üriner sistem nonspesifik enfeksiyonları

ÜRİNER SİSTEM NONSPESİFİK
ENFEKSİYONLARI
Prof. Dr. Barış ALTAY
Temel Kavramlar
• Komplike olmayan enfeksiyon:Yapısal ve fonksiyonel olarak
normal üriner sistemde gelişen enfeksiyon
• Komplike enfeksiyon:Yapısal ve fonksiyonel olarak tedavi
etkinliğini azaltacak şekilde normal olmayan üriner sistemde
gelişen enfeksiyon
Temel Kavramlar
• Reenfeksiyon:Üriner sistem dışından her seferinde farklı bir
bakterinin sebep olduğu enfeksiyon
• Bakteriyel persistans:Üriner sistem içindeki bir odaktan
kaynaklanan her seferinde aynı bakterinin neden olduğu
enfeksiyon
Epidemiyoloji
• Kadın>Erkek
• Kadınlarda bakteriüri prevelansı erkeklerin 30 katı
• Yaş ilerledikçe erkekteki sıklık artmakta
• 65 yaş üzerinde kadınların en az %20’sinde,erkeklerin en
az %10’unda bakteriüri mevcut
Patogenez
1-Asendan Yayılım:En sık neden
2-Hematojen Yayılım:Tbc,renal ve perinefrik abseler
3-Lenfojen Yayılım:Enderdir.Kolorektal,periüretral lenfatiklerle
olur
4-Diğer organlardan direkt yayılım:Pelvik abseler,PID,fistüller
Patogenez
• Organizmalar:Gr(-) bakteriler en sık
• Virülans faktörleri:
– bakteriyel adezyon faktörleri
– endotoksinler
– AB direnç mekanizmaları
Patogenez
• Konağa ait faktörler:
– koruyucu faktörler(yüksek idrar akımı,düşük idrar pH’sı,GAG tabakası
vs)
– yabancı cisim varlığı
– konjenital anomaliler
– lokal ve sistemik östrojen varlığı
Risk Faktörleri
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Obstrüksiyon:BPH,Taş,Dışarıdan bası
Cinsel ilişki
Gebelik
DM
KBY
İyatrojenik enfeksiyonlar:Kateterizasyon,enstrümentasyon
Renal transplantasyon
Taş Hastalığı
VUR
Sınıflama
1)Kadınlarda komplike olmayan akut alt üriner sistem
enfeksiyonları
2)Komplike olmayan akut pyelonefrit
3)Komplike üriner sistem enfeksiyonları ve erkeklerde üriner
sistem enfeksiyonları
4)Asemptomatik bakteriüri
5)Tekrarlayan üriner sistem enfeksiyonları
Tanı
• Orta akım idrarı: kültürde 105/ml koloni
• Radyolojik değerlendirme:fonksiyonel patolojiler
düşünüldüğünde yapılmalı
– DÜSG:taş,amfizematöz pyelonefrit
– İşeme sistoüretrografisi:VUR
– USG:renal-perirenal abse,hidronefroz,pyonefroz
– BT:renal-perirenal abse
– Radyonükleid tetkikler
Böbreğin Nonspesifik Enfeksiyonları
•
•
•
•
•
•
Akut Pyelonefrit
Kronik Pyelonefrit
Amfizematöz Pyelonefrit
Renal Abse(Renal Karbonkül)
Perinefrik Abse
Ksantogranülomatöz Pyelonefrit
Akut Pyelonefrit
•Klinik:
–
–
–
–
–
–
yüksek ateş
yan ağrısı
karın ağrısı
bulantı-kusma
diyare
çarpıntı
• FM:
– ateş
– KVAH
– abdominal hassasiyet
Akut Pyelonefrit
•
LAB:Lökositoz,CRP-Sedim artışı,BFT genelde normal
• İdrar Kültürü:%80 E.coli
• Direkt grafide böbrek gölgesinin büyüdüğü,sınırlarının silikleştiği görülebilir
• USG,BT
Akut Pyelonefrit
• Ayırıcı Tanı:
– Pankreatit
– Akut kolesistit
– A.Apandisit
– Divertikülit
– PID
– Bazal pnömoni
Akut Pyelonefrit
Tedavi:
• Genel durumu iyi,non-komplike ise kinolon başlanır.72 saatte klinik yanıt
varsa tedavi 14 güne tamamlanır
• Genel durumu kötü,komplike ise hospitalize edilip parenteral tedavi
verilir(ampisilin+gentamisin,kinolon veya 3.kuşak sefalosporin)
– Tedaviye yanıt varsa 1hafta sonunda oral tedaviye geçilir
– Komplike hastalarda3 hafta,nonkomplike hastalarda 2 hafta tedavi
– 72 saatte tedaviye yanıt yok ise BT veya USG ile abse,yapısal patolojiler
veya obstrüksiyon araştırılmalıdır
Kronik Pyelonefrit
• Bakteriyel enfeksiyonlar sonucu böbreğin küçük,kontrakte,atrofik hali
• Patogenezde bakteriyel enfeksiyonlara verilen immun yanıt önemlidir
Kronik Pyelonefrit
• Klinik:
– Akut atakta akut pyelonefrit belirtileri
– İlerlemiş hastalıkta renal fonksiyon kaybı,hipertansiyon,anemi,KBY
• Tedavi:
– Antibiyoterapi
– Obstrüktif olanların cerrahi düzeltilmesi
– Renal fonksiyonların desteklenmesi
Amfizematöz Pyelonefrit
•Gaz oluşturan üropatojenler ile oluşan,akut nekrotizan parankimal ve
perirenal enfeksiyon
•Genelde diyabetik erişkin kadın hastalarda görülür
•Sıklıkla E.coli(klebsiella,proteus da saptanabilir)
Amfizematöz Pyelonefrit
• Klinik:Ateş,kusma,yan ağrısı
• Direkt grafide böbrek parankiminde gaz görülebilir
• USG,BT
• Tedavi:
–
–
–
–
antibiyoterapi
kan şekeri kontrolü
perkütan/cerrahi drenaj
nefrektomi
Renal Abse(Renal Karbonkül)
• Herhangi bir enfeksiyon odağından kaynaklanan
mikroorganizmaların hematojen yolla böbrek korteksine
yerleşmesi ile oluşur
• En sık kaynak cilt enfeksiyonu ve en sık etken S.aureus
Renal Abse(Renal Karbonkül)
• Klinik:Ateş,yan ağrısı,septisemi
tablosu
• FM:KVAH,flank kitlesi,flank
cildinde kızarıklık-ödem
• Tanı:BT,IVP,USG,Gallium67,İndium-111
Renal Abse(Renal Karbonkül)
Tedavi:
•Kültür sonucuna kadar antistafilokokal etkili beta-laktamaza dirençli penisilin
grubu AB ile aminoglikozid kombinasyonu
•Abse drenajı
•Nadiren nefrektomi
Perinefrik Abse
•Renal kapsül ve gerota fasyası arasında yerleşen enfeksiyondur.Genelde
intrarenal bir absenin bu alana rüptürü ile oluşur
•Kinik tablo renal karbonkül kadar şiddetli değil
Perinefrik Abse
• FM:KVAH,flankta kitle,skolyoz görülebilir
• Tanı:USG,BT,IVP
• Tedavi:
– Antibiyoterapi+cerrahi/perkütan drenaj
– Bazen nefrektomi
Ksantogranülomatöz Pyelonefrit
•Böbreğin diffüz destrüksiyonuna neden olan,şiddetli kronik enfeksiyondur
•Genelde taşlı hidronefrotik nonfonksiyone böbrekte görülür
•En sık etken Proteus ve E.coli
Ksantogranülomatöz Pyelonefrit
•Klinik:Yan ağrısı,ateş,titreme,düşkünlük
•FM’de yarıdan fazlasında palpabl kitle
•Tanı: BT en yararlı tetkik(kesin tanı patolojik)
•Tedavi:Böbrek koruyucu cerrahi/nefrektomi
Mesanenin Nonspesifik Enfeksiyonları
• Akut Sistit
• Kronik Sistit
Akut Sistit
• E.coli en sık etken(asendan yol)
• Yenidoğan hariç kadınlarda daha sık
• Yaşla birlikte sıklığı artar:
 Kadında-hormonal değişiklikler
 Erkekte-infravezikal obstrüksiyon
Akut Sistit
• Klinik:
– İrritatif miksiyon belirtileri(pollaküri,noktüri,dizüri,kötü kokulu idrar
yapma)
– suprapubik ağrı
– bel ağrısı
– hematüri
– urgency
• TİT:bakteriüri,piyüri,hematüri
• Semptomatik hastalarda kültürde 102 cfu/ml üreme anlamlı
Akut Sistit
• Tedavi: Kültüre uygun AB
– Kadında nonkomplike sistitte 3 günlük trimetoprimsulfametaksazol(TPM-SHZ) veya 3 günlük kinolon
– Genç erkekte 7 günlük TPM-SHZ veya kinolon
Kronik Sistit
• Semptomlar silik veya
nonsemptomatik
• Üst üriner sistem enfeksiyonuna
kaynak olabilir
• Daha uzun süreli AB kullanımı
gerekli
Prostatın Nonspesifik Enfeksiyonları
• Kategori 1:Akut Bakteriyel Prostatit
• Kategori 2:Kronik Bakteriyel Prostatit
• Kategori 3:Kronik Pelvik Ağrı Sendromu
– Kategori 3A:Kronik Nonbakteriyel Prostatit
– Kategori 3B:Prostadynia
Prostatın Nonspesifik Enfeksiyonları
• %75-90 gastrointestinal sistem kaynaklı
Enterobakteriasea(E.coli,Pseudomonas
aeruginosa,Serratia,Klebsiella)ailesinden bakteriler
• %5-10 gr(+) bakteriler
• Az miktarda ureaplazma ve klamidya
Kategori 1:Akut Bakteriyel Prostatit
• Klinik:
–
–
–
–
–
–
–
–
ani yükselen ateş-titreme
bel ağrısı
perineal ağrı
irritatif üriner semptomlar
üriner retansiyon
artralji
kas ağrısı
septik tablo
• Rektal muayenede prostat hassas,sıcak,endüre,sert,abse
oluşmuşsa fluktuasyon(+)
Kategori 1:Akut Bakteriyel Prostatit
• Tedavi:
– Parenteral ikili AB+hidrasyon
– Üriner retansiyon varsa en uygunu suprapubik sistostomi
– Abse varsa drenaj
Kategori 2:Kronik Bakteriyel Prostatit
• İrritatif ve obstrüktif üriner belirtiler(+)
• Muayenede duyarlılık yok,septik tablo yok
• Prostatik masajla alınan kültürlerde üreme görülür
• Tedavi:
– 3 aya kadar sürebilen AB tedavisi(TPM-SHZ,kinolonlar,indanil
karbenisilin,doksisiklin)
– prostat masajı
– cerrahi
Kategori 3:Kronik Pelvik Ağrı Sendromu
•İrritatif ve obstrüktif işeme semptomları
•Perineye,suprapubik bölgeye,penise,testislere,sırta vuran ağrı
Kategori 3:Kronik Pelvik Ağrı Sendromu
• Tedavi:
 Kategori 3A:Kronik Nonbakteriyel Prostatit
• uzun süreli AB,fitoterapi,alfa
blokör,antiinflamatuar,cerrahi,mikrodalga ısı
 Kategori 3B:Prostadynia
• analjezik-antiinflamatuar,alfa blokör,cerrahi,psikolojik destek
Skrotal Enfeksiyonlar
• Akut Epididimoorşit
Akut Epididimoorşit
• Etken:
– 35 yaş altında,cinsel aktif erkeklerde klamidya ve neisseria türleri
– Yaşlı ve çocuklarda koliform bakteriler
Akut Epididimoorşit
• Klinik:
– skrotal ağrı-şişlik
– ateş
– skrotal kızarıklık
• FM:
– testis sert ve duyarlı
– skrotal kızarıklık
– skrotal elevasyonla ağrının azalması(Phren belirtisi) epididimoorşiti
testis torsiyonundan klinik olarak ayırmada önemli
Akut Epididimoorşit
•Komplikasyonlar:
– abse oluşumu
– testiküler enfarkt
– kronik ağrı gelişimi
– infertilite
Akut Epididimoorşit
• Tedavi:
– Antibiyotik
– Analjezik-antiinflamatuar
– Skrotal elevasyon
– Soğuk uygulama