L levhası
+ yüklüdür.
K levhası
+ yüklüdür.
V=100 volt
B) 8.10–18
D) 5.10–18
Serkan
Ayhan
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
B) Orhan
C) Ayhan
D) Orhan ve Ayhan
E) Serkan ve Ayhan
d
E) 6.10–17
Üretece bağlanmış iletken levhaların K noktasından q1 yüklü cisim, M
q1
L
K
noktasından ise q2 yüklü cisim serbest bırakılıyor.
www.sinav.com.tr
A) Serkan
L
C) 6.10–18
Orhan
4.
2.
+
–
(Sürtünmeler ve yer çekimi önemsiz, e= 1,6.10–19C)
A) 8.10–19
Levhalar arasında
elektrik alanı K den
L ye doğrudur.
L
K
d
2d q
2
N
M
+
Cisimler L ve N nokta-
–
larını eşit kinetik enerjilerle geçtiğine göre,
q1
q2
oranı kaçtır?
(Sürtünmeler ve yer çekimi önemsiz.)
A) 2
B) –2
C)
1
2
D) –
1
2
E)
2
3
d
2
M
3 N
5.
X
K
Y
Z
2d
3d
–q
+
–
–
V
K
O
–q yüklü cisim yüklü levhalar arasında 1, 2, 3 yolla-
–
rını izleyerek K, L, M, N noktalarına getiriliyor. Yüklü
+
mek için W2 ve M den N ye getirmek için W3 elektrik-
M
+
V1=20 V
cismi K den L ye getirmek için W1, L den M ye getir-
L
N
–
V2=30 V
X, Y, Z iletken paralel levhaları V1, V2 gerilimli üreteçlere şekildeki gibi bağlanmıştır.
sel işler yapılıyor.
A) W1 = W2 = W3
B) W1 > W2 > W3
Buna göre, O noktasından serbest bırakılan –q
yüklü cismin hızı hangi noktada sıfır olur? (Noktalar arası eşit olup sürtünmeler ve yer çekimi ihmal
edilmiştir.)
C) W2 = W3 > W1
D) W1 > W2 = W3
A) K
Buna göre; W1, W2, W3 arasındaki ilişki nedir?
(Sürtünmeler önemsiz.)
E) W2 > W3 > W1
B) L-M arasında
D) M
174
E) M-N arasında
C) L
Paralel Levhalar
6.
Test: 6
d
X
8.
d
I
II
Y
X
Z
Y
Z
+q
q
+
+
L
M
K
+
K
–
–
+
2V
V
+
–
V1
+
V2
X, Y, Z iletken levhalar V1, V2 gerilimli üreteçlere şekildeki gibi bağlanmıştır. K noktasından serbest bırakılan +q yüklü cisim Y levhasına 4E, Z levhasına da
E kinetik enerjisi ile ulaşıyor.
V1
Buna göre,
oranı kaçtır?
V2
Paralel X, Y, Z iletken levhaları V ve 2V gerilimli K, L
üreteçlerine şekildeki gibi bağlanmıştır. +q yüklü
parçacık I. bölgeden şekildeki gibi serbest bırakılıyor.
Buna göre, yüklü cisim;
I.
–
L
A) 4
I. bölgede hızlanır.
B) 3
C)
4
3
2
3
D)
E)
1
4
II. II. bölgede yavaşlar, durur ve geri döner.
III. L üretecinin kutupları değiştirilirse Z levhasına
çarpar.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız II
B) I ve II
D) II ve III
www.sinav.com.tr
(Yer çekim ivmesi etkisiz.)
C) I ve III
E) I, II ve III
9.
–
V
+
+
q
m
d
TY
2d
d
–2q
Z
–m
TZ
+
– –q
Y 2m
+
–
2V
2V
–
Yükleri ve kütleleri verilen X, Y, Z cisimleri şekildeki
gibi V, 2V ve 2V gerilimli üreteçlere bağlanmış iletken
levhalar arasında dengededir.
7.
2d
Buna göre; Y, Z cisimlerini dengede tutan yalıtkan
TY
iplerdeki gerilme kuvvetlerinin oranı
kaçtır?
TZ
d
A) 4
–
B) 3
C) 2
D) 1
E)
L
K
–
+
+
–
V2
V1
V1, V2 gerilimli üreteçlere paralel iletken levhalar şekildeki gibi bağlanmıştır. K noktasından serbest bırakılan –q yüklü cisim L noktasından geri dönüyor.
Buna göre,
A)
2
3
B)
V1
V2
3
4
DOĞRU SEÇENEKLER
oranı kaçtır?
C) 1
D)
3
2
E)
4
3
175
1. B
2. C
3. B
7. A
8. C
9. E
4. B
5. D
6. E
1
3
Test: 7
1.
Elektrik II (Çözümlü Test)
Aynı düzlem üzerine
4.
1 br
–3q
+q, –3q, +8q ve qX
6q yüklerinin K nokta1 br
yükleri sabitlenmiştir.
K noktasındaki
sıfır olduğuna göre
3q
6q
oluşturdukları
L
K
siyeli 5 volttur.
Bölmeler özdeş olduğuna göre K - L noktaları arasındaki potansiyel fark VKL kaç volttur?
B) –2
A) –7
C) –3 D) 3
2.
+8q
qX
qX yükü kaç q dur?
A) –1
sında
toplam elektrik potan-
K
+q
elektrik potansiyeli
Aynı düzlemdeki 3q ve
B) –5
C) –2
D) 2
E) 7
E) 2
r ve 2r yarıçaplı iletken
K ve L kürelerinin elektrik potansiyel VK ve VL
•
5.
+2q
+4q
•
•
r
•
Pozitif yüklü bir kürenin
K, L, M noktalarında
2r
oluşturduğu elektrik po-
O
www.sinav.com.tr
dir.
Anahtar kapatıldığında kürelerin ortak po-
K
L
tansiyeli V0 olduğuna
göre VK, VL, V0 arası ilişki nedir?
A) VK > VL > V0
B) VK > V0 > VL
C) VL > V0 > VK
D) VK > VL = V0
E) V0 > VK > VL
K
r
tansiyelleri VK, VL, VM
L
r
M
r
dir.
Buna göre VK, VL, VM
arası ilişki nedir?
A) VK > VL > VM
B) VK = VL > VM
C) VK > VM > VL
D) VM > VL > VK
E VK = VL = VM
6.
K
q1=4μc
3.
Aynı düzlemdeki
1 br
q1 ve q2 yüklerinin
1m
q1
K ve L de oluşturK
dukları toplam
q2
1
2
1m
miştir.
Sonsuzdaki 2 μc luk bir yükü K noktasına getir-
2VK = VL olduğuna göre,
B)
1m
q1 ve q2 yükleri aynı düzleme şekildeki gibi yerleştiril-
L
VK ve VL dir.
1
3
1m
1 br
elektrik potansiyeli
A)
q2=2μc
C)
q1
q2
2
3
mek için yapılması gereken iş kaç jouledür?
oranı kaçtır?
D) 1
(k = 9.109 N m2/c2)
A) 18.10–3
E) 3
D) 54.10–3
176
B) 27.10–3
C) 36.10–3
E) 63.10–3
Elektrik II
7.
Test: 7
10.
Pozitif qK ve qL yükleri şekildeki noktalara
M
sabitlenmişken pozitif qM yükü K noktası
+qK
K
1
qL
+
2
–
3
merkez olacak şekilde X - Y yayını takip
K
X
ederek hareket edi-
qM
yor.
Yüklü paralel levhalar arasındaki K noktasında bulu-
Buna göre hareket boyunca K ve M yükleri ile L
nan üç özdeş q yükü 1, 2, 3 yollarını izleyerek ayrı
ve M yükleri arasındaki elektrik potansiyel enerji-
ayrı M noktasına getiriliyor.
si nasıl değişir?
Yükler K dan M ye getirilirken yapılan işler W1,
W2, W3 olduğuna göre bunlar arasındaki büyük-
M-L
K-M
lük ilişkisi nedir?
A) Değişmez
Artar
B) Değişmez
Azalır
A) W1 = W2 = W3
B) W1 > W2 > W3
C) Değişmez
Önce artar sonra azalır.
C) W2 > W1 = W3
D) W1 = W3 > W2
D) Değişmez
Önce azalır sonra artar.
E) Artar
Değişmez
d
+q
4d
+2q
+q
Şekil I
+2q
Şekil II
+q ve +2q yüklerinin Şekil I deki konumda elektrik potansiyel enerjisi E dir.
Yükler arasındaki uzaklık Şekil II deki gibi 4d ya-
www.sinav.com.tr
8.
E) W2 > W1 > W3
11.
pıldığında yapılan iş kaç E olur?
1
A) 4
3
C) 4
1
B) 2
1
D)
4
+
3
E)
4
1
ϑ
G
elektron
2
3
–
9.
q1=4.10–6 c
G ağırlıklı bir elektron yükü levhalar arasına ϑ hızıyla
fırlatılmıştır.
10 cm
10 cm
Levhaların elektrona uyguladığı bileşke elektrik
kuvveti F olduğuna göre;
10 cm
I.
q2=2.10–6 c
q3=3.10–6 c
F = G ise elektron 2 yolunu izler.
II. F > G ise elektron 1 yolunu izler.
Eşkenar üçgenin köşelerine q1, q2, q3 yükleri şekilde-
III. F < G ise elektron 3 yolunu izler.
ki gibi yerleştirilmiştir.
yargılarından hangileri doğrudur?
Buna göre sistemin elektrik potansiyel enerjisi
A) Yalnız I
kaç jouledür? (k = 9.109 N.m2/c2)
A) 5,4
B) 7,2
C) 10,8
D) 18
D) I ve III
E) 23,4
177
B) Yalnız II
C) I ve II
E) I, II ve III
Test: 7
1.
Çözümler
4.
K noktasındaki toplam potansiyelin sıfır olması için;
q
VK = k
0=
2
6kq
2
-k
+
3q
2
+k
8q
2
+k
qX
K noktasının elektrik potansiyeli,
VK = k
1
3q
1
+k
6q
3
VK = 5kq = 5 volt verilmiş (kq = 1 volt olur.)
k.q X
L noktasının elektrik potansiyeli;
1
0 = 3 kq + kq X
VL = k
- kq X = 3kq & q X = –3q bulunur.
3q
+k
3
6q
1
VL = 7kq = 7 volt olur.
Doğru Seçenek C
İki nokta arasındaki potansiyel fark,
VKL = VL – VK dır. (son - ilk)
VKL = 7 – 5
VKL = 2 volt çıkar.
Doğru Seçenek D
2.
Bir kürenin elektrik potansiyeli V = k
q
ile bulunur.
r
Başlangıçta;
4q
r
VK = k
VL = k
2q
2r
=k
q
r
(VK > VL olur.)
Küreler birbirine dokundurulduğunda yükleri,
r + 2r
q'K = 2q
V0 = k
3.
or
qL = e
4q + 2q
r + 2r
o 2r
Buradan qL = 4q olur.
2q
olur. Bu durumda VK > V0 > VL çıkar.
r
Doğru Seçenek B
5.
Bir kürenin iç bölgesindeki herhangi bir noktasındaki
elektrik potansiyeli yüzeyindeki potansiyele eşittir.
q
O hâlde VK = VL = k
olur.
2r
www.sinav.com.tr
qKı = e
4q + 2q
M noktasındaki elektrik potansiyeli;
q
VM = k
olur. (uzaklık merkezden itibaren aynı)
3r
Buradan VK = VL > VM olur.
Doğru Seçenek B
K noktasındaki toplam elektrik potansiyeli,
q1
VK = k
1
+k
q2
6.
3
bir noktaya götürmek için yapılan iş;
L noktasındaki toplam elektrik potansiyeli
VL = k
q1
1
+k
WKL = q.(VL – VK) ile bulunur.
q2
Sonsuzdaki noktanın potansiyeli VL = V∞ = 0 dır.
1
WKL = q.(0 – VK)
2VK = VL olduğundan VK ve VL değerleri yerine yazı-
WKL = –qVK olur.
lırsa;
2 fk
Bir q yükünü potansiyeli VK olan bir noktadan VL olan
q1
1
2kq1 +
2q1 +
+k
q2
3
p=k
q1
1
+k
Buradaki (–) elektrik kuvvetlerine karşı yapılan işi
q2
ifade eder.
1
2
kq = kq1 + kq2
3 2
VK = q
2
q = q1 + q2
3 2
q2
q1
2
+k
q2
2
=
9.109 .4.10 –6 9.109 .2.106
+
2
2
= 18.103 + 9.103
VK = 27.10 3 bulunur.
q1
1
q1 =
&
= bulunur.
q2 3
3
WKL = qVK = 2.10–6.27.103 = 54.10–3 j bulunur.
Doğru Seçenek A
Doğru Seçenek D
178
Elektrik II
7.
Test: 7
10.
M yükü hareket ederken qK yükü yayın merkezinde
bağımsızdır. Bu durumda yapılan iş yükün alan doğ-
Bu nedenle K ve M arasındaki elektrik potansiyel
rultusunda yaptığı yer değiştirmeye bağlıdır.
enerjisi değişmez.
Soruda q yükü 1, 2, 3 yollarını izlerken alan doğrultu-
qM yükü hareket ederken önce qL yüküne yaklaşıyor
sunda eşit yollar aldıkları için yapılan işler de eşit
sonra da uzaklaşıyor.
ELM = k
qL .qM
d
Paralel levhalar arasında bulunan bir yük bir yerden
başka bir yere götürülürken yapılan iş izlenen yoldan
olduğu için qM ile qK arasındaki uzaklık değişmez.
olur.
formülünde d artarsa oran azalır.
Doğru Seçenek A
Bu durumda d önce azalıp sonra arttığına göre ELM
de önce artıp sonra azalır.
Doğru Seçenek C
I. şekilde elektrik potansiyel enerjisi,
E=k
q.2q
d
dır.
II. şekilde
q.2q
E
=k
olur.
4
4d
W = Eson – Eilk =
3E
E
- E = bulunur.
4
4
Doğru Seçenek C
www.sinav.com.tr
8.
11.
+
+
+
+
+
+
+
1
F
ϑ
e–
2
3
G
9.
Sistemin elektrik potansiyel enerjisi yüklerin ikişer iki-
–
–
–
lamıdır.
Ep = k
=
+
–
–
–
–
şer oluşturdukları elektrik potansiyel enerjilerinin top-
Elektrona etki eden kuvvetler şekildeki gibidir. + yükq1.q2
d
+k
q1 + q 3
d
+k
9.109 .4.10 –6 .2.10 –6
1.10 –2
9.109 .2.10 –6 .3.10 –6
1.10 –2
+
q2 .q 3
lü levha elektronu çekeceği için F kuvveti yukarı doğ-
d
ru, yer çekiminden dolayı G ağırlığı aşağı doğru olur.
9.109 .4.10 –6 .3.10 –6
Denge şartından;
1.10 –2
F = G ise sabit hızla 2 yolunu izler.
F > G ise 1 yolunu izler.
= 7, 2 + 10, 8 + 5, 4
F < G ise 3 yolunu izler.
= 23, 4 joule bulunur.
Her üç yargı da doğru olur.
Doğru Seçenek E
Doğru Seçenek E
179
Test: 8
A.
Konu Kavrama Soruları (Elektrik II)
Aşağıdaki cümlelerden doğru olanların yanına
B.
Aşağıdaki boşlukları uygun ifadelerle tamamlayınız.
1.
Serbest bırakılan yüklü cisimler .................... saye-
“D”, yanlış olanların yanına “Y" yazınız.
1.
( ) Pozitif yükler, yüksek elektriksel potansiyelden
sinde hareket eder.
düşük elektriksel potansiyele doğru hareket
eder.
2.
2.
( ) Yüklü iletken kürenin içindeki ve yüzeyindeki
Yüklü iletken küreler birbirine dokundurulduğunda, kürelerin .................... eşit ise yük alışverişi yapmazlar.
elektriksel potansiyel eşittir.
3.
3.
Birim yükün enerjisine .................... denir.
4.
Elektriksel enerji birimleri ..................., ................... dür.
5.
Zıt cins yükle yüklenmiş cisimleri birbirinden uzaklaş-
( ) Zıt ve eşit yüklü iki cismin, cisimlerden aynı
uzaklıktaki toplam elektriksel potansiyeli sıfırdır.
4.
( ) Üretece bağlanmış paralel yüklü levhalar arasındaki mesafe artırılırsa, levhalar arasındaki
5.
( ) Yüklü levhalar arasındaki her noktada elektriksel alan şiddeti aynıdır.
6.
( ) Üretece bağlanmış yüklü levhaların tam ortasında elektriksel potansiyel sıfırdır.
7.
www.sinav.com.tr
elektriksel alan değişmez.
tırmak için ........................................ iş yapılır.
6.
Yüklü paralel levhalar arasında .................. oluşur.
7.
Zıt yüklü iki cisim birbirinden biraz uzaklaştırılırsa
aralarındaki .................... enerji artar.
( ) Üretece bağlanmış yüklü levhalar arasına bırakılmış yüklü bir cismin levhalara çarpma hızı,
8.
Enerji/yük ifadesi .................... birimini verir.
9.
Yüklü levhalar arasındaki yüklü cisim serbest bırakı-
levhalar arasındaki uzaklıkla ters orantılıdır.
8.
( ) Yüklü cismin etrafında r yarı çaplı yörüngede (–)
lırsa .................... enerji kazanır.
yüklü bir cisim hareket ettirilirse elektriksel kuvvet iş yapmış olur.
10.
9.
( ) Yüklü bir cismin sonsuzdan başka bir yükün yanına getirilmesi için yapılan iş yoldan bağımsızdır.
10.
( ) Elektriksel alana dik hareket eden cismin üzerinde elektriksel iş yapılır.
180
Volt/metre birimi .................... birimidir.
Konu Kavrama Soruları (Elektrik II)
C.
Test: 8
3.
Aşağıda verilen soruların çözümlerini altlarındaki
boşluklara yapınız.
qX=2q
qY=–q
1.
r
r
K
M
L
K
2r ve r yarıçaplı iletken qX ve qY yüklü X, Y kürelerinin merkezi K dir.
L
M
q2 = 2q
O →
E
q1 = q
Buna göre, K, L, M noktalarındaki elektriksel potansiyeller VK, VL, VM arasındaki ilişki nedir?
Eşkenar üçgenin K ve M noktalarında q1, q2 yükleri
bulunmaktadır.
6
4
2.
www.sinav.com.tr
Bu yüklerin O noktasında oluşturdukları bileşke
elektriksel alanın büyüklüğü E ise, K noktasında
oluşturdukları bileşke elektriksel alanın büyüklüğü kaç E dir?
VM > VK = VL
4.
X –
–q
K
r
L
O
r
d
2d
qX = 2q
Y +
2d
q
qZ = 3q
r
M
r
N
Şekildeki –q yüklü X cismi K, L, M, N yolu boyunca
getiriliyor.
qY = –q
Buna göre X, Y yüklerinin;
X, Y, Z yüklü cisimleri şekildeki gibi yerleştirilmiştir. qX
yükünün O noktasında oluşturduğu elektriksel potansiyel 10 volttur.
I.
KL arasında elektriksel potansiyel enerjileri artar.
II. L, M arasındaki elektriksel kuvvete karşı yapılmıştır.
Buna göre, O noktasındaki toplam elektriksel potansiyel kaç volttur?
III. M, N arasında sistemin potansiyel enerjisi azalmıştır.
ifadelerinden hangileri yanlıştır?
I, II ve III
45
181
Test: 8
Konu Kavrama Soruları (Elektrik II)
5.
7.
d
K
α
α
q
+
K
ϑ
+
L
X
O
Y
Yalıtkan iplerle bağlanmış yüklü X, Y cisimlerinin denge durumu şekildeki gibidir. Yükler arasındaki elektriksel potansiyel enerji U, yüklerin orta noktasındaki
O daki elektriksel potansiyel V, K noktasındaki bileşke elektriksel alan E dir.
+ –
V
Aralarında d uzaklığı bulunan paralel levhalara V gerilimli üreteç bağlanmıştır. K den serbest bırakılan q
yükü L noktasına ϑ hızı ile çarpmaktadır.
Yalıtkan iplerin boyu eşit miktar azalırsa,
I.
Buna göre d, q ve V niceliklerinden hangisinin değişmesinden ϑ hızı etkilenmez?
U artar.
II. V azalır.
III. E değişmez.
yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
Yalnız d
6.
d
3d
q
–2q
+
–
–
–
V1=V
8.
K
α
E
II
Şekil II
I
V1, V2 gerilimli üreteçlere bağlanmış paralel iletken
levhalar arasındaki q ve –2q yüklü cisimlere etki eden
elektriksel kuvvetlerin büyüklükleri FX ve FY dir.
FX
FY
l =1m
+
V2=2V
Şekil I
Buna göre,
Yalnız I
Y
X
+
www.sinav.com.tr
(Noktalar eşit aralıklıdır.)
Yükü 0,03 c olan 400 gramlık bir cisim I. konumunda
dengede iken ortama 100 N/C luk elektriksel alan şekildeki gibi etki ediyor ve cisim II. konumda dengeye
geliyor.
oranı kaçtır?
Yalıtkan ipin uzunluğu 1m olduğuna göre, elektriksel kuvvetin yaptığı iş kaç j dir?
3
4
0,8
182
Bölüm 7
Elektrik III
Test: 1
Elektrik Akımı
1.
3.
L
K
+
–
Şekildeki 100 volta
bağlanmış 25 Ω luk
dirençten dakikada
kaç elementer yük
geçer?
(1 ey = 1,6.10–19C)
R = 25 Ω
i
+
–
V=100 volt
KL katı iletkeni bir üretece şekildeki gibi bağlanmıştır.
A) 1021
Buna göre;
B) 15.1020
D)
I.
2.1020
E)
C) 15.1019
2.10-19
Devrenin akımı K den L ye doğrudur.
II. İletken içinde elektronlar L den K ye doğru hareket eder.
4.
III. İletken içinde protonlar K den L ye doğru hareket
eder.
S
– q1= –4c
+ q2= 16c
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
+
E) II ve III
www.sinav.com.tr
D) I ve III
C) I ve II
2.
i
–
V
Şekildeki deşarj tüpü V gerilimine bağlandığında 10
saniyede tüpün S kesitinden q1 = –4C, q2 = +16 C luk
yükler geçmektedir.
Buna göre, devrenin akımı i kaç A dır?
A) 3
B) 2,4
C) 2
D) 1,8
E) 1,2
l
İletken tel
5.
+
V
–
+
I.
Birim zamanda iletkenden geçen yük miktarının
artırılması için;
–
L
K
+
Buna göre,
l uzunluklu, S kesitli iletken tel şekildeki gibi V gerilimli üretece bağlanmıştır.
I.
Şekildeki sıvı içinde (+) ve
(–) iyonlar vardır. K, L iletkenleri bir üretece bağlanmıştır.
–
(+) yüklü iyonlar L iletsıvı
kenine, (–) yüklü iyonlar K iletkenine doğru hareket eder.
II. Devrenin akımı, iletkenlere ulaşan (+) ve (–) iyonların toplamı ile orantılıdır.
l yi artırma,
II. S yi artırma,
III. V yi azaltma
III. Üretecin gerilimi artırılırsa sıvının bir kesitinden
birim zamanda geçen yük miktarı artar.
işlemlerinden hangileri tek başına yapılmalıdır?
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
C) Yalnız III
E) II ve III
B) I ve II
D) II ve III
183
C) I ve III
E) I, II ve III
Test: 1
Elektrik Akımı
6.
K
8.
L
q
q
t
2t
M
Öz direnci 2.10–6 Ω.m olan 1 m uzunluğunda ve
10–2 cm2 kesitindeki bir iletkenin uçlarına 16 V lik gerilim uygulanıyor.
Buna göre, 1 dakikada iletkenden kaç tane elektron geçer? (e = 1,6.10–19C)
2q
A) 2.1021
t
B) 3.1021
C) 4.1021
D) 5.1021
E) 6.1021
Şekildeki K, L, M iletkenlerinden verilen sürelerde
geçen yük miktarları şekilde verilmiştir.
Buna göre iletkenlerden geçen akımlara ait sütun
grafiği aşağıdakilerden hangisidir?
(İletken kesitleri özdeş)
9.
A) Akım
B) Akım
Bir kuru pilden 30 dakikada 360.1019 tane elementer
yük geçmiştir.
Buna göre, pilin devreye sağladığı akım kaç A
dır?
(e.y = 1,6.10–19C)
L
M
K
C) Akım
K
L
M
L
M
A) 0,32
B) 0,3
C) 3,2
D) 0,16
E) 1,6
D) Akım
L
M
K
E) Akım
K
L
www.sinav.com.tr
K
10.
l = 3m
V
M
Uzunluğu 3 m, yarıçapı 0,4 mm olan gümüşten yapılmış telin uçları arasına V = 10 voltluk gerilim uygulanıyor.
Buna göre, 1 saat içinde telden geçen yük miktarı kaç C dir? (π = 3 alınız, ρgümüş= 1,6.10–8 Ω.m)
A) 360000
7.
R
B) 300000
D) 180000
C) 240000
E) 120000
+ 100 V –
100 V gerilime bağlanan R direncinden 10–2 saniyede 2. μc yük geçmektedir.
DOĞRU SEÇENEKLER
Buna göre, R direnci kaç Ω dur?
B) 5.102
A) 5
D) 5.105
C) 7.10+2
E) 7.105
184
1. C
2. B
3. B
4. C
7. D
8. B
9. A
10. A
5. E
6. A
Test: 2
Elektrik Akımı
1.
1
2
3
4
D
Y
D
Y
4.
6Ω
K
İletkenin direnci
yapıldığı maddeye bağlıdır.
6Ω
+
–
8Ω
Direncin birimi
ohm dur.
L
8Ω
D
Giriş
D
Direnç, akıma
karşı iletkenin
gösterdiği
zorluktur.
Y
Direncin değerini değiştiren
alete reosta
denir.
Şekildeki devrede KL arasındaki eş değer direnç
kaç Ω dır?
5
Y
A) 2
B) 3
C) 4
D) 6
E) 8
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yargının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendirilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkışa ulaşılır?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
5.
Pil
1
Volt
2
Reosta
3
Diyot
4
2.
8R
www.sinav.com.tr
Gerilim
4R
L
K
3R
OHM KANUNU
Direnç
Özdirenç 5
Yukarıdaki kavram haritasında kaç numaralı kutuya yanlış kavram yazılmıştır?
R
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
Şekildeki devrede K - L noktaları arasındaki eş
değer direnci kaç R dir?
A) 2
B) 3
C) 4
D) 6
E) 8
6.
6R
K
3.
Şekil - l
eş değer direç kaç R +
12R
–
K
3
2
B) 2
2R
R
N
C) 3
D) 4
Şekil - ll
Şekildeki devrelerde eş değer dirençler R1 ve R2 dir.
R1
Buna göre,
oranı kaçtır?
R2
L
12R
A)
R
6R
arasındaki
dır?
L M
2R
Şekildeki devrede KL
noktaları
3R
A) 4
E) 6
185
B) 2
C)
1
2
D)
1
4
E)
1
8
Test: 2
7.
Elektrik Akımı
Şekildeki devrede K - L
10.
4Ω
noktaları arasındaki eş
1
2
R1
değer direnç kaç Ω
3
R1
R1
R2
R2
4Ω
6Ω
R2
dur?
K
L
K
8Ω
A) 1
B) 2
C) 4
1
+ 1
R1 R 2
D) 6
R1
L
M
R1
R1 + R2
2
+ R2
E) 8
Yukarıdaki etkinlikte bazı devreler ve bu devrelerin
eş değer dirençleri karışık olarak verilmiştir.
Buna göre, doğru eşleştirme aşağıdakilerden
hangisidir?
A) (1 - K) (2 - M) (3 - L)
B) (1 - L) (2 - K) (3 - M)
C) (1 - M) (2 - L) (3 - K)
D) (1 - L) (2 - M) (3 - K)
E) (1 - M) (2 - K) (3 - L)
8.
İletkenin kesitine
bağlıdır
K
değerini
değiştirir
reosta
Yukarıdaki kavram haritasında K kavramı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Pil
B) Direnç
C) Diyot
D) Akım
E) Emk
www.sinav.com.tr
birimidir
ohm
11.
■ Bir iletkenin direnci kesitiyle ters orantılıdır.
■ İletkenin direnci iletkenin cinsine bağlıdır.
■ İletkenin uzunluğu artarsa direnci azalır.
Yukarıdaki etkinlikte doğru olan yargıların başındaki kutu işaretlendiğinde aşağıdakilerden hangisi oluşur?
9.
Yük miktarı
O
t
2t
3t
A) ■
B) ■
C) ■
D) ■
E) ■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
■
Zaman
Bir elektrik devresinde iletken telin kesitinden geçen
yük miktarının zamana bağlı değişimi şekildeki gibidir.
Devrenin akımı 0-t zaman aralığında i1, t-2t zaman
aralığında i2 ve 2t-3t zaman aralığında i3 ise, akımlar arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisidir?
A) i1 = i2 = i3
B) i1 > i2 > i3
C) i2 > i1 > i3
D) i1 > i3 > i2
DOĞRU SEÇENEKLER
E) i3 > i2 > i1
186
1. A
2. B
3. C
4. D
5. D
7. C
8. B
9. D
10. B
11. C
6. D
Test: 3
Elektrik Akımı
1.
3.
–
–
–
– akım yönü
–
K
L
Lambaların parlaklıkları PK, PL ve PM olduğuna göre, bunlar arasındaki ilişki nedir?
Elektron
Akım
yönü
İç dirençleri önemsiz piller ile lambalar özdeştir.
+ –
M
+ –
–
Şekildeki deneyi hazırlayan bir öğretmen öğrencilerinin görüşlerini alıyor.
A) PK > PL > PM
B) PK > PL = PM
C) PK > PM > PL
D) PK = PL = PM
E) PK < PL < PM
Buna göre;
Elektronlar pilin – ucundan + ucuna doğru hareket eder.
4.
Ekrem
R
Akımın yönü elektronların hareket yönüyle aynıdır.
1
Emin
Zehra
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
A) Ekrem
B) Emin
C) Ekrem ve Emin
D) Emin ve Zehra
E) Ekrem ve Zehra
2
+ –
+ –
+ –
ε
ε
ε
+ –
ε
www.sinav.com.tr
Akımın yönü pilin + ucundan – ucuna
doğrudur.
R
Şekil - l
Şekil - ll
Şekildeki devrelerde iç dirençleri önemsiz üreteçler
özdeştir.
Devrelerin ana kollarından geçen akımlar i1 ve i2
olduğuna göre,
A) 4
i1
i2
oranı kaçtır?
B) 2
C) 1
D)
1
2
E)
1
4
5.
+ –
+ –
2.
+ –
– +
+ –
+ –
i1
+ –
+ –
+ –
+ – i
2
+ –
K
+ –
Şekil I
L
Şekil I
Şekil II
Şekil II
Özdeş ve iç dirençleri önemsiz üreteçlerden oluşturulmuş devrede dirençleri aynı K, L lambalarının parlaklıkları PK ve PL dir.
Özdeş dirençler ile iç dirençleri önemsiz özdeş
üreteçlerden kurulmuş Şekil I ve II deki elektrik
devresinde i1 ve i2 akımlarının oranı
A)
1
4
B)
1
2
C) 1
D) 2
i1
i2
Buna göre,
kaçtır?
A)
E) 4
187
1
4
PK
PL
B)
1
2
oranı kaçtır?
C) 1
D) 2
E) 4
Test: 3
6.
Elektrik Akımı
9.
K, L, M, N iletkenlerinin direnç Direnç
K
L
değerlerini gösteren sütun
grafiği şekildeki gibidir.
+ –
Hangi iki direnç seri bağlanıp V gerilimi uygulanırsa
K
devreden geçen akım en
L
M
N
+ –
+ –
ε2
ε1
ε1
+ –
ε2
büyük olur?
Şekildeki devrelerde lambalar özdeş ve üreteçlerin iç
A) K ile L
B) K ile N
C) L ile M
D) K ile M
direnci önemsizdir.
E) M ile N
K ve L lambalarının parlaklığı eşit olduğuna göre
ε1
ε2
A)
7.
Şekildeki devrede üreteç-
2Ω
oranı kaçtır?
1
4
B)
1
2
C) 1
D) 2
E) 4
6Ω
lerin iç direnci önemsizdir.
Buna göre, devreden
8V
10.
+ –
geçen akım kaç A dır?
Şekildeki devrede 5Ω luk
5Ω
dirençten geçen akım i
+ –
8V
dir.
+ –
8V
30V
+ –
B) 2
C) 4
D) 6
E) 8
8.
www.sinav.com.tr
Buna göre i kaç amperA) 1
Akım
yönü
30V
+ –
r = 2Ω
A) 3
B) 4
11.
Lamba
r = 2Ω
dir?
C) 5
D) 6
K
E) 10
L
İletken
tel
2
Pil
+ –
ε
1
Şekil - l
+ –
+ –
ε
ε
Boru
Şekildeki devrede lambalar ve üreteçler özdeştir.
Türbin
Suyun akış
yönü
Devrelerin ana kollarından geçen akımlar i1 ve i2
i1
olduğuna göre,
oranı kaçtır?
i2
Su motoru
(İç dirençler önemsiz)
Şekil - ll
A)
Yukarıdaki sistemlerde suyun devir daim sistemi ile
1
4
B)
1
C) 1
2
D) 2
E) 3
elektrik devresi verilmiştir.
Bu devrelerde kullanılan düzeneklerdeki elemanların eşleştirilmesinden hangisi yanlıştır?
A) Su motoru - pil
B) Su - akım
C) Türbin - lamba
D) Boru - iletken tel
DOĞRU SEÇENEKLER
E) Su - elektron
188
1. E
2. D
3. A
4. B
5. B
7. B
8. B
9. B
10. C
11. D
6. A
Test: 4
1.
Elektrik Akımı
Şekildeki devrede özdeş
4.
5Ω
Pil
Pil
Pil
üreteçlerin iç direnci 2Ω
dur.
A
ε
Ampermetreden geçen
+ –
akım 4 amper olduğuna
2Ω
göre,
ε kaç volttur?
ε
+ –
B) 32
C) 28
R
X
Y
Özdeş ve iç dirençleri önemsiz piller özdeş X ve Y di-
2Ω
A) 36
R
D) 24
rençlerine şekildeki gibi bağlanıyor.
E) 20
Buna göre;
X direncinden geçen akım daha büyüktür.
2.
Elektriksel Enerji
i 2.R
Elektriksel Güç
i 2.R.t
Elektromotor kuvvet
i 2.R
Özge
Y direncinden geçen akım daha büyüktür.
Ümit
X direncinden daha uzun süre akım geçer.
Yukarıdaki etkinlikte doğru eşleştirme yapıldığında nasıl bir görünüm oluşur?
B)
C)
D)
3.
www.sinav.com.tr
A)
Demet
E)
2
3
D
Y
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
1
D
4
5
Y
D
Y
İletkenden birim
zamanda geçen
yüke gerilim denir.
D
C) Demet
D) Özge ve Demet
R1 = R
R2 = R
R3 = 2R
İletkenden birim
zamanda geçen
yüke gerilim denir.
+
Y
Üretecin ömrü, üzerinden
geçen akımla ters orantılıdır.
B) Ümit
E) Ümit ve Demet
5.
Elektrik enerjisi
birimi jouledür.
A) Özge
R4 = R
–
R1, R2, R3 ve R4 dirençleri şekildeki gibi bir pile bağlanmışlardır. R1 direncinin uçları arasındaki potansiyel fark V1, R2 direncinin V2 ve R3 direncinin ise V3
tür.
Giriş
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yar-
Buna göre V1, V2, V3 arasındaki ilişki nedir?
gının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendirilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkı-
A) V1 > V2 > V3
B) V2 > V1 > V3
şa ulaşılır?
C) V3 > V2 > V1
D) V1 = V3 > V2
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) V2 = V3 > V1
E) 5
189
Test: 4
6.
Elektrik Akımı
i
9.
M
Lamba
Lamba
K
L
K
+ –
+ –
+ –
ε
ε
ε
L i
Şekildeki devrelerde lamba ve üreteçler özdeş olup,
Şekildeki devre parçasında dirençler özdeştir.
üreteçlerin iç dirençleri önemsizdir.
M-L arasındaki potansiyel fark V ise K-L arasındaki potansiyel fark kaç V olur?
Buna göre, lamba parlaklıklarına ait sütun grafiği
aşağıdakilerden hangisidir? (Bölmeler özdeş)
A) 2
B) 3
C) 4
D) 5
E) 6
A) Parlaklık
7.
4Ω
B) Parlaklık
2Ω
4Ω
K
L
K
L
D) Parlaklık
+ –
Şekildeki devrede voltmetre 20 voltu gösterdiğine
göre, ampermetre kaç amperi gösterir?
8.
B) 3
K
L
E) Parlaklık
V
C)
5
2
D) 2
Şekildeki devrede K den L ye
3
2
Lamba
K
doğru akım geçmektedir.
E)
L
www.sinav.com.tr
A
A) 4
C) Parlaklık
K
L
K
L
10.
K
Buna göre;
ε1
İrem
ε2
+ –
– +
X
Y
ε1, ε2 den
ε2, ε1 den
büyüktür.
büyüktür.
Y pili ters çevrilirse lamba parlaklığı artar.
x
Özdeş lambalardan oluşan şekildeki devrede X
lambasının ışık şiddeti II olduğuna göre, devredeki tüm lambaların toplam ışık şiddeti kaç I dır?
A) 4
B) 6
C) 8
D) 12
E) 15
Seda
Emin
DOĞRU SEÇENEKLER
öğrenci görüşlerinden hangileri doğrudur?
A) İrem
B) Seda
C) Emin
D) İrem ve Emin
E) Seda ve Emin
190
1. D
2. B
3. B
4. E
7. C
8. D
9. C
10. E
5. B
6. B
Test: 5
Elektrik Akımı
1.
4.
10Ω
20Ω
X
Y
+ –
+ –
60 Volt
30 Volt
Y
X
+
+
–
–
Z
İç dirençleri önemsiz özdeş üreteçlerden oluşmuş
elektrik devresinde, hangi lambalar ışık verir?
Şekildeki devrede üreteçlerin iç direnci önemsizdir.
A) Yalnız X
enerji kaç joule dür?
B) Yalnız Z
D) X ve Z
Buna göre X direncinde 10 saniyede açığa çıkan
C) X ve Y
E) Y ve Z
A) 300
2.
B) 600
C) 900
D) 1200
2
3
E) 1800
K
L
S
5.
r=0
1
M
N
Şekildeki elektrik devresinde tüm lambalar ışık vermektedir.
Buna göre,
I.
En parlak M lambası yanar.
www.sinav.com.tr
Joule
4 Enerji
Zaman
5
i2.R.t
Watt
6
Volt
Ohm
Elektrik
enerjisi
Elektrik
Akımı
II. Dört lamba aynı parlaklıkta yanar.
Elektriksel
güç
III. S anahtarı açılırsa K'nin parlaklığı artar.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) I ve II
D) II ve III
Gerilim
C) I ve III
E) I, II ve III
Yukarıdaki etkinlikte boş kutulara tablodaki kavramlardan hangisi yazılamaz?
A) 1
3.
B) 2
C) 4
D) 5
E) 6
6Ω
2Ω
3Ω
+ –
ε
6.
Ω luk direncin gücü 18 watt
Şekildeki devrede 2Ω
Ω luk direncin gücü kaç watttır?
olduğuna göre 3Ω
A) 4
B) 6
C) 9
D) 12
Bir ütü 1 dakikada 600 J enerji harcıyorsa ütünün
gücü kaç wattır?
A) 10
B) 50
D) 150
E) 18
191
C) 100
E) 200
Test: 5
Elektrik Akımı
7.
10.
R3 = 2R
Rx = R
S
Rz = R
R2 = 2R
R1 = R
Ry = 2R
+ –
V
Şekildeki elektrik devresinde RX, RY, RZ dirençlerinden aynı sürede açığa çıkan ısı enerjileri EX, EY
R ve 2R lik dirençler V gerilimine şekildeki gibi bağlanmıştır. S anahtarı açık iken R1, R2 dirençlerinin t
sürede açığa çıkardığı toplam ısı enerjisi E1, anahtar
kapalı iken t sürede tüm dirençlerin açığa çıkardığı
toplam ısı enerjisi E2 dir.
E1
Buna göre,
oranı kaçtır?
E2
ve EZ arasındaki ilişki nedir?
A) EX = EY > EZ
B) EZ = EX > EY
C) EZ > EY > EX
D) EZ > EX > EY
E) EX > EZ > EY
A) 2
11.
Gücü 220 watt olan bir lamba üretece bağlandığında
üzerinden 2A lık akım geçiyor.
Aynı lamba 165 voltluk gerilime bağlanırsa üzerinden kaç A lık akım geçer?
A) 3
B) 2,5
C) 2
D) 1,8
E) 1,6
3
2
C)
2
3
D) 1
R
www.sinav.com.tr
8.
B)
E)
1
2
2R
K
L
+ –
+ –
ε
ε
R
R
R
R
N
M
+ –
+ –
ε
2ε
Bir öğrenci dirençten açığa çıkan ısı enerjisinin pilin
emk sıyla nasıl bir ilişki olduğunu bulmak için iki öl-
9.
çüm yapıyor.
Güç (watt)
Buna göre doğru bir yargıya ulaşmak için bu öğrenci hangi iki ölçümü yapmalıdır?
12
A) K ve L
B) K ve M
D) L ve N
3
C) K ve N
E) N ve M
Akım (A)
Bir elektrik devresinde sabit bir direncin gücünün akıma bağlı grafiği şekildeki gibidir.
DOĞRU SEÇENEKLER
Aynı direnç 4 voltluk gerilime bağlandığında, üzerinden geçen akım kaç A olur?
A) 3
B) 2,5
C) 2
D) 1,5
E) 1
192
1. D
2. E
3. D
4. C
5. E
7. D
8. A
9. A
10. C
11. D
6. A
Test: 6
Elektrik Akımı
1.
3.
L
Şekildeki devrede iç direnci
önemsiz üreteçler özdeştir.
bulunur
birimidir
K
Elektriksel
Güç
+ –
+ –
Önce K, sonra L en son M
bağlıdır
K
anahtarı kapatılıp açıldığın-
M
+ –
–
L
da lambadan geçen akım İK,
+ –
+ – –
Yukarıdaki kavram haritasında K, L, M kutularına
İL, İM oluyor.
yazılabilecek uygun kavramlar aşağıdakilerden
Buna göre İK, İL, İM arası ilişki nedir?
hangisidir?
K
L
M
A) Watt
Enerji
––––––
Zaman
Akım
B) Watt
Volt
––––––
Zaman
Akım
C) Joule
Enerji
––––––
Zaman
Akım
D) Joule
Enerji
––––––
Zaman
Direnç
E) Volt
Enerji
––––––
Zaman
2.
www.sinav.com.tr
Akım
Y
ε1
ε
+ –
– +
ε2
M
A) İK = İL = İM
B) İK = İL > İM
C) İM > İK = İL
D) İK > İM > İL
İç dirençleri önemsiz
özdeş üreteçlerden
oluşmuş elektrik devresinde lambanın
parlaklığı P ve maksimum yanma süresi t
dir.
+
–
S
+ –
+
–
S anahtarı kapatıldığında P ve t nasıl değişir?
P
t
A) Değişmez
Z
ε3
+
E) İM > İK > İL
4.
X
+
Değişmez
B) Değişmez
Artar
C) Değişmez
Azalır
D) Artar
Artar
E) Artar
Değişmez
ε
+ – – +
Şekil II
+ –
Şekil I
5.
İç dirençleri önemsiz
ε1, ε2, ε3 ve ε üreteçleri ile öz-
ε1
ε2
+ –
– +
deş lambalardan kurulu elektrik devrelerinde X ve Y
ε2
lambalarının parlaklıkları eşittir.
+ –
Buna göre,
I.
+ –
ε3
ε1 > ε2
II. |ε3 – ε| > ε2
– +
ε1
İç dirençleri önemsiz üreteçlerin e.m.k leri ε1, ε2, ε3 tür.
III. ε3 > ε2
Hiçbir üreteçten akım geçmediğine göre,
bağıntılarından hangileri kesinlikle doğrudur?
ε2
oraε3
nı kaçtır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) I ve II
A)
D) I ve III
E) II ve III
193
1
2
B)
1
3
C)
2
3
D) 1
E)
3
2
Test: 6
6.
Elektrik Akımı
Şekildeki elektrik
devresinde anahtar
açık iken voltmetre
36 voltu gösteriyor.
R = 10 Ω
r=2Ω
ε
Buna göre, S anahtarı kapatıldığında
voltmetre kaç voltu
gösterir?
A) 33
9.
S
V
Özdeş X, Y, Z dirençlerine
bir pil
bağlandığında aynı
sürede EX, EY, EZ
enerjileri açığa çıkıyor.
Y
X
Z
+ –
Buna göre enerjilere ait sütun grafiği
B) 32
C) 30
D) 20
aşağıdakilerden hangisidir?
E) 15
A) Enerji
Şekildeki elektrik devresinde piller özdeş
olup, ampermetrede
okunan değer i, voltmetrede okunan değer V dir.
X
V
Z
X
Y
Z
Y
Z
D) Enerji
R
ε
A
S
+ –
r
ε
S anahtarı kapatıldığında, i ve V değerleri nasıl değişir?
+ –
r
r
+ –
ε
(r üreteçlerin iç direnci)
i
Y
C) Enerji
V
A) Değişmez
Değişmez
B) Artar
Artar
C) Azalır
Azalır
D) Azalır
Artar
E) Artar
Azalır
X
www.sinav.com.tr
7.
B) Enerji
Y
Z
X
E) Enerji
X
10.
Y
Z
Şekildeki devrede üreteçlerin iç
direnci önemsizdir.
8.
+ –
Devredeki lamba ışık verdiğine
K
göre X üretecinin emk sı kaç
ε3
X
ε
+ –
+ –
5ε
2ε
ε
dir?
– +
+ –
ε2
+ –– +
ε
A) 2
ε1
B) 4
C) 6
D) 7
E) 8
İç dirençleri önemsiz ε1, ε2, ε3 ve ε e.m.k li üreteçler
ile K lambası şekildeki gibi bağlanmıştır.
K lambası ışık vermediğine göre; ε1, ε2, ε3 arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisidir?
A) ε1 = ε2 = ε3
B) ε1 > ε2 > ε3
C) ε1 = ε2 > ε3
D) ε1 > ε2 = ε3
DOĞRU SEÇENEKLER
E) ε1 = ε3 > ε2
194
1. A
2. D
3. D
4. B
7. B
8. D
9. A
10. E
+
–
5. B
6. C
Test: 7
1.
Elektrik Akımı
K
+ –
ε
L
+ –
+ –
ε
ε
4.
M
+ –
K
L
+ –
ε
+ –
ε
+ –
+ –
Şekil I
+ –
Şekildeki devrelerde lambalar ve üreteçler özdeştir.
Üreteçlerin iç direnci önemsiz olduğuna göre,
Şekil II
M
lambaların ışık verme süreleri tK, tL, tM arası ilişki
nedir?
A) tK = tL > tM
B) tL > tM > tK
C) tL = tM > tK
D) tK > tL = tM
+ –
Şekil III
E) tK > tM > tL
Özdeş lambalar ve iç dirençleri önemsiz özdeş pillerden kurulu düzenlerde, K, L, M lambalarının ışık verme süreleri tK, tL ve tM dir.
2.
Şekildeki devrede iç direnci
önemsiz üreteçler özdeştir.
Sırasıyla K, L, M anahtar-
+ –
K
+ –
ları kapatılıp açıldığında
lambadan geçen akım İK,
İL, İM olduğuna göre, bu
+ –
+ –
L
+ –
+ –
akımlar arası ilişki nedir?
+ –
M
A) İK = İL = İM
B) İK > İL = İM
C) İL = İM > İK
D) İM > İL > İK
www.sinav.com.tr
Buna göre; tK, tL ve tM arasındaki ilişki nedir?
A) tL = tM > tK
B) tM > tL > tK
C) tK = tL > tM
D) tK = tL = tM
E) tM > tK > tL
5.
x
+ –
K
E) İL > İM > İK
+ –
– +
L
– +
– +
M
+ –
+ –
3.
İç dirençleri önemsiz pil-
+ –
K
ler ile lambalar özdeştir.
İç dirençleri önemsiz özdeş üreteçlerle kurulmuş
L
Lambaların parlaklıkla-
lambasının parlaklığı PK, yalnız L anahtarı kapatılM
na göre, bunlar arasındaki ilişki nedir?
düzenekte, yalnız K anahtarı kapatıldığında X
+ –
rı PK, PL ve PM olduğu-
dığında PL ve yalnız M anahtarı kapatıldığında da
+ –
PM ise, PK, PL ve PM arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisidir?
A) PK > PL > PM
B) PK > PL = PM
A) PK = PL = PM
B) PK = PL > PM
C) PK > PM > PL
D) PK = PL = PM
C) PL > PK = PM
D) PK = PM > PL
E) PK < PL < PM
E) PL > PK > PM
195
Test: 7
Elektrik Akımı
6.
9.
r=0
Rü = 8Ω
R = 2Ω
D) 2,7
E) 1,6
2m
Şekil II
(Isı kaybı yok.)
A) 4
7.
2R
Şekil I ve II deki kaplardan m ve 2m kütleli sular vardır. Gerilimleri ve dirençleri verilen ısıtıcılar suların sıcaklıklarını eşit t süresinde Δt1, ve Δt2 kadar artırıyor.
Tt1
Buna göre,
oranı kaçtır?
Δt2
Elektriğin kilowatt.saati 10 kuruş ise, ütü 5 saat
içinde kaç liralık elektrik enerjisi harcar?
C) 3
R
Şekil I
Direnci 8Ω olan ütü ile 2Ω luk R direnci şekildeki gibi
200 voltluk gerilime bağlanıyor.
B) 15
+ –
2V
m
V = 200 Volt
r=0
A) 20
r=0
+ –
V
B) 2
C) 1
D)
1
2
E)
1
4
R1 = 2 Ω
su
r=0
V
Şekildeki kapta 10 gram su bulunmaktadır.
100 s de suyun sıcaklığı 20°C arttığına göre, üretecin gerilimi kaç volttur?
www.sinav.com.tr
R2 = 4 Ω
(1 cal ≈ 4J, ısı kaybı yok; Csu= 1 cal/g°C)
A) 40
B) 20
8.
V
C) 10
D) 8
V
V
+ –
i
R
2R
X sıvısı
Y sıvısı
Öz ısıları CX = C ve CY = 3C olan X, Y sıvılarına seri bağlı R ve 2R dirençleri batırılmıştır. Devreden t süre i akımı geçerse sıvıların sıcaklık değişimleri eşit
oluyor.
mX
Buna göre, sıvıların kütleleri oranı
kaçtır?
mY
E) 4
+ –
10.
A)
1
3
B)
2
3
C) 1
D)
3
2
E) 3
+ –
R
R
R
R
I
R
II
III
Şekildeki üç kapta da aynı miktarda su bulunmaktadır.
Suların sıcaklıklarının Δt kadar artırılması için
elektrik devrelerinin çalışması gereken süreler t1,
t2 ve t3 arasındaki ilişki nedir?
A) t1 = t2 = t3
B) t1 = t2 > t3
C) t3 > t1 = t2
D) t1 > t2 > t3
DOĞRU SEÇENEKLER
E) t3 > t2 > t1
196
1. C
2. C
3. A
4. A
7. E
8. B
9. C
10. D
5. C
6. E
Test: 8
1.
Elektrik Akımı III (Çözümlü Test)
4.
Bir pilden 20 dakika süreyle 2 amperlik akım alınıyor.
Şekildeki devrede üreteçlerin
1 elementer yük 1,6.10–19 coulomb olduğuna gö-
iç direnci 2Ω dur.
re bu süre içinde devreden geçen elementer yük
Buna göre 4Ω luk direncin
kaç tanedir?
gücü kaç watttır?
A)
12.1021
B)
15.1021
D) 21.1021
C)
ε = 10V
+ –
2Ω
2Ω
18.1021
+ –
ε = 10V
E) 24.1021
A) 4
2.
R = 4Ω
Şekildeki devrede üre-
20V
10V
5V
teçlerin iç direnci 1Ω dur.
+ –
+ –
– +
B) 12
C) 16
D) 18
E) 32
Buna göre KL arasındaki potansiyel fark ve
R direncinin gücü nedir?
K
5.
L
R = 2Ω
Şekildeki devrelerde üre-
R
teçlerin iç direnci r dir.
PR (watt)
A)
5
25
B)
25
25
C)
10
50
D)
10
75
E)
25
50
3.
Buna göre R direncin-
www.sinav.com.tr
VKL (volt)
ε
+ –
ε
den geçen akım şiddeti
+ –
–
ε
aşağıdakilerden hangi-
ε
+
+ –
sine eşittir?
A)
ε
R+R
4ε
R + 2r
B)
D)
ε
E)
5
R+ r
2
4ε
5
R+ r
2
C)
3ε
5
R+ r
2
R
R
R
R
i1
i2
ε
ε
+ –
ε
+ –
+ –
ε
+ –
6.
Şekildeki devrelerde özdeş üreteçlerin iç direnci
Şekildeki devrede 4Ω
2Ω
önemsizdir.
3Ω
yede açığa çıkan ısı
Devrelerde ana kollardan geçen akımlar i1 ve i2 oli1
duğuna göre,
oranı kaçtır?
i2
A)
1
8
B)
4Ω
luk dirençten 2 sani-
1
4
C) 2
D) 4
enerjisi kaç jouledür?
(Üretecin iç direnci
+ –
önemsiz)
E) 8
A) 24
197
ε= 18 volt
B) 36
C) 48
D) 72
E) 96
Test: 8
Elektrik Akımı
7.
4Ω
K
R = 3Ω
10.
L
Özdeş üreteçlerden olu-
Lamba
şan şekildeki devrede
Şekildeki devre parçasından 4Ω luk direnci gücü 16
sırasıyla K, L, M anah-
watttır.
tarları kapatılıp açıldığında lamba parlaklığı
Buna göre ana kol akımı ve R direncinin gücü ne-
– +
Üreteçlerin iç direnci
M
i (amper)
PR (watt)
A)
1
9
re PK, PL, PM arası ilişki nedir?
B)
2
9
A) PK = PL = PM
B) PK > PL > PM
C)
2
12
C) PK = PM > PL
D) PM > PK > PL
D)
4
9
E)
4
12
önemsiz olduğuna gö-
E) PL > PK > PM
8.
ε
ε
+
–
+ –
–
ε
+ –
K
L
Şekil I
Şekil II
Özdeş üreteç ve özdeş lambalardan oluşan şekildeki
devrelerde lambaların ışık verme süreleri tK ve tL dir.
tK
Buna göre
oranı kaçtır? (İç dirençler önemsiz)
tL
1
A)
4
1
B)
2
C) 1
D) 2
Şekildeki devrede
www.sinav.com.tr
ε
+
9.
– +
K
+ –
L
PK, PL, PM oluyor.
dir?
– +
+ –
11.
Şekildeki devrede A
4Ω
6Ω
ampermetresinde okunan değer kaç amper-
A
4Ω
dir?
3Ω
r=0
+ –
24 volt
A) 0,5
B) 1
C) 1,5
D) 2
E) 2,5
E) 4
6Ω
anahtar açıkken A
ampermetresinde
3Ω
12.
okunan değer i1 dir.
A
+ –
ğında ampermetre-
olduğuna göre
3 dakikada suya verdiği
2Ω
de okunan değer i2
R2 = 4Ω
ısı kaç joule dür?
12V
i1
i2
+ –
su
2Ω
+ –
20 volt
oranı kaçtır?
A)
2
3
B)
R1=12Ω
içindeki 4Ω luk direncin
12V
Anahtar kapatıldı-
Şekildeki devrede su
3
4
C) 1
D)
4
3
E)
A) 4.10–3
3
2
B) 9.103
D) 18.103
198
C) 12.103
E) 36.10–3
Test: 8
1.
Çözümler
Devre sadeleştirilerek çizildiğinde Şekil I deki gibi
t = 20 dakika = 20.60
olur.
t = 1200 saniye
Ohm kanunundan;
t sürede geçen yük miktarı;
q = i.t den
i=
q = 2.1200
i = 2A bulunur.
q = 2400 coulombdur.
O hâlde 4Ω luk direnç üzerinden 2A akım geçtiğine
1,6.10–19 c ise
1 ey
n ey
göre direncin gücü
2400 c
P = i2.R den
2400
n=
10
ε
=
Reş 4 + 1
P = 22.4 ⇒ P = 16 watt bulunur.
1, 6.10 –19
Doğru Seçenek C
n = 15.1021 tane elementer yük geçer.
Doğru Seçenek B
5.
Devrede eş değer emk
V=
KL arasındaki toplam emk
Eş değer direnç Reş = R + r +
VKL = 20 + 10 – 5
Reş = R +
VKL = 25 volt
O hâlde devreden geçen akım
Devreden geçen akım;
i=
i=
25
= 5A dır. O hâlde;
2+1+1+1
PKL = i2.R
PKL = 52.2
PKL = 50 watt bulunur.
Doğru Seçenek E
www.sinav.com.tr
2.
ε+ε–ε
V
=
Reş
5
r olur.
2
ε
R+
5
r
2
r
+r
2
çıkar.
Doğru Seçenek D
6.
Şekildeki devrede ab
noktaları arasındaki po-
6Ω
2Ω
4Ω
a
b
tansiyel farklar eşit ve
3.
Birinci devrede;
i1 =
ε+ε
R
2
=
18 volt kadardır. O hâl-
4ε
dir.
R
i2 =
i1
i2
2R
dir. Buradan b
de üst koldan geçen
akım;
18
i=
= 3A bulunur.
6
İkinci devrede
ε
3Ω
a
i1
i2
=
4ε
R
+ –
18 volt
b
3A lik akım 4Ω luk dirençten 2 saniye süreyle geçti-
ε
ğinde açığa çıkan ısı enerjisi;
2R
W = i2.R.t = 32.4.2 = 72 joule bulunur.
= 8 olur.
Doğru Seçenek D
Doğru Seçenek E
7.
4.
Piller özdeş ve paralel oldu-
P = i2.R den 16 = i2.4
R = 4Ω
ğu için eş değer emk pillerden birinin değerine (10 V)
4 = i2
i = 2A
i = 2A bulunur.
eşittir.
Pillerin iç dirençleri birbirine
paralel olduğundan reş = 1Ω
4Ω luk direncin gücü 16 watt olduğu için;
R direncinin gücü;
+ –
10V
reş=1Ω
PR = i2.R den = 22.3 = 12 watt olur.
olur.
Doğru Seçenek C
199
Test: 8
8.
Elektrik Akımı
Bir lambanın ışık verme süresi lambaya akım üreten
i2 =
üretecin üzerinden çekilen akımla ters orantılıdır.
= 4A akım geçer.
Lambaların direncine R dersek
ε
+ –
i2
Şekil I deki devrede ana
2ε
R
i=
i1
ε
+ –
=
3
olur.
4
Doğru Seçenek B
koldan geçen akım;
K
i=
2ε
R
2ε
dir.
R
Dolayısıyla üreteçlerden çekilen akım
10.
2ε
olur.
R
L kapatıldığında VL = ε – ε = 0 olur.
+ –
ε
ε
2R
+ –
ε
2R
L
K anahtarı kapatıldığında toplam pil
VK = ε – ε + ε = ε olur.
ε
i=
12
2+1
Şekil II deki devrede ana
M kapaıldığında VM = ε olur.
koldan geçen akım;
Bu durumda VK = VM > VL olduğu için lamba parlak-
ε
i = dir.
R
lığı PK = PM > PL dir.
Doğru Seçenek C
ε
R
ε
olur.
2R
İki üreteçten çekilen akım toplanarak ana kol akımını
oluşturur.
Bu durumda lambaların ışık verme süresi üreteçlerden çekilen akımla ters orantılı olduğu için;
ε
tK
iL
2R
1
= =
=
bulunur.
tL
2ε
4
iK
R
Doğru Seçenek A
www.sinav.com.tr
Ancak bir üreteçten çekilen akım
11.
Devrenin eş değer
2Ω
direnci
3A
Anahtar açıkken dev-
Ana kol akımı
24
= 6A dır.
i=
4
6Ω
A
3A
4Ω
3Ω
4A
6A
r=0
+ –
24 volt
dirençlerden 3A ge-
6Ω 2Ω
çerken ampermetreden 1A akım geçer.
reyi sadeleştirerek çözersek yandaki devre
2A
Reş = 4Ω çıkar.
Bu durumda 4Ω luk
9.
2Ω
4Ω
Doğru Seçenek B
3Ω
oluşur. Bu durumda
i1 =
12
= 3A akım
2+2
geçer.
A
2Ω
+ –
12V
Anahtar kapatıldığın-
6Ω 2Ω
12.
da;
12 V lik iki pil özdeş ve
paralel
dirençten geçen akım;
20
V
i = 5A bulunur.
i=
=
4
R2
3Ω
olduğundan
eşdeğer volt 12V olur.
Bu durumda;
Devre pili 4Ω luk dirence paralel olduğundan 4Ω luk
A
12V
+ –
2Ω
R2 direncinden 3 dakikada açığa çıkan enerji;
12V
E = i2.R.t = 52.4.180
+ –
2Ω
(t = 3 dk = 180 s)
= 25.4.180 = 18.103 joule
reş=1Ω
Doğru Seçenek D
Veş=12V
200
Test: 9
A.
Konu Kavrama Soruları (Elektrik Akımı III)
Aşağıdaki cümlelerden doğru olanların yanına
B.
Aşağıdaki boşlukları uygun ifadelerle tamamlayınız.
1.
Bir iletkenin kesitinden birim zamanda geçen yük
“D”, yanlış olanların yanına “Y" yazınız.
1.
( ) Bir devrede elektrik akımının yönü (–) yüklerin
miktarına .................... denir.
hareket yönü ile aynıdır.
2.
2.
( ) Bir iletkenin uçları arasındaki potansiyel fark ve
üzerinden geçen akım arasındaki ilişkiyi ohm
si için üretecin ürettiği enerjiye üretecin ....................
kanunu açıklar.
denir.
3.
( ) Akımın birimi kulon/zaman d
4.
( ) Bir lambanın parlaklığı sadece üzerinden geçen
C
n dır.
t
( ) Bir direncin birim zamanda açığa çıkardığı enerji ısı enerjisidir.
6.
( ) Elektrik devresinde ampermetre devreye seri
bağlanırken, voltmetre paralel bağlanır.
7.
( ) Üreteçlerin akım verme süresi üzerinden geçen
www.sinav.com.tr
akımla orantılıdır.
5.
Bir birimlik q yükünün elektrik devresini dolanabilme-
3.
Elektriksel gücün birimi .................... tır.
4.
Bir lambanın parlaklığı .................... ile orantılıdır.
5.
Üreteçler paralel bağlanırsa, devreye bağlı olan lambanın ışık .................... artar.
6.
ve .................... bağlanmalıdır.
7.
akım ile doğru orantılıdır.
Devrenin akımını artırmak için üreteçler ....................
Elektrik devresinde üreteçlerin iç direnci ana devreye
.................... bağlıdır.
8.
( ) Üzerinden akım geçen pilin uçları arasındaki potansiyel fark, pilin elektromotor kuvvetine eşittir.
8.
Ampermetrenin iç direnci ...................., voltmetrenin
iç direnci .................... kabul edilir.
9.
( ) Elektrik ısıtıcısı ile ısıtılan suyun sıcaklığındaki
artış miktarı elektrik şebekelerinin gerilimine
9.
bağlı değildir.
Su ısıtıcısının suyun sıcaklığını daha kısa sürede daha çok artırabilmek için, ısıtıcının direncine başka bir
direnç .................... bağlanmalıdır.
10.
( ) Elektrik akımının, ısı ve manyetik etkisi vardır.
11.
( ) Bir lambanın parlaklığı, üretecin iç direnci artar-
10.
Elektrik devresinde, lambanın parlaklığını azaltmak
için üretecin ...................., azaltılmalı ya da iç direnci
sa azalır.
olan başka bir üreteç ilk üretece.................... bağlan-
12.
malıdır.
( ) Akım devre boyunca aktıkça azalır.
201
Test: 9
C.
Konu Kavrama Soruları (Elektrik Akımı III)
3.
Aşağıda verilen soruların çözümlerini altlarındaki
boşluklara yapınız.
1.
6R
S
3R
A
+
+
–
–
2R
X
Şekildeki elektrik devresinde kaç tane lamba ışık
verir?
2R
+ –
r=R
64/25
2.
+ –
–
X
+
+
–
+ –
www.sinav.com.tr
S anahtarı açık iken X direncinin t sürede açığa
çıkardığı ısı enerjisi E1, kapalı iken E2 dir.
E1
Buna göre,
oranı kaçtır?
E2
4
4.
Z
12 R
+ –
Y
A2
A1
K
+ –
4R
6R
+ –
L
Şekildeki iç dirençleri önemsiz özdeş pillerden
oluşmuş elektrik devrelerinde hangi lambalar ışık
verir?
Şekildeki devre parçasının KL uçlarında sabit bir gerilim vardır.
Ampermetrelerde okunan akım değerlerinin oranı
A1
A2
kaçtır?
3
Z
202
Konu Kavrama Soruları (Elektrik Akımı III)
5.
Test: 9
7.
R1 = 4Ω
S1
V
ε2 = 30V
ε1 = 30V
–
r = 2Ω
+
+
–
r = 2Ω
R2 = 5Ω
R3 = 8Ω
K
L
r
+ –
A
r
+ –S
2
Şekildeki elektrik devresinde üreteçlerin iç direnci
r = 1Ω dur.
İç dirençleri r olan özdeş üreteçlerden oluşturulmuş devrede;
Buna göre, ampermetrenin ve voltmetrenin gösterdiği değerler kaçtır?
I.
Yalnız S1 anahtarı kapatılırsa, K lambasının parlaklığı azalır, L ninki artar.
II. Yalnız S2 anahtarı kapatılırsa lambaların parlaklığı değişmez.
III. İki anahtar birlikte kapatılırsa lambaların parlaklığı artar.
3A ve 15V
6.
X
Yalnız I
+
Y
–
+ –
www.sinav.com.tr
yargılarından hangileri kesin doğrudur?
8.
– +
V
Reosta
R
Z
+
T
Özdeş ve iç dirençleri önemsenmeyen üreteçlerden kurulmuş elektrik devresindeki hangi lambalar ışık verir?
–
r≠0
A
İç direnci r olan üreteçten kurulmuş devrede reostanın sürgüsü ok yönünde hareket ettirilirse
voltmetrenin gösterdiği değer V ile, ampermetrenin gösterdiği A değeri nasıl değişir?
V değişmez,
A artar.
Z-T
203
Bölüm 8
Modern Fizik
Görelilik
Test: 1
1.
Kütlesi m olan parçacık
4.
5
c hızıyla hareket etti3
Buna göre, parçacığın toplam enerjisi kaç joule
ğinde kinetik enerjisi kaç mc2 olur?
1
A)
2
2
B)
3
dür? (c: Işık hızı 3.108 m/s)
3
D)
2
C) 1
Kütlesi 12 kg olan bir cismin hızı 2,4.108 m/s dir.
E) 2
A) 30.108
B) 90.108
D) 90.1016
E) 280.1016
5.
2.
C) 180.1016
L
birimidir.
bağlıdır.
K
Rölativistik
kinetik enerji
hesaplanır.
M
Boyu 80 m olan bir trenin 2,4.108 m/s hızla hareket
Yukarıdaki kavram haritasında K, L, M kutularına
ettiğini düşününüz.
metre ölçer?
A) 24
B) 48
C) 52
D) 64
E) 72
3.
yazılabilecek uygun kavramlar aşağıdakilerden
www.sinav.com.tr
Buna göre, durgun gözlemci trenin boyunu kaç
hangisinde verilmiştir?
L
K
M
A) hız
joule
γmc2
B) hız
watt
γmc2
C) hız
joule
(γ – 1)mc2
D) zaman
joule
γmc2
E) sıcaklık
watt
(γ – 1)mc2
6.
Farklı rölativistik hızlarda hareket eden eşit kütleli parçacıkların kütlesi eşit artar.
Bir cismin rölativistik hızı değişirse kinetik enerjisi değişir.
Klasik fizik kanunları rölativistik hızlarda geçer-
Kütlesi 1 kg olan bir gök taşı
ediyor.
li değildir.
3
$ c hızıyla hareket
2
Yukarıdaki etkinlikte doğru bilgilerin başındaki
kutucuk işaretlenirse aşağıdakilerden hangisi
Buna göre, gök taşının toplam enerjisi kaç joule
oluşur?
dür?
A)
A) 27.105
B) 18.1016
D) 125.1015
C) 27.1016
E) 135.1015
204
B)
C)
D)
E)
Görelilik
7.
Test: 1
3 3
$108 m/s hızla hare2
Kütlesi 3 kg olan bir cisim
ket ediyor.
11.
Buna göre, parçacığın kinetik enerjisi kaç joule
35
c hızıyla hareket
6
ederken kinetik enerjisi, durgun kütle enerjisinin
Kütlesi m olan parçacık
kaç katı olur?
dür?
A) 27.1016
B) 32.1016
D) 54.1016
A) 2
C) 42.1016
B) 3
C) 4
D) 5
E) 6
E) 72.1016
12.
8.
Kütlesi m olan bir parçacık V hızıyla hareket ettiğinde
toplam enerjisi 2 mc2 oluyor.
Buna göre, V hızı kaç c dir? (c: Işık hızı)
1
2
B)
2
3
C)
3
5
3
4
D)
3
2
E)
Dünyada bulunan ikiz kardeşlerden birisi bir roket
yardımıyla 0,6c hızıyla hareket ederek yerdeki ikizine
www.sinav.com.tr
A)
9.
3
c hızıyla hareket etti2
ğinde kinetik enerjisi EK, toplam enerjisi E oluyor.
EK
Buna göre,
oranı kaçtır?
E
göre 5 yıl sonra geri dönüyor.
Buna göre, yolculuk sonunda ikizler arasındaki
yaş farkı kaç yıldır? (c: 3.108 m/s)
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
Kütlesi m olan pir parçacık
13.
Bir parçacığın hızı
Parçacığın hızı
A)
1
2
B)
1
3
C)
2
3
D)
3
5
E)
4
5
yor.
P1
Buna göre,
A)
1
3
P2
B)
c
iken momentumu P1 oluyor.
2
4c
olduğunda momentumu P2 olu5
oranı kaçtır?
3
4
C) 3
D)
3
2
E) 1
DOĞRU SEÇENEKLER
10.
15
Kütlesi m olan bir parçacık
c hızıyla hareket
4
2
ettiğinde toplam enerjisi kaç mc olur?
1. A
2. B
3. B
4. C
5. A
6. B
7. A
8. E
9. A
10. D
11. D
12. A
A) 1
13. B
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
205
Görelilik
Test: 2
1.
Kütlesi m olan parçacık
4.
1
c hızıyla hareket etti2
ğinde toplam enerjisi kaç mc2 olur?
A)
3
2
B)
2 3
3
C) 2 3
D) 3 2
E) 4 2
Kütlesi 2 kg olan bir oyuncak araba ϑ hızıyla hareket
ettiriliyor.
2.
Bir kenarı 5m olan küp
Arabanın toplam rölativistik enerjisi 30.1016 oldu5m
şeklindeki bir uydu şe-
ğuna göre, ϑ hızı kaç m/s dir? (c: 3.108 m/s)
0,8 c
kildeki yönde 0,8c hı-
A) 1,1.108
zıyla hareket ediyor.
B) 1,8.108
5m
D) 2,4.108
C) 2.108
E) 2,8.108
Buna göre, uydunun
önünden geçtiği gözlemci uydunun kendi
tarafındaki yüzey ala-
Gözlemci
çer?
A) 10
3.
B) 12
C) 15
D) 20
E) 25
www.sinav.com.tr
nını kaç m2 olarak öl-
5.
Eşit kütleli X, Y, Z cisimleri c1, c2, c3 rölativistik hızları ile hareket ederken sahip oldukları kütle mX, mY,
mZ oluyor.
c > c1 > c2 > c3 olduğuna göre, mX, mY, mZ ye ait
Kütlesi 8 kg olan bir meteor 18.107 m/s hızla hareket
sütun grafiği aşağıdakilerden hangisidir?
A)
B)
Kütle
ediyor.
Kütle
Buna göre, meteorun toplam enerjisi kaç joule
dür? (c: 3.108 m/s)
A) 9.1017
X
C)
Y
Z
X
D)
Kütle
X
Y
Z
Z
Y
Z
B) 12.1016
D) 24.1016
Kütle
X
E)
Y
6.
Kütle
C) 18.1016
E) 36.1016
Kütlesi 4 kg olan bir meteor ϑ hızıyla hareket ederken
kinetik enerjisi 0,9.1017 joule oluyor.
Buna göre, parçacığın hızı kaç m/s dir?
A) 0,12.108
X
Y
B) 0,18.108
D) 2,4.108
Z
206
C) 1,8.108
E) 2,6.109
Görelilik
7.
Test: 2
Kütlesi 8 kg olan bir cisim ϑ hızıyla hareket ederken
11.
kinetik enerjisi 72.1016 joule oluyor.
Buna göre, cismin hızı kaç m/s dir? (c: 3.108 m/s)
D)
8.
C) 3 . 108
3 3
$108
2
B)
3
5
12.
4 3
c olduğunda
7
kinetik enerjisi, durgun kütle enerjisinin kaç katı
enerjisi Ek1, hızı
oluyor.
C) 5
D) 6
E) 7
Buna göre,
13.
Durgun kütle enerjisi EO olan bir parçacığın kinetik enerjisi EK, toplamı enerjisi 4EO olduğuna göEK
re,
oranı kaçtır?
EO
A)
3
2
B) 2
C) 3
D)
7
2
E) 5
3
4
A)
www.sinav.com.tr
B) 3
6
5
Kütlesi m olan parçacığın hızı
Kütlesi m olan parçacığın hızı
A) 2
C)
D) 1
E) 2
E) 3.108
olur?
9.
1
5
A)
3
B)
$108
2
A) 2 .108
11
c hızıyla hareket ediyor.
6
Buna göre, kinetik enerjisi kaç mc2 dir?
Kütlesi m olan parçacık
c
Ek1
Ek2
B)
3
c olduğunda kinetik
5
4
c olduğunda kinetik enerjisi Ek2
5
oranı kaçtır?
3
8
C)
1
2
D)
4
3
hızıyla hareket eden bir taneciğin hızı
2
pıldığında,
I.
Toplam enerjisi azalır.
II.
Momentumu artar.
8
3
E)
c
ya2
III. Kinetik enerjisi artar.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) II ve III
10.
C) I ve II
E) I, II ve III
DOĞRU SEÇENEKLER
3
c hızıyla hareket ettiğin5
de rölativistik kinetik enerjisi 9.1016 joule dür.
1. B
2. C
3. A
4. D
5. A
6. C
Buna göre, m kütlesi kaç kg dır?
7. D
8. D
9. C
10. C
11. A
12. B
Kütlesi m olan bir parçacık
A) 2
B) 3
C) 4
D) 8
13. A
E) 10
207
Görelilik
Test: 3
1.
4.
3
c hızıy5
la hareket ettiğinde, toplam enerji kaç Eo olur?
Durgun kütle enerjisi EO olan parçacık
A)
1
2
B)
3
4
C)
5
3
D)
5
4
E) 2
Kütlesi 12 kg olan bir uydu 0,18.109 m/s hızla hareket ediyor.
Buna göre, uydunun toplam rölativistik enerjisi
2.
kaç joule dür? (c: 3.108 m/s)
4
Bir parçacık
c hızıyla hareket ettiğinde toplam
5
A) 135.1016
enerjisi 5.10–3 joule dür.
B) 125.1016
D) 84.1016
C) 90.1016
E) 72.1016
Buna göre, parçacğın durgun kütle enerjisi kaç
joule dür?
B) 3.10–3
D) 9.10–3
3.
1
D
C) 4.10–3
E) 16.10–3
2
3
D
Y
www.sinav.com.tr
A) 2.10–3
5.
Kütlesi m olan bir parçacık 0,6c hızıyla hareket
ederken rölativistik kinetik enerjisi nedir?
(c: Işık hızı)
A)
1
mc2
4
B)
D)
Rölativistik hızda
hareket eden
cismin boyu uzar.
4
5
Y
D
Y
Rölativistik hızda
hareket eden
parçanın kütlesi
değişmez.
D
Rölativistik hızda
hareket eden
cismin kinetik
enerjisi değişmez.
2
mc2
3
3
mc2
5
C)
E)
4
mc2
5
6
mc2
7
6.
Y
Işık hızına yakın
büyüklükteki hızlara
rölativistik hız denir.
Giriş
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yar-
rilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkı-
Kütlesi m olan bir top ϑ hızıyla hareket ederken röla1
tivistik kinetik enerjisi mc2 oluyor.
4
şa ulaşılır?
Buna göre, topun atış hızı kaç c dir? (c: Işık hızı)
gının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendi-
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
A) 0,2
208
B) 0,6
C) 0,8
D) 0,85
E) 0,95
Görelilik
Test: 3
7.
10.
Kütlesi m olan parçacık V hızıyla hareket ettiğinde
5
toplam enerjisi
mc2 oluyor.
2
Buna göre, parçacığın V hızı kaç c dir?
A)
11.
Durgun kütlesi 24 kg olan bir uydu
18.107
1
2
B)
dür? (c:
A) 1,8,1017
B) 0,24.1018
8.
Durgun kütlesi m olan bir gök taşı
12.
4
5
E)
21
5
toplam enerjisi
5
mc2 oluyor.
3
A)
E) 8,1.1017
www.sinav.com.tr
D) 540.1015
C) 3,6.1017
D)
5
mc2, V2 hızıyla hareket ettiğinde
4
V1
Buna göre,
m/s)
2 2
3
toplam enerjisi
Buna göre, uydunun kinetik enerjisi kaç joule
3.108
C)
Kütlesi m olan parçacık V1 hızıyla hareket ettiğinde
m/s hızla
hareket ediyor.
3
2
3
4
oranı nedir?
V2
B)
9
16
C)
4
3
D)
16
9
E) 2
2 6
c hızıyla hareket et5
tiğinde toplam enerjisi kaç mc2 olur?
Kütlesi m olan parçacık
A) 2
B) 3
C) 4
D) 5
E) 6
13.
3 3
$108 m/s hız2
la hareket ediyor.
Taşın rölativistik kinetik enerjisi 36 3 . 1016 joule
olduğuna göre, taşın kütlesi kaç kg dır?
Kütlesi 8 kg olan bir uydu
(c: 3.108 m/s)
A) 2
B) 2 3
C) 4
D) 4 3
3 3
$108 m/s hızla hare2
ket ediyor.
E) 6
Buna göre, uydunun momentumu kaç Ns dir?
(c: 3.108 m/s)
A) 12 3 . 108
B) 24 3 . 108
D) 36 3 . 108
9.
Dünyadaki periyodu 4s olan bir sarkaç 0,6c hızıyla
Buna göre, gözlemci sarkacın periyodunu kaç saniye olarak ölçer?
B) 4,8
C) 5
D) 5,4
E) 42 3 . 108
DOĞRU SEÇENEKLER
hareket eden bir gözlemci tarafından izleniyor.
A) 3,2
C) 32.108
1. D
2. B
3. C
4. A
5. A
6. B
7. D
8. D
9. C
10. E
11. A
12. D
13. B
E) 6
209
Görelilik
Test: 4
1.
4.
0,8c
5m
5m
2 6
c olan parçacığın kinetik enerjisi
7
EK, toplam enerjisi E dir.
EK
Buna göre,
oranı nedir?
E
Kütlesi m hızı
A)
1
3
B)
3
5
C)
2
7
D)
4
7
E)
8
9
Gözlemci
Boyutları şekildeki gibi olan bir uzay gemisi, duran bir
gözlemcinin önünden 0,8c hızıyla geçiyor.
5.
Buna göre, gözlemci uzay gemisinin hacmini kaç
m3 olarak ölçer?
B) 40
C) 60
D) 75
E) 100
2.
Kütlesi 6 kg olan bir araba
2,4.108
m/s hızla hareket
ediyor.
www.sinav.com.tr
A) 35
Kütlesi m olan bir gök taşının rölativistik kinetik enerjisi mc2 dir.
Buna göre, parçacığın hızı kaç c dir? (c: Işık hızı)
Buna göre, arabanın toplam enerjisi kaç joule
A)
dür? (c: 3.108 m/s)
A) 9.108
B) 30.108
D)
9.1016
1
2
B)
2
3
C)
3
2
D) 3
E)
4
3
C) 90.108
E) 90.1016
3.
6.
İSTASYON
0,6c
Gözlemci
Buna göre, gözlemci trenin boyunu kaç m olarak
Kütlesi 2 kg olan bir top 1,8.108 m/s hızla atılıyor.
Buna göre, topun kinetik enerjisi kaç joule dür?
(c: 3.108 m/s)
ölçer?
A) 45.1016
Bir tren istasyonunda bekleyen gözlemcinin önünden
50 m uzunluğundaki bir tren 0,6c hızıyla geçiyor.
A) 30
B) 40
C) 50
D) 62,5
D)
E) 80
210
B) 54.1016
8,1.1016
C) 4,5.1016
E) 104.1017
Görelilik
Test: 4
7.
10.
Einstein'in özel görelilik kuramına göre;
I.
Cisimler hiçbir zaman ışık hızına ulaşamaz.
II. Işık hızına yakın hızlarda hareket eden cisimlerin
kütleleri değişmez.
III. Cisim ışık hızına yakın hızlarda hareket ederse
durgun gözlemciye göre daha kısa zaman yaşamış
olur.
yargılarından hangileri doğrudur?
Durgun kütlesi 24 kg olan bir roket ϑ hızıyla hareket
A) Yalnız I
ederken kinetik enerjisi 5,4.1017 joule oluyor.
B) I ve II
C) I ve III
D) II ve III
E) I, II ve III
Buna göre, roketin hızı kaç m/s dir? (c: 3.108 m/s)
A) 1,2.108
B) 1,6.108
D) 2,2.108
C) 1,8.108
E) 2,4.108
11.
Kütlesi 4 3 kg olan bir parçacık
3 3
$108 m/s hızla
2
hareket ediyor.
Buna göre, parçacığın kinetik enerjisi kaç joule
8.
dür? (c: 3.108 m/s)
Kütlesi m olan bir uydu 0,8 c hızla hareket ederken
kinetik enerjisi 36.1016 joule oluyor.
Buna göre, uydunun kütlesi kaç kg dır?
www.sinav.com.tr
A) 24.1016
C) 36 3 .1016
B) 36.1016
E) 42 3 . 1016
D) 42.1016
12.
(c: 3.108 m/s)
A) 2
9.
B) 4
C) 6
D) 8
E) 10
ϑ
Kütlesi 8 kg olan bir gök taşı
3 3
$108 m/s hızla ha2
reket ediyor.
Buna göre, gök taşının kinetik enerjisi kaç jouledür? (c: 3.108 m/s)
Gözlemci
B) 36 3 . 1016
A) 72.1016
D)
72.104
E)
C) 36.1016
48.1016
Yerde duran bir gözlemci üzerinden ϑ hızıyla geçen
uçağın boyunu 24 m olarak ölçüyor.
DOĞRU SEÇENEKLER
Uçağın gerçek boyu 30 m olduğuna göre, uçağın
hızı ϑ kaç c dir? (c: Işık hızı)
A) 0,4
B) 0,5
C) 0,6
D) 0,8
E) 0,9
211
1. D
2. E
3. B
4. C
5. C
6. C
7. C
8. C
9. C
10. C
11. C
12. A
Görelilik
Test: 5
1.
4.
0,8 c
Kütlesi 2 kg olan bir cisim ϑ hızıyla hareket ederken
toplam enerjisi 225.1015 joule oluyor.
Buna göre, cisim ϑ hızı kaç m/s dir?
(c: 3.108 m/s)
A) 1,8.108
Gözlemci
B) 2,4.108
D)
C) 2,6.108
2,8.108
E) 2,9.108
Boyu 20 m olan bir kamyon durgun bir gözlemcinin
önünden 0,8c hızıyla geçtiği kabul ediliyor.
Buna göre, gözlemci kamyonun boyunu kaç m ölçer? (c: 3.108 m/s)
A) 14
B) 12
C) 16
D) 20
5.
E) 22
Kütlesi m olan bir cisim 0,18.109 m/s hızla hareket
edince kinetik enerjisi 2,7.1017 joule oluyor.
Buna göre, cisim kütlesi kaç kg dır?
A) 4
B) 18
C) 12
D) 16
E) 20
www.sinav.com.tr
2.
6.
Kütlesi 5 kg olan bir cisim ϑ hızıyla hareket ederken
kinetik enerjisi 0,9.1018 joule oluyor.
Buna göre, cisim ϑ hızı kaç m/s dir?
(c: 3.108 m/s)
A)
2
$108
3
B)
D)
3 3
$108
2
Kütlesi 2 kg olan bir uydu ϑ hızıyla hareket ederken
3
$108
2
C) 3 . 108
E)
4 3
$108
3
rölativistik enerjisi 360.1015 joule oluyor.
Buna göre, uydunun hızı kaç m/s dir?
A) 1,2.108
B) 1,8.108
D)
3.
2,4.108
C)
E)
3 3
$108
2
7.
2,8.108
3 3
$108 m/s hızla atılıyor.
2
Kütlesi 18 kg olan bir cismin hızı 2,4.108 m/s dir.
Kütlesi 4 kg olan bir top
Buna göre, cismin toplam enerjisi kaç joule dür?
Buna göre, topun kinetik enerjisi kaç joule olur?
(c:
3.108
(c: 3.108 m/s)
m/s)
A) 270.1016
B) 120.1016
D) 27.1015
A) 27.1016
C) 90.1016
B) 36.1016
D) 54.1016
E) 120.1014
212
C) 42.1016
E) 108.1016
Görelilik
Test: 5
8.
11.
Boyu 100 m olan bir uzay gemisi
Kütlesi 24 kg olan bir uydu 1,8.108 m/s hızla hareket
3
c hızıyla hare2
ket ediyor.
ediyor.
Buna göre, durgun bir gözlemci uzay gemisinin
Buna göre, uydunun momentumu kaç N.s dir?
boyunu kaç m olarak ölçer? (c: Işık hızı)
(c: 3.108 m/s)
A) 18.108
B) 36.108
D) 42.108
A) 20
C) 38.108
B) 25
C) 40
D) 50
E) 75
E) 54.108
9.
Kütlesi 9 kg olan bir parçacık 2,4.108 m/s hızla hareket ediyor.
Buna göre, parçacığın momentumu kaç N.s
dir? (c: 3.108 m/s)
A) 36.108
B) 42.108
D) 72.108
C) 64.108
E) 104.108
www.sinav.com.tr
12.
Uzayda durgun hâlde bulunan iki uzay mekiğinden
bir tanesi 0,6c hızıyla harekete başlıyor ve durgun
olan mekiğe göre 10 yıl sonra geri dönüyor.
Buna göre, hareket tamamlandığında yolculuktan
dönen mekik için geçen süre kaç yıldır?
A) 12
13.
10.
B) 8
C) 6
D) 4
E) 3
Einstein'in özel görelilik kuramına göre;
I.
Işık hızı gözlemciye göre değişebilir.
II. Işık hızına yakın hızlarda hareket eden cisimlerin
0,6c
2m
özkütleleri durgun hâle göre artar.
III. Işık hızına ulaşan bir cismin enerjisi sıfır olur.
yargılarından hangileri doğrudur?
5m
3m
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) II ve III
Gözlemci
DOĞRU SEÇENEKLER
Boyutları şekildeki gibi olan bir uydu durgun gözlemcinin önünden şekildeki yönde 0,6c hızıyla geçiyor.
Buna göre, gözlemci kendi tarafındaki yüzeyin
yüzey alanını kaç m2 olarak ölçer?
1. B
2. C
3. A
4. A
5. C
6. D
7. B
8. E
9. A
10. C
11. B
12. B
13. B
A) 4
B) 6
C) 8
D) 10
E) 12
213
Görelilik (Çözümlü Test)
Test: 6
1.
4.
Durgun kütlesi 4 kg olan bir cisim 0,6c hızıyla hareket ediyor.
Buna göre, cismin kinetik enerjisi kaç joule dür?
(c: 3.108 m/s)
A) 1.1016
B) 2.1016
D)
C) 4.1016
9.1016
E) 16.1016
Kütlesi 3 kg olan bir cisim 1,8.108 m/s hızla hareket ederse toplam enerji kaç joule dür?
(c: 3.108 m/s)
A) 27.1016
B) 36.1016
C) 72.1016
135
E)
. 1016
4
57
D)
.1016
2
5.
8m
2.
I.
0,8c
10 m
Michelson – Morley deneyi ile ışık hızının gözlem
II. Michelson – Morley deneyi boşluktaki esir maddesinin varlığını gösterir.
III. Evrendeki maddeler ışık hızına asla ulaşamazlar.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
C) I ve II
E) II ve III
www.sinav.com.tr
çerçevelerine bağlı olmadığı ispatlanmıştır.
Murat
Durgun hâlde bulunan Murat'ın önünden 0,8 c hızıyla dikdörtgen şeklinde bir levha geçiyor.
Buna göre, Murat levhanın alanını kaç m2 ölçer?
(c: Işık hızı)
A) 24
B) 32
C) 48
D) 54
E) 80
3.
6.
0,8c
6 cm
•
2,4.108 m/s
6 cm
Ülkem
6 cm
Yüksekliği 10 m yarıçapı 5 m olan koni şeklindeki
Bir kenarı 6 cm olan küp şeklindeki bir cisim şekilde-
araç, Ülkem'in önünden geçiyor.
ki yönde 2,4.108 m/s hızla hareket ediyor.
Buna göre, Ülkem aracın yüksekliğini kaç metre
Buna göre, durgun bir gözlemci küpün hacmini
ölçer? (c: 3.108 m/s)
A) 6
B) 7
kaç cm3 olarak ölçer? (c: 3.108 m/s)
C) 8
D) 10
50
E)
3
A) 872
214
B) 104,4
C) 129,6
D) 134
E) 148
Görelilik
Test: 6
7.
10.
1,8.108
m/s
Kütlesi m olan parçacığın toplam enerjisi 5 mc2 dir.
Buna göre, parçacığın hızı kaç c dir?
A)
3
2
B)
3
4
C)
3
5
D)
4
5
E)
2 6
5
Tülay
Durgun hâlde bulunan Tülay önünden 1,8.108 m/s
11.
hızla geçen 400 m uzunluğundaki trenin boyunu
tik enerjisi EK, toplam enerjisi 7E0 olduğuna göre,
Ek
oranı kaçtır?
E0
kaç metre olarak ölçer? (c: 3.108 m/s)
A) 240
B) 320
C) 360
D) 380
Durgun kütle enerjisi E0 olan bir parçacığın kine-
E) 420
A) 2
12.
B) 3
C) 4
D) 6
E) 8
Dünyada duran iki kardeş arasındaki yaş farkı 4 tür.
Kardeşlerden biri uzaya çıkıp 0,8c hızıyla hareket et-
www.sinav.com.tr
meye başlıyor ve dünyadaki kardeşine göre 5 yıl son-
8.
Kütlesi m olan bir araba
63
c hızıyla hareket edi8
ra geri dönüyor.
Buna göre, aralarındaki yaş farkı kaç olur?
(c: Işık hızı)
A) 4
B) 5
C) 6
D) 7
E) 8
13.
yor.
Buna göre, arabanın kinetik enerjisi kaç mc2
olur? (c: Işık hızı)
A) 4
B) 5
C) 6
D) 7
E) 8
Bir roket yerden 18 ışık yılı uzaktaki bir yıldıza
1,8.108 m/s hızla gidip geliyor.
9.
4 5
c hızıyla hareket
9
ettiğinde toplam enerjisi kaç mc2 dir?
Buna göre, rokette bulunan bir gözlemci bu yol-
A) 3
A) 24
Kütlesi m olan bir parçacık
B) 5
C) 7
D) 9
culuğun süresini kaç yıl olarak ölçer?
(c: 3.108 m/s)
E) 10
215
B) 36
C) 48
D) 54
E) 60
Test: 6
Görelilik
14.
18.
Boyu 100 m olan bir uzay gemisi
3
c hızıyla hare2
ket ediyor.
Uzayda durgun hâlde bulunan ikiz kardeşlerden biri
Buna göre, durgun bir gözlemci uzay gemisinin
uzay istasyonunda dururken diğeri 0,8c hızıyla yolcu-
boyunu kaç m olarak ölçer? (c: Işık hızı)
luğa çıkıyor ve durgun kardeşine göre 30 yıl sonra
A) 20
geri geliyor.
B) 25
C) 40
D) 50
E) 75
Buna göre, yolculuğa çıkan kardeşe göre kaç yıl
geçmiştir? (c: Işık hızı)
A) 16
B) 18
C) 20
D) 22
E) 24
15.
Bir sarkacın dünyadaki periyodu 6s olarak ölçülüyor.
Buna göre, sarkacın periyodu sarkaca göre 0,8c
lik hızla hareket eden gözlemci tarafından kaç saniye olarak ölçülür? (c: Işık hızı)
A) 10
B) 8
C) 6
D) 5
E) 4
www.sinav.com.tr
19.
0,6c
2m
5m
3m
Gözlemci
Boyutları yukarıdaki gibi olan bir uydu, durgun gözlemcinin önünden şekildeki yönde 0,6c hızıyla geçiyor.
Buna göre, gözlemci kendi tarafındaki yüzeyin
yüzey alanını kaç m2 olarak ölçer?
16.
1,8.108 hızıyla hareket eden enerjisi 45.1016 joule
A) 4
B) 6
C) 8
D) 10
E) 12
olan bir parçacığın kütlesi kaç kg dır?
(c: Işık hızı, 3.108 m/s)
A) 3
B) 4
C) 7
D) 8
E) 10
20.
Dünyada bulunan iki gözlemciden biri 0,8c hızıyla hareket eden bir mekiğe binerek kendine göre 30 yıl
17.
Kütlesi m olan parçacığın kinetik enerjisi
sonra tekrar dünyaya dönüyor.
3
mc2 dir.
2
Buna göre, bu sırada dünyadaki gözlemci için ge-
Buna göre, parçacığın hızı kaç c dir?
2
A)
2
3
B)
2
3
C)
3
5
D)
3
çen süre kaç yıldır? (c: 3.108 m/s)
E)
21
5
A) 16
216
B) 18
C) 20
D) 40
E) 50
Çözümler
Test: 6
1.
γ=
1
ϑ2
1–
1
=
1–
c2
2
_1, 8.108 i
=
6.
5
1
=
0, 8 4
kısa ölçer. Buna göre,
^ 3.108 h 2
L = L0 $ 1 –
E = mc2 γ
E = 3.9.1016 .
Gözlemci sadece hareket doğrultusundaki boyu daha
5 135
.1016 Joule
=
4
4
ϑ2
c2
(2, 4.108) 2
= 6. 1 –
Buna göre, küpün hacmini
V = 6.6.3,6 = 129,6 cm3 olarak ölçer.
Doğru Seçenek A
2.
Doğru Seçenek C
Michelson – Morley deneyi ışık hızının gözlem çerçe-
7.
velerinden bağımsız olduğunu ve boşlukta bulundu-
Tülay trenin boyunu olduğundan daha kısa ölçecektir. Buna göre,
ğu varsayılan esir maddesinin var olmadığını ispatlar.
L = L0 1 –
Einstein'in özel görelilik kuramına göre cisimler ışık
hızına ulaşamazlar.
c2
= 400 1 –
Boyut kısalması sadece hareket doğrultusundaki ke-
Ek = mc2 (γ – 1)
madığı için yine 10 m ölçecektir.
γ =
1
1–
γ =
1
1 – ϑ2
1
=
1–
c2
1
γ =
1–
=
0, 36
^ 0, 6c h 2
c2
1
www.sinav.com.tr
Ek = mc2 ^ γ – 1h
0, 64
ϑ2
c2
1
γ =
63
1–
64
1
=
1
64
1
1
8
=
γ =8
Ek = mc2 (γ – 1)
= mc2 (8 – 1)
= 7 mc2
Doğru Seçenek D
9.
c2
1 5
1
γ =
= =
0, 8 4 4
5
γ =
1
1–
γ =
Ek = mc2 ^ γ – 1h
= 4.9.1016
(3.108) 2
Kinetik enerji
narlarda görülür. Yükseklik hareket doğrultusunda ol-
Bir cismin rölativistik kinetik enerjisi
(1, 8.108) 2
Doğru Seçenek B
8.
Doğru Seçenek D
4.
ϑ2
L = 400.0,8 = 320 m olarak ölçer.
Doğru Seçenek A
3.
v2
=
1
1 – c2
80
81
1
=9
1
9
Toplam enerji E = mc2 γ
5
d – 1n = 9.1016 joule dür.
4
E = 9 mc2
Doğru Seçenek D
Doğru Seçenek D
5.
10.
Sadece hareket doğrultusundaki kenarı daha kısa öl-
L = 10 . 1 –
Toplam enerji
E = mc2 γ
çer.
L = 10 . 1 –
= 6.0, 6 = 3, 6 cm
3.108
5mc2 = mc2 γ & γ = 5 olur.
ϑ2
γ =
c2
1
1–
0, 64c2
c2
v2
&5=
1
1–
c2
& 25 =
L = 6 m ölçer.
v2
c2
c2
c2
– ϑ2
& 24 c2 = 25v2
Buna göre, alan S = 6 . 8 = 48 m2 ölçer.
&
Doğru Seçenek C
217
2 6
c=ϑ
5
Doğru Seçenek E
Test: 6
11.
Görelilik
16.
Toplam enerji E = E0 + Ek
7E0 = E0 + Ek
1
γ=
1–
Ek = 6E0
Ek
= 6 bulunur.
E0
2
_1, 8.108 i
=
^ 3.108 h 2
1
5, 76
9
=
5
1
=
2, 4 4
3
E = mc2 γ
45.1016 = m.9.1016 .
Doğru Seçenek D
5
4
m = 4 kg
Doğru Seçenek B
12.
Uzaya çıkan kardeş daha küçük bir zaman ölçecektir. Buna göre,
ϑ2
t = t0 . 1 –
& t = 5. 1 –
0, 64c2
= 3 yıl
c2
Buna göre, yolculuktan dolayı 5 – 3 = 2 yıl fark oluşur.
c2
17.
Ek = mc2 ^ γ – 1h
Eskiden de 4 yıl olduğundan toplam 6 yaş farkı olur.
3
mc2 = mc2 ^ γ – 1h
2
5
=γ
2
5
1
=
2
v2
1–
c2
Doğru Seçenek C
13.
Dünyadaki gözlemciye göre,
x=ϑ.t
18c = 1,8.108 . t
18.3.108 = 1,8.108 . t
gidiş dönüş toplam
30 + 30 = 60 yıl geçer.
Roketteki gözlemci ise
ϑ2
c2
t = 60 . 1 –
(1, 8.108) 2
3.108
= 48 yıl olarak ölçer.
www.sinav.com.tr
4 c2 = 25 c2 – 25 v2
t = 30 yıl
t = t0 . 1 –
25 v2 = 21 c2
v=
21
c
5
Doğru Seçenek E
18.
L = L0 1 –
Doğru Seçenek C
14.
Kinetik enerji
ϑ2
c2
L = 100 1 –
den
3c2
4c2
= 100
1
= 50
4
Doğru Seçenek D
Hareketli kardeş durgun kardeşe göre süreyi daha kısa ölçecektir. Buna göre,
t = t0 . 1 –
ϑ2
c2
& t = 30 1 –
0, 64c2
c2
19.
t = 18 yıl olarak ölçer.
Gözlemci tarafındaki yüzey (5m – 2m) boyutundaki
yüzeydir.
Doğru Seçenek B
L = 5 1–
15.
^ 0, 6c h 2
& L =:
Burada gözlemci durgun, sarkaç 0,8c hızıyla hareket
c2
ediyormuş gibi düşünülebilir. Buna göre, sarkacın pe-
A = 4m:2m = 8m2 ölçer.
16
4
= 5: = 4m
5
25
riyodu.
t = t0 . 1 –
6 = t0 1 –
Doğru Seçenek C
ϑ2
c2
(0, 8c) 2
c2
& 6 = t0 .0, 6
20.
t0 = 10 s bulunur.
t = t' 1 –
^ 0, 8c h 2
c2
& 30 = t':
9
3
& 30 = t':
5
25
t' = 50 yıl.
Doğru Seçenek A
Doğru Seçenek E
218
Konu Kavrama Soruları (Görelilik)
Test: 7
A.
B.
Aşağıdaki cümlelerin yanına cümle doğru ise (D),
yanlış ise (Y) yazınız.
1.
Aşağıda verilen cümlelerdeki boşlukları uygun
kelimelerle doldurunuz.
(...) Michelson – Morley deneyi ışığın farklı gözlem
1.
Rölativistik hızlarda Newton fiziği geçerli ............... .
2.
Işık hızı boşlukta her yerde .................. .
3.
Michelson – Morley deneyi ................. ölçmek için
çerçevelerinde aynı hızla ilerleyeceğini gösterir.
2.
(...) Michelson – Morley deneyi esir maddesinin olmadığını ispatlamıştır.
3.
(...) Einstein'e göre kütle enerjinin yoğunlaşmış hâlidir.
4.
(...) Bir cisim rölativistik hızlarda hareket ederse küt-
yapılmıştır.
4.
Uzay boşluğunda esir maddesi ..................
5.
Bir parçacık ışık hızına ....................... çünkü enerjisi
5.
(...) Bir cisim ışık hızı ile hareket edebilir.
6.
(...) Durgun ve ışık hızıyla hareket eden gözlemciler
aynı zamanı ölçerler.
www.sinav.com.tr
lesi azalır.
.................... olur.
6.
Bir cisim rölativistik hızla hareket ederse .................
artar, ölçtüğü ...................... azalır.
7.
(...) Bir cismin rölativistik hızı değişirse durgun kütle
enerjisi değişir.
7.
Bir cisim durgun kütle enerjisi ............. olarak tanımlanır.
8.
3
c hızıyla hareket ederse kütlesi iki
2
katına çıkar.
(...) Bir cisim
8.
Bir cisim rölativistik hızlarda hareket ederken durgun
gözlemci hareket doğrultusuna .................. boyutları
olduğundan daha ................... algılar.
9.
(...) Einstein'in rölativite teorisi özel ve genel rölativite
olmak üzere ikiye ayrılır.
10. (...)
9.
Bir cismin hızı artarsa toplam rölativistik enerjisi
Günlük hayatta geçerli olan fizik kanunları rölativistik
hızlarda geçerli ........................... .
azalır.
219
Test: 7
C.
Konu Kavrama Soruları (Görelilik)
5.
Aşağıda verilen soruları yanıtlayınız.
Dünya'dan 12 ışık yılı uzaktaki bir gezegene 0,6 c hızıyla giden bir astronot, Dünya'daki gözlemciye göre
1.
t1 yıl, kendine göre t2 yıl sonra geri geliyor.
t1
Buna göre,
oranı kaçtır?
t2
Durgun kütlesi 24 kg olan parçacık 1,8.108 m/s
hızla hareket ederse rölativistik kütlesi kaç kg
olur?
30
2.
5
4
Durgun kütlesi 18 kg olan parçacık 2,4.108 m/s
hızla hareket ederse rölativistik enerjisi kaç joule
6.
olur?
Dünya’da bulunan ikizlerden biri uzaya gönderilerek
0,8 c hızıyla 30 yıl hareket ettiriliyor.
Buna göre, geri döndüğünde kardeşi ile araların-
27.1017
3.
Durgun kütlesi 30 kg olan bir parçacık 0,18.109
www.sinav.com.tr
daki yaş farkı ne olur?
m/s hızla hareket ederse rölativistik momentumu
kaç Ns olur?
12
7.
Dünya’daki periyodu 12 s olan bir sarkacı gözleyen
gözlemci 18.107 m/s hızla harekete başlıyor.
Buna göre, gözlemci sarkacın periyodunu kaç sa-
135.108
niye ölçer?
4.
Durgun kütlesi 40 kg olan bir parçacık 0,6 c hızıyla hareket ederse rölativistik kinetik enerjisi kaç
joule olur?
81.1016
15
220
Bölüm 9
Dalgalar
Ya y D a l g a l a r ı
Test: 1
1.
2
3
D
Y
3.
Dalganın bir dalga
boyu kadar yol alması
için geçen süreye
periyot denir.
20
D
1
Y
Art arda oluşturulan
dalgalara periyodik
dalga denir.
Uzanım
(cm)
4
5
0
D
Y
–20
Dalga tepesinin
denge konumuna
uzaklığına genlik
denir.
D
8
12
Uzanım-zaman grafiği verilen şekildeki periyodik dalganın yayılma hızı 4 cm/s dir.
Buna göre,
Y
Yay dalgalarının
hızı telin cinsine
bağlıdır.
Zaman(s)
4
I.
Giriş
Dalganın genliği 20 cm dir.
II. Dalganın frekansı 8 s–1 dir.
III. Dalganın dalga boyu 32 cm dir.
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yaryargılarından hangileri doğrudur?
rilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkı-
A) Yalnız I
şa ulaşılır?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
2.
www.sinav.com.tr
gının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendi-
B) Yalnız III
D) I ve III
4.
C) I ve II
E) I, II ve III
Yay Dalgaları
K
Su Dalgaları
L
Ses Dalgaları
M
S
Dalgalar
N
Yukarıdaki etkinlikte verilen dalgaların türleri ile
ilgili K, L, M kutularına gelebilecek uygun kavramlar aşağıdakilerden hangisidir?
V
A)
Şekildeki S, N ve V atmanlarının dalga boyları sırasıyla λS, λN ve λV dir.
Bunlar arasında aşağıdaki ilişkilerden hangisi
doğrudur?
A) λS = λN = λV
B) λV = 2λN = 2λS
C) λV = 3λN = 2λS
D) λV = 4λN = 4λS
Enine
221
Enine
C)
Boyuna
Boyuna
Enine
Enine
Enine
Boyuna
Boyuna
D)
E) 4λN = 4λS = 3λV
B)
Enine
E)
Boyuna
Boyuna
Enine
Boyuna
Enine
Test: 1
5.
Yay Dalgaları
8.
•
Işık dalgası
•
Ses dalgası
•
Su dalgası
•
Radyo dalgası
•
Yay dalgası
70 cm
Homojen bir yayda oluşturulan şekildeki atmanın pe-
Yukarıdaki dalga çeşitlerinden kaç tanesi yayılmak için ortama ihtiyaç duymaz?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
riyodu 4 saniyedir.
E) 5
Buna göre,
I.
Atmanın dalga boyu 40 cm'dir.
II. Atmanın frekansı 0,25 s–1 dir.
III. Atmanın yayılma hızı 8 cm/s dir.
6.
yargılarından hangileri doğrudur?
1. olayda,
şekildeki sinek
2 saniyede yaklaşık
500 kez
kanat çırpıyor.
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
A) Yalnız I
B) Yalnız II
2. olayda,
şekildeki kayalıklara
dakikada 800 dalga
çarpmaktadır.
3. olayda,
şekildeki çark
10 saniyede 800 kez
dönmektedir.
Yukarıdaki olayların frekansları sırasıyla f1, f2 ve f3
tür.
www.sinav.com.tr
D) I ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
9.
S
N
V
Frekanslar arasındaki büyüklük ilişkisi aşağıdakilerden hangisidir?
A) f1 > f3 > f2
B) f1 > f2 > f3
D) f1 = f2 > f3
Şekildeki S, N ve V dalgalarının dalga boyları sırasıyla λS, λN ve λV dir.
C) f3 > f2 > f1
E) f2 > f3 > f1
Buna göre λS, λN ve λV arasındaki büyüklük ilişkisi nedir?
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
7.
F kuvveti uygulanarak gergin hâle getirilen bir yayda
oluşturulan atma ϑ hızıyla yayılmaktadır.
A) 2λS = λN = 3λV
B) λV = 2λN = 4λS
C) λS = λN = λV
D) λN = 2λS = 3λV
E) 4λS = 3λN = 2λV
Buna göre;
I.
yaya uygulanan kuvvet,
II. yayın kütlesi,
III. yayın uzunluğu
DOĞRU SEÇENEKLER
niceliklerinden hangileri artarsa, atmanın yayılma
hızı azalır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
C) Yalnız III
E) II ve III
222
1. B
2. D
3. D
7. B
8. C
9. B
4. B
5. B
6. A
Test: 2
1.
Yay Dalgaları
2μ
4.
4μ
2F
L
F
I
II
2μ
3μ
doğru
orantılıdır.
bağlıdır
K
F
Yay dalgasının Ters
hızı
orantılıdır
M
2F
III
Şekildeki kavram haritasında K, L, M kutularına
IV
yazılabilecek doğru kavramlar aşağıdakilerden
hangisidir?
Ali, sarmal bir yayda oluşturulan atmanın hızının, yaya uygulanan kuvvete bağlı olup olmadığını ölçmek
K
istiyor.
Yaya uygulanan kuvvet F, yayın birim uzunluğunun kütlesi μ olduğuna göre; bu deney için Ali şe-
L
M
A) Kuvvet
Telin cinsi
Telin kalınlığı
B) Telin kalınlığı
Telin cinsi
Kuvvet
C) Telin kalınlığı
Kuvvet
Telin boyu
D) Telin cinsi
Kuvvet
Telin kalınlığı
E) Kuvvet
Telin kalınlığı
Telin cinsi
kildeki hangi iki deney düzeneğini kullanmalıdır?
B) I ve III
D) II ve IV
2.
C) II ve III
E) III ve IV
Ses dalgası
Enine
Yay dalgası
Boyuna
Işık dalgası
Yukarıdaki etkinlikte yapılabilecek doğru eşleştirme aşağıdakilerden hangisi gibi olur?
A)
B)
D)
www.sinav.com.tr
A) I ve II
5.
Uzanım
(cm)
15
0
C)
10
Konum(cm)
20
30
–15
Yayılma hızı 5 cm/s olan dalgaların uzanım konum
grafiği şekildeki gibidir.
E)
Buna göre, dalgaların periyodu kaç saniyedir?
A) 2
3.
B) 4
C) 6
D) 8
E) 10
Aşağıdaki özdeş yaylarla oluşturulan dalgalardan
hangisinin taşıdığı enerji diğerlerinden azdır?
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
A)
B)
6.
C)
Türdeş bir telin bir ucu duvara sabitlenmiş diğer ucu
F büyüklüğünde kuvvetle çekilmekte iken oluşturulan
D)
atmanın hızı ϑ dir.
ϑ olması için, uygulanması geAtmanın hızının 3ϑ
reken kuvvet kaç F olmalıdır?
E)
A) 2
223
B) 2 2
C) 3
D) 3 3
E) 9
Test: 2
Yay Dalgaları
7.
9.
x
ϑ
F
F kuvveti ile esnek bir yayda oluşturulan periyodik dalgaların hızını artırmak için;
y
I.
Gergin ve esnek bir yayda oluşturulan x ve y
atmaları için;
I.
L
F kuvvetini arttırmak,
II. yayın birim uzunluğunun kütlesini artırmak,
III. frekansı artırmak
x ve y atmalarının hızları eşittir.
işlemlerinden hangileri yapılmalıdır?
II. x'in genliği y'nin genliğinin üç katıdır.
A) Yalnız I
III. x'in genişliği, y den fazladır.
B) I ve II
D) II ve III
C) I ve III
E) I, II ve III
yargılarından hangileri doğrudur?
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
B) I ve II
D) II ve III
8.
K
C) I ve III
E) I, II ve III
L
M
Gergin tellerde oluşturulan K, L, M dalglarının görünümleri şekildeki gibidir.
www.sinav.com.tr
A) Yalnız I
10.
IV
III
Buna göre, bu dalgaların dalga boylarına ait sütun grafiği aşağıdakilerden hangisidir?
A) Dalga boyu
II
I
Genliğin, dalganın taşıdığı enerjiye etkisini araştırmak isteyen Zeynep, aynı sürede oluşturulan
şekildeki atmalardan hangi ikisini kullanmalıdır?
B) Dalga boyu
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
A) I ve II
B) II ve III
D) III ve IV
K
L
C) Dalga boyu
K
L
M
K
L
D) Dalga boyu
M
M
K
M
L
C) I ve IV
E) II ve IV
E) Dalga boyu
DOĞRU SEÇENEKLER
K
L
M
224
1. B
2. C
3. E
4. D
7. B
8. B
9. A
10. D
5. B
6. E
Test: 3
Yay Dalgaları
1.
3.
→ϑ
a
→
F
x
K
Esnek bir yay, bir ucundan duvara tutturulmuş, öteki
L
ucundan da F kuvvetiyle gerilmiştir. Yayda şekildeki
K ve L yay dalgalarının görünümü şekildeki gibidir.
gibi ilerleyen atmanın genişliği x, genliği a, hızı ϑ dir.
Buna göre, bu dalgaların genliklerine ait sütun
Atma ilerlerken, F kuvvetinin büyüklüğü artırılırsa x, a ve V nasıl değişir?
grafiği aşağıdakilerden hangisidir?
A) Genlik
B) Genlik
C) Genlik
x
A) Değişmez
L
K
D) Genlik
K
L
K
L
E) Genlik
L
K
L
2.
Değişmez
Değişmez
B) Artar
Artar
Artar
C) Artar
Azalır
Artar
D) Artar
Değişmez
Artar
E) Azalır
Azalır
Azalır
www.sinav.com.tr
K
ϑ
a
4.
K
z
x
y
L
Gergin ve esnek bir yayda oluşturulan bir dalga şekildeki gibi ok yönünde hareket etmektedir.
M
Dalga şekildeki konumda iken x, y ve z noktalarının hareket yönleri için aşağıdakilerden hangisi
Gergin ve esnek K, L, M yaylarında oluşturulan şekildeki dalgaların frekansları eşittir.
doğrudur?
Buna göre, dalgaların yayılma hızları ϑK, ϑL ve ϑM
x
y
z
arasındaki ilişki nedir?
A)
↑
↓
↓
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
B)
↑
↑
↑
C)
↑
↓
↑
D)
↓
↓
↑
E)
↓
↑
↓
A) ϑK = ϑL = ϑM
B) ϑK = ϑL > ϑM
C) ϑK > ϑL > ϑM
D) ϑM > ϑL > ϑK
E) ϑL > ϑK > ϑM
225
Test: 3
5.
Yay Dalgaları
8.
S
Yay dalgalarının hızı telin cinsine bağlıdır.
Gergin tele uygulanan kuvvet artarsa dalga hızı
N
Şekil I
artar.
Şekil II
Bir dalganın genliği enerjisiyle orantılıdır.
Yukarıdaki etkinlikte doğru bilgilerin başındaki
V
kutucuk işaretlenirse aşağıdakilerden hangisi
Şekil III
oluşur?
Homojen ve esnek bir yayda oluşturulan atmalar üzerindeki S, N ve V noktalarının titreşim yönleri ve atmaların ilerleme yönleri Şekil I, II ve III te verilmiştir.
A)
B)
C)
D)
E)
Atmaların hareket yönlerinden hangileri yanlış
verilmiştir?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) II ve III
6.
N
S
9.
S
yatay
Düzgün, homojen bir yayda oluşturulan atma ok yönünde hareket etmektedir.
Atma üzerindeki S ve N noktalarının titreşim yönü
aşağıdakilerden hangisidir?
www.sinav.com.tr
N
D
V
İki ucundan gerilmiş esnek bir yayda oluşturulan atmanın t=0 anındaki görünümü şekildeki gibidir.
S
N
A)
↑
↑
B)
↓
↑
C)
↓
↓
anından hemen sonraki hareket yönünün bilin-
D)
→
↓
mesi gerekli ve yeterlidir?
E)
↑
→
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
Atmanın hareket yönünü bulmak için, atma üzerindeki S, N, V, D noktalarından hangilerinin t=0
A) Yalnız S nin
B) Yalnız V nin
D) D ya da N nin
C) S ve V nin
E) S, N ve V nin
7.
S
N
V
D
Esnek yayda oluşturulan atma, şekildeki ok yönünde
ilerlemektedir.
DOĞRU SEÇENEKLER
Atmanın t anındaki konumu şekildeki gibi olduğuna göre, bu anda atma üzerindeki S, N, D, V noktalarından hangilerinin titreşim yönü aynıdır?
1. C
2. C
3. C
A) S ve N
7. D
8. E
9. D
B) N ve D
D) S, D ve V
C) N ve V
E) N, V ve D
226
4. A
5. A
6. B
Test: 4
1.
Yay Dalgaları
Genlik
3.
Genişlik
S
Aynı tel üzerinde oluşturalan K ve L atmalarının gen-
Şekildeki gibi ilerleyen dalganın S noktası sabit
engele ulaştığı anda, özdeş simetrik atmanın alacağı şekil aşağıdakilerden hangisine benzer?
lik ve genişliklerinin sütun grafiği şekildeki gibidir.
(Bölmeler özdeş.)
K
L
K
L
Buna göre, bu atamalar aşağıdakilerden hangisi
A)
olabilir?
A)
K
B)
B)
K
L
L
D)
C)
L
D)
K
K
E)
L
K
E)
L
www.sinav.com.tr
C)
4.
S bölgesi
2.
Şekil 1
Şekil 1 deki gibi ilerleyen atma Şekil 2 deki S bölgesi
içerisine girdiğinde bir anlık sönüme uğruyor.
Şekildeki dalgayı bir an için sündürebilecek dalga
aşağıdakilerden hangisidir?
A)
Buna göre; S bölgesi içerisinde aşağıdaki atmalardan hangisi bulunabilir?
B)
C)
Şekil 2
A)
B)
C)
D)
D)
E)
E)
227
Test: 4
Yay Dalgaları
5.
7.
N
S
Sabit uç
Şekildeki S ve N atmaları ilk kez karşılaştığında,
atmanın görünümü aşağıdakilerden hangisi gibi
olur?
Serbest uç
İç direnci ve sürtünmeleri önemsenmeyen esnek
yay üzerinde şekildeki gibi oluşturulan atmanın 7.
yansımasından sonraki konumu ve yönü, aşağıdakilerden hangisi gibidir?
A)
B)
C)
D)
A)
B)
C)
D)
E)
www.sinav.com.tr
E)
6.
S
Serbest
uç
8.
S
Sabit
engel
Esnek, gergin bir telde şekildeki gibi bir atma engele
doğru ilerliyor.
Atmanın S noktası engele ulaştığı anda, atmanın
görünümü, aşağıdakilerden hangisi gibi olur?
Şekildeki atma saniyede 1 bölme yer değiştirmekte-
A)
B)
C)
D)
dir.
t = 0 anında atma üzerinde S noktası ok yönünde
hareket ettiğine göre, 8 saniye sonunda atmanın
görünümü aşağıdakilerden hangisi gibi olur?
A)
B)
E)
C)
D)
DOĞRU SEÇENEKLER
E)
228
1. B
2. E
7. B
8. A
3. E
4. D
5. D
6. B
Test: 5
1.
Yay Dalgaları
3.
K
Sabit uç
S
L
Sabit
uç
Serbest
uç
Homojen ve esnek bir yay gerilerek bir ucu sabit uca,
diğer ucu serbest uca bağlanmıştır.
Şekildeki S ve N atmaları ok yönünde ilerlemektedir.
Atmalar saniyede 1 bölme ilerlediğine göre, şekildeki konumdan 5 saniye sonra atmanın görünümünü, aşağıdakilerden hangisi gibidir?
Yay üzerinde oluşturulan K ve L atmaları saniyede 1 bölme ilerlediğine göre, atmalar şekildeki konumdan harekete başladıktan 16 saniye sonraki
görünümü aşağıdakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
Serbest
uç
N
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
A)
B)
C)
D)
E)
www.sinav.com.tr
E)
2.
4.
S
N
Şekil I
S ve N engelleri arasındaki iki atmanın hareket yönü
verilmiştir. Atmaların t = 0 anındaki konumu şekildeki
gibidir.
Şekil II
Atmalar saniyede 1 bölme ilerlediğine göre, t = 4
saniye anındaki konumları, aşağıdakilerden hangisi gibidir?
Şekil I deki dalgayı geren kuvvet F, kaynağın frekansı f dir.
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
Aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılırsa dalganın görünümü Şekil II deki gibi olabilir?
A)
B)
C)
D)
A) Kuvvet 4F, frekans 2f yapılmıştır.
f
B) Kuvvet 3F, frekans
yapılmıştır.
4
C) Kuvvet 2F, frekans
f
yapılmıştır.
3
D) Kuvvet 3F, frekans
f
yapılmıştır.
3
E) Kuvvet F, frekans
f
yapılmıştır.
3
E)
229
Test: 5
5.
Yay Dalgaları
Sabit
uç
8.
Serbest
uç
S
a
V
M
K
K
P
R
x
B) K - L arası, 2x
C) M - N arası, -2x
D) P - R arası, 0
K ile L
K ile M
A)
O
1
2
B)
1
2
1
4
C)
1
4
1
2
D)
1
4
0
E)
1
2
0
O
M
K
N
L
x
-x
V
İki ucu sabitlenmiş yay üzerinde titreşim yönü verilen
S ve V atmaları ilerliyor. S atmasının genliği +x, V atmasının genliği –2x tir.
www.sinav.com.tr
E) N - P arası, 2x
S
B) L - M arası, +x
C) M - N arası, +3x
D) K - L arası, –3x
9.
Baş yukarı olan iki atma bir biri içinden geçerken anlık olarak birbirini kuvvetlendirirler.
Eşit genlikli iki atma zıt yönlü ise birbirini sön-
Atmalar birbiri içinden geçtikten sonra ilk genlikleri ile hareket ederler.
Yukarıdaki etkinlikte doğru bilgilerin başındaki
kutucuk işaretlenirse aşağıdakilerden hangisi
oluşur?
A)
E) L - M arası, –3x
7.
x
dürürler
Atmaların şekildeki konumdan itibaren ikinci kez
üst üste geldikleri yer ve genlik için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) O - K arası, –3x
x
Gergin bir esnek yayda oluşturulan periyodik atmalar üzerindeki K, L ve M noktalarından, K ile L
noktaları arasındaki ve L ile M noktaları arasındaki faz farkı kaçtır?
Atmaların şekildeki konumdan itibaren ikinci kez
üst üste geldikleri yer ve genliği aşağıdakilerden
hangisidir?
A) N - P arası, 0
a
L
Genlikleri +x olan özdeş iki atma aynı hızla, bir ucu
sabit, diğer ucu serbest olan sarmal yay üstünde hareket ediyor.
6.
x
x
x
N
L
x M
x
B)
C)
D)
E)
Esnek bir yayda ilerleyen atmanın hızını yarıya indirmek için aşağıdakilerden hangisi başka hiçbir
değişiklik yapılmadan yapılabilir?
A) Yayı geren kuvvet dört katına çıkarılmalıdır.
B) Yayın birim uzunluğunun kütlesi yarıya indirilmelidir.
DOĞRU SEÇENEKLER
C) Yayın boyu 2 katına çıkarılmalıdır.
D) Yayın kütlesi 4 katına çıkarılmalıdır.
E) Yayı geren kuvvet 2 katına çıkarılmalıdır.
230
1. A
2. E
3. A
7. D
8. B
9. A
4. A
5. D
6. A
Test: 6
Yay Dalgaları
1.
4.
İletilen
atma
P
Yansıyan
atma
K
I
–x
II
Hafif Yay
+x
K
Ağır Yay
Kalınlıkları farklı iki yay K noktasından bağlanmıştır.
Hafif yay ve ağır yay K noktasından birleştirilerek iki
Şekilde iletilen ve yansıyan atmaların durumuna
bakılarak;
I.
duvar arasına şekildeki gibi yerleştirilmiştir. Hafif yayda oluşturulan P atması saniyede 1 bölme ilerlemek-
Gelen atma –x yönünde ilerlemektedir.
tedir.
II. Gelen atma baş aşağıdır.
t = 0 anında atmanın görünümü şekildeki gibi ol-
III. İletilen atmanın hızı artmıştır.
duğuna göre, t = 4 saniye sonunda atmaların gö-
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) I ve III
rünümü aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir?
C) I ve II
A)
E) I, II ve III
B)
K
ϑ1
Hafif
yay
C)
K
Kalınlıkları farklı iki yay, K noktasından birbirine bağlanmıştır. Hafif yayda oluşturulan atmanın hızı ϑ1, K
noktasından yansıyan atmanın hızı ϑ2, iletilen atmanın hızı ϑ3 tür.
Buna göre ϑ1, ϑ2, ϑ3 arasındaki büyüklük ilişkisi
aşağıdakilerden hangisidir?
A) ϑ1 = ϑ2 > ϑ3
B) ϑ1= ϑ3 > ϑ2
C) ϑ3 > ϑ1= ϑ2
D) ϑ1 > ϑ2 = ϑ3
E) ϑ1 > ϑ2 > ϑ3
3.
D)
K
Ağır
yay
www.sinav.com.tr
2.
K
K
E)
K
5.
Sabit
uç
1
2
3
4
5
6
Özdeş bir yayda oluşturulan şekildeki atmanın,
engelden yansıdıktan sonraki görünümü aşağıdakilerden hangisidir?
Yukarıda verilen dalgalardan birbirinin simetriği
olanlar eşleştirilirse aşağıdakilerden hangisi
doğru olur?
A)
B)
C)
D)
A) (1 – 2) (3 – 5) (4 – 6)
B) (1 – 6) (2 – 4) (3 – 5)
C) (1 – 6) (2 – 5) (3 – 4)
E)
D) (1 – 2) (3 – 4) (5 – 6)
E) (1 – 6) (2 – 3) (4 – 5)
231
Test: 6
6.
Yay Dalgaları
Yansıyan
atma
8.
İletilen
atma
Yansıyan
atma
İletilen
atma
a
S Ağır yay
Hafif yay
K
L
b
S
V
N
K noktasından birbirine eklenmiş farklı kalınlıktaki iki
yayda yansıyan ve iletilen atma gösterilmiştir.
Esnek S ve V yaylarından birinde oluşturulan atmanın, N ek noktasından yansıyan ve iletileni verilmiştir.
Buna göre, gelen atmanın şekli aşağıdakilerden
hangisidir?
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A)
A) Atma S yayından gönderilmiştir.
B)
S
K
B) Gönderilen atma baş yukarıdır.
K
L
C) b uzunluğu, a'dan büyüktür.
D) S yayı ağır yaydır.
C)
E) İletilen atmanın hızı azalmıştır.
D)
S
K
K
L
E)
K
9.
L
7.
K
Birbirine K noktasından eklenmiş iki yaydan şekildeki gibi bir atma oluşturularak K noktasına doğru gönderiliyor.
www.sinav.com.tr
K
M
Serbest
uç
L
Sabit
uç
Ağır KL yayı ile, hafif LM yayı uç uca eklenerek, serbest uçlarından gerilmiştir. KL yayı üzerinde t = 0
anında şekildeki konumda olan atma, saniyede ok
yönünde 1 bölme ilerliyor.
Buna göre, 8 saniye sonra geçen ve yansıyan atmaların durumu, aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir?
Bir süre sonra atmanın görünümü, aşağıdakilerden hangisi gibi olamaz?
A)
B)
L
A)
L
M
K
M
K
K
C)
D)
B)
L
K
L
M
K
M
K
E)
C)
L
K
K
M
D)
K
DOĞRU SEÇENEKLER
E)
K
232
1. D
2. A
3. B
7. E
8. E
9. E
4. A
5. C
6. C
Test: 7
1.
Yay Dalgaları
3.
Ok yönünde ilerS
leyen şekildeki
N
periyodik atma
üzerindeki S, N
V
ve V noktalarının
hareket yönleri,
aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
A)
B)
S
N
L
K
M
N
Gergin bir telde oluşturulan atmalar şekildeki gibidir.
Bu dalgalarla ilgili;
S
V
N
V
K atmasının genişliği en büyüktür.
S
C)
Cem
D)
S
N
N
L ile N atması birbirini anlık sürdürebilir.
V
V
Ersin
E)
S
M atmasının enerjisi N ninkinden büyüktür.
N
V
Eda
Gelen atma
S yayı
a
O
N yayı
x
Yansıyan atma
S
Şekil I
www.sinav.com.tr
2.
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
A) Cem
B) Ersin
C) Cem Ersin
D) Cem ve Eda
E) Cem, Ersin ve Eda
İletilen atma
O
N
Şekil II
4.
Homojen ve esnek S ile N yayları O noktasından birleştirilmiştir. S yayında oluşturulan Şekil I deki atmanın genişliği x, genliği a dır. Bu atmanın O noktasında yansıyanı ve iletileni Şekil II deki gibidir.
I
II
Buna göre, bu durumla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
III
A) S yayı, N yayından daha kalındır.
B) Gelen atmanın genişliği, yansıyan atmanın genişliğine eşittir.
İki ucu serbest türdeş bir yayda oluşturulan özdeş atmalar üzerindeki bazı noktaların titreşim yönleri verilmiştir.
C) İletilen atmanın genliği, gelen atmanın genliğinden küçüktür.
Bu atmalardan hangileri bir an için birbirini söndürebilir?
D) İletilen atmanın hızı, yansıyan atmanın hızından
büyüktür.
A) Yalnız I
E) Yansıyan atmanın genişliği, iletilen atmanın genişliğinden fazladır.
B) Yalnız II
D) I ve III
233
C) I ve II
E) II ve III
Test: 7
Yay Dalgaları
5.
8.
S
N
V
Ağır yaydan, hafif yaya şekildeki gibi gelen atma
için;
I.
Hızı artarak hafif yaya geçer.
Bir ucundan duvara sabitl
lenmiş L uzunluğundaki
esnek yayın ucuna G ağırlığı şekildeki gibi asılmıştır.
P
Yay denge konumundan
bir miktar çekilip bırakıldığında ϑ büyüklüğündeki hızla ilerleyen atma oluşuyor.
Atmanın ϑ hızının artması için,
II. Genliği azalarak hafif yaya geçer.
I.
III. Genişliği artarak hafif yaya geçer.
yaya bir P ağırlığı daha asma,
II. yayın uzunluğunu azaltma,
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
III. yayın genliğini artırma
C) I ve II
işlemlerinden hangileri ayrı ayrı yapılabilir?
E) I, II ve III
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) I, II ve III
6.
S
N
Şekil I
Türdeş bir yayda oluşturulan Şekil I deki atmaları saniyede 1 bölme ilerlemektedir.
Şekil II
www.sinav.com.tr
9.
P
S
N noktasından birbirine eklenmiş iki yay şekildeki gibi iki destek arasına gerilerek yerleştirilmiştir. t=0
anında P atması üzerindeki bir noktanın titreşim yönü
görülmektedir. Atmanın iletilen ve yansıyan kısmı S
ve V uçlarına ilk kez, aynı anda ulaşıyor.
Atmanın şeklinin Şekil II deki gibi olması için en
az kaç saniye gereklidir?
Buna göre,
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
II. NV yayı ince yaydır.
A) 1,5
B) 2,5
C) 3
D) 4
I.
E) 5,5
V
N
S noktasına ulaşan atma baş yukarıdır.
III. V noktasına ulaşan atma baş yukarıdır.
yargılarından hangileri doğrudur?
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
7.
A) Yalnız I
N
S
Ağır
yay
B) I ve II
D) II ve III
V
C) I ve III
E) I, II ve III
Hafif
yay
Ağır S yayı ile hafif V yayı N noktasından birleştirilmiştir. S yayından gönderilen atmanın bir kısmı iletilirken, bir kısmı yansıyor. Gelen atmanın genliği ag,
yansıyan atmanın genliği ay, iletilen atmanın genliği
ai, gelen atmanın hızı ϑg yansıyan atmanın hızı ϑy ve
iletilen atmanın hızı ϑi dir.
DOĞRU SEÇENEKLER
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) ag > ai
B) ag > ay
D) ϑi = ϑy
C) ϑg = ϑy
E) ϑi > ϑg
234
1. A
2. E
3. E
7. D
8. A
9. E
4. A
5. E
6. B
Test: 8
Yay Dalgaları
1.
3.
Hız
P
Genlik
L
K
K
Genişlik
Şekil I
L
M
Bir P dalgası K, L, M tellerinde hareket ederken hızları VK, VL, VM oluyor.
Tablo
İnce K telinden kalın L teline şekildeki gibi gönderilen
VL > VK > VM olduğuna göre, tellerin kalınlıklarına
atma L teline geçince hız, genlik ve genişliğinin nasıl
ait sütun grafiği aşağıdakilerden hangisidir?
değiştiği yandaki tabloya yazılacaktır.
A) Kalınlık
B) Kalınlık
Buna göre tablonun doğru doldurulmuş hâli
aşağıdakilerden hangisidir?
A)
Hız
Artar
Genlik
B)
Hız
Azalır
Azalır
Genlik
Değişmez
Genişlik
Azalır
Genişlik
Azalır
Hız
Azalır
Hız
Değişmez
Genlik
Azalır
Genlik
Azalır
Genişlik
Azalır
C)
D)
Genişlik Değişmez
K
L
M
K
C) Kalınlık
K
L
M
L
M
D) Kalınlık
L
M
K
E)
Hız
Azalır
Genlik
Azalır
Genişlik
Azalır
2.
www.sinav.com.tr
E) Kalınlık
Y
X
K
L
M
4 cm
1 cm
S
Serbest
uç
Şekil 1
L
K
4.
4 cm
Duvar
1 cm
N
yaydan ağır yaya baş aşağı gönderilen bir atma
için,
Şekil 2
I.
küçüktür.
turulan X – Y ve K – L atmaları ok yönünde hareket
ediyor. X ile Y, K ile L atmaları ilk kez karşılaştıkların-
III. Gönderilen atmanın genliği, gelen ve yansıyan
da bileşke atmanın genliği hS ve hN oluyor.
Buna göre;
A)
1
2
hN
B)
2
3
kısmının genliğinden fazladır.
yargılarından hangileri doğrudur?
oranı kaçtır?
C) 1
Yansıyan kısmı baş yukarı hareket eder.
II. İletilen kısmının hızı, yansıyan kısmının hızından
Sarmal S ve N yaylarında Şekil 1 ve 2 deki gibi oluş-
hS
Birbirine bağlı hafif ve ağır yay sisteminde, hafif
D)
5
3
A) Yalnız I
E) 2
B) Yalnız III
D) I ve III
235
C) I ve II
E) I, II ve III
Test: 8
Yay Dalgaları
5.
7.
Periyodik bir dalgada iki dalga tepesi arasındaki uzaklık, iki dalga çukuru arasındaki uzaklığa
eşittir.
Bir dalganın frekansı ne kadar fazla ise, periyodu o kadar azdır.
Eşit genlikli iki atma birbirini tamamen söndürebilir.
ses dalgalarının, havadaki hızı 2000 cm/s olduğu-
Dalgalarla ilgili yukarıdaki bilgilerden doğru olanların başındaki kutu işaretlenirse aşağıdakilerden
hangisi oluşur?
na göre, bu dalgaların havadaki dalga boyu kaç
A)
Şekildeki piyano ile elde edilen 40 Hz frekanslı
B)
C)
D)
E)
metredir?
6.
B) 0,05
C) 1
D) 10
E) 50
Aynı maddeden yapılmış, aynı uzunluktaki farklı ka-
www.sinav.com.tr
A) 0.25
lınlıkta olan 3 yay kullanılarak bir deney yapılıyor.
8.
K
M
L
I
O1
II
I, II, III yayları O1 ve O2 noktalarından bağlanmıştır. I.
yayda üretilen atma K atması olarak yansımaktadır. L
atması O2 den yansıyan atma, M ise III. yaya iletilen
atmadır.
S
Buna göre,
N
I.
V
II. I. yay II. yaydan daha ağırdır.
K
III
O2
İlk oluşturulan atma baş yukarıdır.
III. L atmasının hızı, M atmasının hızından büyüktür.
Aynı noktadan harekete başlayan S, N ve V atmala-
yargılarından hangileri doğrudur?
rından K hizasına ilk N atması gelirken, en son S at-
A) Yalnız I
ması geliyor.
B) I ve II
D) II ve III
C) I ve III
E) I, II ve III
Bu deneye göre,
I.
N atmasının genişliği, V den fazladır.
II. V atmasının hızı, S atmasının hızından büyüktür.
III. N atması en kalın yaydadır.
DOĞRU SEÇENEKLER
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) II ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
236
1. E
2. D
7. E
8. E
3. C
4. E
5. B
6. C
Test: 9
1.
Kararlı Dalgalar
4.
Çevremizde dolaşan, bizim göremediğimiz birçok
sinyal bulunmaktadır. Radyo sinyalleri, cep telefonu
sinyalleri, televizyon sinyalleri vb.
Tüm bunların birbirine karışmamasının nedeni,
sinyallerin hangi özelliğinin farklı olmasından
kaynaklanır?
A) Şiddet
B) Frekans
D) Enerji
•
Radyo dalgaları duvardan geçebilir.
•
Ses dalgaları boşlukta yayılabilir.
•
Volkanik hareketler depreme sebebiyet verebilir.
•
Kaynağın titreşme sıklığı arttıkça, ürettiği ses incelir.
•
C) Genlik
Dalgalar; yansıma, kırılma gibi özellik gösterirler.
Dalgalarla ilgili verilen yukarıdaki bilgilerden kaç
E) Hız
tanesi doğrudur?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
2.
Sesin yüksekliği
ses frekansıyla
ilgilidir.
Kaynağın birim
zamandaki titreşim sayısı artarsa periyodu
azalır.
5.
F
Canan
Cavidan
Can, Canan ve Cavidan'ın ses ile ilgili verdikleri
bilgilerden hangilerinin söyledikleri doğrudur?
A) Can
B) Canan
C) Can ve Canan
D) Can ve Cavidan
www.sinav.com.tr
Can
Ses şiddeti
birimi hertz dir.
F kuvvetiyle gerdirilen esnek yay, f frekansıyla titreştiriliyor. Bu durumda yay üzerinde n tane iğ oluşuyor.
Yayda n den çok iğ oluşması için aşağıdakilerden
hangisi tek başına yapılabilir?
A) Telin boyu azaltılmalıdır.
B) Telin frekansı azaltılmalıdır.
C) Tele uygulanan kuvvet artırılmalıdır.
D) Telin kütlesi azaltılmalıdır.
E) Can, Canan ve Cavidan
3.
E) Telin periyodu azaltılmalıdır.
6.
Aşağıdaki ses dalgalarından hangisinin insan kulağını rahatsız etmemesi beklenir?
A)
Sabit bir kaynaktan f frekanslı, dalgalar yayılıyor.
Özellikleri değişmeyen ortamda ses kaynağına
yaklaşıldıkça, sesin frekansı, şiddeti ve hızı nasıl
B)
değişir?
Hızı
C)
D)
E)
237
Frekansı
Şiddeti
A) Artar
Artar
Azalır
B) Artar
Değişmez
Değişmez
C) Azalır
Azalır
Değişmez
D) Değişmez
Değişmez
Artar
E) Artar
Azalır
Değişmez
Test: 9
7.
Kararlı Dalgalar
10.
Duraklı dalgalarda oluşan iğ sayısı;
I.
dalga kaynağının frekansı,
II. yayın uzunluğu,
III. yaya uygulanan kuvvet
niceliklerinden hangilerinin artmasıyla artar?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
Dalgalarla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi
doğrudur?
E) II ve III
A) Mekanik dalgalar boşlukta yayılabilirler.
B) Sarmal bir yayın halkaları atmanın hareket doğrultusuna dik hareket eder.
C) Deprem dalgaları sismograf denilen bir alet yardımıyla kaydedilir.
D) Bir stadyumda Meksika dalgası yaparak takımlarına tezahürat eden izleyicilerin oluşturduğu dalga, boyuna dalgadır.
8.
Kaplanın sesi, kedininkinden kalındır.
E) Bir dalganın birim zamandaki yer değiştirmesi
dalganın genliğidir.
İnsanların duyamadığı bazı sesleri, hayvanlar duyabilir.
Sena
Uçağın sesi, otomobile göre, insanları
daha fazla rahatsız eder.
Cem
www.sinav.com.tr
Tuğçe
11.
Şekildeki öğrencilerden hangilerinin söyledikleri,
ses dalgalarının frekansıyla ilgilidir?
A) Yalnız Tuğçe
B) Yalnız Sena
Depremde can ve mal kaybını önlemek için;
C) Tuğçe ve Sena
D) Tuğçe ve Cem
I.
E) Tuğçe, Sena ve Cem
Binaların yapımında mümkün olduğunca esnek
maddeler kullanılmalıdır.
II. Binaların yapıldığı yerin zemin etüdü özenle yapılmalıdır.
III. Yerleşim alanları fay hatlarından uzak noktalarda
oluşturulmalıdır.
yargılarından hangileri yapılabilir?
A) Yalnız I
9.
D) II ve III
Hava ortamından su ortamına giren ses dalgasının hızı, frekansı ve şiddeti nasıl değişir?
Hızı
Frekansı
B) Yalnız III
C) I ve II
E) I, II ve III
Şiddeti
A) Artar
Artar
Azalır
B) Artar
Değişmez
Azalır
C) Azalır
Azalır
Değişmez
1. B
2. D
3. D
4. D
5. E
D) Değişmez
Değişmez
Artar
7. D
8. C
9. B
10. C
11. E
E) Artar
Azalır
Değişmez
DOĞRU SEÇENEKLER
238
6. D
Test: 10
Kararlı Dalgalar
1.
4.
Şekildeki açık ses borusunda oluşturulan ses,
Gerilmiş bir telde 2ϑ hızıyla yayılan dalgalar şekilde-
ana sesin kaçıncı harmoniğidir?
ki gibi 3 tam iğ oluşturuyor.
A) 2
B) 3
C) 4
D) 5
E) 6
Kaynağın frekansı değiştirilmeden dalgaların yayılma hızı ϑ yapılarak telin boyu iki katına çıkarılırsa, oluşan tam iğ sayısı kaçtır?
A) 12
B) 8
C) 4
D) 2
E)
1
4
5.
I.
Frekansları ana sesin frekanslarının tam katı olan
seslere harmonik denir.
II. Açık ses borusu ana sesin bütün harmoniklerini
verebilir.
(f)
III. Kapalı borular ana sesin tek numaralı harmoniklerini verebilir.
F
Şekil I
yargılarından hangileri doğrudur?
(f)
2F
Şekil II
Bir tel Şekil I deki gibi f kuvvetiyle gerildikten sonra bir
ucundan f frekansı ile titreştirilince, tel üzerinde 6 tam
iğ oluşuyor.
www.sinav.com.tr
2.
Bu tel Şekil II deki gibi 2 kat yapılarak 2F kuvve-
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) II ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
6.
tiyle gerilip aynı frekansla titreştirilirse, tel üzerin-
N
S
de kaç tam iğ oluşur?
A) 12
B) 6
C) 3
D) 1
E) 0
Homojen bir tel S ve N noktaları arasına gerilerek telin ucuna G ağırlığı asılıyor. Şeklin S ucu sabit T periyoduyla titreştirilirse, tel üzerinde şekildeki gibi du-
3.
raklı dalgalar oluşuyor.
Şekildeki kapalı ses borusunda oluşturulan ses, ana sesin kaçıncı harmoniğidir?
Telin üzerindeki karınların sayısı;
I.
telin boyu,
II. G ağırlığı,
III. T periyodu
niceliklerinden hangilerine bağlıdır?
A) Yalnız I
A) 3
B) 5
C) 6
D) 7
E) 8
B) Yalnız II
D) II ve III
239
C) I ve II
E) I, II ve III
Test: 10
Kararlı Dalgalar
7.
9.
16 cm
Sabit
Serbest
uç
Titreşim kaynağının frekansı değiştirilmeden, teli
1
F yapılırsa oluşacak iğ sayısı
geren kuvvet
16
kaç n olur?
16 cm uzunluğundaki gergin bir tel üzerinde 8 cm dalga boylu iğler oluşturuluyor.
Buna göre, telin görünümü nasıl olur?
A)
B)
C)
D)
Bir f kuvveti ile gerilmiş tel üzerinde, n iğlik kararlı dalgalar oluşturulmuştur.
A)
1
4
B)
1
2
C) 1
D) 4
E) 16
E)
10.
21 cm
Sabit
Serbest
uç
www.sinav.com.tr
21 cm uzunluğundaki gergin telde 12 cm dalga boylu
8.
K
O
L
dalgalar üretiliyor.
Buna göre, tel üzerinde oluşan iğlerin görünümü
nasıl olur?
A)
B)
C)
D)
İki duvar arasına gerilen eşit boydaki K, L tellerin ka4
dur. Tel titreştirildiğinde eklem yeri
9
düğüm olacak şekilde duraklı dalgalar oluşturuluyor.
lınlıkları oranı
E)
Duraklı dalgaların görünümü, aşağıdakilerden
hangisi gibi olabilir?
A)
B)
C)
D)
DOĞRU SEÇENEKLER
E)
240
1. A
2. C
3. C
4. B
7. D
8. E
9. D
10. B
5. E
6. E
Test: 11
1.
Su Dalgalarında Yansıma
4.
Doğrusal dalgalar düz engelden doğrusal yansır.
Derinliği sabit olan
dalga leğeninde düz
engele doğru şekilde-
Su dalgalarında
yansıma
Doğrusal dalgalar dairesel
engelden dairesel yansır.
Düz
engel
ki gibi bir KL dalgası
gönderiliyor.
Su
Buna göre, su dal-
Dairesel dalgalar düz
engelden dairesel yansır.
gasının engelden yansıdıktan sonraki konumu
aşağıdakilerden hangisidir?
Yukarıdaki etkinlikte doğru yargılar karşısındaki
kutular işaretlenirse aşağıdakilerden hangisi olu-
A)
B)
C)
K
30°
şur?
A)
B)
C)
D)
L
60°
K
E)
K
60°
L
30°
L
L
D)
K
E)
L
60°
L
2.
Bir dalga leğeninde doğrusal dalga kaynağı ile λ dalgaboylu ve V hızlı doğrusal dalgalar üretiliyor.
Buna göre, su derinliği artırıldığında λ ve V nasıl
değişir?
λ
V
A) Artar
Artar
B) Artar
Azalır
C) Azalır
Artar
D) Artar
Değişmez
E) Değişmez
Artar
www.sinav.com.tr
K
5.
Dalga Söndürücü
Dalga
kaynağı
3.
Dalga
kaynağı
Şekildeki iki özdeş dalga leğeninde oluşturulan dalgaların görüntüsü verilmiştir.
Dalga leğeninde oluşturulan periyotlu su dalgalarında, dalgaların dalga boyunu büyütmek için;
I.
60°
K
Bu dalgaların dalga boyu ve faz farkı için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
su derinliğini artırma,
II. frekansı artırma,
A) Dalga boyları aynıdır, aralarında faz farkı vardır.
III. genliği azaltma
B) Dalga boyları farklıdır, aralarında faz farkı yoktur.
işlemlerinden hangileri yapılmalıdır?
C) Dalga boyları kıyaslanamaz, aralarında faz farkı
vardır.
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
D) Dalga boyları aynıdır, aralarında faz farkı yoktur.
C) I ve II
E) Dalga boyları farklıdır, faz farkları kıyaslanamaz.
E) I, II ve III
241
Test: 11
6.
Su Dalgalarında Yansıma
9.
Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Dalgalar enerji taşırlar.
B) Dalgalarda enerji aktarılır, ortam ilerlemez.
Bir dalga leğeninde birim zamanda daha fazla
dalga üretmek için aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır?
A) Kaynağın genliği artırılmalıdır.
C) Ses dalgaları hava moleküllerinin titreştirilmesiy-
B) Kaynağın genliği azaltılmalıdır.
le oluşur.
C) Kaynağın frekansı azaltılmalıdır.
D) Tsunami, deprem sonrası oluşan okyanus dalga-
D) Kaynağın periyodu azaltılmalıdır.
sıdır.
E) Leğendeki su derinliği artırılmalıdır.
E) Bir dalganın frekansı ne kadar büyükse, periyodu da o kadar büyüktür.
10.
Derinliği her yerde aynı olan dalga leğeninde, bir dalga kaynağı çalıştırılarak dairesel dalgalar üretiliyor.
Başka hiçbir değişiklik yapılmadan kaynağın frekansı azaltılırsa aşağıdakilerden hangisi doğru
olur?
A) Kaynağın periyodu azalır.
Bir dalga kaynağı, derinliği sabit olan su leğeninde
saniyede 5 dalga üretmektedir. Bu durumda dalgaların periyodu T, yayılma hızı ϑ dir.
Leğenden bir miktar su alınırsa T ve ϑ nasıl değişir?
ϑ
T
A) Değişmez
Azalır
B) Artar
Değişmez
C) Azalır
Azalır
D) Azalır
Artar
E) Değişmez
Değişmez
www.sinav.com.tr
7.
B) Dalgaların yayılma hızı artar.
C) Dalgaların dalga boyu azalır.
D) Dalgaların yayılma hızı azalır.
E) Dalgaların dalga boyu artar.
11.
Derinliği sabit bir dalga leğeninde 4 dalga tepesi arası uzaklık 60 cm dir.
Dalgaların hızı 20 cm/s olduğuna göre dalganın
frekansı kaç s–1 dir?
A)
8.
1
2
B)
3
4
C) 1
D)
4
3
E)
Bir çubuk düzgün aralıklarla 4 saniyede 6 kere suya
batırılmaktadır.
DOĞRU SEÇENEKLER
Çubuğun oluşturduğu 6 dalga tepesi arası uzaklık 30 cm olduğuna göre, bu dalgaların yayılma hı-
1. D
2. A
3. A
4. D
5. B
zı kaç cm/s dir?
7. A
8. D
9. D
10. E
11. C
A) 4
B) 6
C) 8
D) 9
E) 12
242
6. E
3
2
Test: 12
1.
Su Dalgalarında Yansıma
4.
Derinliği her yerinde
aynı olan bir dalga leğeninde N noktasından gönderilen doğrusal dalgalar L noktasında toplanıyor.
K
L
M
N
T
N noktasından gönderilen dairesel dalgalar parabolik engelden yansıdıktan sonra nerede toplanır? (Noktalar arası uzaklıklar eşittir.)
S
N
V
A) KL arasında
B) LM arasında
Çukur engele V noktasından gönderilen doğrusal su
dalgaları engelden yansıdıktan sonra SN arasında
odaklanıyor.
C) M noktasında
D) N noktasında
Dalgaların S noktasında odaklanması için;
E) MN arasında
2.
I.
II. engelin eğrilik yarıçapının azaltılması,
engel
engel
engel
dalgaların N noktasından gönderilmesi,
III. dalgaların gönderildiği ortamdaki su derinliği azaltılması
işlemlerinden hangileri ayrı ayrı yapılabilir?
F
A) Yalnız I
F
F
II
Şekil I, II ve III te bulunan parabolik engellere
odak uzaklığı kadar olan F noktasından gönderilen şekildeki dalgalardan hangileri, engellerden
doğrusal olarak yansır?
A) Yalnız I
C) I ve II
E) I, II ve III
III
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) II ve III
3.
K
www.sinav.com.tr
I
B) Yalnız II
D) II ve III
5.
I. engel
II. engel
L
F
K
F
V
4x
Odakları F olan I. ve II. engelin bulunduğu ortamda K noktasından I. engele gönderilen dairesel
dalgalar I. ve II. engelde birer kez yansıdıktan
sonra II. engeli nasıl terk eder?
6x
Şekildeki K engelinin eğrilik yarıçapı 4x, L engelinin
ise 12x tir.
V noktasından K engeline gönderilen dairesel dalgalar, K ve L engellerinden birer kez yansıdıktan
sonra görünümü aşağıdakilerden hangisi gibi olur?
A)
B)
(Noktalar eşit aralıklıdır.)
A)
B)
C)
C)
F
F
V
D)
D)
E)
E)
F
V
V
243
F
Test: 12
Su Dalgalarında Yansıma
6.
I. engel
8.
II. engel
Engel
S
F
K
M V
F
T
N
24 cm
Parabolik I. engelin F odak noktasından gönderilen
dairesel SN dalgası önce I., sonra II. engelden yansıyor.
Odak uzaklığı 8 cm olan parabolik engele 24 cm
uzaklıktaki K noktasından şekildeki gibi gönderilen
dalgalar engelden yansıdıktan sonra V noktasında
toplanıyor.
Engellerin odak uzaklıkları eşit ve F noktası olduğuna göre, dalganın II. engelden yansımış hâli
aşağıdakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
F
Buna göre, VT uzaklığı kaç cm dir?
A) 6
B) 8
C) 9
E)
9.
F
7.
S
N
Engel
www.sinav.com.tr
V
S
T çukur
engel
I
II
III
Derinliği sabit dalga leğenindeki şekildeki parabolik engele merkez ile engel arasındaki S noktasından gönderilen dairesel su dalgaları, engelden
I, II, III şekillerinden hangileri gibi yansıyabilir?
Çukur engel N ye taşınırsa engelden yansıyan
aynı dalgaların görünümü, aşağıdakilerden hangisi gibi olur? (Noktalar arası uzaklıklar eşittir.)
B)
Merkez
S
Derinliği her yerde aynı olan bir dalga leğeninde şekildeki gibi bir çukur engel bulunmaktadır. S deki noktasal kaynaktan yayılan dairesel dalgalar engelden
yansıdıktan sonra doğrusal olarak yayılıyor.
S
E) 12
F
D)
A)
D) 10
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) II ve III
C) I ve III
E) I, II ve III
C)
S
D)
E)
DOĞRU SEÇENEKLER
S
244
1. B
2. B
3. A
7. E
8. E
9. D
4. B
5. A
6. B
Test: 13
1.
Su Dalgalarında Yansıma
3.
Bir çukur engele K
K
noktasından gönS
derilen
dairesel
dalgalar engelden T
K
P
yansıdıktan sonra
N
Su
doğrusal hâle geli-
60°
Çukur engel
yorlar.
L
Su derinliği sabit olan bir ortamda, SN doğrusal atmalarının ilerleme yönü şekildeki gibidir.
|TK| = |KP| olduğuna göre,
K noktası
çukur engelin
odağıdır.
P noktası
çukur engelin
merkezidir.
A)
Asal eksene
dik gelen doğrusal dalgalar K noktasında odaklanır.
Sinan
Atmanın K ve L engellerinden yansıdıktan sonraki ilerleme yönü aşağıdakilerden hangisi gibidir?
B)
N
S
S
N
Ece
40°
50°
C)
Eda
A) Sinan
B) Ece
C) Sinan ve Ece
D) Sinan ve Eda
E) Sinan, Ece ve Eda
2.
1
Y
2
3
D
Y
Düz engele dik gelen
su dalgası geldiği gibi
geri döner.
4
5
D
D
Y
Noktasal kaynakla
dairesel su dalgaları
elde edilir.
D
N
60°
S
P
R
Doğrusal su dalgası
engelden yansırken
gelme açısı yansıma
açısına eşittir.
30°
N
Y
Her yerde derinliği aynı olan dalga leğeni içerisinde
aralarında 30° olan S ve N engelleri bulunmaktadır.
Engeller arasına şekildeki gibi oluşturulan PR atması
gönderiliyor.
Giriş
PR atması N ve S engellerinden birer kez yansıdıktan sonra, aynı yoldan geri döndüğüne göre, α
açısı kaç derecedir?
gının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendirilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkışa ulaşılır?
C) 3
S
α
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yar-
B) 2
S
30°
E)
4.
Su dalgalarının hızı
su derinliğine bağlıdır.
A) 1
N
www.sinav.com.tr
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
D) 4
N
D)
S
A) 60
E) 5
245
B) 45
C) 40
D) 30
E) 20
Test: 13
5.
Su Dalgalarında Yansıma
Dalga leğeninde I. engele şekildeki gibi gelen doğrusal dalgalar,
II. engelden yansıdıktan sonra, dalgaların
ilerleme yönüyle II. engel arasındaki açı kaç
derece olur?
A) 20
6.
B) 30
8.
II. engel
K, L, M dalga leğenlerindeki su Su derinliği
seviyelerine ait sütun grafiği şekildeki gibidir.
I. engel
Bu leğenlerde özdeş kaynak-
50°
larla oluşturulan dalgaların
hızına ait sütun grafiği aşağı-
K
L
M
dakilerden hangisidir?
C) 40
D) 50
KL doğrusal dalgası
A) Dalga hızı
E) 60
L
X engeline şekildeki
K
40°
M
K
C) Dalga hızı
K
gibi gönderiliyor.
L
B) Dalga hızı
L
M
D) Dalga hızı
X engeli
Dalga X engelinden sonra Y enge-
Y engeli
line çarpınca gel-
θ
diği gibi geri dön-
K
L
düğüne göre θ açı-
M
K
L
M
E) Dalga hızı
A) 30
7.
B) 40
C) 50
D) 70
E) 90
engel
S
N
T
F
M
www.sinav.com.tr
sı kaç derecedir?
K
9.
L
M
Derinliği değişmeyen
bir dalga leğeninde,
V
şekildeki engele gönatması aynı ortamda
engelden yansıyor.
Engelin bir tarafındaki odak noktası F ve merkez
noktası M verildiğine göre, atma engelden aşağıdakilerin hangisindeki gibi yansır?
B)
N
V
Atmanın önce NV kısmı, engelden yansır.
II. Atmanın hızı yansıdıktan sonra değişmez.
F
F
S
Buna göre,
I.
A)
engel
derilen SNV doğrusal
Şekildeki gibi parabolik engele, doğrusal SNV dalgası gönderiliyor.
III. Atmanın doğrultusu, yansıdıktan sonra değişir.
M
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
C)
D)
B) Yalnız II
D) II ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
F
DOĞRU SEÇENEKLER
E)
F M
246
1. E
2. B
3. D
7. C
8. A
9. E
4. A
5. C
6. C
Test: 14
Su Dalgalarında Yansıma
1.
3.
T
K
L
N
T
K
L
N
X çukur engeline N den, Y çukur engeline L den gön-
6 yarıklı bir stroboskopla 3 saniyede 63 dalga üre-
derilen dairesel dalgalar engelden yansıdıktan sonra
ten kaynağın oluşturduğu doğrusal su dalgalarını
doğrusallaşıyor.
ilk kez duruyor görebilmemiz için, stroboskobun
Noktalar arası uzaklıklar eşit olduğuna göre çu-
frekansı kaç s–1 olmalıdır?
kur engellerin odak uzunluklarına ait sütun grafi-
A) 1
ği nasıl olur?
X
B) Odak uzunluğu
Y
X
D) Odak uzunluğu
X
C) 2
Y
X
4.
Y
E) 3.5
Dalga boyu
Dalga hızı
E) Odak uzunluğu
Y
D) 2.5
C) Odak uzunluğu
X
Y
www.sinav.com.tr
A) Odak uzunluğu
B) 1.5
K
L
M
K, L, M dalgalarının dalga boyları ile hızlarına ait sütun grafiği şekildeki gibidir.
Buna göre, dalgaların periyotlarına ait sütun grafiği aşağıdakilerden hangisidir?
A) Periyot
2.
B) Periyot
Dalga leğeninde oluşturulan dalgalara stroboskopla
bakan gözlemci dalgaları duruyor görmektedir. Bu
K
durumda ölçülen dalga boyu λ1 dir. Stroboskobun fre-
L
M
K
C) Periyot
kansı artırılırsa, gözlenen dalga boyu λ2 olmaktadır.
L
M
L
M
D) Periyot
Buna göre;
I.
λ1 > λ2 dir.
II. λ1 = λ2 dir.
K
L
M
K
E) Periyot
III. Yeni durumdaki dalgalar geri gidiyormuş gibi görünür.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) I ve III
C) I ve II
K
E) II ve III
247
L
M
Test: 14
Su Dalgalarında Yansıma
5.
7.
Periyodik olarak oluşturulan doğrusal su dalgalarına
6 yarıklı bir stroboskoptan bakıldığında dalgalar hareketsiz görünüyor. Stroboskop dakikada 200 devir
yapıyor.
Dalgaların yayılma hızı 60 cm/s olduğuna göre,
dalgaboyu kaç cm dir?
Doğrusal bir dalga kaynağı 3 saniyede 18 dalga üre-
A) 0,25
B) 0,5
C) 1
D) 2
E) 3
tiyor. 6 yarıklı şekildeki stroboskopla dalgalar duruyor
göründüğünde 4 dalga tepesi arası uzaklık 24 cm
olarak ölçülüyor.
Buna göre, dalgaların hızı ve stroboskobun frekansı aşağıdakilerden hangisidir?
Hız (cm/s)
Frekans (s–1)
A)
56
1
B)
120
6
C)
48
1
D)
240
2
E)
288
6
8.
5 dakikada 600 dalga üreten bir kaynaktan çıkan
dalgaların 4. ve 10. dalga tepeleri arası uzaklık 60
cm olduğuna göre, dalgaların yayılma hızı kaç
cm/s dir?
www.sinav.com.tr
A) 8
B) 12
C) 20
D) 24
E) 40
6.
S
S
Engel
β
Engel
9.
N
N
8 yarıklı stroboskop 2 saniyede 1 devir yaptırıldığın-
α
V
da dalgalar duruyor gibi görünüyor.
Buna göre, su dalgalarının frekansı kaç s–1 dir?
V
Şekil I
Bir dalga leğeninde su dalgalarının hızını ölçmek için
A) 2
Şekil II
B) 4
C) 6
D) 8
E) 16
Şekil I deki gibi düz bir engele gönderilen SNV atmasının, engelden yansıma anı Şekil II deki gibidir.
Buna göre,
I.
β açısı yansıma açısıdır.
II. α açısı gelme açısıdır.
III. α açısı, β açısına eşittir.
DOĞRU SEÇENEKLER
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I
B) Yalnız III
D) II ve III
C) I ve II
E) I, II ve III
248
1. D
2. D
3. E
7. E
8. C
9. B
4. C
5. C
6. E
Test: 15
1.
1
D
Su Dalgalarında Kırılma ve Kırınım
2
3
D
Y
3.
Doğrusal su dalgaları
bir delikten geçerken
kırınıma uğrayabilir.
4
5
Y
D
Y
Su dalgası ortam
değiştirirse frekansı
değişir.
D
ortama geçmektedir.
Buna göre, dalgalar derin ortama geçtiğinde;
Y
λ : Dalga boyu,
ϑ : Hız,
Giriş
f : Frekans
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yargının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendi-
niceliklerinden hangisi artar?
rilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkı-
A) Yalnız λ
şa ulaşılır?
B) 2
C) 3
D) 4
Dalga Kaynağı
2.
B) Yalnız ϑ
D) λ ve ϑ
E) 5
www.sinav.com.tr
A) 1
Sığ
Sığ ortamdan gelen periyodik düzlem dalgalar derin
Derin ortamdan sığ
ortama giren
dalganın dalga boyu
artar.
Sığ ortama giren
dalganın hızı azalır.
Derin
4.
C) ϑ ve f
E) λ, ϑ ve f
A
K
M
L
Bir dalga leğeninde oluşturulan periyotlu doğrusal atmaların üstten görünüşü şekildeki gibidir.
Şekildeki gibi bir dalga leğeninde a kenarında doğru-
Buna göre, dalga leğeninin düşey kesiti aşağıda-
sal periyodik dalgalar üreten dalga kaynağı bulun-
kilerden hangisi gibi olabilir?
maktadır. Doğrusal dalgaların K, L, M ortamlarından
(Birim kareler özdeştir)
geçerken dalga boyları λK, λL, λM, hızları ϑK, ϑL, ϑM
ve frekansları fK, fL, fM dir.
A)
B)
Buna göre;
I.
C)
D)
ϑK < ϑL < ϑM dir.
II. λL > λM > λK dir.
III. fK = fL = fM dir.
yargılarından hangileri doğrudur?
E)
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) II ve III
249
C) I ve II
E) I, II ve III
Test: 15
Su Dalgalarında Kırılma ve Kırınım
5.
I
7.
II
S
N
S
N
yatay
V
Şekildeki dalga leğeninde S noktasında üretilen periyodik dalgalar N noktasına doğru ilerliyor.
Üstten görünümü şekildeki gibi olan dalga leğeninin I.
Dalgalar S den N ye gidene kadar dalga boyu, yayılma hızı ve frekans nicelikleri nasıl değişir?
bölgesinde oluşturulan doğrusal atma, t süre sonra II
bölgesindeki durumu alıyor.
Dalga boyu
Yayılma hızı
Frekans
Artar
Değişmez
Buna göre;
A) Artar
I.
B) Azalır
Artar
Artar
C) Artar
Değişmez
Azalır
D) Değişmez
Azalır
Artar
E) Artar
Azalır
Değişmez
S bölgesinde leğenin derinliği en azdır.
II. V bölgesindeki leğen derinliği, N bölgesindekinden fazladır.
III. N bölgesinde leğen derinliği en azdır.
yargılarından hangileri doğrudur?
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) II ve III
6.
Sığ
Ortam
Dalga
Kaynağı
Derin
Ortam
www.sinav.com.tr
A) Yalnız I
Çok Derin
Ortam
8.
K
I
II
Şekilde görülen dalga leğeninde farklı derinlikte I ve
II ortamları oluşturulmuştur. K noktasından suya batırılan bir dalga kaynagı ile periyodik dalgalar üretiliyor.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) I. bölgede dalga boyu, II. bölgedekinden küçüktür.
rusal su dalgaları önce derin ortama, sonra çok derin
B) II. bölgede dalgaların hızı, I. bölgedekinden fazladır.
ortama geçiyor.
C) Her iki bölgede dalganın periyodu aynıdır.
Şekildeki su leğeninin sığ kısmında oluşturulan doğ-
D) Her iki bölgede dalganın frekansı aynıdır.
Buna göre, dalgaların;
I.
E) II. bölgedeki frekans, I. bölgedekinden fazladır.
frekans,
II. hız,
III. periyot
niceliklerinden hangileri her üç ortamda da farklıdır?
DOĞRU SEÇENEKLER
(Kaynak periyodik dalgalar üretmektedir.)
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
1. B
2. C
7. A
8. E
C) Yalnız III
E) I ve III
250
3. D
4. D
5. E
6. B
Test: 16
1.
Su Dalgalarında Kırılma ve Kırınım
S
3.
D
N
V
Kaynak
Sığ
Derin
Yatay
Sığ ortamdan derin ortama doğrusal atmalar şekildeYatay bir düzlemde durmakta olan kap içerisinde su
bulunmaktadır. Kaynak yardımıyla kap içerisinde dairesel dalgalar oluşturuluyor.
ki gibi gönderiliyor.
Derin ortama geçen dalgalar, aşağıdakilerden
hangisi gibi ilerler?
Kabın SN ucuna bir takoz konulursa;
I.
Dalgaların frekansı değişmez.
A)
II. SN ucundan DV ucuna doğru dalga boyu artar.
B)
C)
III. Dalgaların periyodu artar.
yargılarından hangileri doğru olur?
B) Yalnız II
D) II ve III
2.
C) I ve II
D)
E) I, II ve III
Yandan görünümü X
şekildeki gibi olan
Y
K
dalga leğeninde X
M
kenarından doğrusal
L
dalgalar üretiliyor.
Buna göre dalgaların K, L, M bölmelerindeki hız-
www.sinav.com.tr
A) Yalnız I
larına ait sütun grafiği aşağıdakilerden hangisi-
4.
E)
I
II
dir?
A) Hız
B) Hız
I. Kaynak II. Kaynak
K
L
M
K
C) Hız
L
M
Şekildeki gibi I ve II bölmelerine ayrılan dalga leğe-
D) Hız
ninde I. ve II. kaynağın oluşturduğu doğrusal dalgaların ilerlemesi gösterilmiştir.
Dalgaların dalga boylarının aynı olması için;
K
L
M
K
L
I.
M
I. bölmeye su eklenmesi,
II. II. kaynağın frekansı azaltılması
E) Hız
III. I. kaynağın periyodu azaltılması
işlemlerinden hangileri tek başına yapılabilir?
A) Yalnız I
K
L
B) Yalnız II
D) II ve III
M
251
C) I ve II
E) I, II ve III
Test: 16
Su Dalgalarında Kırılma ve Kırınım
5.
7.
K
K
L
M
L
Şekildeki dalga leğeninde ilerleyen bir dalga için K ve
L bölgelerindeki frekans, dalga boyu ve hızları ile ilgi-
Bir dalga leğeni şekildeki gibi K, L ve M bölümlerine
ayrılmıştır.
li;
Frekans
K
Dalga boyu
L
l
K
Hız
L
K bölmesinden gönderilen doğrusal atma, leğendeki bölmelerde şekildeki gibi ilerlediğine göre,
dalganın bu bölmelerdeki hızları ϑK, ϑL ve ϑM arasındaki büyüklük ilişkisi aşağıdakilerden hangisidir?
K
ll
L
lll
A) ϑM > ϑL > ϑK
B) ϑK > ϑL > ϑM
C) ϑM > ϑL = ϑK
D) ϑL > ϑK > ϑM
E) ϑM > ϑK > ϑL
grafikler şekildeki gibi veriliyor.
Buna göre, hangi grafikler doğru verilmiştir?
A) Yalnız l
B) Yalnız ll
E) l, ll ve lll
www.sinav.com.tr
D) l ve lll
C) l ve ll
8.
Doğru Yanlış
Derin ortamdan sığ ortama
geçen dalgalar yavaşlar.
Su dalgaları ortam değiştirse bile frekansı değişmez.
Su
dalgaları
Su dalgalarının ortam değiştirirken kırılması olayına ayrılma denir.
Yukarıdaki etkinlikte yargıların doğru (D) ya da
yanlış (Y) oluşları değerlendirilerek işaretlenirse
6.
aşağıdakilerden hangisi oluşur?
A)
B)
C)
Dalga
kaynağı
D)
E)
Şekildeki dalga leğeninde, dalga kaynağının ürettiği
dalgalar kaynaktan uzaklaştıkça dalgalar birbirinden
uzaklaşmaktadır.
Bunun nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Su derinliği kaynaktan uzaklaştıkça azalmaktadır.
B) Kaynağın frekansı zamanla azalmıştır.
DOĞRU SEÇENEKLER
C) Kaynağın titreşim genliği zamanla azalmıştır.
1. C
2. B
7. A
8. C
D) Kaynağın periyodu artmıştır.
E) Kaynağın frekansı zamanla artmıştır.
252
3. B
4. D
5. C
6. E
Test: 17
Su Dalgalarında Kırılma ve Kırınım
1.
3.
II
I
Sığ
Derin
Derin
Sığ
Derin
Sığ
S
III
N
Sığ
Derin
Sığ
Şekildeki dalga leğeninde S bölgesinde doğrusal hareket eden dalgalar N bölgesine geçmektedir.
Buna göre;
Şekildeki düzeneklerden hangilerine gönderilen
su dalgaları odaklanmaz?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
Derin
Derin
Sığ
C) Yalnız III
E) II ve III
I
S
ı
ğ
Derin
Derin
Derin
S
ı
ğ
II
III
dalga leğeninde I, II ve III şekillerinden hangileri
oluşturulmuş olabilir?
Derin
Sığ
Derin
Sığ
Sığ
Derin
I
II
Sığ
Sığ
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
Derin
III
Bir dalga leğeninde Şekil I, II ve III teki gibi derin ve
sığ bölgeler oluşturuluyor.
Doğrusal dalga kaynağından çıkan dalgaların
mercek ortamlarını geçtikten sonraki şekli, aşağı-
www.sinav.com.tr
2.
D) I ve II
E) II ve III
4.
Derin
d
dakilerden hangisi gibi olur?
Sığ
I
II
III
A)
K
Çok derin
Doğrusal K atması derinlikleri farklı ortamlara şekildeki gibi gönderiliyor.
B)
Atma d çizgisine kadar geldiğinde görünümü
aşağıdakilerden hangisi gibi olur? (β < α)
C)
A)
B)
C)
α
D)
β
D)
E)
E)
α
α
253
Test: 17
5.
Su Dalgalarında Kırılma ve Kırınım
Derin
7.
Sığ
Derin
S
S
I
S1S
III
N
N
II
V
V
Şekil I
Şekildeki gibi derin ortamdan sığ ortama doğrusal su
dalgaları göneriliyor.
Şekil II
Dalga leğeninde oluşturulan ortamlara SNV doğrusal
dalgası Şekil I deki gibi gönderiliyor.
Sığ ortama bir miktar su eklenirse;
Dalganın ortama geçtiğinde biçimi Şekil II deki gibi olduğuna göre, I, II ve III ortamlarının özelliği,
aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir?
I
I
II
II
III
III
A) Derin
Derin
Derin
dalgaların görünümü I, II, III şekillerinin hangilerindeki gibi olabilir?
B) Sığ
Sığ
Derin
C) Sığ
Derin
Sığ
A) Yalnız I
D) Sığ
Sığ
Sığ
E) Derin
Derin
Sığ
B) Yalnız II
6.
P
E) I, II ve III
P
P
M
P
R
Şekil-I
Şekil-II
www.sinav.com.tr
D) II ve III
C) I ve II
Şekil I ve II de mercek şeklindeki R ve M ortamlarına
gönderilen doğrusal su dalgalarının izlediği yol görünmektedir.
8.
K
N P
L N M
→ sığ
→ çok derin
O
derin
Yukarıdaki gibi düzenlenmiş bir dalga leğeninde; O
noktasından yayılan dairesel su atmaları mercek
şeklindeki ortamlardan geçiyor.
P ortamı
R ortamı
Buna göre, su atmalarının kendisi ya da uzantısı
en son nerede odaklanır?
M ortamı
Şekil-III
(Noktalar arası uzaklıklar eşit ve mercek şeklindeki
ortamların odak uzaklığı kadardır.)
Bu ortamlarda hazırlanan bir dalga leğenine Şekil
III teki gibi doğrusal gönderilen atmanın izlediği
yol aşağıdakilerden hangisi gibidir?
A) K noktasında
B) L noktasında
D) N noktasında
A)
B)
C)
D)
C) N-P arasında
E) P noktasında
DOĞRU SEÇENEKLER
E)
254
1. A
2. A
7. B
8. B
3. C
4. C
5. E
6. D
Test: 18
1.
Su Dalgalarında Kırılma ve Kırınım
4.
Bir dalga leğeninde sığ ortamdan derin ortama
belirli bir açı altında gönderilen dalgalar için, dalga kaynağının frekansı azaltılırsa;
I.
K
L
M
N
N
Sığ ortamda dalga boyu artar.
II. Derin ortamda hız azalır.
III. Kırılma açısı küçülür.
Bir dalga leğeninde doğrusal bir su dalgasının K, L ve
yargılarından hangileri doğrudur?
M ortamlarında izlediği yol şekildeki gibidir.
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve III
C) Yalnız III
Buna göre; K, L ve M ortamlarının derinlikleri hK,
E) II ve III
hL ve hM arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisidir?
A) hK > hM > hL
B) hK < hL < hM
C) hK > hL > hM
D) hM > hK > hL
E) hL > hK > hM
2.
K
45
L
K ortamından gelip L ortamına geçen atma şekilde
gösterilmiştir.
Atmanın K ortamındaki hızı 5 2 cm/s olduğuna
göre, atmanın L ortamındaki hızı kaç cm/s dir?
A) 2
B) 3
C) 5
D) 7
E) 10
www.sinav.com.tr
30
5.
x
λX
ϑX
λX
y
ϑY
Bir dalga leğeninde x ortamından gelen doğrusal su
3.
X ortamında oluşturulan düzlem dalgaların Y ortamındaki
ilerleyişi şekildeki gibidir.
ϑy
y
dalgaları y ortamına şekildeki gibi geçiyor.
x ve y ortamlarının derinlikleri hx, hy; ortamlarda-
53°
ki dalgaların dalga boyları ve hızları λX, ϑX ve λY,
37°
ϑx
ϑY olduğuna göre;
x
I.
hx > hy dir.
II. λX < λY dir.
Buna göre, dalgaların ortamlardaki yayılma hızlaϑX
rı oranı
oranı kaçtır?
ϑY
III. ϑY > ϑX tir.
yargılarından hangileri doğrudur?
(sin 37°=0.6; sin 53°=0.8)
A)
3
4
B)
4
3
C)
3
2
D)
2
3
E)
A) Yalnız I
4
5
B) I ve II
D) II ve III
255
C) I ve III
E) I, II ve III
Test: 18
Su Dalgalarında Kırılma ve Kırınım
6.
8.
Derin
Derin
Sığ
F
K
K
L
d
s
d
F
L
M
Buna göre, dalgaların M ortamındaki görüntüsü
aşağıdakilerden hangisi gibidir?
(İnce ve kalın kenarlı merceklerin odak uzaklıkları
eşit ve F kadardır.)
(d: Derin ortam, s: Sığ ortam)
s
F
İnce kenarlı ve kalın kenarlı mercek şeklindeki ortamlarda F noktasından üretilen dairesel dalgalar K, L ve
M ortamlarından geçmektedir.
Buna göre, L bölgesi aşağıda verilen ortamlardan
hangileri olabilir?
d
Derin
M
Bir dalga leğeninin K bölgesinde oluşturulan doğrusal
dalgalar, M bölgesinde şekildeki gibi görülmektedir.
s
Sığ
d
s
d
s
d
B)
A)
s
F
D)
C)
I
II
III
IV
F
F
B) I ve II
D) II ve IV
C) I ve III
E) III ve IV
www.sinav.com.tr
A) Yalnız IV
E)
F
9.
1
2
3
7.
λ2
ϑ2
N
a
b
Kırılma
S
c
Yansıma
Kırınım
ϑ1
Yukarıdaki etkinlikte yapılabilecek doğru eşleştir-
λ1
me aşağıdakilerden hangisidir?
Su derinliği kendi içlerinde sabit olan S ve N ortamlarından, S ortamından N ortamına doğru doğrusal su
dalgaları şekildeki gibi gönderiliyor. S ortamından
gelen dalganın hızı ϑ1, dalga boyu λ1, genliği x1, N
ortamına gelen dalganın hızı ϑ2, dalga boyu λ2, genliği x2 dir.
A) (1 - a) (2 - b) (3 - c)
B) (1 - a) (2 - c) (3 - b)
C) (1 - c) (2 - a) (3 - b)
D) (1 - b) (2 - a) (3 - c)
E) (1 - b) (2 - c) (3 - a)
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi kesinlikle
yanlıştır?
A) ϑ2 > ϑ1
B) x1 > x2
D) x2 > x1
DOĞRU SEÇENEKLER
C) x1 = x2
E) λ1 > λ2
256
1. D
2. C
3. A
7. E
8. D
9. E
4. C
5. D
6. E
Test: 19
Su Dalgalarında Kırılma ve Kırınım
1.
3.
N
K
α
P
R
α
Derin
Sığ
d
β
β
S
Derin ortamdan sığ ortama gönderilen K dalgası, sığ
yodik dalgaların izlediği yol şekildeki gibidir.
ortama şekildeki gibi geçmektedir.
Aşağıdakilerden hangisi değişirse, S ortamına
Atmanın derin ortamdan sığ ortama kırılmadan
geçen dalgaların izlediği yol değişmez?
geçmesi için aşağıdakilerden hangisi yapılabilir?
A) P nin derinliği
A) Derin ortama su eklemek
B) R nin derinliği
B) Sığ ortamdaki su miktarını azaltmak
C) S nin derinliği
C) α açısını artırmak
D) α açısı
D) α açısını azaltmak (α ≠ 0)
E) Dalganın frekansı
E) Sığ ortama su eklemek
www.sinav.com.tr
Derinlikleri farklı, paralel P, R ve S ortamlarında peri-
4.
Bir dalga leğeninde doğrusal
dalgaların W genişliğindeki
delikten geçerken kırınıma
2.
W
uğraması şekildeki gibidir.
λ
K ortamı
L ortamı
Hız
Hız
Hız
Bir dalga leğeninde L ortamında oluşturulan doğrusal
dalga, K ortamına şekildeki gibi geçiyor.
λ
W
Buna göre, dalgaların K ortamındaki hızının, L or-
λ
W
l
λ
W
ll
lll
tamındaki hızına oranı kaçtır?
Buna göre W ve λ’nın büyüklüğüne ait sütun gra-
(Bölmeler eşit aralıklıdır.)
fiği yukarıda verilenlerden hangileri olabilir?
A)
5
2
B)
2 2
5
C)
10
4
D)
2 10
5
E)
A) Yalnız l
10
2
B) Yalnız ll
D) ll ve lll
257
C) l ve ll
E) l, ll ve lll
Test: 19
Su Dalgalarında Kırılma ve Kırınım
5.
7.
Sığ
engel
engel
F
engel
F
Sığ
engel
I
Şekil I
D
e
r
i
n
II
III
Şekillerdeki gibi gönderilen su dalgalarından
hangileri yansıma veya kırılmadan sonra odaklanır? (F: odak noktası)
Şekil II
Bir dalga leğeni içerisinde bulunan engeller arasına
A) Yalnız I
gönderilen doğrusal atmalar Şekil I de engelden ge-
B) Yalnız II
D) I ve II
çebilirken Şekil II de engelde kırınıma uğramaktadır.
C) Yalnız III
E) I ve III
Bu durumun oluşması için aşağıdakilerden hangisi yapılmış olamaz?
A) Leğen içerisindeki su derinliği artırılmıştır.
B) Engeller arasındaki uzaklık azaltılmıştır.
8.
C) Gönderilen dalgaların dalga boyu artırılmıştır.
Dalga
boyu
Dalga
boyu
D) Leğendeki su derinliği değiştirilmeden dalgaların
2λ
2λ
frekansı azaltılmıştır.
www.sinav.com.tr
E) Engeller arasındaki uzaklık artırılmıştır.
λ
λ
Zaman
Zaman
K
L
K, L dalga leğenlerindeki aynı fazla çalışan kaynakların oluşturduğu dalgaların dalga boyunun zamana
bağlı değişim grafiği şekilde verilmiştir.
Buna göre,
I.
K'nin derinliği önce artıyor, sonra sabitleniyor.
II. K'deki dalganın hızı önce artarken, L'deki dalganın hızı önce azalıyor.
III. Kaynakların frekansları eşittir.
yargılarından hangileri doğru olabilir?
6.
Genişliği w olan engel-
A) Yalnız I
lere gönderilen doğru-
B) Yalnız III
D) I ve III
sal su dalgaları şekildeengel
ki gibi kırınıma uğra-
w
C) I ve II
E) I, II ve III
engel
maktadır.
Buna göre, dalgaların
λ
kırınıma uğramaması
için,
I.
suyun derinliğini artırmak,
II. engeller arası uzaklığı artırmak,
DOĞRU SEÇENEKLER
III. kaynağın frekansını azaltmak
işlemlerinden hangileri tek başına yapılamaz?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) I ve III
258
1. B
2. D
7. E
8. E
3. E
4. D
5. E
6. B
Test: 20
Su Dalgalarında Girişim
1.
3.
K
Y
L
M
Z
X
N
K1
K2
S1
S2
Aynı fazda çalışan K1 ve K2 kaynakları ile şekildeki
Aynı fazlı özdeş S1, S2 kaynaklarının oluşturduğu gi-
gibi desen oluşturuluyor.
rişim deseni şekildeki gibidir. X noktasının kaynakla-
Buna göre;
ra olan uzaklık farkı ΔX, Y noktasının kaynaklara olan
K ve N noktası
düğüm çizgisi
üzerindedir.
uzaklık farkı ΔY, Z noktasının kaynaklara olan uzaklık
L noktası katar çizgisi üzerindedir.
farkı ΔZ dir.
Desendeki çizgiler, dalgaların tepelerini temsil ettiğine göre, ΔX, ΔY ve ΔZ arasındaki sıralama aşağıdakilerden hangisidir?
M noktası çift
çukurdur.
Ali
Eda
A) ΔX = ΔY = ΔZ
B) ΔX > ΔY > ΔZ
C) ΔZ > ΔX > ΔY
D) ΔX > ΔZ > ΔY
E) ΔX = ΔY > ΔZ
öğrenci yorumlarından hangileri doğrudur?
A) Ali
B) Eda
C) Ali ve Eda
D) Eda ve Ece
E) Ali, Eda ve Ece
www.sinav.com.tr
Ece
4.
K
M
L
K1
K2
Aynı fazda çalışan K1 ve K2 noktasal kaynakları ile
şekildeki girişim deseni oluşturuluyor.
Buna göre K, L, M noktalarının genliklerinin büyüklüğüne ait sütun grafiği aşağıdakilerden hangisidir?
2.
A) Genlik
B) Genlik
S
N
K2
K1
K
V
L
M
K
C) Genlik
L
M
L
M
D) Genlik
Aynı fazda çalışan özdeş K1, K2 kaynaklarının oluşturduğu girişim deseni şekildeki gibidir.
K
Buna göre, şekilde gösterilen S, N ve V noktalarından hangileri dalga katarı (çift tepe) üzerindedir?
L
M
K
E) Genlik
(Dairesel halkalar dalga tepelerini göstermektedir.)
A) Yalnız S
D) S ve V
B) Yalnız N
C) S ve N
E) S, N ve V
K
259
L
M
1
Y
2
3
D
Y
8.
Kaynaklar aynı fazda
çalışmazsa düğüm
çizgilerinin yeri değişebilir.
4
5
D
D
Y
Girişim deseninde her
düğüm çizgisi arasındaki fark λ/2 dir.
Y
Girişim deseninde çift tepe
ya da çift çukurların olduğu
yerde katar çizgileri oluşur.
S
28 cm
K2
K1
S noktasının kaynaklara uzaklıkları 40 cm ve 28 cm olduğuna göre, S noktasının özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
Aynı fazda çalışan
kaynaklar merkezde
katar çizgisi oluşturur.
D
Derinliği her yerde
aynı olan dalga leğeninde, aynı fazda çalışan özdeş
iki kaynak 4 cm
dalga boylu dalgalar yaymaktadır.
cm
5.
Su Dalgalarında Girişim
40
Test: 20
A) 2. dalga katarı (çift tepe)
Giriş
B) 2. dalga katarı (çift çukur)
C) 3. dalga katarı (çift tepe)
Yukarıdaki etkinlikte girişten itibaren verilen yar-
D) 3. dalga katarı (çift çukur)
gının doğru (D) ya da yanlış (Y) oluşu değerlendi-
E) 3. düğüm çizgisi
rilerek hata yapmadan ilerlenildiğinde hangi çıkışa ulaşılır?
6.
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
Bir dalga leğeninde aynı fazda
çalışan iki noktasal kaynak bir girişim deseni oluşturuyor.
Aşağıdakilerden hangisi yapılırsa ardışık iki düğüm çizgisi
arasındaki mesafe ilk duruma
göre artar?
www.sinav.com.tr
A) 1
A) Kaynağın frekansını artırmak
9.
Merkez
doğrusu
K
L
S1
S2
M
S1, S2 kaynakları ile oluşturulan girişim desenin-
B) Leğendeki su derinliğini azaltmak
de 4. düğüm çizgisi üzerindeki K, L, M noktaları-
C) Kaynağın periyodunu azaltmak
nın sırası ile kaynaklara olan uzaklıkları farkı XK,
D) Kaynaklar arasında faz farkı oluşturmak
XL, XM arasındaki sıralama nasıldır?
E) Dalgaların dalga boyunu artırmak
A) XK = XL = XM
B) XK < XL = XM
C) XK > XL > XM
D) XL > XM > XK
E) XM > XL > XK
7.
Derinliği her yerde aynı olan dalga leğeninde, aynı
frekansta ve aynı fazda çalışan λ dalga boylu dalga
üreten noktasal iki kaynağın oluşturduğu girişim deseninde bir S noktasının kaynaklara olan uzaklıkları
KS1=7,2λ, KS2= 3,7λ dır.
Buna göre, K noktası kaçıncı dalga katarı ya da
düğüm çizgisi üzerindedir?
DOĞRU SEÇENEKLER
A) 3. düğüm çizgisi
B) 4. düğüm çizgisi
1. E
2. E
3. D
C) 7. düğüm çizgisi
D) 6. dalga katarı
7. B
8. C
9. A
E) 7. dalga katarı
260
4. D
5. B
6. E
Test: 21
Su Dalgalarında Girişim
1.
Çift tepe
K
Çift çukur
L
Tepe çukur
M
3.
P
6λ
Girişim
8λ
K1
K2
Yukarıdaki etkinlikte verilen dalgaların türleri ile
Bir dalga leğeninde P noktasının K1 ve K2 kaynakla-
ilgili K, L, M kutularına gelebilecek uygun
rına uzaklıkları 6λ, 8λ dır.
kavramlar aşağıdakilerden hangisidir?
λ
Kaynaklar aynı anda çalışarak 2λ
A)
dalgalar ürettiklerine göre P noktası, aşağıdakile-
B)
Düğüm
C)
Katar
Düğüm
Düğüm
Düğüm
Katar
Katar
Katar
Düğüm
E)
Katar
A) 1. dalga katarı
B) 2. dalga katarı
C) 3. dalga katarı
D) 1. düğüm çizgisi
Katar
Katar
Düğüm
Düğüm
Düğüm
2.
S
N
K2
K1
rin hangisinin üzerindedir?
E) 2. düğüm çizgisi
www.sinav.com.tr
D)
V
dalga boylu
4.
Bir girişim deseninde 2. katar çizgisi üzerindeki bir P
noktasının kaynaklardan birine olan uzaklık 8λ dır.
Kaynaklar aynı fazda çalıştığına göre, P noktasının diğer kaynağa uzaklığı;
l.
6λ
ll.
2λ
lll. 10λ
verilenlerden hangileri olabilir? (Dalga boyu λ)
A) Yalnız l
Derinliği her yerde aynı olan dalga leğeninde özdeş
K1, K2 dalga kaynakları, aynı anda çalışarak ürettikleri dalgalarla şekildeki girişim desenini oluşturuyor.
B) Yalnız ll
D) l ve ll
C) Yalnız lll
E) l ve lll
Buna göre; S, N ve V noktalarının özellikleri aşağıdakilerden hangisidir?
(Kesikli çizgiler dalga çukurlarını, düz çizgiler dalga
tepelerini göstermektedir.)
S
N
V
A) 1. düğüm
çizgisi
1. dalga katarı
2. dalga katarı
B) 2. düğüm
çizgisi
2. dalga katarı
C) 1. düğüm
çizgisi
1. düğüm
çizgisi
1. düğüm
çizgisi
D) 1. dalga
katarı
2. düğüm
çizgisi
2. dalga katarı
E) 2. dalga
katarı
3. dalga katarı
3. düğüm
çizgisi
5.
Bir dalga leğeninde, aynı fazda titreşen iki noktasal
kaynak yardımıyla bir girişim deseni oluşturuluyor.
1. dalga katarı
Leğenden bir miktar su alınırsa, aşağıdakilerden
hangisi gerçekleşmez?
A) Dalgaların yayılma hızı azalır.
B) Düğüm çizgilerinin sayısı artar.
C) Düğüm çizgileri arasındaki uzaklık azalır.
D) Kaynakların frekansı değişmez.
E) Dalgaların dalga boyu artar.
261
Test: 21
6.
Su Dalgalarında Girişim
8.
Aynı fazda çalışan iki noktasal kaynağın oluşturduğu
f
girişim deneyinde kaynakların frekansı
dir. Bu
2
durumdan bir K noktası 2. dalga katarı üzerinde bir
Özdeş iki kaynak, 4 cm dalga boylu dalgalar yaymaktadır. Kaynaklardan birinden 30 cm uzaklıktaki bir
nokta 4. dalga katarı üzerindedir.
noktadır.
Bu noktanın diğer kaynağa uzaklığı;
Başka hiçbir değişiklik yapılmadan kaynağın frekansı f yapılırsa K noktasında hangi girişim çizgisi oluşur?
I.
14 cm
II. 44 cm
III. 24 cm
A) 3. düğüm çizgisi
B) 2. dalga katarı
değerlerinden hangilerini ayrı ayrı alabilir?
C) 4. düğüm çizgisi
A) Yalnız I
D) 4. dalga katarı
B) Yalnız II
D) I ve III
C) I ve II
E) II ve III
www.sinav.com.tr
E) 2. düğüm çizgisi
7.
9.
Aynı fazda çalıştırılan kaynakların oluşturduğu girişim deseninde 4. dalga katarı üzerinde P noktası bulunuyor.
Dalgaların hızı 2 katına çıkarıldığında ve yarıya indirildiğinde P noktası hangi girişim çizgisi üzerinde olur?
2 katı
Yarısı
M. D.
P
5λ
K1
K2
A) 2. dalga katarı
8. dalga katarı
B) 3. dalga katarı
5. düğüm çizgisi
C) 4. dalga kantarı
4. dalga kantarı
D) 2. düğüm çizgisi
8. dalga kantarı
E) 4. düğüm çizgisi
8. düğüm çizgisi
Derinliği sabit olan dalga leğeninde özdeş ve aynı
fazlı kaynakların oluşturduğu girişim deseninde, dalgaların dalga boyu λ kadardır.
Şekildeki P noktası 7. katar çizgisi üzerinde ve P
λ ise,
noktasının K2 kaynağına olan uzaktığı 5λ
I.
|PK1|= 12λ dır.
II. |K1 K2|= 13λ dır.
III. P noktası çift çukur üzerindedir.
DOĞRU SEÇENEKLER
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız II
D) II ve III
B) I ve II
C) I ve III
E) I, II ve III
262
1. D
2. A
3. A
7. B
8. C
9. A
4. E
5. E
6. D
Test: 22
1.
Su Dalgalarında Girişim
4.
Aynı fazda titreşen iki noktasal kaynağın oluşturduğu
Derinliği her yerde aynı olan dalga leğeninde, K1 ve
girişim deseninde dalgaların periyodu 3 saniye, yayıl-
K2 noktasal dalga kaynakları aynı anda çalıştırılarak
ma hızı 2 cm/s dir.
2 cm dalga boylu dalgalar yayıyor.
Aralarında 20 cm uzaklık olan noktasal kaynaklar
Kaynaklar arasındaki uzaklık 8 cm olduğuna gö-
arasında en fazla kaç düğüm çizgisi oluşur?
re, kaynaklar arasında oluşacak maksimum dalga
A) 10
B) 8
C) 6
D) 4
katarı kaç tanedir?
E) 3
A) 3
2.
5.
Derinliği her yerde aynı olan dalga leğeninde aralarında 12 cm uzaklık bulunan özdeş iki noktasal dalga
B) 4
C) 6
D) 7
E) 8
Aralarında 30 cm mesafe bulunan özdeş kaynakların
derinliği sabit dalga leğenindeki girişim deneyinde
dalga boyu 6 cm olan dalgalar üretmektedir.
kaynağı bulunmaktadır. Kaynaklar aynı anda çalışBuna göre, gözlenen düğüm çizgisi sayısı kaçtır?
maya başlayarak 4 cm dalga boylu dairesel dalgalar
(Kaynaklar zıt fazla çalışmaktadırlar.)
Bu dalgaların girişiminde kaynaklar arasında en
fazla kaç tane düğüm çizgisi oluşur?
A) 4
B) 6
C) 7
D) 10
E) 12
www.sinav.com.tr
yaymaktadır.
A) 5
B) 8
C) 9
D) 10
E) 11
6.
Derin ortam
Sığ ortam
3.
S1
S2
Derinliği her yerde aynı olan dalga leğeninde f freAynı fazda dalgalar yayan özdeş kaynaklar derin ve
sığ ortamların kesişme noktasında aynı anda çalışmaya başlıyor.
kanslı, özdeş iki noktasal kaynak aynı fazla titreşmektedir. Bu durumda leğende n tane düğüm çizgisi
oluşuyor.
Kapta oluşan girişim deseni ile ilgili;
Buna göre,
I.
I.
kaynaklar arasındaki uzaklığın azaltılması,
II. Sığ ortamda oluşan dalga katarı sayısı, derin ortamda oluşan dalga katarı sayısına eşittir.
II. kaynağın f frekansının azaltılması,
III. Sığ ortamda oluşan dalga katarları arasındaki
uzaklık, derin ortamda oluşanlara göre daha küçüktür.
III. kaynağın periyodunun azaltılması
işlemlerinden hangileri ayrı ayrı yapılırsa leğende
n den az düğüm çizgisi oluşur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
D) I ve II
Derin ortamda daha fazla düğüm çizgisi oluşur.
yargılarından hangileri doğrudur?
C) Yalnız III
A) Yalnız I
E) I ve III
B) Yalnız II
D) I ve II
263
C) Yalnız III
E) II ve III
Test: 22
7.
Su Dalgalarında Girişim
10.
İki noktasal kaynak 2λ dalga boylu dalgalar yaymaktadır.
Merkez
doğrusu
2
lük faz farkı olduğuna
3
göre, merkez doğrusu geç kalan kaynağa doğru
Kaynaklar arasında
d
K1
ne kadar kayar?
A)
λ
4
2λ
3
B)
C)
2λ
5
λ
2
D)
K2
E) λ
5. dalga
katarı
2. düğüm
çizgisi
Aynı fazda çalışan K1 ve K2 noktasal dalga kaynaklarının oluşturduğu girişim deseninde 2. düğüm çizgisi
ve 5. dalga katarının konumları şekilde verilmiştir.
Kaynaklar 2 cm dalga boylu dalgalar yaydığına
göre, bunlar arasındaki d uzaklığı kaç cm dir?
A)
B)
7
2
C) 4
D) 5
E)
11
2
Derinliği sabit olan dalga leğeninde özdeş K1, K2 kaynak arasındaki mesafe 20 cm dir. Kaynaklar aynı fazda olup 4 cm dalga boylu dalgalar üretmektedir.
Buna göre, gözlenen düğüm çizgisi sayısı kaçtır?
A) 11
B) 10
C) 8
D) 6
E) 5
www.sinav.com.tr
8.
5
2
11.
8 cm
K1
K2
Aynı fazda titreşen şekildeki K1 ve K2 kaynakları arasındaki uzaklık 8 cm dir. Kaynaklar 6 cm dalga boylu
dalgalar yaymaktadır.
Kaynaklar arasında oluşabilecek en fazla düğüm
çizgisi ve dalga katarı sayısı aşağıdakilerden hangisidir?
9.
K1
K2
2c
m
5
cm
Düğüm çizgisi
Dalga katarı
A)
3
2
B)
2
3
C)
2
2
D)
1
2
E)
2
1
Her yerde derinliği aynı olan bir dalga leğeninde K1
ve K2 özdeş noktasal dalga kaynaklarından K1 den
çıkan ilk dalga tepesi 2 cm yol aldıktan sonra, K2 den
ikinci dalga tepesi yayınlanıyor. K1 kaynağı 3. dalgayı üretene kadar K2 kaynağından çıkan ikinci dalga
tepesi 5 cm yol almış oluyor.
DOĞRU SEÇENEKLER
Dalga kaynaklarının periyotları eşit olduğuna göre, kaynaklar arasındaki faz farkı kaç olur?
A)
1
4
B)
1
3
C)
1
2
D)
4
5
E)
6
7
264
1. C
2. B
3. D
4. D
5. C
7. B
8. B
9. E
10. B
11. B
6. C
Test: 23
Dalgalar (Çözümlü Test)
1.
3.
X
Y
Sabit
uç
Serbest
uç
Şekildeki dalga leğenindeki engele gönderilen KOL atmasının O noktası engele
ulaştığında atmanın
görünümü nasıl olur?
A)
25°
Engel
B)
C)
O
D)
K
L
25°
25°
O
K
25°
D)
www.sinav.com.tr
E)
X
L
Oluşan dalgaların 3. ve 9. tepe arası uzaklık 12 cm
ise,
I.
Stroboskobun periyodu 1s dir.
II. Dalgaların yayılma hızı 6 cm/s dir.
III. Dalgaların dalga boyu 2 cm dir.
M
yargılarından hangileri doğrudur?
Y
O2
B) I ve II
D) II ve III
Z
5.
K, L ve M yayları birbirine O1 ve O2 noktalarından
bağlanmıştır. Bir atma L yayında oluşturulduktan sonra iletilen ve yansıyan atmalardan Z atması, L yayından M yayına iletilen ilk atmadır. X atması, O2 den
yansıdıktan sonra L yayından K yayına iletilen atmadır. Y atması ise, bu atmanın O1 den yansıyan atmasıdır.
X K
C) I ve III
E) I, II ve III
K
Y
O
Z
L
L
Bir dalga leğeni X, Y, Z bölgelerinden oluşmaktadır. X
bölgesinde oluşturulan doğrusal K – L atmasının Y ve
Z ortamlarından geçişi şekildeki gibi olmaktadır.
Buna göre,
I.
Dakikada 180 dalga oluşturan bir kaynaktan çıkan
dalgalara 3 yarıklı stroboskopla bakıldığında dalgalar
duruyor olarak gözleniyor.
A) Yalnız I
O1
25°
O
4.
F
25°
65°
O
L
K
K
L
E)
2.
25°
25°
O
B)
C)
K
L
25°
25°
Atmaların şekildeki konumlarından 6t süre sonra
görünümleri nasıldır? (Bölmeler eşit aralıklıdır.)
A)
L
K
L
Sabit ve serbest uç arasına gerilmiş yaydaki X, Y atmaları oklar yönünde t sürede 1 bölme ilerliyor.
K
O
M yayı L yayından daha ağırdır.
II. Y atmasının hızı, X atmasının hızından büyüktür.
III. X, Y, Z atmalarının frekansları eşittir.
Buna göre, atmaların X, Y, Z ortamlarındaki hızları ϑX, ϑY ve ϑZ arasındaki ilişki nedir?
yargılarından hangileri doğrudur?
A) ϑX = ϑY = ϑZ
A) Yalnız I
B) I ve II
D) II ve III
C) ϑZ > ϑX = ϑY
C) I ve III
B) ϑX = ϑY > ϑZ
D) ϑX > ϑY > ϑZ
E) ϑX > ϑY = ϑZ
E) I, II ve III
265
Test: 23
Dalgalar
6.
8.
X
O
10 cm
Sığ
O
K
T
L
6 cm
M
K1
Y
K2
Derin
Derin
Bir dalga leğeninde özdeş K1 ve K2 kaynakları 8 cm
dalga boylu dalgalar üretmektedir.
Şekildeki dalga leğeninde K noktası çukur engelin
odağı M noktası ise mercek şeklindeki sığ ortamın
odağıdır. K noktasındaki kaynağın oluşturduğu şekildeki X, Y atması önce engelden yansıyor sonra sığ
ortamdan geçiyor.
Kaynakların ilk ürettikleri dalgalar şekildeki gibi
O noktasında kesiştiklerine göre, kaynaklar arasındaki faz farkı kaçtır?
A)
Buna göre, bu atmanın şekli aşağıdakilerin hangisine benzer?
1
4
B)
1
3
C)
1
2
D)
2
3
E)
3
4
(Noktalar eşit aralıklıdır.)
A)
X
Y
B)
Y
M. D.
P
X
Y
X
30
X
D)
www.sinav.com.tr
C)
9.
M
M
L
Y
Y
X
E)
Y
X
12 cm
cm
K1
K2
Aynı fazlı özdeş kaynakların oluşturduğu girişim deseninde P noktasının kaynaklara olan uzaklıkları 30
cm ve 12 cm dir.
Oluşan dalgaların dalga boyu 6 cm ise, P noktası;
I.
Çift tepeden oluşmaktadır.
II. Üçüncü dalga katarı üzerindedir.
III. Üçüncü düğüm çizgisi üzerindedir.
yargılarından hangileri doğrudur?
7.
A) Yalnız I
B
B) Yalnız II
D) I ve II
C) Yalnız III
E) II ve III
A
K1
K2
10.
Özdeş ve aynı fazlı K1, K2 kaynaklarının oluşturduğu girişim deseninde A noktasının kaynaklara
Dalga leğeninde özdeş ve aynı fazlı kaynakların
oluşturduğu girişim olayında düğüm çizgilerinin
sayılarını artırmak için;
olan uzaklık farkı XA, B noktasının kaynaklara
XA
olan uzaklık farkı XB ise,
oranı kaçtır?
XB
I. dalga leğenine su eklenmesi,
(Çizgiler dalgaların tepelerini göstermektedir.)
işlemlerinden hangileri ayrı ayrı yapılmalıdır?
A) 2
B)
3
2
C) 1
D)
3
5
E)
II. kaynakların frekansı artırılması,
III. kaynaklar arasındaki mesafe artırılması
A) Yalnız I
2
3
B) I ve II
D) II ve III
266
C) I ve III
E) I, II ve III
Test: 23
Çözümler
1.
3.
2t
6t
x
t
5t
4t
3t
b
4t
5t
K
25°
25°
25° O
t
a
3t
Sabit
uç
Lı
2t
Y
L
6t
Serbest
uç
Atmanın O noktası engele ulaştığında atmanın OL
kısmı engele göre simetrik olacak şekilde yansır.
Bir düzlem aynada cisim ile görüntü düzlem aynaya
göre simetriktir. Yansıma olaylarında atmanın gelme
açısı yansıma açısına eşit olur.
b
a
Doğru Seçenek B
X atması 2t süre sonra sabit uçta yansır ve baş aşağı döner. 6t sonunda ilk konumunun tam altında bulunur. Y atması ise t süre sonra serbest uçtan yansır.
6t süre sonunda X ve Y atmalarının a, b uçları çakışır. Taralı kısımlar birbirini söndürür. Kalan şekil C
şıkkındaki gibi olur.
2.
İletilen atmaların tepelerinin yönü ile gelen atmaların
yönü aynıdır. M ye iletilen Z atması baş aşağı olduğuna göre, L de üretilen ilk atmada baş aşağıdır. Aynı şekilde L den K ye gelen atmada baş yukarı X atması olarak iletilmiş baş aşağı olarak Y atması olarak
yansımıştır. Buna göre L den gelen atma baş yukarı
olmalıdır.
www.sinav.com.tr
Doğru Seçenek C
4.
λ
3.T
K
F
X
L
O1
Y
M
B
4.T
λ
5.T
λ
6.T
λ
7.T
λ
8.T
9.T
3. ile 9. tepe arası 6λ uzaklığı kadardır.
6λ = 12 cm ⇒ λ = 2 cm III. yargı doğru.
O2
A
λ
Dalgaların frekansı f,
Z
f=
İlk üretilen atma baş aşağı olan A atmasıdır. Bu atmanın bir kısmı Z atması olarak iletilmiş, bir kısmı da
baş yukarı olan B atması olarak yansımış. Dolayısı
ile M yayı L yayından daha ağırdır. Yine B atması O1
e geldiğinde bir kısmı X olarak iletilmiş bir kısmı da Y
atması olarak baş aşağı yansımış. Buna göre K yayı
L den daha ağırdır. K ile M kıyaslanamıyor, hafif yayların hızları daha büyüktür. Frekans ise kaynağa bağlıdır.
Da lg a sayısı 180
=
= 3s –1 dir.
za man
60
Dalgaların yayılma hızı ϑ
ϑ = λ . f = 2 . 3 = 6 cm/s olur. II. yargı doğru.
Dalgalar duruyor görünüyorsa, dalgaların frekansı fd
ile stroboskobun frekansı fs arasında
fd = n.fs ilişkisi vardır.
3 = 3 . fs ⇒ fs = 1s–1 bulunur.
Doğru Seçenek E
Doğru Seçenek E
267
Test: 23
Yay Dalgaları
5.
α
X K
8.
K
Y
O
10 cm
α
O
α
L
θ
Z
K1
6 cm
K2
O noktasının K1 ve K2 noktalarına olan uzaklık farkı
yani yol farkı
L
Atma X ortamından Y ortamına geçerken kırılmaya
uğramamıştır. Dolayısıyla X ve Y ortamlarının derinlikleri ve bu ortamdaki atmaların hızları eşittir. X ortamıyla Z ortamı arasında kırılma açısı θ, gelme açısı α
dan büyüktür. Açı ile derinlik ve hız doğru orantılıdır.
Buna göre, Z ortamındaki atmaların hızı daha büyüktür.
Δl = |OK1| – |OK2|
Δl = 10 – 6 = 4 cm dir.
Faz farkı P ise
P=
Δ, 4 1
= =
dir.
8 2
λ
Doğru Seçenek C
ϑZ > ϑX = ϑY olur.
Doğru Seçenek C
6.
X
X
X
K
T
L
Y
a=
M
Y
Derin
Y
Derin
9.
Engelin odağından çıkan dairesel dalgalar doğrusal
dalgalara dönüşür. (Çukur aynada odaktan gelen
ışınlar asal eksene paralel yansır.) Doğrusal su dalgaları ince kenarlı mercek şeklindeki sığ ortamdan
geçerken, ortamın odak noktasında odaklanacak şekilde kırılır. (İnce kenarlı mercekte asal eksene paralel gelen ışınlar merceğin odağından geçecek şekilde
kırılır.)
www.sinav.com.tr
Sığ
O
b=
PK1
λ
2
PK2
λ
2
=
=
30
= 10
6
2
12
=4
6
2
a ve b sayıları çift sayı olduğundan P noktası çift tepeden oluşmaktadır.
P noktasının yol farkı
ΔS = |PK1| – |PK2| = 30 – 12 = 18 cm
ΔS, λ nın tam katlarıdır.
ΔS = n.λ
Doğru Seçenek A
18 = n . 6 ⇒ n = 3. dalga katarı
7.
Doğru Seçenek D
B
λ
A
K1
K2
10.
Şekildeki çizgiler tepe noktalarını temsil ettiğine göre
A noktası K1 e 3λ K2 bayrağına ise 2λ uzaklıktadır.
XA = 3λ – 2λ = λ dır.
Aynı şekilde B noktasının K1 kaynağına olan uzaklığı
3λ ve K2 kaynağına olan uzaklığı ise 4λ dır.
Girişim desenindeki çizgilerin artması için bu çizgiler
arasındaki mesafenin azalması ya da kaynaklar arasındaki mesafenin artması gerekir. III. yargı doğru.
Dalga leğenine su eklenirse dalgaların dalga boyu artar ve girişim çizgileri arasındaki mesafe açılır. Sonuçta çizgi sayıları azalır. II. yargı yanlış. Kaynakların
frekansı artırılırsa,
ϑ = λ . f ifadesine göre λ azalır. Düğüm çizgisi sayısı
artar. II. yargı doğru.
XB = 4λ – 3λ = λ dır.
XA λ
= = 1 dir.
Buradan,
XB λ
Doğru Seçenek D
Doğru Seçenek C
268
Test: 24
A.
1.
Konu Kavrama Soruları (Dalgalar)
Aşağıdaki cümlelerden doğru olanların yanına
"D", yanlış olanların yanına "Y" yazınız.
11. (
) 3 dakikada 120 dalga oluşturan kaynağın frekan2 –1
sı
s dir.
3
12.(
) Dalganın ilerleme yönüyle, titreşim yönü aynı ise
bu dalga boyuna dalgadır.
( ) Girişim deseninde kaynaklar aynı fazda çalışırken düğüm ve katar çizgileri merkez doğrusuna
13.(
göre simetrik ve eşit sayıdadır.
) Sarmal bir yayda, yaya uygulanan kuvvet F iken
atmanın hızı ϑ dir. Hiçbir değişiklik yapılmadan
2.
yaya uygulanan kuvvet 2F yapılırsa, atmanın hızı
( ) Gelen dalgaların frekansı artırıldığında periyodik
2ϑ olur.
dalgalar sığ ortama geçerken daha çok kırılmaya
uğrarlar.
14.(
3.
) Yayın sertliği arttıkça atmanın yay üzerinde ilerleme hızı artar.
( ) Su dalgalarının yayılma hızı suyun derinliğine
bağlıdır.
15.(
( ) Odak noktasının dışından çukur engele gönderilen dairesel dalgalar, odak noktasının dışındaki
bir noktada toplanıp tekrar dağılırlar.
5.
( ) Hafif yaydan ağır yaya baş yukarı gönderilen atma, baş yukarı yansır, baş yukarı iletilir.
6.
batırıp çektiğimizde, doğrusal su dalgaları elde
www.sinav.com.tr
4.
ederiz.
16.(
17.(
ilerler.
18.(
( ) Serbest uca, baş yukarı gönderilen bir atma baş
19.(
( ) Ses dalgaları ve sarmal yay dalgaları boyuna dal-
) Derin ortamdan sığ ortama geçen dalgaların frekansı değişmez.
20.(
( ) Birim zamanda oluşturulan atma sayısının birimi
) Girişim deseninde kaynaklar üzerinde hiçbir zaman düğüm çizgisi oluşmaz.
saniyedir.
10.(
) Art arda gelen bir dalga tepesiyle dalga çukuru
arasındaki uzaklık 4 cm ise, dalga boyu 2 cm'dir.
galara örnek verilebilir.
9.
) Derin ortamdan sığ ortama 0° gelme açısıyla gelen dalgalar, kırıldıktan sonra normale yaklaşarak
( ) Ağır yaydan hafif yaya gönderilen atmanın yansı-
aşağı yansır.
8.
) Su dalgalarının dalga boyunu ölçmek için strobosloptan yararlanırız.
yan kısmının genişliği değişmez.
7.
) Durgun bir su birikintisine parmağımızı yavaşça
21.(
) İki dalga tepesi ya da dalga çukuru arasındaki
) Girişim deseninde kaynaklar üzerinde oluşan düğüm çizgisi hesaba katılır.
uzaklık dalga genliğidir.
269
Test: 24
B.
Konu Kavrama Soruları (Dalgalar)
10.
Aşağıdaki yargılarda verilen boşlukları uygun kelimelerle doldurunuz.
Gergin ve esnek bir yayda 6 saniyede 18 dalga oluşuyor. Dalganın yayılma hızı 6 cm/s ise, dalga boyu
........................................ cm'dir.
1.
Dalgaların
çukur
yüzeyden
yansıması
ışığın
11.
........................................ aynada yansımasına ben-
vetle çekilerek bir atma oluşturuluyor. Atmanın hızı
zemektedir.
2.
........................................ m/s'dir.
Dairesel dalgaların düzlem engelden yansıması, noktasal
kaynaktan
...............................
çıkan
ışığın
12.
........................
Aynı fazda çalışan iki noktasal kaynak λ dalga boylu
dalgalar yaymaktadır. Kaynaklardan birine 10λ, diğe-
aynadan yansımasına benze-
rine 7,5λ uzaklıkta bulunan bir nokta ....................
mektedir.
3.
Uzunluğu 2 m, kütlesi 500 gram olan bir tel 1 N kuv-
.................... üzerindedir.
Dalga boyu birimi olarak ........................................
13.
Sesin yüksekliği ........................................ ile ilgilidir.
14.
Sesin birim zamanda titeşim sayısı artarsa, ses
4.
Dalga kaynağı eşit zaman aralıklarında eşit dalgalar
üretiyorsa, böyle dalgalara ........................................
dalgalar denir.
5.
Dalgaların taşıdığı enerji ........................................ ile
www.sinav.com.tr
kullanılabilir.
doğru orantılıdır.
6.
Bir dalganın periyot ve frekansı her zaman birbirine
........................................ .
15.
........................................ yayılır.
16.
Ses şiddeti birimi ........................................ dir.
17.
Boyu l olan bir tel, iki ucu arası λ olacak şekilde titre-
........................................ .
7.
şiyorsa ........................................ veriyor demektir.
Titreşim doğrultusuna göre dalgalar ....................
18.
.................... ve ......................................... olmak
........................................ olayı denir.
Su dalgalarının dalga boyu ortamın derinliğine
19.
........................................ fakat kaynağın periyoduna
Bir gitarın tellerine vurulduğunda oluşan dalgalara
........................................ denir.
........................................
9.
Su dalgalarının kırılma olayında, kaynağın frekansı
artırılırsa dalgaların kırılma açısının artmasına
üzere ikiye ayrılır.
8.
Ses en hızlı ........................................ en yavaş
Bir dalga derin ortamdan sığ ortama geçerse hızı ve
dalga boyu ........................................ .
270
Konu Kavrama Soruları (Dalgalar)
C.
Test: 24
3.
Aşağıda verilen soruları yanıtlayınız.
Gergin tel üzerin-
→
de oluşturulmuş
atmanın hızı 1
1.
K
sbt
bölme/sn dir.
L
Buna göre atma
M
şekildeki konumdan kaç sn sonra anlık olarak sönümlenir?
N
P
Gergin bir telde oluşturulan şekildeki atmanın ilerleme yönü verilmemiştir.
Bu durumda verilen noktalardan kaç tanesinin titreşim yönü bilinemez?
3
4.
Gergin bir tel üze-
L
rine bir kuvvet uy3
gulanarak üç tane
2.
→
L
K
→
Aynı gergin tel üzerinde oluşturulan K ve L atmaları
www.sinav.com.tr
iğ oluşturuluyor.
Tel üzerinde oluP
şan dalgaların
dalga boyu 6 cm
olduğuna göre L uzunluğu kaç cm dir?
şekildeki yönlerde hareket ediyorlar.
Bu atmalar birbiri içinden geçerken aşağıda verilen hangi atmalar elde edilemez?
9
X
Y
5.
8 yarıklı bir stroboskopla hızı 8 cm/s olan 2 cm dalga
boylu dalgalar duruyor gibi görünüyor.
Buna göre stroboskop frekansı en az kaç s–1 dır?
Z
1
2
Z
271
Test: 24
Konu Kavrama Soruları (Dalgalar)
6.
9.
R
S
P
L
K
K
K
1
2
Derinliği sabit bir dalga leğeninde aynı fazda çalışan
K1 ve K2 kaynakları ile dairesel dalgalar oluşturulu-
2d
4d
yor.
Tümsek bir engele K noktasından gönderilen daire-
Dairesel dalgaların oluşturduğu girişim desenin-
sel dalgalar ilerleme doğrultularının uzantıları L nok-
de P, R, S noktalarının özelliği nedir?
tasından geçecek şekilde yansıyor.
(
dalga tepeleri ............... dalga çukuru)
Buna göre tümsek engelin odak uzaklığı kaç d
dır?
?
4d
10.
Bir KL doğrusal su
L
dalgası X ortamından Y ortamına geçerken şekildeki gi-
X ortamı
K
37°
bi kırılıyor.
30°
Buna göre bu or-
L'
tamlardaki su dal-
Y ortamı
K'
gasının hızları
oranı
VX
VY
www.sinav.com.tr
7.
1. düğüm
X
3. düğüm
2d
K2
Aynı fazda titreşen özdeş K1 ve K2 kaynakları ile şekildeki gibi girişim deseni elde ediliyor.
1. ile 3. düğüm çizgileri arası uzaklık 2d olduğuna
kaçtır? (sin 37° = 0,6 sin 30° = 0,5)
göre X kaç d dir?
6
5
1
2
8.
Özdeş K1 ve K2 kaynakları ile elde edilen bir girişim
deseninde düğüm ve katar çizgileri oluşmaktadır.
11.
Katar çizgilerinin sayısını artırmak için;
I.
Bir girişim deneyinde aynı fazda çalışan K1 ve K2
kaynakları arasındaki uzaklık 6 cm dir.
su derinliği,
Dalgaların dalga boyu 2 cm olduğuna göre oluşan dalga katarı ve düğüm çizgisi sayısı kaçtır?
II. kaynakların titreşim periyodu,
III. kaynakların titreşim frekansı
niceliklerinden hangileri artırılmalıdır?
Katar :5
Düğüm: 6
III
272